Sygn. akt V ACa 272/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Zbigniew Koźma (spr.)

Sędziowie:

SA Maryla Domel-Jasińska

SO del. Teresa Karczyńska - Szumilas

Protokolant:

starszy sekretarz sądowy Joanna Makarewicz

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2017 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa BANKU (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko A. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 22 stycznia 2016 r., sygn. akt I C 283/15

uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w B., pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt V ACa 272/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 kwietnia 2015r. powód Bank (...) S.A. (poprzednio Bank (...) S.A.) wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym kwoty 84.041,19 zł wraz z dalszymi odsetkami umownymi w wysokości 1,5 krotności stałej rocznej stopy oprocentowania kredytu tj. 23,35%, nie wyższej niż czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP, naliczanymi od niespłaconego kapitału w kwocie 43.333,36 zł od dnia 20 stycznia 2015r. do dnia zapłaty i kosztami procesu. W przypadku wniesienia przez pozwaną zarzutów od nakazu zapłaty powód wniósł o wydanie wyroku uwzględniającego powództwo w całości. W uzasadnieniu powód wskazał, iż jego roszczenia wynikają z zawartej z pozwaną w dniu 29 lipca 2009r. umowy kredytu gotówkowego.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2016r. Sąd Okręgowy w B. powództwo oddalił i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 29 lipca 2009r. strony zawarły umowę nr (...) dotyczącą kredytu gotówkowego. W dniu 22 grudnia 2010r. poprzednik prawny powoda wypowiedział pisemnie umowę kredytu z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia. Postanowieniem wydanym przez Referendarza Sądowego w dniu 21 maja 2014r. w sprawie XII Co (...) oddalony został wniosek powoda o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu przez wierzyciela Bank (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 11 grudnia 2013r. Postanowieniem wydanym przez Sąd Rejonowy w B. w dniu 8 września 2014r. w sprawie XII Co (...) utrzymano w mocy postanowienie Referendarza Sądowego z dnia 21 maja 2014r. wydane w sprawie XII Co (...). Przedstawione dowody były podstawą ustalenia powyższego stanu faktycznego, ponieważ nie zawierają sprzeczności, wzajemnie się uzupełniają, tworzą spójną logiczną całość, ich wiarygodność nie została zakwestionowana przez strony postępowania.

W rozważaniach prawnych Sąd Okręgowy stwierdził, że roszczenie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na jego przedawnienie. Sąd Okręgowy wyjaśnił, że zgodnie z treścią przepisu art. 117 k.c. roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba, że zrzeka się z korzystania z zarzutu przedawnienia (..). Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi dziesięć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Sąd Okręgowy stwierdził, że termin przedawnienia roszczenia strony powodowej wynikającego z umowy kredytowej wynosi 3 lata. Sąd wskazał, że roszczenie powoda stało się wymagalne najpóźniej z końcem stycznia 2011r. (wypowiedzenie umowy w dniu 22 grudnia 2010r. z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia) i od tego momentu rozpoczął bieg trzyletni termin przedawnienia. Pozew w przedmiotowej sprawie wpłynął do Sądu w dniu 7 kwietnia 2015r. - zatem po upływie trzyletniego terminu przedawnienia. Sąd zgodził się ze strona powodową, iż złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia stwierdzonego tym tytułem (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.), jednak zwrócił uwagę, że z przedłożonych przez stronę powodową odpisów postanowień, wynika jedynie, że postanowienia w przedmiocie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu przez wierzyciela Bank (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 11 grudnia 2013r. zapadły w dniu 21 maja 2014r. (wniosek oddalono postanowieniem wydanym przez Referendarza Sądowego) oraz w dniu 8 września 2014r. (utrzymano w mocy postanowienie Referendarza Sądowego) - zatem już po upływie trzyletniego terminu przedawnienia. Sąd zważył, że strona powodowa, jako profesjonalista w zakresie swojej działalności, nie wykazała - do czego była zobowiązana w myśl przepisu art. 6 k.c. i 232 k.p.c. - by wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu został przez nią wniesiony przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 117 § 2 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i zastosowanie w sprawie, a w konsekwencji przyjęcie, że pozwana na skutek podniesionego zarzutu przedawnienia skutecznie uchyliła się od zaspokojenia roszczenia pozwu, pomimo iż roszczenie nie było przedawnione, ponieważ na skutek złożonego wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, jako czynności zmierzającej bezpośrednio do dochodzenia należności bieg terminu przedawnienia został przerwany;

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 123 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niezastosowanie w sprawie, mimo zaistnienia okoliczności złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, która to czynność zmierzająca bezpośrednio w celu dochodzenia należności przerwała bieg przedawnienia i przyjęcie, że roszczenie przedawniło się;

3) naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynika sprawy, a mianowicie art. 233 k.p.c. polegające na błędnej ocenie dowodów poprzez przyjęcie, że w sprawie nie nastąpiło przerwanie biegu przedawnienia, mimo że powód fakt ten wykazał przedkładając postanowienie Referendarza sądowego Sądu Rejonowego w B. z dnia 21 maja 2014r. oraz postanowienie Sądu Rejonowego w B. z dnia 8 września 2014r., gdzie powód w celu bezpośredniego dochodzenia należności wystąpił o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu co spowodowało, że przedawnienie nie biegło do chwili zakończenia postępowania klauzulowego;

4) naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 230k.p.c. w związku z art. 6 k.c. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że powód nie udowodnił, iż wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu został wniesiony przed upływem trzyletniego terminy przedawnienia, pomimo iż strona przeciwna nie kwestionowała niniejszej okoliczności.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości, a także o zasądzenie kosztów postępowania od pozwanej na swoją rzecz, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach sądowych za obie instancje.

Ponadto skarżący wniósł o przeprowadzenie dowodów wskazanych w apelacji.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji powoda oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje:

Apelacja powoda zasługuje na uwzględnienie.

Zgodzić się należy z argumentacją zawartą w apelacji powoda co dowolności ustalenia Sądu I instancji, że roszczenie powoda jest przedawnione, gdyż powód nie wykazał by dokonał czynności przerywającej bieg terminu przedawnienia dochodzonego przeciwko pozwanemu roszczenia, a w szczególności, że złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przed końcem stycznia 2014r., na co powoływał się w piśmie procesowym, stanowiącym replikę na odpowiedź na pozew.

Sąd Okręgowy dokonując takiego ustalenia poprzestał na oświadczeniu pełnomocnika pozwanego złożonym na rozprawie w dniu 22 stycznia 2016r. pod nieobecność pełnomocnika powoda, że powód nie wskazał by wniosek o nadanie klauzuli wykonalności złożył przed upływem terminu przedawnienia.

Treść tego oświadczenia strony pozwanej była sprzeczna z treścią pisma powoda z dnia 30 grudnia 2015r., w którym w sposób jednoznaczny i kategoryczny powód stwierdził, że roszczenie nie jest przedawnione, bowiem bieg terminu przedawnienia został przerwany złożeniem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, który wprawdzie został ostatecznie prawomocnie oddalony na skutek postanowienia Sądu Rejonowego w B. z dnia 8 września 2014r. w sprawie XII Co (...), utrzymującego w mocy wcześniejsze postanowienie referendarza sądowego w tym przedmiocie, lecz mimo tego bieg terminu przedawnienia rozpoczął się na nowo.

Sąd I instancji mimo przypisywania przez stronę pozwaną pismu procesowemu powoda z dnia 30 grudnia 2015r. argumentacji sprzecznej z jego treścią, poprzestał na tych twierdzeniach pozwanego, bez ich jakiejkolwiek weryfikacji na przykład przez przeprowadzenie dowodu z odpowiednich dokumentów znajdujących się w aktach sprawy XII Co (...), na którą powołał się powód, a w razie ewentualnych dalszych wątpliwości co do daty wniesienia do Sądu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, choćby przez zobowiązanie powoda do udokumentowania daty złożenia do Sądu tego wniosku.

Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 stycznia 2004r. w sprawie III CZP 101/03 (OSNC 2005, z. 4, poz. 58) wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia.

Uznając, że nie zachodzą negatywne przesłanki z art. 381 k.p.c. Sąd Apelacyjny na rozprawie apelacyjnej przeprowadził dowód z dokumentów załączonych do apelacji powoda, przedstawionych na okoliczność wniesienia przez skarżącego do Sądu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu przed dniem 31 stycznia 2014r., co do której to daty Sąd I instancji przyjął, że wniesienie wniosku przed upływem tego terminu skutecznie przerywa bieg terminu przedawnienia roszczenia powoda.

Pozwany na rozprawie apelacyjnej oświadczył, że nie kwestionuje dokumentów załączonych przez powoda do apelacji, natomiast zarzucił, że powód nie wykazał daty wymagalności dochodzonego roszczenia, co czyni aktualnym zarzut przedawnienia.

Zasadność zarzutu apelacji powoda co do dowolnego ustalenia przez Sąd I instancji, jakoby powód złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu po dniu 31 stycznia 2014r., w konsekwencji czego roszczenie powoda uległo przedawnieniu, przy braku innych kategorycznych ustaleń co do zasadności roszczenia powoda, a wręcz wyrażenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wątpliwości co do prawidłowości wyliczenia kapitału wymagalnego, uniemożliwia skuteczne odparcie również pozostałych zarzutów apelacji powoda, jak też zarzutu pozwanego co do daty wymagalności roszczenia powoda i powoduje konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Okręgowy winien dokonać wyczerpujących ustaleń co do wysokości i wymagalności roszczenia powoda, odnosząc się przy tym do argumentacji podnoszonej w tym zakresie przez obie strony, dając im wyraz w uzasadnieniu sporządzonym zgodnie z wymogami art. 328 § 2 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 386 § 4 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.