UZASADNIENIE

Powódka J. J. (1) wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w W. z dnia 30 listopada 2016 roku, zobowiązującej ją do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego w łącznej kwocie 1564,68 zł za okres od 1 października do 17 października 2016 roku.

W uzasadnieniu podniosła, że podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, chorobowemu i zdrowotnemu z tytułu zatrudnienia w firmie Usługi (...) w Z. do dnia 30 września 2016 roku. Od dnia 27 czerwca 2016 roku przebywała na zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą. W dniu 8 sierpnia 2016 roku przystąpiła jako wspólnik do spółki pod nazwą „(...) J. J.” Spółka Jawna, przy czym w spółce tej nie podjęła i nie kontynuowała żadnej działalności zarobkowej, gdyż była niezdolna do pracy i pobierała zasiłek chorobowy. Z dniem 1 października 2016 roku zgłoszona została do wszystkich składek w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako (...) spółki jawnej (...). J.” Spółka Jawna.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu powołano podstawę prawną decyzji, podnosząc, iż powódka w czasie orzeczonej niezdolności do pracy wykonywała pracę zarobkową.

W toku postępowania Sąd ustalił

następujący stan faktyczny:

Powódka w okresie od 28 lipca 2008 roku do 30 września 2016 roku zatrudniona była na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w firmie swojego ojca Usługi (...) w Z. na stanowisku kierownika hurtowni budowlanej.

Od dnia 27 czerwca 2016 roku powódka nieprzerwanie przebywała na zwolnieniu lekarskim związanym z ciążą, przy czym w okresie od dnia 25 lipca 2016 roku do dnia 30 września 2016 roku pobierała zasiłek chorobowy.

W dniu 8 sierpnia 2016 roku powódka przystąpiła jako wspólnik do spółki pod nazwą (...) J. J.” Spółka Jawna i z tym też dniem zgłoszona została do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego jak wspólnik spółki jawnej. Fakt ten związany był z chorobą ojca powódki, który z uwagi na stan zdrowia nie mógł prowadzić firmy. W rzeczywistości powódka nie wykonywała żadnych czynności wynikających z prowadzenia działalności gospodarczej, a dotychczasowe jej obowiązki przejęła siostra powódki.

Z dniem 30 września 2016 roku rozwiązaniu uległa umowa o pracę powódki w firmie Usługi (...) w Z.. Jednocześnie z dniem 1 października 2016 roku powódka zgłoszona została do wszystkich składek w tym dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako (...) spółki jawnej (...). J.” Spółka Jawna.

W dniu 15 grudnia 2016 roku powódka urodziła dziecko.

Decyzją z dnia 30 listopada 2016 roku pozwany zobowiązał powódkę do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego w łącznej kwocie 1.564,68 zł za okres od 1 października do 17 października 2016 roku.

Dowód:

- akta ZUS – w załączeniu;

- świadectwo pracy – k. 7;

- pismo powódki do ZUS z dnia 2.12.2016 r . k. 9;

- zeznania powódki – e protokół z dnia 8.08.2017 r . k.21.

W tak ustalonym stanie faktycznym

sąd zważył:

Odwołanie podlegało uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 roku , poz. 121 ze zmianami) osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, z uwzględnieniem ust. 11.

Zgodnie zaś z art. 84 ust 2 powyżej cytowanej ustawy za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważane są:

1) świadczenia, które zostały wypłacone pomimo zaistnienia okoliczności powodujących:

a) ustanie prawa do świadczeń,

b) wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części,

jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Przepis ten, ustanawiając obowiązek zwrotu świadczenia przez osobę, która pobrała nienależne świadczenie, wskazuje istotną cechę nienależnie pobranego świadczenia w ujęciu u.s.u.s, tj. świadomość (złą wiarę) osoby pobierającej świadczenie co do nieprzysługiwania tego świadczenia w całości lub w części od początku albo w następstwie później zaszłych zdarzeń. Obowiązek zwrotu świadczenia obciąża więc tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, mając świadomość jego nienależności. Dotyczy to zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach dotyczących braku prawa do pobierania świadczenia (art. 84 ust. 2 pkt 1 u.s.u.s.), jak i osoby, która uzyskała świadczenie na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd organu wypłacającego świadczenie (art. 84 ust. 2 pkt 2 u.s.u.s.). Świadomość nienależności świadczenia może mieć źródło w pouczeniu udzielonym przez organ rentowy co do okoliczności powodujących konieczność zwrotu świadczenia bądź też może wynikać z zawinionego działania osoby, która spowodowała wypłatę świadczeń.

W orzecznictwie sądowym, dotyczącym problematyki zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, ugruntowany jest pogląd o możliwości domagania się przez organ rentowy zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę, przy czym dla ustalenia obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, decydujące znacznie ma świadomość i zamiar ubezpieczonego, który pobrał świadczenie w złej wierze.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki art. 17 powołanej ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku. Jak wynika z treści powołanego przepisu utrata prawa do zasiłku łączy się z aktywnością zawodową ubezpieczonego polegającą na podejmowaniu przez niego czynności związanych z pracą zarobkową. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił jednak na stwierdzenie, aby powódka takową pracę wykonywała. Jak wynika z dokumentów zgromadzonych w sprawie, jak i zeznań powódki, od dnia 27 czerwca 2016 roku nieprzerwanie do dnia porodu przebywała na zwolnieniu lekarskim, przy czym jej obowiązki na dotychczasowym stanowisku pracy przejęła jej siostra. Ponadto jak sama powódka przyznała, przystąpienie do spółki jako wspólnika było tylko formalnością i związane było z chorobą jej ojca. Ponadto sam fakt przystąpienia powódki jako wspólnika do spółki nie jest jednoznaczne z wykonywaniem prze nią pracy zarobkowej, tym bardziej, iż powódka w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim nie pobierała wynagrodzenia. Wskazać też należy, że zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Tym samym strona pozwana powinna wykazać, że w okresie pobierania zasiłku chorobowego powódka wykonywała pracę, przy czym okoliczność ta nie została wykazana.

Dodatkowo w niniejszej sprawie nie można uznać, by powód pobrał świadczenie w złej wierze, albowiem nie zostały spełnione przesłanki z art. 84 ust. 2 powołanej ustawy z dnia 13 października 1998 roku. W tym miejscu wskazać należy, że pouczenie osoby pobierającej świadczenie o okolicznościach powodujących ustanie prawa do świadczenia albo wstrzymania wypłaty świadczenia w całości lub części ma doniosły charakter z uwagi na fakt, iż przesądza o świadomości ubezpieczonego pobrania świadczenia bez podstawy prawnej. Powinno ono zawierać informację o okolicznościach, których wystąpienie spowoduje brak prawa do świadczenia lub wstrzymanie jego wypłaty w całości lub części oraz zobowiązanie powiadomienia organu rentowego o zajściu ww. okoliczności. Obowiązek udzielenia pouczenia obciąża organ rentowy, który w przypadku sporu zobowiązany jest do wykazania skutecznego doręczenia prawidłowego pouczenia adresatowi. W przypadku braku potwierdzenia doręczenia przesyłki zawierającej stosowne pouczenie organ rentowy skuteczność doręczenia może wykazywać innymi dowodami.

Strona pozwana nie wykazała natomiast, aby powódka pouczona została o braku prawa do pobierania świadczeń.

Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał, iż brak było materialnej podstawy żądania od powódki zwrotu świadczeń i na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE