UZASADNIENIE

Strona powodowa Powiat (...) wniosła pozew przeciwko Województwu (...), w którym domagała się zasądzenia od strony pozwanej kwoty 86.450,66 zł tytułem kwoty głównej oraz kwoty 30.530 zł tytułem odsetek w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 8 sierpnia 2014 roku i kosztami postępowania - tytułem zwrotu nienależytego świadczenia. W uzasadnieniu wskazała, że wystąpiła do pozwanego Województwa z wnioskiem o dofinansowanie projektu, którego przedmiotem miała być min. realizacja kilku przetargów dotyczących modernizacji ewidencji gruntów i budynków na terenie powiatu (...). Podała, że w dniu 15 czerwca 2010 roku opublikowała w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenie o przetargu nieograniczonym, którego przedmiotem była modernizacja ewidencji gruntów i założenie ewidencji budynków dla jednostki ewidencyjnej (...). Zaznaczyła, iż zamówienie to było przewidziane w harmonogramie zamówień publicznych Starostwa Powiatowego w (...) na rok 2010. Wyjaśniła, że wybrano wykonawcę i w dniu 12 lipca 2010 roku podpisano stosowną umowę. Zauważyła, że w dniu 23 lipca 2010 roku strona pozwana podjęła decyzję o przyznaniu dofinansowania ww. projektu, przy czym umowa o dofinansowanie została zawarta w dniu 6 grudnia 2010 roku. Podkreśliła, że wystąpiła o refundację wydatków kwalifikowanych, a wniosek o płatność został ostatecznie zweryfikowany przez stronę pozwaną pozytywnie. Strona powodowa zwróciła uwagę, że po zakończeniu realizacji projektu strona pozwana przeprowadziła kontrolę końcową zwieńczoną informacją pokontrolną, w której zarzuciła naruszenie art. 40 ust. 3 w zw. z art. 32 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku z przeprowadzeniem postępowania przetargowego przy zawieraniu umowy z dnia 12 lipca 2010 roku. Według strony pozwanej winna była przekazać ogłoszenie o przetargu do Urzędu Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, ponieważ we wniosku o dofinansowanie przewidziane były również inne zamówienia o tożsamej treści, których suma wartości przekraczała tzw. „próg unijny”, wynoszący na dzień 15 czerwca 2010 roku 193.000 euro. Podniosła, że strona pozwana zażądała zwrotu pomocy, która została udzielona na dofinansowanie umowy z dnia 12 lipca 2010 podając, że w dniu 31 lipca 2014 roku wpłaciła na konto strony pozwanej dochodzoną niniejszym pozwem sumę, a wpłatę tę dokonała z zastrzeżeniem zwrotu w związku z brakiem podstawy prawnej do żądania tej kwoty.

Strona pozwana powołując się na art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. wniosła o odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej. Postanowieniem z dnia 26 stycznia 2015 roku Sąd Okręgowy w Krakowie orzekł o odmowie odrzucenia pozwu. Zażalenie strony pozwanej zostało postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 kwietnia 2015 roku.

Strona pozwana w toku postępowania wskazała, iż strona powodowa nie wykazała wszystkich cech, jakie musi posiadać świadczenie nienależne oraz zaprzeczyła nieistnieniu podstawy do zwrotu udzielonego dofinansowania.

Wyrokiem z dnia 27 stycznia 2016 roku Sąd Okręgowy w Krakowie w pkt I zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 116.980,66 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 8 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty, natomiast w pkt II zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 11.250 zł tytułem kosztów procesu

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny sprawy: w dniu 23 marca 2010 roku strona powodowa wystąpiła do strony pozwanej z wnioskiem o dofinansowanie projektu „Budowa Geograficznych Systemów Informacji Przestrzennej w Powiecie (...)”. Przedmiotem projektu miała być min. realizacja kilku przetargów dotyczących modernizacji ewidencji gruntów i budynków na terenie powiatu (...).

W dniu 15 czerwca 2010 roku strona powodowa opublikowała w Biuletynie Zamówień Publicznych nr (...)ogłoszenie o przetargu nieograniczonym, którego przedmiotem była modernizacja ewidencji gruntów i założenie ewidencji budynków dla jednostki ewidencyjnej (...) - obszar wiejski o szacunkowej wartości 116.299,92 euro. Zamówienie to było przewidziane w harmonogramie zamówień publicznych Starostwa Powiatowego w (...) na rok 2010, jak również we wniosku o dofinansowanie, złożonym stronie pozwanej w dniu 23 marca 2010 roku. Opublikowanie tego ogłoszenia nastąpiło z uwagi na obowiązujący ówcześnie § 80 ust. 1 pkt. 3 lit. b) rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 roku w sprawie ewidencji gruntów budynków, który przewidywał dla modernizacji ewidencji zapewniającej założenie komputerowych baz danych ewidencyjnych termin do 31 grudnia 2010 roku.

Na podstawie wskazanego ogłoszenia o przetargu wybrano wykonawcę, z którym w dniu 12 lipca 2010 roku podpisano stosowną umowę, znak (...). W dniu 23 lipca 2010 roku przywołany projekt strony powodowej uchwałą nr (...)Zarządu Województwa (...) został wybrany do dofinansowania w kwocie 3.026.535,75 zł. W dniu 6 grudnia 2010 roku strony zawarły umowę o dofinansowanie w ramach (...) Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. Umowa ta w § (...)ust.(...)i (...)przewidywała możliwość ubiegania się o refundację wydatków kwalifikowanych poniesionych przed zawarciem umowy o dofinansowanie. W związku z tym strona powodowa złożyła wniosek o refundację wydatków kwalifikowanych poniesionych w związku z realizacją zawartej w dniu 12 lipca 2010 roku umowy, który został przez stronę pozwaną rozpatrzony pozytywnie.

Po zakończeniu realizacji projektu przez stronę powodową strona pozwana przeprowadziła kontrolę końcową zakończoną informacją pokontrolną, w której zarzuciła naruszenie art. 40 ust. 3 w zw. z art. 32 ust. 2 ustawy Prawo Zamówień Publicznych w związku z przeprowadzeniem postępowania przetargowego przy zawieraniu umowy z dnia 12 lipca 2010 roku z uwagi na to, iż strona powodowa w dniu 15 czerwca 2010 roku obowiązana była przekazać ogłoszenie o przetargu do Urzędu Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, czego nie uczyniła. W konsekwencji strona pozwana zażądała zwrotu kwoty 86.450,66 zł wypłaconych w formie refundacji ze środków europejskich wraz z odsetkami w wysokości określonej, jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków tj. 9 września 2011 roku do dnia dokonania zwrotu. W dniu 31 lipca 2014 roku strona powodowa zgodnie z wezwaniem wpłaciła na konto strony pozwanej łączna kwotę w wysokości 116.980,66 zł, na którą składa się kwota główna w wysokości 86.450,66 zł oraz odsetki w wysokości, jak od zaległości podatkowych liczone od dnia 9 września 2011 roku do dnia zapłaty w wysokości 30.530 zł, z zastrzeżeniem zwrotu, o którym mowa w art. 411 pkt 1 k.c. W wyniku dokonanej wpłaty, wszczęte wobec strony powodowej postępowanie administracyjne w przedmiocie zwrotu dofinansowania zostało umorzone.

W związku z niezamieszczeniem przez stronę powodową ogłoszenia o zamówieniu zrealizowanym umową z dnia 12 lipca 2010 roku w Dzienniku Urzędowym UE nie powstała żadna szkoda, gdyż w toku realizacji tego zamówienia nie pojawiły się żadne oferty z terenu Unii Europejskiej.

Sąd I instancji ustalił stan faktyczny na podstawie zgromadzonych w toku postępowania dowodów z dokumentów, których prawdziwość i treść nie budziła wątpliwości, jak również dał wiarę zeznaniom świadka M. C., co do okoliczności związanych z realizacją zamówienia.

Sąd Okręgowy wskazał, że mimo, iż strona powodowa nie ogłosiła przetargu w dniu 15 czerwca 2010 roku w Dzienniku Urzędowym UE, czym naruszyła art. 40 ust. 3 w zw. z art. 32 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, to tego zaniechania nie można określić mianem „nieprawidłowości”, gdyż rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku w art. 2 pkt 7 definiuje nieprawidłowość jako jakiekolwiek naruszenie przepisu prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiego w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego. Sąd zauważył, że w niniejszej sprawie strona pozwana błędnie podniosła, iż do żądania zwrotu przekazanych już środków dofinansowania wystarczy jakiekolwiek naruszenie prawa bez względu na jego wagę, skalę, znacznie lub konsekwencje. Zdaniem Sądu na skutek działania strony powodowej budżet UE nie doznał jakiejkolwiek szkody a sam cel dofinansowania został zrealizowany. Podał, że strona pozwana zobowiązana była jedynie do czuwania, aby środki unijne nie były wykorzystywane w sposób sprzeczny z prawem, powodując szkodę lub nieuzasadnione wydatki. Dodał, że zgodnie z art. 6 k.c. na stronie pozwanej ciążył obowiązek dowodzenia, że uchybienia przepisom ustawy Prawo Zamówień Publicznych spowodowały lub mogłyby spowodować szkodę w budżecie UE. Zaznaczył, że strona pozwana nie dowodziła, by ktokolwiek nie wziął udziału w przetargu z powodu uchybienia strony powodowej, czy poniósł szkodę. Strona pozwana także nie podniosła, iż ktokolwiek został wykluczony z przetargu albo jego oferta została wykluczona, co mogłoby w efekcie doprowadzić do zaistnienia szkody. Zwrócił uwagę, że zeznający w sprawie świadek oświadczył, iż tylko raz zaobserwował zgłoszenie się podmiotu z poza Polski w ramach zamieszczenia ogłoszenia przetargu w Biuletynie Krajowym. W ocenie Sądu kontrola strony pozwanej posunęła się za daleko pozbawiając stronę powodową środków finansowych, co nie jest współmierną dolegliwością w proporcji do wagi naruszenia przepisów i podważa sens istnienia pomocy unijnej.

Sąd I instancji odnosząc się do zarzutu naruszenia przez stronę powodową postanowień umowy o dofinansowanie z dnia 6 grudnia 2010 roku w postaci § 5 ust. 30 w zw. z § 1 ust. 15 zaznaczył, że dokument „Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów współfinansowanych ze środków funduszy UE” w pkt 3 stanowi o okolicznościach ustalenia wysokości korekty finansowej, której dokonała strona pozwana, a mianowicie „przy ustalaniu wysokości korekt finansowych za naruszenia przy stosowaniu prawa wspólnotowego w dziedzinie zamówień publicznych lub stosowaniu przepisów Prawa zamówień publicznych należy brać pod uwagę, z jednej strony, rodzaj lub stopień naruszenia, z drugiej zaś skutki finansowe naruszenia dla wydatków ze środków funduszy UE”. Sąd zauważył, że takich skutków naruszenia Prawa zamówień publicznych oraz prawa wspólnotowego przez stronę powodową nie stwierdzono, gdyż owo naruszenie w konsekwencji nie doprowadziło do jakiegokolwiek uszczerbku finansowego w funduszach UE. Podał, że z dokumentu wymierzania korekt finansowych wynika, iż „wysokość korekt finansowych powinna, co do zasady, odpowiadać wartości nieprawidłowości, którą zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku jest jakiekolwiek naruszenie przepisu prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej przez finansowanie nieuzasadnionego wydatku”. Według Sądu, zgodnie z wskazanym rozporządzeniem, na gruncie powstałego sporu, nie doszło do zaistnienia nieprawidłowości, z powodu braku szkody w budżecie UE poprzez finansowanie nieuzasadnionego wydatku, gdyż fundusze zostały spożytkowane na cel wskazany w umowie, który został osiągnięty w zakresie modernizacji ewidencji gruntów i założenia ewidencji budynków dla jednostki ewidencyjnej (...). W związku z tym skoro nie istnieje „nieprawidłowość”, to tym samym brak jest jakiejkolwiek możliwości ustalenia wysokości korekty finansowej w stosunku do strony powodowej.

Zdaniem Sąd Okręgowego korekta finansowa sporządzona przez stronę pozwaną była bezpodstawna, czego konsekwencją jest stwierdzenie, że wezwanie do zwrotu środków pod adresem strony powodowej również nie miało uzasadnienia. Uznał, że świadczenie, jakie uiściła strona powodowa w kwocie 116.980,66 zł na rzecz strony pozwanej za nienależne na gruncie art. 410 § 2 k.c. zaznaczając, że strona pozwana jest zobowiązana do zwrotu tego świadczenia stronie powodowej, ponieważ w dacie spełnienia świadczenia nie istniał ważny stosunek obligacyjny. Sąd I instancji podkreślił, że dla zaistnienia obowiązku zwrotu świadczenia muszą zaistnieć trzy przesłanki. Pierwszą z nich jest spełnienie świadczenia, co strona powodowa uczyniła. Kolejną spełnioną przesłanką jest nieistnienie zobowiązania w chwili spełnienia świadczenia, a to dlatego ponieważ zobowiązanie nigdy nie powstało ze względu na fakt, iż cel projektu został osiągnięty, a naruszenie przepisów Prawa zamówień publicznych nie spowodowało naruszenia interesów kogokolwiek, a budżet UE nie został uszczuplony. Ostatnią przesłanką jest błędne mniemanie świadczącego o istnieniu zobowiązania. Na podstawie zaistniałego stanu faktycznego Sąd przyznał, iż strona zobowiązania świadomie dokonała przelewu pod adresem strony pozwanej na kwotę 116.980,66 zł, ale nie wiedząc, czy świadczenie się należy czy też nie, zrobiła to pod warunkiem zwrotu kwoty dofinansowania. Sąd Okręgowy podał, że strona pozwana winna jest zwrócić stronie powodowej nienależną jej kwotę dofinansowania, aby zobowiązaniu umownemu z umowy łączącej strony z dnia 6 grudnia 2010 roku stało się zadość. Sąd dodał, że strona powodowa wydatkowała dofinansowanie zgodnie z procedurami zawartymi w umowie i innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu, a stwierdzone naruszenia przepisów ustawy o zamówieniach publicznych nie można zakwalifikować jako nieprawidłowości w rozumienia § (...) ust. (...) umowy o dofinansowanie łączącej strony. Uznał, iż wystąpienie przeciwko beneficjentowi z żądaniem zwrotu przekazanych funduszy stanowiło nadużycie prawa podmiotowego, niezasługujące na ochronę prawną. W konsekwencji na podstawie art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 354 § 1 k.c. strona pozwana zobowiązana jest do zwrócenia stronie powodowej kwoty 116.980,66 zł tytułem świadczenia nienależnego.

Apelację od powyższego wyroku złożyła strona pozwana zaskarżając go w całości. Wyrokowi Sądu I instancji zarzuciła:

1) błędną wykładnię art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 polegającą na uznaniu, że jedną z przesłanek wystąpienia nieprawidłowości w rozumieniu tego przepisu jest zaistnienie szkody realnej w sytuacji, w której może być to również szkoda hipotetyczna, potencjalna. Błędna interpretacja doprowadziła sąd do wniosku, że nie wystąpiła nieprawidłowość, która uprawniała ją do żądania zwrotu części udzielonego dofinansowania;

2) niewłaściwe zastosowanie art. 5 k.c. polegające na przyjęciu, że Województwo (...) nadużyło swojego prawa podmiotowego żądając od strony powodowej zwrotu części udzielonego dofinansowania ze środków UE, podczas gdy przepis ten nie znajduje zastosowania do środków publicznych stanowiących niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publiczno - prawnym, o których mowa w art. 60 pkt 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych. Dochodzenie zwrotu środków finansowych w sytuacji wystąpienia nieprawidłowości jest obowiązkiem państwa członkowskiego wynikającym z art. 70 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006;

3) niewłaściwe zastosowanie art. 410 § 1 k.c. i uznanie, że spełnione przez stronę powodową świadczenie stanowiło świadczenie nienależne, podczas gdy wobec naruszenia przez nią przepisów Prawa zamówień publicznych, zaistnienia szkody potencjalnej dla budżetu UE, a więc wystąpienia nieprawidłowości, o której mowa w art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, przepis ten nie znajduje zastosowania;

4) naruszenie art. 233 k.p.c., co miało istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na naruszeniu zasad logicznego rozumowania poprzez uznanie, że w związku z niezamieszczeniem przez stronę powodową ogłoszenia o zamówieniu w Dzienniku Urzędowym UE nie powstała żadna szkoda, gdyż nie wpłynęła jakakolwiek oferta wykonawcy z terenu UE.

Powołując się na powyższe zarzuty strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację strony pozwanej strona powodowa wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od strony pozwanej kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych za II instancję. Podzieliła argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia za wyjątkiem oceny, że publikując ogłoszenie o przetargu nieograniczonym w dniu 15 czerwca 2010 roku w Biuletynie Zamówień Publicznych, mimo braku środków finansowych na realizację innych podobnych zamówień w 2010 roku, dopuściła się naruszenia umowy o dofinasowanie z dnia 6 grudnia 2010 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustosunkowując się do zarzutów strony pozwanej zawartych w apelacji od wyroku Sądu I instancji uwzględniającego powództwo o zapłatę w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że tok rozumowania Sądu I instancji jest obciążony wadami w zakresie wykładni art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999. Sąd Okręgowy wadliwie zinterpretował pojęcie nieprawidłowości, o którym mowa w przywołanym przepisie, jak również w sposób nieodpowiadający wymogom art. 6 k.c. wypowiedział się w kwestii rozkładu ciężaru dowodu w niniejszym postępowaniu. W art. 2 pkt 7 ww. rozporządzenia wskazano, że „nieprawidłowość” to jakiekolwiek naruszenie przepisu prawa wspólnotowego wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku z budżetu ogólnego.

W toku postępowania strona pozwana podnosiła, że strona powodowa przy realizacji projektu „Budowa Geograficznych Systemów Informacji Przestrzennej w Powiecie (...)” w sposób nieprawidłowy dokonała podziału zamówienia publikując w dniu 15 czerwca 2010 roku w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenie o przetargu nieograniczonym, którego przedmiotem była modernizacja ewidencji gruntów i założenie ewidencji budynków o szacunkowej wartości 116.299,92 euro oraz następnie wybierając wykonawcę, z którym w dniu 12 lipca 2010 roku podpisała stosowną umowę. Zdaniem strony pozwanej strona powodowa przeprowadzając postępowanie przetargowe przy zawieraniu umowy z dnia 12 lipca 2010 roku winna przekazać ogłoszenie o przetargu do Urzędu Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich z uwagi na to, że suma wartości zamówienia o tożsamej treści przekraczała próg wynoszący na dzień 15 czerwca 2010 roku 193.000 euro. Konsekwencją takiego nieuprawnionego podziału zamówienia publicznego i jego ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych było naruszenie art. 40 ust. 3 w zw. z art. 32 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, na co strona pozwana zwróciła uwagę w informacji pokontrolnej z dnia 19 czerwca 2014 roku. Według strony pozwanej brak ogłoszenia w biuletynie Unii Europejskiej mógł narazić na szkodę budżet Unii Europejskiej, gdyż w przypadku ogłoszenia w nim zrealizowanego, a nie w Biuletynie Zamówień Publicznych, jak uczyniła to strona powodowa, mogli zgłosić się wykonawcy spoza terenu Rzeczypospolitej Polskiej, którzy zaoferowaliby korzystniejszą cenę niż ta, która została określona w umowie z wykonawcą z dnia 12 lipca 2010 roku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego takie rozumowanie, w świetle treści art. 2 pkt. 7 rozporządzenia nr 1083/2006, można uznać za poprawne jedynie wtedy gdyby doszło do naruszenia przez stronę powodową prawa wspólnotowego. Sąd I instancji przyjął, opierając się na art. 6 k.c., że to na stronie pozwanej spoczywał ciężar wykazania, iż uchybienia przepisom ustawy Prawo Zamówień Publicznych przez stronę powodową spowodowały lub mogłyby spowodować szkodę w budżecie UE. Należy zauważyć, że nie sposób określić jak strona pozwana mogła podołać takiemu obowiązkowi i wykazać, że w postępowaniu przetargowym zainicjowanym przez stronę powodową mógłby zgłosić ofertę jakiś podmiot z innego kraju unijnego gdyby takie ogłoszenie ukazało się w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej a nie jedynie w Biuletynie Zamówień Publicznych. Na gruncie niniejszej sprawy należało rozstrzygnąć kwestię, czy strona powodowa dokonała podziału zamówienia polegającego na realizacji projektu „Budowa Geograficznych Systemów Informacji Przestrzennej w Powiecie (...)”, który uchwałą z dnia 23 lipca 2010 roku Zarządu Województwa (...) został wybrany do dofinansowania w kwocie 3.026.535,75 zł. Zdaniem Sądu Apelacyjnego do takiego podziału w przypadku wskazanego projektu nie doszło.

Przedmiotem przywołanego projektu miała być min. modernizacja polegająca na informatyzacji ewidencji gruntów i budynków na terenie powiatu (...). Strona powodowa - Powiat (...) dysponowała określoną kwotą warunkowaną kształtem budżetu na dany rok. Nie mając zapewnionego finasowania na cały projekt w dniu 12 lipca 2010 roku, tj. w dniu zawarcia umowy z wykonawcą strona powodowa nie mogła ogłosić przetargu na całe zamówienie a z uwagi na środki pozostające do jej dyspozycji w danym roku budżetowym mogła wdrożyć jedynie procedurę realizacji zamówienia, w stosunku do którego miała zarezerwowane środki w danym okresie. Należy zauważyć, że strona powodowa złożyła wniosek o dofinasowanie w dniu 10 marca 2010 roku, ogłoszenie o przetargu zostało opublikowane w dniu 15 czerwca 2010 roku, umowa z wykonawcą zawarta została w dniu 12 lipca 2010 roku a finansowanie na kwotę 3.026.535,75 zł zostało przyznane stronie powodowej przez stronę pozwaną w dniu 23 lipca 2010 roku, przy czym umowa o dofinasowanie została sporządzona w dniu 6 grudnia 2010 roku. W takiej sytuacji nie sposób mówić o podziale zamówienia, gdyż strona powodowa uruchomiała procedurę realizacji projektu w takim zakresie, w jakim pozwalały jej środki finansowe, jakie miała zarezerwowane na ten cel w danym okresie. Umowa o dofinasowanie z dnia 6 grudnia 2010 roku w § (...) ust. (...) przewidywała możliwość ubiegania się o refundację wydatków kwalifikowanych poniesionych przed zawarciem umowy o dofinansowanie. Strona powodowa zasadnie w oparciu o ten przepis złożyła wniosek o refundację wydatków kwalifikowanych poniesionych w związku z realizacją umowy zawartej w dniu 12 lipca 2010 roku. Strona powodowa nie znajdowała się zatem w dniu 12 lipca 2010 roku w sytuacji, w której dysponując środkami pieniężnymi wystarczającymi na realizację projektu w postaci „Budowy Geograficznych Systemów Informacji Przestrzennej w Powiecie (...)”, tj. takimi jak te pozyskane na podstawie umowy o dofinasowanie z dnia 6 grudnia 2010 roku, w sposób nieuprawniony dokonała podziału zamówienia dzieląc jego realizację pomiędzy różnych wykonawców. Tylko w takiej sytuacji można by przyjąć, że doszło do podziału zamówienia przez stronę powodową.

Zarzut strony pozwanej błędnej wykładni art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku można by uznać w związku z tym za zasadny, gdyby strona powodowa dopuściła się naruszenia prawa wspólnotowego, które powoduje lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej w kontekście przywoływanych przez stronę pozwaną przepisów art. 40 ust. 3 w zw. z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych. Stronie powodowej nie można jednak skutecznie postawić takiego zarzutu z uwagi realizację przetargu w określonych uwarunkowaniach finansowych, przed podpisaniem umowy o dofinasowanie. Po stronie powodowej nie istniał bowiem w dniu 15 czerwca 2010 roku obowiązek publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej zamówienia objętego umową z dnia 12 lipca 2010 roku wynikający z ustalonych progów, od których taki obowiązek byłby aktualny, zawartych w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2009 roku w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich. Wobec realizacji części prac związanych z całościowym projektem, któremu dofinasowanie przyznała strona pozwana, nie sposób także przyjąć analizując postępowanie strony powodowej w kontekście art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, że budżet ogólny Unii poniósł szkodę w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku wraz z realizacją prac objętych umową z dnia 12 lipca 2010 roku, co mogłoby wskazywać, że strona powodowa dopuściła się nieprawidłowości w rozumieniu tego przepisu. Stronie powodowej nie można zatem zarzucić nawet wykreowania sytuacji, która prowadziłaby do rzeczywistej szkody (zob. wyrok NSA W-wa z dn. 2.09.2015 r., II GSK 1653,14, Lex nr 1918695). W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE podnosi się, że z definicji zawartej w art. 2 pkt 7 ww. rozporządzenia wynika, że naruszenie prawa Unii stanowi nieprawidłowość w rozumieniu tego przepisu jedynie wtedy, gdy powoduje ono lub mogłoby spowodować szkodę w budżecie ogólnym Unii w drodze finansowania nieuzasadnionego wydatku. Naruszenie takie należy zatem uznać za nieprawidłowość, o ile może ono jako takie mieć skutki budżetowe (zob. wyrok z dnia 14 lipca 2016 roku, Wrocław - miasto na prawach powiat v Ministrowi Infrastruktury i Rozwoju, C-406/14; wyrok z dnia 21 grudnia 2011 r., Chambre de commerce et d’industrie de l’Indre). Drugorzędną zatem kwestią w realiach niniejszej sprawy jest przywoływany przez stronę pozwaną charakter szkody w budżecie ogólnym Unii Europejskiej, o której mowa art. 2 pkt 7 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006.

Wobec stwierdzenia, iż postępowanie strony powodowej nie może zostać zakwalifikowane jako nieprawidłowe na podstawie art. 2 pkt 7 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku bezpodstawne jest stanowisko strony pozwanej zawarte w złożonej przez nią apelacji, że Sąd I instancji niewłaściwe zastosował art. 410 § 1 k.c. uznając, że spełnione przez stronę powodową świadczenie z dnia 31 lipca 2014 roku stanowiło świadczenie nienależne. W rezultacie nie może być mowy o podnoszonym przez stronę pozwaną naruszeniu art. 5 k.c. polegającym na przyjęciu przez Sąd I instancji, że strona pozwana nadużyła swojego prawa podmiotowego żądając od strony powodowej zwrotu części udzielonego dofinansowania ze środków UE. Postanowieniem z dnia 26 stycznia 2015 roku Sąd Okręgowy w Krakowie odmówił odrzucenia pozwu a zażalenie strony pozwanej zostało postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 kwietnia 2015 roku oddalone. Niniejsza sprawa ma zatem charakter sprawy cywilnej. Na dopuszczalność stosowania art. 5 k.c. między publicznymi osobami prawnymi zwrócił uwagę Sąd Najwyższy choćby w orzeczeniu z dnia 16 marca 2012 r., IV CSK 322/11 (Legalis nr 490951). W związku z tym w sytuacji, w której postępowania strony powodowej nie można postrzegać w kategoriach nieprawidłowości, o której mowa w art. 2 pkt 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku, to postawa strona pozwanej, która skutecznie domagała się od strony powodowej kwoty dochodzonej niniejszym pozwem, może być oceniania w kontekście art. 5 k.c. jako niewłaściwa. Oceny tej nie zmienia przywoływany przez stronę pozwaną zapis art. 60 pkt 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (por. uchwała SN z dn. 6.06.2012 r., III CZP 24/12, Legalis nr 473614).

Krytycznie należy odnieść się do zarzutu strony pozwanej naruszenia art. 233 k.p.c. Sąd Okręgowy zgromadził wystarczający materiał dowodowy w sprawie niezbędny do jej rozstrzygnięcia. Dokonał konfrontacji poszczególnych dowodów z dokumentów z zeznaniami świadka. Wyprowadził z niego prawidłowy wniosek o zasadności żądania powoda. Jedynie częściowo w zakresie określenia spełnienia przez postępowanie strony powodowej przesłanki nieprawidłowości, o której mowa w art. art. 2 pkt 7 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku oraz stanowiska w zakresie ciężaru dowodu w sprawie stanowisko Sądu I instancji budzi wątpliwości, co jednak nie przełożyło się na zakwestionowanie zasadności dokonanego przez Sąd Okręgowy rozstrzygnięcia w sprawie. Wprawdzie wątpliwości budzi też rozumowanie Sądu I instancji dotyczące zależności ogłoszenia zamówienia przez stronę powodową jedynie w Biuletynie Zamówień Publicznych i niezgłaszaniem się w takiej sytuacji oferentów spoza Polski, jednak przyjęcie, iż strona powodowa prawidłowo nie dokonała w dniu 15 czerwca 2010 roku ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym UE powoduje, iż nie miało ono wpływu na rozstrzygnięcie sprawy.

W świetle powyższego Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się nieprawidłowości w naruszeniu prawa wspólnotowego, względnie prawa krajowego. Skoro nie doszło do podziału zamówienia, jak i nie było obowiązku ogłoszenia zamówienia w biuletynie Unii Europejskiej stronie powodowej nie można skutecznie zarzucić nieprawidłowości podnoszonych przez stronę pozwaną. Argumentację strony pozwanej zawartą w apelacji należało uznać w związku z tym za nieprzekonującą i jako taką nie mogącą prowadzić do wnioskowanej zmiany zaskarżonego orzeczenia.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny w Krakowie w pkt 1 wyroku w działając na zasadzie art. 385 k.p.c. oddalił apelację strony pozwanej, natomiast w pkt 2 wyroku zasądził na zasadzie art. 98 k.p.c. w zw. z 6 pkt 6 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - od strony pozwanej na rzecz strony powodowej koszty postępowania apelacyjnego.

SSA Elżbieta Uznańska SSA Krzysztof Sobierajski SSA Grzegorz Krężołek

(brak podpisu z uwagi na zawieszenie

w czynnościach służbowych)

WYROK

UZASADNIENIE