UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 września 2013 r., nr (...) znak:(...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., Inspektorat w L. orzekł, że A. J., jako jedyny członek zarządu (...) sp. z o.o. z siedzibą w L., odpowiada solidarnie całym swoim majątkiem wraz ze spółką za zaległości spółki z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Decyzję zaskarżył A. J. działający w imieniu własnym, wnosząc o jej uchylenie.

(...)sp. z o.o. nie zaskarżyła decyzji.

Spółka działająca pod firmą (...) sp. z o.o. została wpisana do KRS pod numerem KRS (...) w dniu 28 października 2008 r. Zarząd spółki jest jednoosobowy - jedynym członkiem Zarządu (pełniącym funkcję Prezesa Zarządu) jest odwołujący A. J., który uprawniony jest do składania oświadczeń w imieniu spółki jednoosobowo.

Pismem z dnia 5 lutego 2014 r., odwołujący został zobowiązany m.in. do przedstawienia aktualnego odpisu z rejestru spółki i w przypadku, gdy jest on nadal jedynym członkiem zarządu spółki uprawnionym do jej reprezentacji - do wskazania pełnomocnika wybranego spoza zarządu do reprezentowania spółki w postępowaniu w terminie 21 dni - pod rygorem zawieszenia postępowania.

Odwołujący nie wykonał zobowiązania Sądu i nie wskazał pełnomocnika spółki.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 22 października 2014 r., Sąd Okręgowy w Poznaniu zawiesił postępowanie z uwagi na niewykonanie zarządzenia, które spowodowało brak możliwości nadania sprawie dalszego biegu, powołując jako podstawę prawną rozstrzygnięcia art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.

Postanowieniem z dnia 22 grudnia 2015 r., sygn. akt VIII U 5191/13, Sąd Okręgowy w Poznaniu umorzył postępowanie prowadzone w sprawie odwołania A. J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 9 września 2013r., Nr(...) znak (...) o przeniesienie odpowiedzialności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne członka zarządu, przy udziale zainteresowanej (...) sp. z o.o. z siedzibą w L.. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, iż ziściła się przesłanka wynikająca z art. 182 § 1 k.p.c., albowiem minął rok od zawieszenia postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. i w tym czasie nie został zgłoszony wniosek o jego podjęcie.

Na powyższe postanowienie zażalenie wywiódł osobiście odwołujący A. J., zaskarżając je w całości, Sądowi I instancji zarzucając:

-: naruszenie przepisów postępowania tj. art. 477^{(
11)} § 1 i 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, polegające na braku zawiadomienia przez Sąd z urzędu(...)sp. z o.o. o toczącym się postępowaniu i dalsze prowadzenie postępowania bez udziału podmiotu będącego zainteresowanym, co skutkuje nieważnością postępowania na podstawie art. 379 pkt 5 k.p.c.;
-: naruszenie przepisów materialnego tj. art. 210 § 1 k.s.h., polegające na uznaniu, iż odwołujący jako osoba fizyczna może być zobowiązany do ustanowienia pełnomocnika dla (...) Sp. z o.o., podczas gdy zobowiązanie takie winno być kierowane bezpośrednio do spółki - jako osoby prawnej, nie zaś osobiście do odwołującego, oraz polegające na błędnym uznaniu, iż członek zarządu w sporze ze spółką, może wyznaczyć pełnomocnika do reprezentowania spółki, podczas gdy kompetencje taką posiada zgromadzenie wspólników.

Podnosząc powyższe podstawy, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i unieważnienie postępowania oraz o zasądzenie od organu na rzecz odwołującego kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Sąd Apelacyjny stwierdza, że uwzględniając okoliczności sprawy, należało uchylić zaskarżone postanowienie w całości.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny wskazuje, że (...) sp. z o.o. z siedzibą w L., zgodnie z art. 477^{(
11)} § 2 k.p.c. ma w analizowanym postępowaniu prowadzonym z odwołania A. J. od decyzji organu rentowego, przenoszącej na niego, solidarnie ze spółką, odpowiedzialność za zobowiązania składkowe spółki względem ZUS, status zainteresowanego. Oznacza to, że spółka jest także stroną postępowania. Wynika to ze specyfiki postępowania odrębnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w którym ustawodawca dopuścił możliwość występowania w charakterze strony procesowej innych podmiotów - obok ubezpieczonego i organu rentowego, stroną mogą być, zatem także inne podmioty, których praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja (art. 477^{(
11)} § 1 k.p.c.) oraz zainteresowany (art. 477^{(
11)} § 1 i 2 k.p.c.). Zważyć należy, że w doktrynie podkreśla się, że inna niż ubezpieczony osoba, której praw lub obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja, jest - podobnie jak ubezpieczony - adresatem decyzji administracyjnej, a zatem dana decyzja wywołuje w stosunku do niej bezpośrednie skutki prawne, podczas gdy wpływ skarżonej decyzji na sferę praw i obowiązków zainteresowanego może być także pośredni (por. uzasadnienie uchwały SN z dnia 6 września 2006 r., III UZP 4/05, OSNP 2007, nr 3-4, poz. 51; wyrok SN z dnia 4 października 2007 r., I UK 137/07, OSNP 2008, nr 23-24, poz. 356). Jeżeli zatem osoba taka nie została wezwana do udziału w sprawie przed organem rentowym, sąd obowiązany jest do wezwania jej do udziału w postępowaniu z urzędu.

Niewezwanie osoby/podmiotu zainteresowanego w sprawie skutkuje nieważnością postępowania polegającą na pozbawieniu możności obrony praw (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r., III ZP 20/98, OSNAPiUS 1998, nr 23, poz. 690).

Z uwagi na powyższe stwierdzić należało, że słusznie Sąd Okręgowy podjął działania zmierzające do tego, aby wezwać (...)sp. z o.o. do udziału w sprawie, albowiem analizowanego postępowania nie można prowadzić bez dalszego udziału spółki.

Zważyć zatem należy, że sprawy spółki, zgodnie z art. 201 § 1 k.s.h., prowadzi zarząd. Zarząd również, zgodnie z tym przepisem, jest upoważniony do reprezentacji interesów spółki. Powyższą regułę uzupełnia art. 204 § 1 k.s.h., który stanowi, że prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Tak więc według zasady wynikającej z regulacji prawa handlowego, zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentuje spółkę nie tylko w odniesieniu do czynności z zakresu prawa materialnego, ale też w postępowaniach sądowych, w których spółka uczestniczy w charakterze strony.

W niniejszej sprawie odwołujący A. J., jako że posiada 100% udziałów w spółce i jest jedynym członkiem zarządu w spółce - jak wynika z informacji znajdujących się w Krajowym Rejestrze Sądowym ze stanu na 3 marca 2014 r., bowiem odwołujący nie przedłożył odpisu aktualnego - jako Prezes Zarządu spółki jest jedyną osobą upoważnioną do reprezentacji (...) sp. z o.o. Z uwagi na to, iż w analizowanej sprawie odwołujący nie może jednocześnie reprezentować swoich interesów i interesów spółki, słusznie Sąd Okręgowy, działając w oparciu o znajdujący się w aktach rejestr, zobowiązał go do tego, by przede wszystkim przedstawił rejestr aktualny, co pozwoliłoby zweryfikować obecną sytuację spółki oraz, w przypadku, gdy jest on nadal jedynym członkiem zarządu spółki uprawnionym do jej reprezentacji – wskazał pełnomocnika wybranego spoza zarządu do reprezentowania spółki w postępowaniu w terminie 21 dni - pod rygorem zawieszenia postępowania.

W tym miejscu wskazać należy, że w tym kontekście zarzut skarżącego dotyczący naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 210 § 1 k.s.h. jest całkowicie nietrafny. Skarżący zdaje się bowiem nie rozumieć treści zobowiązania, jakie wobec niego wystosował Sąd Okręgowy. Przypomnieć zatem wypada, że w piśmie z dnia 5 lutego 2014 r. doręczonym w dniu 10 lutego 2014 r., Sąd I instancji zobowiązał skarżącego jedynie do wskazania pełnomocnika wybranego spoza zarządu do reprezentowania spółki w postępowaniu, jeżeli nadal jest on jedynym członkiem zarządu spółki uprawnionym do jej reprezentacji.

Z treści tego pisma jednoznacznie zatem wynikało, że odwołujący miał co najwyżej, wskazać pełnomocnika, a nie jak twierdził w wywiedzionym zażaleniu, ustanawiać go czy też powoływać. Podnoszone więc w tym zakresie przez skarżącego zastrzeżenia są zupełnie niezrozumiałe. Odwołujący, jako strona postępowania inicjująca spór, powinien był zobowiązanie Sądu wykonać. Skarżący mimo nałożonego na niego obowiązku, nie podał Sądowi, iż np. nie jest już jedynym członkiem zarządu spółki uprawnionym do jej reprezentacji, w związku z czym nie może wskazać pełnomocnika wybranego spoza zarządu do reprezentowania spółki. W wykonaniu zobowiązania Sądu odwołujący jedynie podtrzymał swoje stanowisko zaprezentowane w odwołaniu, zaprzeczył twierdzeniom organu rentowego za wyjątkiem tych wyraźnie przyznanych, złożył wnioski dowodowe i wniósł o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania toczącego się przed Sądem Okręgowym w Poznaniu pod sygn. akt GC 742/13/4. Do rzeczonego pisma załączył poza jego odpisem i potwierdzeniem nadania akt finansowych spółki, wyłącznie wydruk KRS spółki.

Z przedłożonego wydruku jednoznacznie natomiast wynikało, że zarząd spółki jest jednoosobowy i jedynym członkiem Zarządu (pełniącym funkcję Prezesa Zarządu) jest odwołujący A. J., który uprawniony jest do składania jednoosobowo oświadczeń w imieniu spółki.

Sąd Okręgowy wbrew twierdzeniom skarżącego nie zobowiązał go zatem do ustanowienia, czy też powołania pełnomocnika dla (...) sp. z o.o., lecz jedynie do udzielenia informacji w tym przedmiocie. Z uwagi na przypuszczenie, iż odwołujący z racji pełnionej funkcji, nadal może być osobą uprawnioną do składania oświadczeń w imieniu spółki jednoosobowo, a dodatkowo, z uwagi na fakt, że był osobą inicjującą spór, zasadnym było więc w pierwszej kolejności zwrócenie się do niego o udzielenie informacji o osobie, która ma reprezentować spółkę w toku analizowanego postępowania.

Zobowiązania tego odwołujący jednak nie wykonał, co uniemożliwiło Sądowi Okręgowemu dalsze procedowanie i podjęcie stosownych czynność, stąd zawiesił przedmiotowe postępowanie na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. Następnie po roku, zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy umorzył przedmiotowe postępowanie, podając jako podstawę rozstrzygnięcia art. 182 § 1 k.p.c.

Zważyć jednak należy, że art. 182 § 1 k.p.c. stanowi, iż Sąd umarza postępowanie zawieszone na zgodny wniosek stron lub na wniosek spadkobiercy, jak również z przyczyn wskazanych w art. 177 § 1 pkt 5 i 6 k.p.c., jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu (…).

Sąd Apelacyjny wskazuje, że instytucja umorzenia zawieszonego postępowania powinna być stosowana w określonych okolicznościach, dlatego korzystając z niej, Sąd powinien zawsze badać, czy w sprawie zachodzą rzeczywiście wskazane w cytowanym przepisie przesłanki do jego zastosowania. Zdarza się bowiem, iż niekiedy z całokształtu sprawy wynika, iż podstawa zawieszenia postępowania została określona błędnie.

Sąd Apelacyjny wskazuje, że opowiada się za stanowiskiem, iż przed podjęciem decyzji o umorzeniu postępowania, należy następczo zbadać rzeczywiste przyczyny zawieszenia postępowania, a nie wyłącznie te, które zostały powołane w postanowieniu o zawieszeniu (por. postanowienie SN z dnia 18 sierpnia 1999 r., I CKN 535/99, niepubl., z dnia 4 września 2008 r., IV CSK 213/08, OSNC - Z 2009, nr A, poz. 23, z dnia 25 marca 2010 r., I CSK 252/09, czy z dnia 6 października 2010 r., II CSK 170/10 - niepubl., a także postanowienie SA w Gdańsku dnia 21 lutego 2013 r., III AUz 22/13, niepubl.).

W analizowanej sprawie mamy natomiast do czynienia ze specyficzną sytuacją, bowiem osoba widniejąca w KRS, jako osoba upoważniona do reprezentacji spółki, w rzeczywistości nie może reprezentować interesów spółki, gdyż sprawa została zainicjowana jej odwołaniem i dotyczy jej interesów. Brak jest podstaw do założenia, że interes odwołującego będzie zbieżny z interesem spółki, stąd oczywistym jest, że odwołujący nie może reprezentować spółki w postępowaniu. Tym samym w okolicznościach sprawy, nie sposób jest przyjąć, iż spółka posiada organy uprawione do jej reprezentacji w analizowanym postępowaniu.

Należało zatem rozpatrzyć dopuszczalność umorzenia postępowania przez pryzmat specyficznej opisanej powyżej sytuacji, w jakiej znalazł się odwołujący i spółka – albowiem wskazany w KRS członek zarządu nie może reprezentować spółki w sprawie, zatem spółka w tym postępowaniu nie posiada organów do reprezentacji.

Z uwagi na powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego, do zawieszenia postępowania w niniejszej sprawie doszło de facto z powodu braku organów właściwych do reprezentacji(...) sp. z o.o., a nie z powodu braku wypełnienia przez odwołującego nałożonego na niego zobowiązania.

Z uwagi na powyższe rozważania stwierdzić więc należało, że rzeczywisty powód zawieszenia postępowania w analizowanej sprawie, wynikał z art. 177 § 1 pkt 2 k.p.c. Powód ten natomiast nadal istnieje, albowiem spółka, będąca zainteresowanym, nie posiada organów upoważnionych do jej reprezentacji w tym postępowaniu, zachodzą więc przesłanki uniemożliwiające jej działanie.

Reasumując, Sąd Apelacyjny stwierdził, że podstawa prawna, na którą Sąd I instancji powołał się w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, w rzeczywistości nie istniała, a zatem Sąd nie jest nią związany i winien ustalić, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, faktyczną przyczynę zawieszenia postępowania w sprawie. O umorzeniu zawieszonego postępowania decydują bowiem rzeczywiste przyczyny, a nie zaś wskazane w postanowieniu o zawieszeniu (por. wyrok z dnia 14 września 1977 r., III CRN 194/7, OSP 1978/4/80).

Mając na uwadze powyższe, stwierdzając brak podstaw do umorzenia postępowania, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji postanowienia, tj. uchylił zaskarżone postanowienie.

SSA Marta Sawińska

SSA Katarzyna Schönhof-Wilkans

SSA Wiesława Stachowiak

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE