Sygn. akt VI U 370/16
Dnia 21 marca 2017 roku
Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSO Jarosław Łuczaj
Protokolant st. sekr. sąd. Marta Gackiewicz
po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2017 roku w Radomiu
sprawy L. Ś.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.
o emeryturę
na skutek odwołania L. Ś. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 15 marca 2016 roku, nr (...)
zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje L. Ś.prawo do emerytury z dniem (...) roku.
SSO Jarosław Łuczaj
Sygn. akt VI U 370/16
Pismem z dnia 29 marca 2016 roku L. Ś. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 15 marca 2016 roku, nr (...), w sprawie odmowy przyznania prawa do emerytury podnosząc, iż pracował łącznie 27 lat i przez cały ten okres wykonywał pracę w warunkach szczególnych w Fabryce (...) w P. jako oczyszczacz odlewów, monter wyrobów, formierz ręczny i kierowca samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony (odwołanie – k. 3-4).
W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o jego oddalenie wskazując, że na dzień 1 stycznia 1999 roku L. Ś.nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jako pracy w takich warunkach nie uwzględniono zatrudnienia od 24 kwietnia 1974 roku do 31 grudnia 1998 roku w Fabryce (...) Sp. z o.o. na stanowiskach formierz ręczny, oczyszczacz odlewów, monter wyrobów i kierowca. Na powyższe zatrudnienie wnioskodawca przedłożył świadectwo pracy, w którym pracodawca zawarł informację, iż w w/w okresie wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach. Jednakże ze świadectwa pracy nie wynika charakter wykonywanej pracy zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 toku, jak również nie wskazano w jakich okresach wnioskodawca wykonywał prace na poszczególnych stanowiskach (odpowiedź na odwołanie – k. 6).
Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:
L. Ś. urodził się w dniu (...) (okoliczność bezsporna)
W okresie od 24 kwietnia 1974 roku do 31 października 2001 roku L. Ś. zatrudniony był w Fabryce (...) w P. (następnie Fabryka (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.). Produkowano tam piece, kuchnie gazowe, nogi do ławek, złącza do rur, ruszta kanadyjskie, blachy i drzwiczki do pieców węglowych. Wszystko odlewane było z żeliwa. Obudowy pieców były robione z blachy, a wnętrza z żeliwa. L. Ś. został tam zatrudniony jako oczyszczacz odlewów i monter wyrobów. Jego praca polegała na oczyszczaniu odlewów, które przywożono w masie formierskiej z odlewni. Mniejsze wyroby wrzucał do bębnów, które się obracały i w ten sposób oczyszczały odlewy. Większe odlewy najpierw czyścił szczotką, a później szlifierką. Ruszta kanadyjskie składały się dwóch części, były duże i ciężkie. One też podlegały czyszczeniu, a później montażowi. Montaż polegał na skręceniu obu części śrubami. Ruszta te były produkowane praktycznie codziennie. Montaż zajmował około godzinę dziennie. L. Ś. pracował wówczas w pełnym wymiarze czasu pracy - po osiem godzin, na dwie zmiany. W tym charakterze L. Ś. pracował do 1 lipca 1975 roku. Z oczyszczalni przeniesiono go do pracy na odlewni, gdzie pracował jako formierz ręczny. Jego praca poległa na umieszczaniu w skrzynce modelu, zasypywaniu go masą formierską, a następnie wyjmowaniu modelu ze skrzynki i wlewaniu przez wlew żeliwa. W hali, na której pracował znajdował się piec, tzw. żeliwiak, skąd płynne żeliwo było wlewane do kadzi i stamtąd L. Ś. pobierał żeliwo przy pomocy specjalnej łyżki. Po zalaniu czekał, aż odlew zastygnie, po czym wyjmował gorący odlew i odstawiał. Odlewy następnie trafiały do oczyszczalni. Na odlewni również pracował w systemie dwuzmianowym. Pracę tą wykonywał do czasu powołania go do służby wojskowej (świadectwo pracy – k. 11 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy – zapis na płycie CD – k. 16, zeznania świadków E. K. i B. C. – zapis na płycie CD – k. 24).
W okresie od 27 października 1978 roku do 3 października 1980 roku L. Ś. odbywał zasadniczą służbę wojskową (książeczka wojskowa okazana przez wnioskodawcę na rozprawie – zapis na płycie CD – k. 24).
W trakcie odbywania służby wojskowej, 20 marca 1980 roku L. Ś. uzyskał uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii „C” i „CE”. Uprawnienia kategorii „D” posiada zaś od 9 kwietnia 1990 roku (prawo jazdy okazane przez wnioskodawcę na rozprawie – zapis na płycie CD – k. 16).
Po powrocie z wojskaL. Ś.ponownie został zatrudniony w Fabryce (...) w P., ale jako kierowca samochodu ciężarowego Star 200. Pracował w dziale transportu i rozwoził towar po całej Polsce, m.in. do Gdańska, Gdyni, Koszalina, Słupska, Poznania, Wrocławia i Krakowa. Woził wszytko to, co było produkowane w odlewni, a szczególnie piece. Gdy nie jechał w trasę, to sporadycznie jeździł wywrotką Star 200. Ze stacji kolejowej w Skrzyńsku, z Bytomia i ze Szczecina przywoził do zakładu surówkę żeliwną, koks, węgiel i kamień wapienny. Jako kierowca miał nieokreślony czas pracy. Niekiedy wracał z trasy dopiero po trzech dniach. L. Ś. po uzyskaniu uprawnień do kierowania pojazdami kategorii „D” jeździł też autobusami marki Autosan, Skoda i Osinobus. Przywoził i odwoził pracowników z obu zmian. Autobusem jeździł sporadycznie, kiedy nie wyjeżdżał w trasę. Większość jego pracy to były wyjazdy w trasę, zdarzało się że naprawiał drobne usterki w samochodzie, jak wymiana żarówki, czy koła (świadectwo pracy – k. 11 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy – zapis na płycie CD – k. 16, zeznania świadków E. K., L. Ł., B. C. – zapis na płycie CD – k. 24).
W dniu 1 marca 2016 roku L. Ś. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniosek o emeryturę (wniosek – k. 1-4 akt ZUS).
Decyzją z dnia 15 marca 2016 roku, nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił L. Ś.przyznania prawa do emerytury. Wskazano, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wykazał on ogólny okres ubezpieczenia w łącznym wymiarze 27 lat, 3 miesiące i 9 dni, w tym 27 lat, 1 miesiąc i 22 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 17 dni okresów nieskładkowych. Nie udowodnił natomiast co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy nie zaliczył okresu pracy w szczególnych warunkach na podstawie świadectwa pracy z dnia 26 listopada 2001 roku wystawionego przez (...) Sp. z o.o., ponieważ w świadectwie tym nie podano charakteru pracy na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Określone zostały jedynie stanowiska pracy według zarządzenia resortowego. Ponadto z przedłożonego świadectwa wynika, że wnioskodawca pracował jednocześnie na kilku stanowiskach. W związku z powyższym okres ten nie może zostać zaliczony do pracy w szczególnych warunkach, ponieważ na żadnym stanowisku nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Brak jest okresów pracy na poszczególnych stanowiskach (decyzja – k. 18 akt ZUS).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów (przede wszystkim świadectwa pracy) oraz zeznań wnioskodawcy i świadków E. K., L. Ł. i B. C.. Zeznania te potwierdzają rodzaj i charakter wykonywanych przez L. Ś. w Fabryce (...) Sp. z o.o. w P. prac, a wskazanych w świadectwie pracy z 26 listopada 2001 roku. Sąd uznał, że zeznania świadków są wiarygodne, rzetelne i obiektywne. Pochodzą one od osób obcych w stosunku do ubezpieczonego, nie nastawionych na konkretne rozstrzygnięcie w sprawie. Świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w spornych okresach, mieli możliwość obserwacji jego pracy. Wskazane dowody tworzą spójną i logiczną całość oraz wzajemnie się uzupełniają.
L. Ś.nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (okoliczność bezsporna). W związku z tym, że urodził się on po 31 grudnia 1948 roku, spór dotyczył kwestii, czy spełnił on przesłanki przyznania mu emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku poz. 887 z późn. zm.), czyli czy nabył prawo do wcześniejszej emerytury dla pracowników pracujących w warunkach szczególnych.
W myśl art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz
2. okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy.
Zgodnie natomiast z ust. 2 powołanego wyżej artykułu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
Warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych według art. 184 jest więc spełnienie przed dniem 1 stycznia 1999 roku wyłącznie przesłanki stażu. Brak w treści tego artykułu przesłanki końcowej daty spełnienia pozostałych warunków nabycia uprawnień emerytalnych (tj. dożycia wieku emerytalnego na dzień 31 grudnia 2007 roku) powoduje, że ubezpieczeni, którzy w chwili wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS posiadali wymagany okres ubezpieczenia (szczególny i zwykły), mogą realizować prawo do emerytury na starych zasadach po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w art. 32, 33, 39 i 40 również po dniu 31 grudnia 2007 roku oraz nie przystąpieniu do OFE lub złożeniu wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2007 roku, II UZP 14/06).
Natomiast zgodnie z art. 32 ust.1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ustęp 4 powołanego artykułu stanowi, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 1 i 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Zatem zastosowanie będą miały przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Przepisy § 3 i 4 wymienionego rozporządzenia określają warunki, od których spełnienia zależy uzyskanie wcześniejszej emerytury. Są to: okres zatrudnienia wynoszący dla kobiet 20 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie A i osiągnięcie wieku emerytalnego 55 lat dla kobiet.
Ustalając okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik nie otrzymał wynagrodzenia lub świadczenia, w tym urlopów bezpłatnych. Okres urlopu wypoczynkowego oraz otrzymywany przez pracownika po 14 listopada 1991 roku zasiłek chorobowy traktuje się na równi z okresami wykonywania pracy.
Poza sporem w niniejszej sprawie pozostawało, że w dniu 8 marca 2016 rokuL. Ś.osiągnął wiek emerytalny, udowodnił ogólny okres ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat oraz fakt, że nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Okolicznością sporną było natomiast, czy wykonywał prace w warunkach szczególnych wymienione w wykazie A w wymiarze co najmniej 15 lat i czy staż ten osiągnął przed dniem 1 stycznia 1999 roku, w szczególności czy pracował w warunkach szczególnych w czasie zatrudnienia w Fabryce (...) w P. w okresie od 24 kwietnia 1974 roku do 31 grudnia 1998 roku.
Co do tego okresu zatrudnienia L. Ś.przedstawił zwykłe świadectwo pracy, z którego wynika, że zajmował stanowiska formierz ręczny, oczyszczacz odlewów, monter wyrobów i kierowca samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony. W świadectwie wskazano, że w pełnym wymiarze wykonywał prace wymienione w Dziale III, VIII poz. 21, 23 i 2 pkt 2 i pkt 5 Zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z 30 marca 1985 roku (świadectwo pracy – k. 11 akt ZUS).
W § 22 ust. 2 rozporządzenia z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) przewidziano, że jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia zeznaniami świadków, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.
Wnioskodawca wskazał, że nie może przedłożyć akt osobowych z okresu pracy w Fabryce (...) Spółka z o.o. w P.. Bezskuteczne okazały się próby ustalenia przez Sąd miejsca zarchiwizowania akt osobowych pracowników tejże Fabryki. Także w innych toczących się przed tutejszym Sądem sprawach pracowników zatrudnionych w tym zakładzie pracy nie udało się pozyskać akt osobowych (notatka urzędowa – k. 11).
Sąd Okręgowy oparł zatem swe ustalenia faktyczne na świadectwie pracy oraz zeznaniach wnioskodawcy i świadków E. K., L. Ł. i B. C.. Z zeznań tych wynika, iż L. Ś. w okresie od 24 kwietnia 1974 roku do 1 lipca 1975 roku (tj. 1 rok, 8 miesięcy i 8 dni) pracował w Fabryce (...) w P. jako oczyszczacz odlewów i monter wyrobów, co pozwala przyjąć, że w okresie tym L. Ś. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, w wykazie A, w dziale III, poz. 23, gdzie wskazano wybijanie, oczyszczanie i wykańczanie odlewów.
W okresie od 3 lipca 1975 roku do 26 października 1978 roku (tj. 3 lata, 3 miesiące i 25 dni) L. Ś.pracował w Fabryce (...) w P. jako formierz ręczny. Co prawda wnioskodawca nie potrafił jednoznacznie wskazać daty ostatniego dnia pracy przed pójściem do wojska, wskazywał jednak że wykorzystywał zaległy urlop wypoczynkowy, który jest równoważny z okresem pracy wykonywanym w szczególnych warunkach. Powyższe pozwala przyjąć, że w okresie tym L. Ś.stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, w wykazie A, w dziale III, poz. 21, gdzie wskazano przygotowanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy.
W okresie zaś od 3 listopada 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku (tj. 18 lat, 1 miesiąc i 28 dni) L. Ś. pracował jako kierowca samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony oraz autobusów. Wnioskodawca raz wskazywał, że do pracy po zwolnieniu z wojska wrócił po około 7 dniach, później, że po 2-3 tygodniach, w związku z tym Sąd przyjął, że wnioskodawca wrócił do pracy przed upływem 30 dni, co i tak pozwala na zachowanie ciągłości zatrudnienia przez pracodawcę. Na ciągłość tę wskazuje zresztą świadectwo pracy. Pozwala to przyjąć, że w okresie tym L. Ś.stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, w wykazie A, w dziale VIII, poz. 2, gdzie wskazano prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.
W tym miejscu wskazać należy, że uwzględnieniu do stażu pracy
w warunkach szczególnych podlega także okres odbywania przez L. Ś.zasadniczej służby wojskowej, tj. od 27 października 1978 roku do 3 października 1980 roku. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że służbę wojskową odbywał on w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w P.. Do odbywania służby wojskowej powołany został ze stanowiska formierza ręcznego. Po jej zakończeniu powrócił do poprzedniego pracodawcy na stanowisko kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony z dniem 3 listopada 1980 roku.
W okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej obowiązywała ustawa z 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220 ze zm.), która weszła w życie 29 listopada 1967 roku. Przepis art. 105 ust. 1 tej ustawy stanowił, że w okresie między powołaniem pracownika do czynnej służby wojskowej a jej odbyciem, stosunek pracy nie mógł być przez zakład pracy wypowiedziany ani rozwiązany. Zakład pracy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej, był obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia (art. 106 ust. 1). Czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wliczał się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby (art. 108 ust. 1). Na podstawie przepisów wyżej powołanej ustawy o powszechnym obowiązku obrony wydane zostało rozporządzenie Rady Ministrów z 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318), które w § 5 ust. 1 wprost regulowało sytuację prawną wnioskodawcy. Przepis tego artykułu stanowił, że żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Z wyżej przywołanych przepisów wynika wniosek, że okres odbywania zasadniczej służby wojskowej pracownika, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z służby zgłosił się do macierzystego zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia (co miało miejsce w przypadku wnioskodawcy), należy traktować jako pracowniczy okres ubezpieczenia. Co więcej, przepis ten pozwala pracownikowi na zachowanie wszelkich uprawnień związanych z określonym zatrudnieniem, a zatem pozwala na zaliczenie okresu służby wojskowej do stażu pracy w warunkach szczególnych, jeśli pracownik został powołany do służby w okresie wykonywania przez niego pracy w warunkach szczególnych. Prawidłową wykładnię wskazanych przepisów potwierdzają wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2006 roku, III UK 5/06 (OSNP 2007/7-8/108) oraz z dnia 25 lutego 2010 roku, II UK 219/09, (LEX nr 590248).
Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy wliczył okres odbywania służby wojskowej w wymiarze 1 roku, 11 miesięcy i 8 dni do okresu pracy w warunkach szczególnych.
Konkludując, okres pracy L. Ś.w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999 roku wynosi 24 lata, 7 miesięcy i 18 dni. Spełnione więc zostały przesłanki określone w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W myśl art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wniosek w przedmiotowej sprawie wpłynął do organu rentowego 1 marca 2016 roku, a wiek 60 lat wnioskodawca osiągnął w dniu (...) roku. Zatem w sprawie niniejszej prawo do emerytury przysługuje od dnia (...) roku.
Biorąc powyższe pod uwagę, na podstawie art. 477 14 § 2 kpc, Sąd orzekł jak w wyroku.
SSO Jarosław Łuczaj