UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7.11.2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. stwierdził, że J. P. nie podlega od dnia 26.04.2016r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu zgłoszona jako pracownik u płatnika składek (...) sp z o.o. albowiem umowę o pracę na stanowisku asystenta ds. transportu i logistyki z wynagrodzeniem 3000 zł miesięcznie uznano za nieważną w świetle art. 58 kc jako mającą na celu obejście ustawy, skoro wcześniej długotrwale pozostawała bez pracy, a umowę zawarto gdy była w ciąży i już od 11.07.2016r. była niezdolna do pracy, natomiast jednym ze wspólników spółki jest jej mąż. Nie wykazano przy tym w sposób wiarygodny jej realizowania w sposób odpowiadający treści umowy.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu J. P. domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i objęcia jej ubezpieczeniem społecznym pracowników zgodnie z umową o pracę, podnosząc, że, praca była realizowana

Spółka (...) sp z o.o. zawiadomiona o toczącym się postępowaniu zgłosiła przystąpienie do sprawy w charakterze zainteresowanej i wniosła o uwzględnienie odwołania.

Sąd ustalił co następuje:

Spółka (...) sp. z o.o. powstała 21.01.2016r. Funkcjonuje na rynku od lutego 2016r. Początkowo opierała się na pracy obu wspólników, z których S. K. – prezes zarządu mający wykształcenie wyższe w zakresie logistyki zajmował się spedycją, a drugi – Ł. P. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego.

Po pierwszym okresie rozruchu, gdy zaczęło przybywać zleceń podjęto decyzję o zatrudnieniu osoby do prac spedycyjnych, obsługi systemu spedytora (...). i do pomocy w sprawach biurowych. Zdecydowano się na zatrudnienie żony Ł. P. jako osoby zaufanej. J. P. ukończyła studium kosmetyczne i prowadziła działalność gospodarczą w zakresie fryzjerstwa. Następnie przez 5 lat po urodzeniu dziecka nie była czynna zawodowo zajmując się nim. Znajdowała się w kolejnej ciąży, ale o tym dowiedziała się od lekarza w dniu 04.05.2016r.

Odwołującą się wybrano nie tylko z powodu zaufania do niej. Odwołująca się miała też orientację co do funkcjonowania branży transportowej, gdyż jej rodzice prowadzą auto-handel i miała pewien kontakt z programem spedycyjnym, gdyż na podobnym systemie pracował jej mąż prowadząc własną firmę transportowe.

W dniu 26.04.2016r. reprezentujący spółkę jej prezes S. K. zawarł z J. P. umowę o pracę na czas określony do 31.12.2017r., na stanowisku asystenta do spraw transportu i logistyki z wynagrodzeniem 3000zł. Jako miejsce świadczenia pracy wskazano siedzibę spółki K. ul. (...) .(dowód- umowa z 26.04.2016r.)

Do ZUS dostarczono dokumenty wskazujące, że J. P. uzyskała przed zawarciem umowy orzeczenie o zdolności do pracy, odbyła szkolenie BHP i podpisywała listy obecności, otrzymywała wynagrodzenie za pracę oraz dostarczono wydruki wskazujące, że prowadziła rozmowy z klientami i pracowała w systemie komputerowym Trans eu jak spedytor.

Do zakresu obowiązków J. P. należało: obsługa systemu do organizowania procesu przewozowego (...), sprzedaż ładunku na giełdzie transportowej w w/w/ systemie, poszukiwanie ładunków na samochód ciężarowy I. w w/w systemie, rozliczanie kierowców z wykonanych tras, pomoc przy prowadzeniu dokumentacji firmy, przygotowywanie korespondencji do wysyłki, dokumentów do biura rachunkowego.

( Dowód-dokumenty i zakres obowiązków w aktach ZUS)

Czynności spedycyjne i biurowe odwołująca się wykonywała w siedzibie spółki, najczęściej w obecności S. K., który nauczył ją pracy w programie komputerowym dla spedytora. Zdarzało się, że pewne negocjacje co do przewozu ładunków kończyła w domu poza godzinami pracy, co było możliwe dzięki przekazaniu jej do dyspozycji laptopa.

Pozostawała też w kontakcie telefonicznym z kierowcami wykonującym przewozy, którzy dzwonią do firmy w razie potrzeby wyjaśnienia pojawiąjących się bieżących wątpliwości. J. P. ponadto przekazywała dokumenty do księgowej spółki -świadka E. W. oraz kontaktowała się z klientami spółki m. i. świadkiem P. K. oraz z właścicielem firmy dla której spółka jest podwykonawcą tj ze świadkiem M. L. przekazując mu faktury za wykonywane usługi.

(dowód- zeznania świadków M. L., E. W., P. K. k 95, 96. S. K. k 96-97)

Odwołująca się zgłosiła się do gabinetu ginekologicznego w związku z ciążą po raz pierwszy w dniu 04.05.2016r. gdy znajdowała się w 6 tygodniu ciąży. Z udzielonych przez nią informacji nie wynikało, że jest zatrudniona lub ubezpieczona z innego tytułu. Lekarz ginekolog orzekł niezdolność do pracy w związku z ciążą od dnia 2.08.2016r., a przed tą datą ciąża nie była zagrożona.

( dowód- informacja dr n. med. P. P. z 27.09.2016r. w aktach ZUS)

Po orzeczeniu wobec odwołującej się niezdolności do pracy, w spółce zatrudniono kierowców, a nikogo nowego do biura, bo czynności spedytora oraz prace biurowe przejął drugi ze wspólników- Ł. P..

( dowód- zeznania S. K. k 97)

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust.1, art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.Dz.U.2016 poz. 963 ze zmianami) pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalno- rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu.

Stosownie do treści art.8 ust.1 cytowanej ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz zakładu pracy, a zakład do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art.22 ust.1 k.p.).

Zawarcie umowy o pracę nie wywołuje jednak żadnych skutków prawnych tj. stosunek pracy nie nawiązuje się, jeśli jest to umowa zawarta dla pozoru.

Zgodnie z treścią art.83 § 1 k.c. nieważne jest bowiem oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jego zgodą dla pozoru.

Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę w żadnym wypadku nie chce, aby powstały skutki prawne jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem, czyli albo nie chce wywołać żadnych skutków prawnych, albo chce wywołać inne, niż wynikałyby ze złożonego przez nią oświadczenia woli. O pozorności umowy o pracę można mówić, gdy nie doszło w ogóle do świadczenia pracy w sposób odpowiadający treści zawartej umowy, a jedynie stworzono pozory w postaci zgłoszenia do ubezpieczenia, opodatkowania, opłacenia składek ubezpieczeniowych i np. sporządzenia list płac i obecności.

W niniejszej sprawie, z uwagi na zgłoszenia do ubezpieczenia pracowniczego osoby, która wcześniej nie podlegała ubezpieczeniu społecznemu pracowników, a następnie w po stosunkowo krótkim okresie od zgłoszenia do ubezpieczenia wystąpiła o świadczenie, a także wobec wątpliwości co do realnej potrzeby jej zatrudnienia po stronie pracodawcy na warunkach określonych w umowie o pracę, pojawiły się również wątpliwości co do rzeczywistej intencji stron umowy o pracę.

Wprawdzie nie można negować prawa pracodawcy do swobodnego podejmowania decyzji co do celowości zatrudniania pracowników, ale też nie można pomijać sytuacji, gdy decyzje te wywołują skutek finansowy dla podmiotu nie będącego stroną umowy o pracę i nie mającego wpływu na jej zawarcie. Takim podmiotem jest np. ZUS, który jest płatnikiem świadczeń z ubezpieczenia społecznego pracowników, nawiązującego się z mocy prawa z chwilą zawarcia umowy o pracę. Z tego też względu za uzasadnione należy przyjąć, iż takie wątpliwe umowy o pracę mogą być przez ZUS zakwestionowane i podlegają kontroli Sądu.

W ocenie Sądu materiał zabrany w niniejszej sprawie nie daje jednak podstaw do stawiania spornej umowie zarzutu nieważności. Do wniosku tego skłania ocena całokształtu materiału sprawy .

Po pierwsze logicznie i przekonująco wyjaśniona została potrzeba zatrudnienia odwołującej się przez pracodawcę w związku z wzrostem ilości zleceń wraz z rozwojem firmy. Zrozumiałe jest, że gdy po pierwszych okresie od jej uruchomienia wspólnicy zorientowali się, że konieczne jest włączenie drugiej osoby do jako spedytora i do pomocy w biurze, to zdecydowali się żonę jednego z nich nie tylko jako na osobę zaufaną, ale i zorientowaną w funkcjonowaniu branży transportowej. Natomiast fakt, że w miejsce odwołującej się nie zaangażowano nowej osoby do pracy w biurze, ale zatrudniono kierowców nie świadczy o sztucznym stworzeniu jej stanowiska pracy dla niej. Logiczne jest bowiem przesunięcie organizacyjne polegające na zatrudnieniu kierowców, którzy przejęli obowiązki Ł. P.

czyli zatrudnienie pracowników o określonych kwalifikacjach, którzy mogli jeździć w trasy bez potrzeby przyuczania do nowych obowiązków, podczas gdy Ł. P. już był wprowadzony w sprawy spedycyjne, organizacyjne i mógł zająć się pracami w siedzibie zamiast wykonywać pracę kierowcy.

O ważności umowy nie może przesądzać cel w jakim została zawarta, jakim według twierdzeń ZUS było zdobycie uprawnień do świadczeń w związku z ciążą i macierzyństwem.

W tej kwestii wprawdzie odwołująca się i jej pracodawca zaprzeczali by brano pod uwagę taki cel, ale nawet gdyby im nie dać wiary i przyjąć, że tak było, to utrwalone orzecznictwo sądowe nie pozwala na ocenę ważności umowy o pracę przez pryzmat celu w jakim ją zawarto, o ile oczywiście umowa była realizowana.

Między innymi w wyroku z dnia 5.10.2005r.(sygn.akt I UK 32 /05) Sąd Najwyższy stwierdził, że o ważności umowy o pracę nie decyduje zamiar dyktujący potrzebę jej zawarcia, ale to czy zawierając umowę strony miały zamiar wzajemnego zobowiązania się – pracownik do świadczenia pracy, a pracodawca do dania mu pracy i wynagrodzenia za nią oraz czy umowa była w rzeczywistości realizowana.

W ocenie Sądu przekonująco wyjaśnione zostało, że zatrudnienie odwołującej się podyktowane było uzasadnionym interesem pracodawcy, jej stanowisko pracy nie był sztucznie stworzone. Poza tym umowa o pracę dotyczyła zajęcia odpowiedniego do kwalifikacji odwołującej się, a wynagrodzenie na poziome 3000zł brutto odpowiadało tak możliwościom finansowym pracodawcy jak i charakterowi obowiązków pracowniczych. Ponadto, co najważniejsze- umowa była realizowana

Nie wykluczając zatem, że celem odwołującej się było uzyskania tytułu do ubezpieczenia, to świadczenie pracy przez nią potwierdziły osoby postronne, współpracujące ze spółką i to jest decydujące dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Za wykonywaną pracę J. P. otrzymywała należne jej wynagrodzenie, odpowiednie do wykonywanych czynności - stosunkowo prostych i mało odpowiedzialnych. Spełnione zostały więc przesłanki do uznania umowy o pracę za ważną.

Na tle okoliczności sprawy brak podstaw do przyjęcia, że rzeczywistym celem umowy o pracę było tylko zabezpieczenie sytuacji odwołującej się.

Nic nie wskazuje więc na to, że doszło między pracownikiem i pracodawcą do porozumienia ukrywającego inną czynność prawną.

W tym stanie rzeczy nie znajdując podstaw do kwestionowania umowy o pracę. Sąd uznał, że zaskarżona decyzja podlega zmianie i zgodnie z art. 477¹⁴ § 2 kpc orzeczono jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono w pkt. 2 wyroku na podstawie art. 98 kpc w zw. z § 22 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata (Dz.U.2015.1800).

Zgodnie z wyżej powołanym § 12 ust. 2 Rozporządzenia w dacie wniesienia odwołania stawka minimalna adwokata w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego wynosiła 180 zł, a biorąc pod uwagę charakter sprawy i nakład pracy pełnomocnika Sąd zasądził wynagrodzenie w stawce podwójnej.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE