UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 stycznia 2016 r. (błędnie datowaną na 13 stycznia 2015 roku) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., wskazując, że rozpoznaje wniosek z 21 grudnia 2015 roku, odmówił S. C. (1) prawa do ponownego przeliczenia podstawy wymiaru jego świadczenia w myśl art. 111 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. oraz ponownego ustalenia wysokości świadczenia z uwzględnieniem tablic trwania życia. W uzasadnieniu w zakresie pierwszego z żądań przywołał przepisy bliżej niewskazanego rozporządzenia z 1.04.1985 r. dotyczące wynagrodzeń zastępczych i wyjaśnił (bez żadnego uzasadnienia), że przedłożone przez ubezpieczonego dokumenty „ nie mogą stanowić podstawy do ponownego ustalenia wysokości świadczenia”. Dodał także, że „ nie ma możliwości ustalania wynagrodzenia zastępczego za okresy przypadające przed rozpoczęciem pracy za granicą, jak i za okresy przypadające po ustaniu kontraktu”.

W dniu 15 lutego 2016 roku S. C. (1) złożył w ZUS Oddziale w S. pismo zatytułowane: „ odwołanie od decyzji odmownej z dnia 13.01.2016 r. znak (...) ”, w którym wskazał, iż „ w związku z odmowną odpowiedzią dotyczącą uzupełnienia wynagrodzenia za pracę za granicą na druku ZUS RP7 przez (...) S. ”, prosi „ o ponowne przeliczenie mojej podstawy emerytury w oparciu o dodatkowe dokumenty oraz te, które już się znajdują w ZUS. W przypadku odmowy proszę o przesłanie mojego odwołania do okręgowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w Szczecinie.”

Organ rentowy nie przekazał powyższego odwołania do sądu. Wszczął jednak postępowanie wyjaśniające, w toku którego zwrócił się do byłego pracodawcy ubezpieczonego – (...) S.A. o nadesłanie stosownych dokumentów (zarobków zastępczych dla S. C. (1), na druku Rp-7). Po uzyskaniu w dniu 13 lipca 2016 r. od tej spółki odpowiedzi, że ich przesłanie nie jest możliwe, wydał w dniu 20 lipca 2016 roku kolejną decyzję. W jej treści wskazał, że „ po rozpatrzeniu wniosku z dnia 15-02-2016 r. odmawia” S. C. „ prawa do ponownego przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia”. W uzasadnieniu organ powołał się tym razem na treść przepisu art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, podnosząc, że S. C. nie dołączył do swojego wniosku żadnych nowych dowodów, które miałyby wpływ na wysokość jego emerytury.

S. C. (1) odwołał się także i od tej decyzji, podnosząc, że w swoim piśmie z 15 lutego 2016 r. wyraźnie zaznaczył, że domaga się przekazania go jako odwołania do sądu pracy. Wniósł o „ spowodowanie, aby przeliczono mi emeryturę, włączając te aktach z archiwum.” W toku procesu S. C. sprecyzował ponadto, że domaga się przeliczenia emerytury z uwzględnieniem faktycznej wysokości zarobków uzyskanych w czasie pobytu przez okres trzech miesięcy na kontrakcie w Iraku.

Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania w całości, odnosząc się jednak wyłącznie do odwołania od decyzji z 20 lipca 2016 roku.

W toku procesu, na skutek przekazania organowi rentowemu przez sąd dokumentów związanych z zatrudnieniem S. C. w (...) w S., organ rentowy wydał dwie nowe decyzje: pierwszą, datowaną na 8 grudnia 2016 r. o przeliczeniu kapitału początkowego S. C. i drugą, datowaną na 12 grudnia 2016 roku, o przeliczeniu w związku z tym wysokości należnej mu emerytury. Wyliczając wysokość kapitału początkowego wzięto pod uwagę m.in. zarobki ubezpieczonego z roku 1985, przy uwzględnieniu – w zakresie okresu, w którym przebywał on na kontrakcie w Iraku, tj. od 13 maja 1985 r. do 31 lipca 1985 roku – wynagrodzeń w wysokości hipotetycznie wyliczonej w oparciu o przedłożone dokumenty.

S. C. (1) na rozprawie w dniu 2 lutego 2017 roku oświadczył, że w tym zakresie akceptuje dokonane przeliczenie. Wskazał jednak, że domaga się dodatkowo przeliczenia jego emerytury z uwzględnieniem okresów korzystania przez niego z zasiłku chorobowego po powrocie z Iraku.

Pełnomocnik organu rentowego pozostawiła ostatecznie rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie do uznania sądu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. C. (1) w okresie od 1 września 1980 roku do 31 sierpnia 1989 roku był zatrudniony w oparciu o umowę o pracę w Przedsiębiorstwie (...) w S. jako starszy mistrz grupy remontowo-budowlanej.

W roku 1985 pracodawca udzielił mu urlopu bezpłatnego, który pierwotnie miał trwać od 13 maja 1985 r. do 13 maja 1987 r. i miał być związany z przebywaniem przez S. C. w tym czasie na kontrakcie w Iraku.

W okresie bezpośrednio poprzedzającym udzielenie urlopu bezpłatnego S. C. był wynagradzany wynagrodzeniem zasadniczym w stałej stawce miesięcznej 13.000 zł, otrzymywał też dodatek funkcyjny wynoszący 3500 zł, dodatek stażowy – wynoszący 18%, a od 1 lipca 1985r. – 19% i premię mistrzowską – 1000 zł. W (...) w S. nie było w tym czasie innej osoby zatrudnionej na takim jak on stanowisku.

Po faktycznym powrocie do pracy w (...) z dniem 14 października 1985 r. (udzielony wcześniej urlop bezpłatny został skrócony) S. C. był wynagradzany w identyczny sposób jak przed rozpoczęciem korzystania z urlopu – zmianie nie uległy ani rodzaj przysługujących mu składników wynagrodzenia, ani ich wysokość.

Dowody:

- dokumenty w aktach osobowych S. C. z okresu zatrudnienia w (...) k. 15 akt sądowych;

- oryginał kartoteki zarobkowej S. C. za rok 1985 – k. 20 akt sądowych.

W dniu 8 maja 1985 r. S. C. podpisał z Przedsiębiorstwem (...) w K. umowę o pracę, na podstawie której został zatrudniony na okres od 13 maja 1985 r. do 31 grudnia 1986 r. w Iraku na stanowisku operatora kwasu fosforowego. Zgodnie z umową miał otrzymywać miesięczne wynagrodzenie złotowe w kwocie 3500 zł miesięcznie oraz walutowe, płatne w dinarach irackich.

S. C. wykonywał pracę w Iraku w okresie od 14 maja 1985 r. do 22 lipca 1985 r. za co otrzymywał wynagrodzenie płatne w dinarach irackich. W dniu 23 lipca 1985 r., w związku z chorobą i koniecznością jej leczenia w Polsce, powrócił do kraju. Za okres od 24 lipca 1985 r. do 24 września 1985 r. został mu wypłacony zasiłek chorobowy.

Dowód: dokumentacja w aktach osobowych S. C. z okresu zatrudnienia w (...) – w kopercie stanowiącej załącznik do akt.

(...) S. wystawiło S. C. świadectwo pracy datowane na 31 sierpnia 1989 roku, w którym nie zamieszczono informacji o korzystaniu przez ubezpieczonego z urlopu bezpłatnego, oraz zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, w którym – w zakresie zarobków za rok 1985 – wskazano, że ubezpieczony zarobił 159.217 zł, co stanowiło wówczas 66,32% przeciętnego wynagrodzenia. Zarobki te obejmowały wyłącznie wynagrodzenie za okres od 1 stycznia do 12 maja 1985 roku oraz od 14 października do 31 grudnia 1985 roku.

Dowody: świadectwo pracy i zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z okresu pracy w (...) k. 9-10, plik (...) akt ZUS O/S. dot. S. C..

Decyzją z 28 sierpnia 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił S. C. (1) kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku. Przy ustalaniu kapitału organ rentowy uznał, że ubezpieczony był zatrudniony nieprzerwanie m.in. w okresie od 1 września 1980 roku do 31 sierpnia 1989 roku – w Przedsiębiorstwie Handlu (...) w S.. Wyliczając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wziął pod uwagę lata 1981-1990, przy czym w przypadku zarobków uzyskanych przez ubezpieczonego w roku 1985 uznał, że wyniosły one 159.217 zł, zgodnie z zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym przez (...) S., a przedłożonym przez S. C..

S. C. (1) od 12 listopada 2009 roku, tj. od ustania zatrudnienia pobiera emeryturę, przyznaną mu przez (...) Oddział w S. decyzją z 15 stycznia 2010 roku, znak: ENMS/6/039010255. Faktycznie wypłacana jest mu przy tym emerytura obliczona na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy której wyliczaniu wzięto pod uwagę wysokość kapitału początkowego ustalonego wcześniejszą decyzją z 28 sierpnia 2008 roku.

Niesporne, a nadto dowody:

- decyzja ZUS O/S. z 15.01.2010 r. – k. 51, plik I akt ZUS O/S. dot. S. C.;

- decyzja ZUS O/S. z 28.08.2008 r. wraz z załącznikami – k. 19-23, plik (...) akt ZUS O/S. dot. S. C..

Ubiegając się w roku 2009 o emeryturę S. C. (1) nie składał w ZUS żadnych dokumentów, z których wynikałoby, że w roku 1985 przebywał na kontrakcie w Iraku.

Niesporne.

W dniu 24 sierpnia 2015 roku S. C. złożył w ZUS O/S. wniosek o ponowne ustalenia wysokości przysługującej mu emerytury. Wniosek złożył na gotowym druku (...)02, w którym zaznaczył, że wnosi o: „ uwzględnienie w podstawie wymiaru kapitału początkowego zarobków uzyskanych przed dniem 1 stycznia 1999r. – w latach”, przy czym własnoręcznie dopisał: „ 1985r. przebywałem na kontrakcie 13 maja 1985 – 22 lipca 1985r. Dołączam cztery załączniki.” Ponadto ubezpieczony zaznaczył, że wnosi o ponowne ustalenie wysokości świadczenia z uwzględnieniem tablic trwania życia obowiązujących w dniu, w którym osiągnął powszechny wiek emerytalny – jeśli jest to dla niego korzystniejsze.

Do wniosku S. C. dołączył m.in. potwierdzone przez przechowawcę akt za zgodność z oryginałem: kopię niezłożonego wcześniej świadectwa pracy dotyczącego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od 13 maja 1985 r. do 26 października 1985 r., w którym wskazano, że wykonywał pracę jako operator kwasu fosforowego w kombinacie nawozów fosforowych w Al (...) (Irak); kopię zaświadczenia z delegowania do pracy w Iraku, zawierającego informację o okresie delegowania (14 maja 1985 r. – 22 lipca 1985 r.) oraz wysokości uzyskanego w związku z tym wynagrodzenia (w irackich dinarach); pisma z 30 września 1985 roku skierowanego przez przedsiębiorstwo (...) do (...) i stanowiącego „rozliczenie” S. C. z kontraktu.

Dowód: wniosek z 24.08.2015 r. wraz z załącznikami – k. 66-70 pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

Po złożeniu przez S. C. powyższego wniosku przez kilka miesięcy organ rentowy nie podjął jakichkolwiek działań, w tym w szczególności nie wszczął żadnego postępowania wyjaśniającego.

Niesporne, a nadto dowód: dokumenty w pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

W dniu 21 grudnia 2015 r. S. C. złożył w organie rentowym pismo zatytułowane „ zażalenie w sprawie braku działań dotyczące naliczeń mojej emerytury na wniosek z sierpnia 2015 r.”, w którym domagał się rozpatrzenia jego wniosku.

Dowód: pismo z 21.12.2015 r. – k. 74 pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

W odpowiedzi na to pismo organ rentowy wydał zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzję z 13 stycznia 2016 roku.

Niesporne, a nadto dowód: decyzja z 13.01.2016 r. wraz z innymi pismami – k. 73-75 pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

W dniu 15 lutego 2016 r. S. C. (1) złożył w ZUS Oddziale w S. pismo zatytułowane: „ odwołanie od decyzji odmownej z dnia 13.01.2016 r. znak (...) ”, w którym wskazał, iż „ w związku z odmowną odpowiedzią dotyczącą uzupełnienia wynagrodzenia za pracę za granicą na druku ZUS RP7 przez (...) S. ”, prosi „ o ponowne przeliczenie mojej podstawy emerytury w oparciu o dodatkowe dokumenty oraz te, które już się znajdują w ZUS. W przypadku odmowy proszę o przesłanie mojego odwołania do okręgowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w Szczecinie.” Do pisma dołączył wyłącznie kopię swojego pisma z 27.01.2016 r. skierowanego do (...) z wnioskiem o wydanie dokumentów związanych z jego zatrudnieniem i pobytem na kontrakcie, odmowną odpowiedź (...) datowaną na 10.02.2016 r. oraz informację NBP na temat archiwalnych kursów dinara irackiego obowiązujących w roku 1985.

Dowód: odwołanie z 15.02.2016 r. wraz z załącznikami – k. 77-83 pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

Organ rentowy nie przekazał odwołania S. C. z 15.02.2016 r. do właściwego sądu, lecz wszczął postępowanie wyjaśniające. Pismem z 23 marca 2016 r. zwrócono się do (...) S.A. w S. o „ podanie na druku Rp-7 zarobków zastępczych dla Pana S. C. (1) (…) za okres od 13.05.1985 do 22.07.1985r.”. Zaznaczono zarazem, że „ do ustalenia wynagrodzenia zastępczego powinno być przyjęte wynagrodzenie przysługujące innemu pracownikowi zatrudnionemu w kraju, w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim był zatrudniony pracownik przed podjęciem pracy za granicą”.

W dniu 13 lipca 2016 r. do organu rentowego wpłynęło pismo (...) z 1.07.2016 r., w którym poinformowano, że „ nie ma możliwości ustalenia wynagrodzenia zastępczego dla Pana S. C. (1) (…) za okres pracy na kontrakcie (…) z uwagi na fakt, że w naszej firmie nie było drugiego takiego samego stanowiska pracy jakie zajmował wcześniej Pan S. C. (1) na podstawie którego można by było dokonać wyliczenia wynagrodzenia. W tej konkretnej sprawie wyliczeń powinien dokonać ZUS.”

Dowody: pisma ZUS do (...) oraz odpowiedź (...) S.A. – k. 84-88 pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

W dniu 11 lipca 2016 r. S. C. złożył w ZUS pismo ponaglające w sprawie złożonego przez niego odwołania od decyzji z 13.01.2016 r. Przypomniał, że w odwołaniu nadmienił, że domaga się – w przypadku negatywnego załatwienia sprawy – przekazania dokumentów do sądu pracy.

Dowód: pismo S. C. z 11.07.2016 r. – k. 89 pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

W dniu 20 lipca 2016 r. organ rentowy wydał zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzję odmowną. Sporządził też datowane na 21 lipca 2016 r. pismo, w którym poinformowano o wydaniu decyzji i jednocześnie podkreślono, że „ pismo z dnia 15.02.2016r. kierowane było do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i zawierało roszczenie ponownego przeliczenia świadczenia w oparciu o złożone dokumenty, dlatego było potraktowane jako wniosek i nie zostało skierowane do Sądu. Od nowej decyzji przysługują Panu nowe środki odwoławcze, zgodnie z pouczeniem.”

Dowód: pismo ZUS O/S. z 21.07.2016 r. – k. 91 pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

W toku niniejszego procesu organ rentowy wydał datowaną na 12 grudnia 2016 roku decyzję, którą przeliczono emeryturę ubezpieczonego od 1 lutego 2016 roku, tj. – jak wskazano w decyzji - od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Niesporne, a nadto dowód: decyzja z 12.12.2016 r. – k. 95-96 pliku I akt ZUS O/S. dot. S. C..

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią przepisu art. 477¹³ § 1 k.p.c., zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

W niniejszej sprawie ostatecznie organ rentowy dokonał przeliczenia świadczenia zgodnie z wnioskiem S. C., tj. przeliczenia uwzględniającego dodatkowe zarobki za okres, w czasie którego S. C. przebywał na kontrakcie w Iraku. Ubezpieczony, mimo że pierwotnie zgłaszał inne żądanie, ostatecznie wskazał, że dokonane przez organ rentowy przeliczenie stanowi zaspokojenie jego żądania w tym zakresie.

W powyższej sytuacji, w zakresie w jakim organ rentowy dokonał przeliczenia świadczenia decyzją z 12 grudnia 2016 roku, postępowanie podlegało umorzeniu, o czym orzeczono w punkcie I. sentencji wyroku.

Jeśli chodzi o wydane w niniejszej sprawie rozstrzygnięcie merytoryczne, to w pierwszej kolejności należy podkreślić, że mimo formalnego przekazania przez organ rentowy wyłącznie odwołania od decyzji z 20 lipca 2016 roku, faktycznie rozpoznane zostało przez sąd także odwołanie ubezpieczonego od decyzji z 13 stycznia 2016 roku. Za całkowicie nieprawidłowe należało bowiem uznać postępowanie organu rentowego polegające na tym, że organ w dowolny sposób ocenił treść pisma ubezpieczonego z 15 lutego 2016 roku, uznając – mimo jednoznacznego zatytułowania go „ odwołaniem” i zamieszczenia w nim żądania przekazania sprawy do sądu – że wobec wydania kolejnej decyzji odmownej, może nie nadawać mu żadnego biegu. Jak bowiem wynika z przywołanego wyżej przepisu art. 477¹³ § 1 k.p.c., tylko wydanie decyzji uwzględniającej, choćby częściowo, odwołanie prowadzi do umorzenia postępowania (choć i tak decyduje o tym nie samowolnie organ rentowy, lecz sąd). Jeśli zaś organ wydaje decyzję negatywną, jego obowiązkiem jest przekazanie do sądu także i pierwotnego odwołania, niezależnie od tego czy ubezpieczony złoży czy też nie odwołanie i od kolejnej decyzji.

W powyższej sytuacji zadaniem sądu było wyłącznie dokonanie oceny od kiedy organ rentowy powinien dokonać przeliczenia świadczenia dla S. C. (skoro ubezpieczony ostatecznie nie zakwestionował sposobu dokonania tego przeliczenia, kwestia prawidłowości przeliczenia pozostawała poza zakresem zainteresowania sądu). Decyzją z 20 lipca 2016 r. dokonano bowiem takiego przeliczenia dopiero od 1 lutego 2016 roku, przyjmując, że stosowny wniosek ubezpieczony złożył w dniu 15 lutego 2016 roku (jak się wydaje, za wniosek ów uznano złożone przez S. C. odwołanie od decyzji z 13 stycznia 2016 roku).

Takie postępowanie organu należało uznać za błędne.

Generalną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest, że świadczenia przyznaje i wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń (spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie. Konsekwencją tego jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego przyznania i wypłaty (art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jednolity wynikający z Dz.U. z 2016 r., poz. 887 z późn. zm., dalej jako: ustawa emerytalna).

Stosownie natomiast do brzmienia przepisu art. 133 ust. 1 ustawy emerytalnej, w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1)od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2)za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Jak z powyższego wynika, w przypadku ponownego ustalenia wysokości świadczenia, co miało miejsce w przypadku S. C., pobierającego wcześniej emeryturę już od 2009 roku, decydującą datą jest data złożenia wniosku o przeliczenie świadczenia. W okolicznościach niniejszej sprawy nie może zaś budzić wątpliwości to, że taki wniosek ubezpieczony złożył już w dniu 24 sierpnia 2015 roku. We wniosku tym wyraźnie zaznaczył bowiem czego się domaga, odniósł swoje żądanie przeliczenia świadczenia do konkretnego okresu (od 13 maja 1985 r. do 22 lipca 1985 r.) i dołączył dokumenty zawierające dane o wysokości jego zarobków w tym czasie i zasadach jego zatrudnienia. To, czy dokumenty te same w sobie były wówczas wystarczające do wydania decyzji pozytywnej, pozostaje przy tym bez znaczenia – organ rentowy w razie powstania wątpliwości miał bowiem obowiązek wszcząć stosowne postępowanie wyjaśniające, czego jednak zaniechał (postępowanie takie zostało wszczęte dopiero pół roku później). Całkowicie niezrozumiałym jest ponadto, dlaczego w pierwszej zaskarżonej decyzji, datowanej na 13 stycznia 2016 roku, organ wskazał, że wydał ją w rozpoznaniu wniosku z 21 grudnia 2015 r., zamiast, jak powinien był zrobić prawidłowo, z 24 sierpnia 2015 r. W dniu 21 grudnia 2015 r. S. C. bowiem żadnego wniosku nie składał; złożył wówczas wyłącznie pismo ponaglające do rozpoznania jego sprawy.

W powyższej sytuacji, uznając że swój wniosek ubezpieczony prawidłowo złożył już w sierpniu 2015 roku, w punkcie II. sentencji wyroku na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmieniono zaskarżoną decyzję w zakresie daty początkowej, od której powinno nastąpić przeliczenie emerytury dla S. C., ustalając, że datą tą jest dzień 1 sierpnia 2015 roku, tj. pierwszy dzień miesiąca, w którym złożono wniosek.

Zgodnie z przepisem art. 476 § 2 i 3 k.p.c. sprawami z zakresu ubezpieczeń społecznych są sprawy zainicjowane odwołaniami od decyzji organów rentowych lub sprawy wszczęte wskutek niewydania przez te organy decyzji we właściwym terminie. Postępowanie przed sądem musi zatem być poprzedzone postępowaniem przed organem rentowym dotyczącym prawa do danego świadczenia, a zainicjowanym wnioskiem osoby ubiegającej się o świadczenie. Ubezpieczony nie może dochodzić świadczeń z ubezpieczenia społecznego bezpośrednio przed sądem z pominięciem postępowania przed organem rentowym. Występuje tu czasowa niedopuszczalność drogi sądowej – strona może wystąpić do sądu dopiero z odwołaniem od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego lub w razie bezczynności tego organu. Ponadto, stosownie do treści przepisu art. 477¹⁰ § 2 k.p.c., jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nie rozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu.

W toku niniejszego postępowania S. C. zgłosił na rozprawie w dniu 2 lutego 2017 r. nowe żądanie, dotyczące przeliczenia wysokości jego emerytury z uwzględnieniem kwot zasiłków chorobowych pobranych przez niego w roku 1985, po zakończeniu pracy na kontrakcie w Iraku. Takiego żądania w żadnym miejscu wcześniej nie zgłaszał, w szczególności w postępowaniu przed ZUS, w którym jednoznacznie wskazywał (we wniosku z 24.08.2015 r.), że domaga się przeliczenia świadczenia z uwzględnieniem zarobków za okres do 22 lipca 1985 r., podczas gdy z zasiłku chorobowego korzystał w okresie późniejszym.

W tej sytuacji, jako że powyższy wniosek należy traktować jako nowe żądanie, dotychczas nieoceniane merytorycznie przez ZUS, na podstawie przywołanych wyżej przepisów orzeczono jak w punkcie III. sentencji wyroku.

W punkcie IV. sentencji wyroku sąd stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji w niniejszej sprawie. W myśl art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zdanie drugie, organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego (ust. 1a). W analizowanym przypadku ostateczne obliczenie wysokości świadczenia dla S. C. nastąpiło bowiem na skutek działań podjętych przez sąd, a organ rentowy przy wydawaniu decyzji nie dysponował materiałem, który umożliwiał mu pozytywne rozpoznanie wniosku ubezpieczonego (pracodawca w inny sposób wykonał zobowiązanie nałożone przez organ rentowy, a w inny – to nałożone przez sąd). Z uwagi na powyższe niemożliwym więc było przyjęcie, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za niewydanie decyzji uwzględniającej wniosek ubezpieczonego o wcześniejszą emeryturę.

Przewodnicząca:	SSO Monika Miller-Młyńska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Monika Czaplak

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE