Sygn. akt: VIII U 1952/14
Decyzją z dnia 3 kwietnia 2014 roku - znak RKS 1,3/2/2014 – adresowaną do J. P. i A. P., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32, art. 23 i art. 109 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych określił zadłużenie J. P. z tytułu nieopłaconych składek za okres od lutego 1998 roku do grudnia 1998 roku na łączną kwotę 14.344,64 zł - na którą złożyły się kwota należności głównej - 3.353,14 zł wraz z odsetkami w wysokości 10.135,00 zł, koszty upomnienia - 17,60 zł oraz koszty egzekucyjne - 838,90 zł. Jednocześnie na podstawie art. 23 ust. 1 ww. ustawy ZUS wskazał, ze odsetki będą naliczane nadal do dnia zapłaty, włącznie z tym dniem, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja Podatkowa. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że płatnik nie wywiązał się z obowiązku terminowego opłacania składek.
/decyzja z dnia 3 kwietnia 2014 roku - k. 26 - 26 verte akt ZUS/
Odwołanie od ww. decyzji w dniu 29 kwietnia 2014 roku złożył działający w imieniu płatnika i jego żony A. P. pełnomocnik, wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania egzekucyjnego toczącego się przeciwko J. P.. Pełnomocnik podniósł zarzut przedawnienia dochodzonych przez organ rentowy roszczeń.
/odwołanie - k. 2/
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 5 czerwca 2014 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS wskazał na ustawowy obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, z którego nie wywiązywał się płatnik. Wyjaśnił, że zaległości za okres od lutego do grudnia 1998 roku zostały objęte w dniu 20 marca 2001 roku postępowaniem egzekucyjnym. Zawiadomienie o wszczęciu egzekucji zostało doręczone zobowiązanemu wraz z tytułami wykonawczymi w dniu 25 sierpnia 2005 roku. Postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 10 sierpnia 2011 roku postępowanie to zostało umorzone.
W ocenie ZUS oznacza to zawieszenie biegu terminu przedawnienia od dnia 25 sierpnia 2005 roku do dnia 10 sierpnia 2011 roku. Dziesięcioletni okres wymagalności składek wydłużył się zatem o 6 lat. W dniu 20 stycznia 2014 roku organ rentowy dokonał zajęcia wierzytelności dłużnika (płatnika), odbiór zajęć przez zobowiązanego nastąpił w dniu 27 stycznia 2014 roku, co znów spowodowało zawieszenie biegu terminu przedawnienia. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 30 maja 2014 roku zmienił zaskarżoną decyzję wydając decyzję dot. J. P. i A. P. - znak RKS 1,3/2A/2014 - którą określił zadłużenie za okres od 25 listopada 1998 roku (ze względu na datę wejścia w życie art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych) do grudnia 1998 roku na łączną kwotę 1.577,20 zł (kwota należności głównej 385,20 zł wraz z odsetkami w wysokości 1.095,00 zł, koszty upomnienia - 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne 88,20 zł). Ta decyzja stała się podstawą wniosku o wpis hipoteki przymusowej na nieruchomości należącej do J. P. i A. P.. Kolejną decyzją z dnia 30 maja 2014 roku dot. tylko J. P. - znak RKS 1,3/2B/2014 - ZUS określił, że posiada on zadłużenie za okres od lutego 1998 roku do 24 listopada 1998 roku z tytułu nieopłaconych składek na łączną kwotę 12.743,68 zł (kwota należności głównej 2.951,18 zł wraz z odsetkami w wysokości 9.033,00 zł, koszty upomnienia - 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne - 750,70 zł).
/odpowiedź na odwołanie - k. 4 - 5; decyzje znak RKS 1,3/2A/2014 i RKS 1,3/2B/2014 - k. 1
- 3 verte akt ZUS/
Decyzją nr (...) adresowaną do J. P. i A. P., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 83 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych zmienił decyzję z dnia 3 kwietnia 2014 roku nr RKS 1,3, (...) w ten sposób, że skreślił dotychczasowy zapis o wysokości zadłużenia i określił zadłużenie za okres od 25 listopada 1998 roku (ze względu na datę wejścia w życie ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych- art.31 ) do grudnia 1998 roku na łączną kwotę 1.577,20 zł (kwota należności głównej 385,20 zł wraz z odsetkami w wysokości 1.095,00 zł, koszty upomnienia - 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne 88,20 zł). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że decyzja określająca zadłużenie z tytułu składek stanowi podstawę wniosku o wpis hipoteki przymusowej na nieruchomości wspólnej płatnika oraz małżonki A. P..
/decyzja z dnia 30 maja 2014 roku - k. 3-3 verte akt ZUS załączonych do akt VIII U 1231/16/
Kolejną decyzją z dnia 30 maja 2014 roku adresowaną do J. P. - znak RKS 1,3/2B/2014 – ZUS I Oddział w Ł. określił, że J. P. posiada zadłużenie za okres od lutego 1998 roku do 24 listopada 1998 roku z tytułu nieopłaconych składek na łączną kwotę 12.743,68 zł (kwota należności głównej 2.951,18 zł wraz z odsetkami w wysokości 9.033,00 zł, koszty upomnienia - 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne - 750,70 zł).
/decyzja z dnia 30 maja 2014 roku - k. 1-1 verte akt ZUS załączonych do akt VIII U 1231/16/
W rozprawie w dniu 12 stycznia 2015 roku pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołanie i wniósł o zwolnienie wnioskodawców od obowiązku zapłaty odsetek w obu decyzjach. Na rozprawie w dniu 13 maja 2015 roku pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołania od wszystkich trzech decyzji i w toku postępowania podtrzymał swoje stanowisko w tym zakresie. Na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2016 roku Sąd postanowił przekazać kopie protokołów rozpraw i wszystkich pism procesowych składanych przez pełnomocnika wnioskodawców zawierających oświadczenie o odwołaniu od obu decyzji z dnia 30 maja 2014 roku do ZUS I Oddziału w Ł. celem nadania sprawie prawidłowego biegu. Postępowanie w tym zakresie zostało wyłączone do odrębnego rozpoznania pod sygn. VIII U 1231/16.
/oświadczenia pełnomocnika wnioskodawców – k.30, e- protokół z dnia 13 maja 2015 roku – 00:01:35 – 00:15:12 – płyta – k.39; e- protokół z dnia 23 września 2015 roku – 00:01:01 – 00:13:20 – płyta – k.65; e- protokół z dnia 27 kwietnia 2016 roku – 00:04:22 – 00:11:51 – płyta – k.101; postanowienie - e-protokół z dnia 27 kwietnia 2016 roku - 00:12:11 - 00:17:13 - płyta - k.101; załączone akta VIII U 1231/16/
W odpowiedzi na odwołania wnioskodawców od obu decyzji z dnia 30 maja 2014 roku (znak RKS 1,3/2A/2014 i RKS 1,3/2B/2014) organ rentowy wniósł o ich odrzucenie i łączne rozpoznanie ze sprawą o sygn. VIII U 1952/14. Organ rentowy wskazał, że decyzje te zostały odebrane przez wnioskodawców w dniu 3 czerwca 2014 roku, a odwołania zostały wniesione w toku postępowania w 2015 roku, a zatem po upływie terminu określonego w art. 477 9 § 1 k.p.c.
/ odpowiedź na odwołania - k. 15 - 16 załączonych akt VIII U 1231/16/
Postanowieniem z dnia 23 listopada 2016 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 1231/16 Sąd postanowił na podstawie art. 219 k.p.c. połączyć sprawę o sygn. akt VIII U 1231/16 do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą o sygn. akt VIII U 1952/14.
/postanowienie - k 21 załączonych akt VIII U 1231/16/
Na rozprawie w dniu 17 maja 2017 roku pełnomocnik wnioskodawców oświadczył, że ostatecznie nie kwestionuje samej wysokości składek oraz odsetek wskazanych w zaskarżonych decyzjach. Podtrzymał zarzut przedawnienia dochodzonych przez organ rentowy składek.
/ oświadczenie pełnomocnika wnioskodawców – 00:02:28- 00:19:52 – płyta – k.146/
Na rozprawie w dniu 28 czerwca 2017 roku pełnomocnik wnioskodawców poparł odwołania oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania od decyzji z dnia 3 kwietnia 2014 roku oraz o odrzucenie odwołań od obu decyzji z dnia 30 maja 2014 roku, ewentualnie o ich oddalenie. Oświadczył, że nie składa wniosku o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, ze względu na trudną sytuację materialną i osobistą wnioskodawców.
/stanowiska stron - e-protokół z dnia 28 czerwca 2017 roku - 00:01:50 - 00:02:34; 00:31:29 - 00:41:51 - płyta - k. 155/
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
J. P. od dnia 31 marca 1995 roku zarejestrował działalność gospodarczą. Wykreślenie działalności z ewidencji nastąpiło na jego wniosek z dniem 15 stycznia 1999 roku.
/decyzja (...) k .1 akt ZUS; zaświadczenia - k. 74 - 75; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:18:17 - płyta - k.131 w zw. z e-protokół z dnia
25 stycznia 2016 roku - 00:18:27 - 00:26:59 - płyta - k. 80/
J. P. jako płatnik składek był zobowiązany do obliczania, potrącania
z dochodów, rozliczania i opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy za każdy miesiąc kalendarzowy.
/okoliczności bezsporne/
J. P. i A. P. pozostają w związku małżeńskim.
/okoliczności bezsporne/
Wnioskodawca nie opłacił należnych składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy za okres od lutego 1998 roku do grudnia 1998 roku.
/okoliczności bezsporne/
Zaległości z tytułu składek wskazane w zaskarżonych decyzjach naliczone zostały od podstaw urzędowych i wyniosły odpowiednio:
składka - 02.1998 r. -278,30 zł
składka - 03.1998 r. -305,20 zł
składka - 04.1998 r. -305,20 zł
składka - 05.1998 r. -305,20 zł
składka - 06.1998 r. -311,10 zł
składka - 07.1998 r. -311,10 zł
składka - 08.1998 r. -311,10 zł
składka - 09.1998 r. -315,00 zł
składka - 10.1998 r.-.315,00 zł
składka- 11.1998 r. - 315,00 zł
składka - 12.1998 r. -322,20 zł
W związku z wpłatami dokonanymi przez Urząd Skarbowy w czasie prowadzonej egzekucji, tj.:
- 02.1998 r. - składka wynosiła 278,30 zł - po wpłacie z dn. 08.07.2010 r. w kwocie 52,51 zł (należność główna - 14.96 zł plus odsetki 37,55 zł) pozostało do uregulowania 263,34 zł;
- 03.1998 r. - składka wynosiła 305,20 zł, po wpłacie z dn. 22.09.2008 r. w kwocie 50,00 zł (należność główna - 14,10 zł plus odsetki 35,90 zł) pozostało do uregulowania 291,10 zł;
- 07.1998 r. - składka wynosiła 311,10 zł, po wpłacie z dn.25.11.2008 r w kwocie 41,30 zł (należność główna - 12,20 zł plus odsetki 29,10 zł) pozostało do uregulowania 298,90 zł.
/zestawienie - k. 83/
Decyzją z dnia 13 grudnia 1999 roku - znak (...)( (...))442)99 - ZUS stwierdził, że J. P. jako wykonujący działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniu społecznemu od dnia 5 kwietnia 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku i zobowiązany jest opłacać składki w łącznej kwocie 10.855,32 zł wraz z odsetkami za okres od dnia 5 kwietnia 1995 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku.
/decyzja z dnia 13 grudnia 1999 roku - k. 2 akt ZUS/
Wyrokiem z dnia 9 października 2000 roku wydanym w sprawie VIII U 399/00 Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie J. P. z dnia 10 stycznia 2000 roku od ww. decyzji organu rentowego z dnia 13 grudnia 1999 roku.
/wyrok - k. 10 załączonych akt VIII U 399/00/
Na podstawie tytułów wykonawczych z dnia 20 marca 2001 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego Ł. prowadził przeciwko wnioskodawcy postępowanie egzekucyjne obejmujące m.in. składki za okres od lutego 1998 do grudnia 1998 roku (numery tytułów wykonawczych: (...), (...), (...), (...)). W dniu 25 sierpnia 2005 roku wnioskodawcy doręczono w trybie awizo zawiadomienie o zajęciu wierzytelności oraz tytuły wykonawcze.
/tytuły wykonawcze z dnia 20 marca 2001 roku - k. 3 - 9 akt ZUS; zawiadomienie - k. 10 akt ZUS; korespondencja z dnia 25 sierpnia 2005 roku - k. 11 - 11 verte akt ZUS; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:18:17 - płyta - k.131 w zw. z e-protokół z dnia 25 stycznia 2016 roku - 00:18:27 - 00:26:59 - płyta - k. 80/
Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2011 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko J. P. w zakresie należności z tytułu składek na podstawie tytułów wykonawczych: (...), (...), (...), (...) wobec bezskuteczności egzekucji.
/postanowienie z dnia 10 sierpnia 2011 roku - k. 12 akt ZUS; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:18:17 - płyta - k.131 w zw. z e-protokół z dnia 25 stycznia 2016 roku - 00:18:27 - 00:26:59 - płyta - k. 80/
Zadłużenie wnioskodawcy z tytułu zaległych składek za okres od lutego 1998 roku do grudnia 1998 roku wyniosło na dzień 3 kwietnia 2014 roku łącznie 14.344,64 zł. Na tę kwotę złożyły się należność główna w wysokości 3.353,14 zł oraz odsetki w wysokości 10.135,00 zł, koszty upomnienia - 17,60 zł i koszty egzekucyjne - 838,90 zł.
/okoliczności bezsporne; decyzja z dnia 3 kwietnia 2014 roku - k. 26 - 26 verte akt ZUS/
ZUS kierował do wnioskodawcy upomnienia, wzywając go do zapłaty za okres od stycznia do grudnia 2008 roku z odsetkami. W dniu 30 listopada 2013 roku J. P. odebrał je osobiście.
/upomnienia i potwierdzenie odbioru z dnia 30 listopada 2013 roku - k. 11 - 14 verte akt ZUS/
ZUS I Oddział w Ł. na podstawie tytułów wykonawczych (numer Wp- (...), Wp - (...), Wp (...) obejmujących okres zaległości składkowych od stycznia do grudnia 1998 roku) z dnia 20 stycznia 2014 roku zajął w dniu 27 stycznia 2014 roku przysługującą wnioskodawcy wierzytelność z tytułu umowy zlecenia. Wnioskodawca w tym dniu osobiście podjął korespondencję z zawiadomieniem o zajęciu.
/zawiadomienie o zajęciu - k. 23, 20, 17 akt ZUS; potwierdzenie odbioru z dnia 27 stycznia 2014 roku - k. 24 - 25 verte; tytuły wykonawcze z dnia 20 stycznia 2014 roku - k. 21 - 22, 18 - 19, 13 - 14/
J. P. oraz A. P. w dniu 29 grudnia 2014 roku złożyli wnioski o umorzenie należności z tytułu powstałych składek na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 roku, poz.1551).
/wnioski - k. 19 - 20/
Zadłużenie wnioskodawcy z tytułu zaległych składek za okres od lutego 1998 roku do 24 listopada 1998 roku wyniosło na dzień 30 maja 2014 roku łącznie 12.743,68 zł. Na tę kwotę złożyły się należność główna w wysokości 2.951,18 zł oraz odsetki w wysokości 9.033,00 zł., koszty upomnienia - 8,80 zł i koszty egzekucyjne - 750,70 zł.
/okoliczności bezsporne; decyzja RKS 1,3/2B/2014 - k. 1 akt ZUS/
Zadłużenie wnioskodawcy z tytułu zaległych składek za okres od 25 listopada 1998 roku do grudnia 1998 roku wyniosło na dzień 30 maja 2014 roku łącznie 1.577,20 zł. Na tę kwotę złożyły się należność główna w wysokości 385,20 zł oraz odsetki w wysokości 1.095,00 zł, koszty upomnienia - 8,80 zł i koszty egzekucyjne - 88,20 zł.
/okoliczności bezsporne; decyzja RKS 1,3/2A/2014 - k. 3 akt ZUS/
W toku postępowania egzekucyjnego dokonano dwóch wpłat w wysokości 37,38 zł
w dniach 3 kwietnia 2014 roku i 8 maja 2014 roku - rozliczonych na należność główną i na odsetki odpowiednio po 8,38 zł i 29,00 zł.
/zestawienie - k. 67/
Decyzję z dnia 30 maja 2014 roku - znak RKS 1,3/2B/2014 adresowaną do J. P. i decyzję z dnia 30 maja 2014 roku - znak RKS 1,3/2A/2014 adresowane do A. P. i J. P. odebrała A. P. w dniu 3 czerwca 2014 roku.
/potwierdzenia odbioru decyzji znak RKS 1,3/2B/2014 i RKS 1,3/2A/2014 - k. 2, 4 i 5 akt ZUS; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 28 czerwca 2017 roku - 00:16:33 - 00:24:23 - płyta - k.155/
Wnioskodawca zapewniał wnioskodawczynię, że kwestia zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej została już wyjaśniona i nie musi się przejmować decyzjami ZUS.
/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 28 czerwca 2017 roku - 00:16:33 - 00:24:23 - płyta - k.155/
Po otrzymaniu decyzji z dnia 3 kwietnia 2014 roku wnioskodawca zgłosił się o poradę prawną do radcy prawnego J. K.. Wnioskodawczyni również kontaktowała się z tym radcą prawnym, udzielając mu razem z mężem pełnomocnictwa w kwietniu 2014 roku do wniesienia odwołania od decyzji z dnia 3 kwietnia 2014 roku.
/ zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:24:15 - 00:34:03 - płyta - k.131, e-protokół z dnia 28 czerwca 2017 roku - 00:24:23 - 00:31:29 - płyta - k.155; zeznania świadka J. K. - e-protokół z dnia 28 czerwca 2017 roku - 00:04:39 - 00:11:16 - płyta - k.155; pełnomocnictwo - k. 3/
W sierpniu 2014 roku wnioskodawca zaczął się źle czuć, dostał ataku padaczki. Wnioskodawca przeszedł operację guza mózgu w dniu 27 sierpnia 2014 roku, po której przebywał w szpitalu do dnia 12 września 2014 roku. Od tego czasu choruje i jest trwale, całkowicie niezdolny do pracy. Pozostaje nadto pod opieką psychiatryczną. Wnioskodawca ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności.
/dokumentacja medyczna - k. 8 - 10, k. 23 - 29, 126; orzeczenie - k. 21 - 22; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:18:17 - 00:20:28 - płyta - k.131; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:24:15 - 00:34:03 - płyta - k.131, e-protokół z dnia 28 czerwca 2017 roku - 00:16:33 - 00:24:23 - płyta - k.155; orzeczenie - k. 136; dokumentacja medyczna - k. 137 - 143, 152/
Po wyjściu ze szpitala wnioskodawca kontaktował się z r. pr. J. K..
/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 28 czerwca 2017 roku - 00:16:33 - 00:24:23 - płyta - k.155/
Wnioskodawca utrzymuje się z renty w wysokości 1290 zł netto. Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną, która otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2000 zł netto. Małżonkowie mają wspólność majątkową.
/zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:09:24 - 00:18:17 - płyta - k.131; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:24:15 - 00:34:03 - płyta - k.131/
Tak ustalony stan faktyczny zasadniczo nie był sporny pomiędzy stronami. Wnioskodawcy nie kwestionowali, że należności z tytułu składek w spornym okresie nie były opłacane. Ostatecznie nie podważali też wysokości zaległych składek ani odsetek za zwłokę.
Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:
Odwołanie wnioskodawców od decyzji z dnia 3 kwietnia 2014 roku nie jest zasadne.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że organ rentowy słusznie doręczył przedmiotową decyzję małżonce wnioskodawcy, gdyż tylko decyzja ustalająca wysokość należności z tytułu składek jednego z małżonków, która została doręczona obojgu małżonkom może stanowić podstawę wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2016 roku, IV CSK 544/15).
Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (
Dz. U. z 2015 roku, poz. 121 ze zm.) do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio m. in. art. 29 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.
Z odesłania tego wynika, że w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność płatnika obejmuje jego majątek odrębny oraz majątek wspólny płatnika
i jego małżonka.
W uzasadnieniu postanowienia z dnia 19 maja 2016 roku, IV CSK 544/15. Sąd Najwyższy podniósł, że po nowelizacji (...) dokonanej ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 131, poz. 1075) w orzecznictwie sądów powstały wątpliwości oraz rozbieżności odnośnie do tego, czy doręczona zobowiązanemu decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ustalająca wysokość należności z tytułu składek może stanowić podstawę wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka. Zagadnienie to zostało rozstrzygnięte w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2014 r., III CZP 28/14 (OSNC 2015, nr 2, poz. 14), w której stwierdzono, że decyzja ustalająca wysokość należności z tytułu składek może być podstawą wpisu hipoteki przymusowej na takiej nieruchomości jedynie wówczas, gdy została doręczona obojgu małżonkom.
Zgodnie z art. 40 § 1 k.p.a., pisma doręcza się stronie, a według art. 28 k.p.a. stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Stroną w rozumieniu tego przepisu jest także małżonek dłużnika, gdyż ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości objętej wspólnością ustawową stanowi ingerencję w jego prawa, która wiąże się przede wszystkim z odpowiedzialnością majątkiem wspólnym za zobowiązania dłużnika (art. 29 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa w zw. z art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Przewidziane w art. 23 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wymaganie doręczenia decyzji stanowiącej podstawę wpisu hipoteki przymusowej, obejmuje zatem doręczenie jej także małżonkowi dłużnika.
Przechodząc do meritum sprawy podkreślenia wymaga, że zgodnie z ustawą z dnia
18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników z niektórych innych osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek oraz ich rodzin (t.j. Dz.U.1989.46.250) w brzmieniu obowiązującym do 25 listopada 1998 r. (art. 1-4 został skreślony przez art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.1998.137.887) z dniem 1 stycznia 1999) - art. 1 ust. 1 obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu określonemu ustawą, zwanemu dalej "ubezpieczeniem", podlegały osoby fizyczne mające obywatelstwo polskie, prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą na podstawie:
1)wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub koncesji, określonych w przepisach o działalności gospodarczej,
2)uprawnień określonych w przepisach szczególnych,
zwane dalej "ubezpieczonymi".
2. Jeżeli działalność, o której mowa w ust. 1, jest prowadzona przez dwie lub więcej osób, w ramach jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, ubezpieczeniu podlegała każda z tych osób.
W myśl Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (tj. z 1993 r. Dz.U. Nr 68, poz.330 ze zm.) uchylonego z dniem 1 stycznia 1999 r. ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137 poz. 887 z późn. zm.) zgodnie z § 30 składka na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą oraz osób z nimi współpracujących wynosiła 40% podstawy wymiaru składki.
Z kolei § 31 ust. 1, stanowił, że podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą oraz osób z nimi współpracujących stanowi dochód bieżąco zadeklarowany przez osobę prowadzącą działalność, nie niższy jednak od kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego wynagrodzenia i nie wyższy od dochodu zadeklarowanego za poprzedni miesiąc więcej niż o 50%.
Natomiast stosownie do § 35 ust. 1 osoba prowadząca działalność była obowiązana obliczać kwotę należnych składek i bez uprzedniego wezwania opłacać składki za siebie i za osoby współpracujące w terminie, z zastrzeżeniem ust. 2, w którym opłaca składki na ubezpieczenie zatrudnionych pracowników, tj. do 15 dnia następnego miesiąca (§ 14 ust. 9).
Zgodnie z ust. 2 osoba prowadząca działalność, nie zatrudniająca pracowników, opłacała składki w terminie do 10 dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły.
Z kolei ustawa z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 1989 r. Nr 25, poz.137 ze zm.), uchylona z dniem 1 stycznia 1999 r. ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137 poz. 887 z późn. zm.) w art. 34 stanowiła, że od nie opłaconych w terminie składek na ubezpieczenie społeczne pracowników, Zakład pobiera odsetki za zwłokę na zasadach i w wysokości określonych przepisami o zobowiązaniach podatkowych.
W myśl art. 35 ust. 1 ustawy składki na ubezpieczenie społeczne pracowników oraz należności z tytułu odsetek za zwłokę i dodatkowych opłat, o których mowa w ust. 2, nie opłacone w terminie, podlegały ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Z treści art. 6 ust. 1 pkt 5 i 12 ust. 1 obowiązującej od 1 stycznia 1999 r. ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137 poz. 887 z późn. zm.) wynika, że obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.
Na podstawie art. 13 ust. 4 powołanej ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym
i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Jak zaś stanowi art. 32 powołanej wcześniej ustawy systemowej do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.
Płatnik składek na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych jest obowiązany według zasad wynikających
z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.
Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy systemowej płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż:
1) do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;
2) do 5 dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;
3) do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.
Stosownie do art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych należnościami z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne są: składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia oraz dodatkowa opłata.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych na mocy art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy systemowej wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.
W rozpoznawanej sprawie organ rentowy decyzją z dnia 3 kwietnia 2014 roku - znak RKS 1,3/2/2014 na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32, art. 23 i art. 109 ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych określił zadłużenie J. P. z tytułu nieopłaconych składek za okres od lutego 1998 roku do grudnia 1998 roku na łączną kwotę 14.344,64 zł. Strona odwołująca się ostatecznie nie zgłaszała zastrzeżeń wobec wysokości tak ustalonej zaległości, ale zgłosiła zarzut przedawnienia roszczeń ZUS.
Kwestia podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności oraz zobowiązania do opłacania składek wraz z odsetkami za okres od 5 kwietnia 1995 roku do 31 grudnia 1998 roku została już prawomocnie przesądzona wyrokiem z dnia
9 października 2000 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII U 399/00, którym Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie z dnia 10 stycznia 2000 roku od ww. decyzji z dnia
13 grudnia 1999 roku. Zgodnie z art. 366 k.p.c. wyrok ten ma zatem powagę rzeczy osądzonej.
Sąd Okręgowy podkreśla nadto, że wydanie tytułów wykonawczych nie stało na przeszkodzie wydaniu decyzji ustalającej i wymiarowej na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy systemowej. W decyzji z dnia 3 kwietnia 2014 roku stwierdzono wysokość zaległości płatnika z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społecznych oraz zaległych odsetek na dzień jej wydania. Sąd ubezpieczeń społecznych rozpoznaje odwołanie od decyzji organu rentowego w granicach tej decyzji. Nie jest tym samym uprawniony do rozpoznania zasadności wystawienia względem dłużnika tytułów wykonawczych. Ich uprzedniość w stosunku do decyzji ustalającej wysokość zobowiązania, także nie stanowi podstawy do uchylenia decyzji.
W dalszej kolejności należy odnieść się do podniesionego przez pełnomocnika wnioskodawców zarzutu przedawnienia należności składkowych objętych zaskarżoną decyzją.
Kwestię przedawnienia należności z tytułu nieopłaconych składek rozpatrywać należy na tle obowiązujących przepisów w okresie, na który przypadają wynikające z zaskarżonej decyzji należności.
Do dnia 25 listopada 1998 roku kwestię przedawnienia składek regulowała ustawa z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 1989 r. Nr 25, poz.137 ze zm.).
Zgodnie z dyspozycją art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 1989 r. Nr 25, poz.137 ze zm.), uchylonej z dniem 1 stycznia 1999 r. ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137 poz. 887 z późn. zm.), należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne pracowników ulegały przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym składka stała się wymagalna.
Zgodnie z treścią ust. 4 bieg przedawnienia przerywało odroczenie terminu płatności, rozłożenie spłaty należności na raty i każda inna czynność zmierzająca do ściągnięcia należności, jeżeli o czynności tej został zawiadomiony dłużnik. Składek nie można jednak było dochodzić, jeżeli od terminu ich płatności upłynęło 10 lat.
Stosownie do art. 36 powyższej ustaw przepisy art. 34 i 35 stosuje się odpowiednio do należnych, na podstawie odrębnych przepisów, składek na ubezpieczenie społeczne osób nie będących pracownikami, chyba że przepisy te stanowią inaczej.
Z powyższego wynika, że przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin nie zawierały przepisów odrębnie rozstrzygających zagadnienia, o których mowa wyżej.
Z powołanych przepisów wynika jasno, że termin przedawnienia należności z tytułu nieuiszczonych składek, na mocy obowiązujących wówczas przepisów, wynosił 5 lat od daty ich wymagalności. Poza tym powołane przepisy przewidywały możliwość przerwania biegu terminu przedawnienia, przy czym po jego przerwaniu 5 letni termin przedawnienia rozpoczynał swój bieg na nowo.
W związku z tym, że przerwanie biegu przedawnienia zobowiązań mogłoby doprowadzić niejako do wyeliminowania funkcjonowania całkowicie tej instytucji, ustawa określiła maksymalny okres przedawnienia. Zgodnie z art. 35 ust. 4 zdanie 2 ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, składek nie można było dochodzić, jeżeli od momentu ich płatności upłynęło 10 lat. W związku z powyższym zobowiązanie uiszczenia składki na ubezpieczenie społeczne, przedawniało się najpóźniej w terminie 10 lat od chwili, kiedy stało się wymagalne.
Z dniem 25 listopada 1998 roku weszły w życie przepisy ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887), która zawierała odmienną regulację w zakresie skutków przerywania biegu przedawnienia. Zgodnie z dyspozycją art. 24 ust. 4 i 5 tej ustawy należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, a w przypadku przerwania biegu przedawnienia, o którym mowa w ust. 5, po upływie 10 lat licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Bieg przedawnienia przerywa odroczenie terminu opłacenia należności z tytułu składek, rozłożenie spłaty tych należności na raty i każda inna czynność zmierzająca do ściągnięcia tych należności, jeżeli o czynności tej został zawiadomiony dłużnik.
Powyższe oznaczało, że po przerwaniu biegu terminu przedawnienia, termin ten zaczyna biec od nowa, zaś należność ulegała przedawnieniu, niezależnie od ilości przerwań biegu przedawnienia, po upływie 10 lat licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Czyli odmiennie niż to było w powołanych wcześniej przepisach termin przedawnienia, po jego przerwaniu termin przedawnienia ulegał przedłużeniu do 10 lat od daty wymagalności składek. We wcześniejszym uregulowaniu, po przerwaniu biegu terminu przedawnienia, 5-letni termin przedawnienia za każdym razem rozpoczynał swój bieg od nowa, a jedynie maksymalnym okresem był okres 10-lat od dnia wymagalności składki.
A zatem zgodnie z uregulowaniem z dnia 28 listopada 1998 roku wystarczyło podjęcie jednej czynności przerywającej bieg przedawnienia, aby świadczenie uległo przedawnieniu dopiero po upływie 10 lat licząc od dnia, w którym stało się wymagalne, zaś we wcześniejszych przepisach termin 10-letni był jedynie terminem maksymalnym, a obowiązywał 5-letni termin przedawnienia rozpoczynający swój bieg po każdym przerwaniu biegu terminu przedawnienia.
Od 1 stycznia 2003 roku przepis art.24 ust.4 ustawy systemowej obowiązywał w brzmieniu nadanym mu ustawą z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 241, poz. 2074), zgodnie z którym, należności z tytułu składek przedawniają się po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-5d. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego, dziesięcioletni okres przedawnienia przewidziany w art. 24 ust. 4 ustawy systemowej w brzmieniu nadanym mu przez powołaną ustawę nowelizującą z dnia 18 grudnia 2002 r., znajduje zastosowanie do należności z tytułu składek, które stały się wymagalne przed dniem 1 stycznia 2003 r., jeżeli do tej daty nie uległy przedawnieniu według przepisów dotychczasowych (por. uchwałę SN z dnia 8 lipca 2008 r., I UZP 4/08, uchwałę SN z dnia 2 lipca 2008 r., II UZP 5/08, wyrok SN z dnia
12 listopada 2007 r., I UK 147/07, wyrok SN z dnia 12 lipca 2007 r., I UK 37/07).
Zgodnie z dyspozycją art. 24 ust. 5b ustawy bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia wszczęcia do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego oraz postępowania przed sądem.
Jak już wskazano na początku rozważań zastosowanie znowelizowanego art. 24 ust. 4 ustawy do składek na ubezpieczenie społeczne powstałych przed dniem 1 stycznia 2003 r. nie stanowi złamania zasady lex retro non agit.
Powyższy przepis art. 24 został uchwalony ustawą z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W przepisach tych jednak nie zawarto postanowień odnoszących się do sytuacji przejściowych z tym, że postanowiono, iż wchodzi ona w życie z dniem 1 stycznia 2003 r., z wyjątkami. Takie uregulowanie oznacza, że okres przedawnienia, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy, biegnie od dnia wymagalności należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne aż do dnia zapłaty, przy czym przerwę w jego biegu (art. 25 ust. 5c) powoduje tylko ogłoszenie upadłości, a zawieszenie, którego skutkiem jest spoczywanie terminu powodują takie zdarzenia, jak wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz postępowania przed sądem, śmierć spadkodawcy (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 września 2010 r. (...) 743/09)
W art. 24 ust. 5-5d ustawy systemowej uregulowane zostały, w tym także w ust. 5b w jego brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 stycznia 2003 r., wyjątki od podstawowej reguły przedawnienia należności składkowych po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Zatem, na zasadzie wyjątku od powyższej reguły, unormowane zostało, zarówno zawieszenie biegu terminu przedawnienia dla należności składkowych, jak i przedawnienie zobowiązania opartego na zasadzie odpowiedzialności osoby trzeciej za te należności (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 24 listopada 2009 r. (...) SA/Wa (...)).
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia
30 września 2009 r. (...) 72/09 do nieprzedawnionych do dnia 31 grudnia 2002 r. należności stosuje się nie tylko nowy, wydłużony, termin przedawnienia, ale również wszystkie nowe przepisy dotyczące okoliczności mających wpływ na bieg tego terminu, to jest jego przerwanie i zawieszenie, o ile wymienione w nowych przepisach podstawy przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia powstały po tej dacie. Skutki wcześniejszych zdarzeń oceniać zaś należy według przepisów obowiązujących w chwili ich zaistnienia.
Z powyższego wynika zatem, że od zmiany przepisów ustawy systemowej nowelą z dnia 18 grudnia 2002 r. stosuje się nie tylko termin przedawnienia 10 lat także w stosunku do należności, które nie uległy przedawnieniu pod rządami ustawy w brzmieniu do 1 stycznia 2003 r. jak i po tej dacie, co jest oczywiste, lecz również nowe przepisy o zawieszeniu biegu przedawnienia wprowadzone z tą datą, zgodnie z którymi bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego (art. 24 ust. 5b), o ile wymienione w nowych przepisach podstawy przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia powstały po tej dacie.
Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z przytoczonym orzecznictwem, do należności objętych sporem zastosowanie znajduje nie tylko wskazany w każdocześnie obowiązujących przepisach termin ich przedawnienia, który dla wymienionej należności jest ten sam i wynosi 5 lat, lecz także przy każdorazowej zmianie, nowe przepisy o przerwaniu biegu przedawnienia wprowadzone od dnia 25 listopada 1998 roku oraz nowe przepisy dotyczące przerwania i wprowadzonego zawieszenia biegu przedawnienia, wprowadzone od dnia 1 stycznia 2003 r. pod warunkiem, że zdarzenia powodujące przerwanie czy zawieszenie biegu przedawnienia miały miejsce pod rządami nowych przepisów.
Co do treści art. 24 ustawy należy dodatkowo wskazać, że przepis ten w brzmieniu do dnia 1 lipca 2004 r. przewidywał zawieszenie biegu przedawnienia od dnia wszczęcia do zakończenia postępowania egzekucyjnego oraz postępowania przed sądem. Zatem ewidentnie zawieszenie biegu przedawnienia następowało na czas od wszczęcia postępowania egzekucyjnego oraz sądowego, z wyłączeniem wcześniejszych faz postępowania.
Na skutek nowelizacji przepisów od dnia 1 lipca 2004 r. zakres zawieszenia biegu przedawnienia został niewątpliwie rozszerzony. Stosownie bowiem do treści art. 24 ust. 5b bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.
A zatem nastąpiło rozszerzenie zakresu zawieszenia biegu terminu przedawnienia na okres od podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Ustawodawca dla skorzystania z instytucji zawieszenia biegu przedawnienia nie wymaga już wszczęcia i prowadzenia wobec dłużnika postępowania egzekucyjnego, a ograniczył ten wymóg jedynie do podjęcia czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności.
W rozpoznawanej sprawie, roszczenia ZUS względem wnioskodawcy z tytułu zaległych składek za okres od lutego 1998 roku do grudnia 1998 roku stały się kolejno wymagalne od marca 1998 roku do stycznia 1999 roku - wobec obowiązującego wnioskodawcę terminu płatności do 10 dnia następnego miesiąca.
Zaległości za okres od lutego 1998 roku do grudnia 1998 roku zostały w dniu
20 marca 2001 roku objęte postępowaniem egzekucyjnym skierowanym do Urzędu Skarbowego. W dniu 25 sierpnia 2005 roku wnioskodawcy doręczono w trybie awizo zawiadomienie o zajęciu wierzytelności oraz tytuły wykonawcze. Umorzenie tego postępowania nastąpiło z dniem 10 sierpnia 2011 roku postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego. Słusznie zatem podnosi organ rentowy, że zgodnie z art. 24 ust. 5 b ustawy systemowej bieg terminu przedawnienia roszczeń przysługujących ZUS względem wnioskodawcy z tytułu nieopłaconych składek uległ zawieszeniu w okresie od 25 sierpnia 2005 roku do 10 sierpnia 2011 roku.
Zawieszenie biegu terminu przedawniania ma ten skutek, że po ustaniu okoliczności powodującej jego zawieszenie, termin ten biegnie dalej z uwzględnieniem okresu sprzed zawieszenia.
Przepis art. 24 ust. 4 ustawy systemowej został ponownie znowelizowany ustawą z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zgodnie z aktualnym brzmieniem powołanego przepisu, należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, z zastrzeżeniem ust. 5-6. Zwrócić jednakże należy uwagę, iż w art. 27 ust. 1 i 2 powołanej ustawy nowelizującej z dnia 16 września 2011 r. wprowadzono regulację, zgodnie z którą, do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym tą ustawą, z tym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Jeżeli jednak przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Z powołanych przepisów wynika, iż „nowy”, aktualnie obowiązujący 5-letni termin przedawnienia ma zastosowanie do tych roszczeń, które powstały od 1 stycznia 2012 r. Wobec powyższego, do objętych zaskarżoną decyzją roszczeń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ma zastosowanie uprzednio obowiązujący 10-letni termin przedawnienia (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 26 lipca 2012 r., III AUa 549/12, wyrok SA w Łodzi z dnia 27 czerwca 2013 r., III AUa 1513/12 i wyrok SO w Legnicy z dnia 27 marca 2013 r., V U 130/13).
Kolejne zawieszenie biegu terminu przedawnienia nastąpiło w związku z zajęciem wierzytelności dłużnika w dniu 27 stycznia 2014 roku. W związku z powyższym od dnia
27 stycznia 2014 roku nastąpiło dalsze zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązań objętych zaskarżoną decyzją. Wszystkie składki pozostają zatem nadal wymagalne, co oznacza prawidłowość decyzji ZUS z dnia 3 kwietnia 2014 roku - znak RKS 1,3/2/2014.
Z tego względu Sąd na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., oddalił odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji, orzekając jak w punkcie 1 sentencji wyroku, mając także na uwadze, że skarżący ostatecznie nie kwestionowali samej wysokości zaległości wskazanych w decyzji.
Odrzuceniu podlegały natomiast odwołania wniesione od decyzji z dnia 30 maja 2014 roku – nr RKS 1,3/2A/2014 oraz nr RKS 1,3/2B/2014. Organ rentowy wyjaśnił, że decyzją nr (...) zmienił decyzję z dnia 3 kwietnia 2014 roku nr RKS 1,3, (...) w ten sposób, że skreślił dotychczasowy zapis o wysokości zadłużenia i określił zadłużenie za okres od 25 listopada 1998 roku (ze względu na datę wejścia w życie ustawy z dnia
13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych- art.31 ) do grudnia 1998 roku na łączną kwotę 1.577,20 zł (kwota należności głównej 385,20 zł wraz z odsetkami w wysokości 1.095,00 zł, koszty upomnienia - 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne 88,20 zł). Ta decyzja stała się podstawą wniosku o wpis hipoteki przymusowej na nieruchomości należącej do J. P. i A. P.. Kolejną decyzją z dnia 30 maja 2014 roku dot. tylko J. P. - znak RKS 1,3/2B/2014 - ZUS określił, że posiada on zadłużenie za okres od lutego 1998 roku do 24 listopada 1998 roku z tytułu nieopłaconych składek na łączną kwotę 12.743,68 zł (kwota należności głównej 2.951,18 zł wraz z odsetkami w wysokości 9.033,00 zł, koszty upomnienia - 8,80 zł oraz koszty egzekucyjne - 750,70 zł).
Zgodnie z art. 477
9 § 1 i § 3 k.p.c. odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ,
w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.
W odrębnym postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych postępowanie o przywrócenie terminu w odniesieniu do odwołania, czyli pisma wszczynającego postępowanie, nie jest stosowane. Sąd może potraktować spóźnione odwołanie tak, jakby zostało wniesione w terminie, pod warunkiem jednoczesnego spełnienia się obu przesłanek: przekroczenie terminu nie może być nadmierne, zaś jego przyczyna musi być niezależna od odwołującego się ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 marca 2006 r., sygn.. akt III UK 168/05, Legalis nr 179355).
W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie zachodzą tego rodzaju okoliczności. W pierwszej kolejności wskazać należy, że obie decyzje zostały odebrane przez wnioskodawczynię w dniu 3 czerwca 2014 roku, a oświadczenie pełnomocnika wnioskodawców o odwołaniu się od tych decyzji zostały złożone dopiero na rozprawie w sprawie VIII U 1952/14 w dniu 13 maja 2015 roku. Nawet, gdyby uznać, że takie oświadczenie (zawierające stanowisko w przedmiocie odwołania się od dwóch decyzji z dnia 30 maja 2014 roku) zostało złożone na pierwszej rozprawie w sprawie VIII U 1952/14 , tj. w dniu 12 stycznia 2015 roku, to i tak zostało ono złożone niewątpliwie po upływie miesiąca od doręczenia odpisów decyzji.
Nie zostało nadto wykazane, że przyczyna złożenia odwołania po terminie nastąpiła z przyczyn niezależnych od odwołujących się. Niewątpliwie wnioskodawca jest obecnie osobą ciężko chorą. Z zeznań wnioskodawców i załączonej dokumentacji medycznej wynika, że skarżący zaczął się źle czuć w sierpniu 2014 roku, dostał ataku padaczki. Wnioskodawca przeszedł operację guza mózgu w dniu 27 sierpnia 2014 roku, po której przebywał w szpitalu do dnia 12 września 2014 roku. Od tego czasu cały czas choruje, jego stan zdrowia systematycznie pogarsza się i jest trwale, całkowicie niezdolny do pracy. Z powyższego wynika, że przyczyny usprawiedliwiające przekroczenie terminu nastąpiły ewentualnie dopiero w sierpniu 2014 roku, natomiast termin do złożenia odwołań upłynął w dniu 3 lipca 2014 roku. Wnioskodawca reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie podnosił oraz nie złożył żadnych wniosków dowodowych na okoliczność, że już wcześniej pojawiły się przeszkody uniemożliwiające złożenia odwołań w terminie. Wnioskodawca kontaktował się ze swoim pełnomocnikiem w związku z wydaniem decyzji z dnia 3 kwietnia 2014 roku. Uspokajał też żonę, że ZUS nie ma podstaw do swoich roszczeń w związku z wydaniem zaskarżonych decyzji. Nadto po wyjściu ze szpitala wnioskodawca kontaktował się z r. pr. J. K., który co istotne otrzymał odpowiedź organu rentowego na odwołanie od decyzji z dnia 3 kwietnia 2014 roku, w którym powołano kolejne decyzje ZUS z dnia 30 maja 2014 roku.
W odniesieniu do wnioskodawczyni A. P. nie zachodzą też żadne okoliczności wskazane w powołanym art. 477 9 § 3 k.p.c. Wnioskodawczyni także reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie wskazała przyczyn usprawiedliwiających opóźnione złożenie odwołania, a w konsekwencji, że uchybienie ustawowemu terminowi do wniesienia odwołania nie nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującej się. Na okoliczność tę nie zgłoszono bowiem żadnych wniosków dowodowych. Skarżąca sama podnosiła, że była wówczas w kontakcie z pełnomocnikiem r. pr. J. K., a zatem miała możliwość prawidłowego zadbania o swój interes w pełnym zakresie.
Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477
9 § 3 k.p.c. orzekł jak
w punkcie 2 sentencji wyroku.
Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawców.
27 lipca 2017 roku