UZASADNIENIE

Powód P. N. w pozwie przeciwko K. N. wniósł o uchylenie obowiązku alimentacyjnego ustalonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 04 maja 2012r. sygn. akt VI RC 2065/11 w wysokości 450 złotych miesięcznie. Wniósł nadto o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu oraz nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu wywodził, że pozwany, który ma obecnie 21 lat ukończył zespół Szkół (...) w G. o specjalności technik – informatyk. Od 2012r. powód nie ma kontaktu z synem. Podniósł, iż pozwany powtarzał klasę i mając wówczas 4 miesiące przerwy w nauce, nie podjął żadnych starań, aby zdobyć pracę.

Powód ma 67 lat, jest całkowicie niezdolny do pracy. Od 2016r. ma orzeczoną niepełnosprawność w stopniu znacznym w związku z czym wymaga stałej pomocy i opieki ze względu na ograniczenie możliwości samodzielnej egzystencji. Utrzymuje się z renty inwalidzkiej. W maju 2015r. przeszedł udar niedokrwienny mózgu w wyniku którego wystąpił lewostronny niedowład ciała. Choruje również na cukrzycę typu II. W styczniu 2017r. poddany został operacji stentowania tętnicy szyjnej. W związku z tym nastąpił bardzo duży wzrost kosztów jego utrzymania, których nie jest w stanie ponieść płacąc alimenty na syna, które są potrącane mu z renty w wyniku toczącej się egzekucji komorniczej. Powód wskazał, że matka pozwanego z tytułu podziału majątku wspólnego otrzymała od niego kwotę 65 tys. zł. Aby dokonać spłaty byłej małżonki sprzedał mieszkanie w G. oraz zaciągnął kredyt w wysokości 10 tys. zł. Ze względu na trudną sytuację materialną w maju 2017r. wziął kredyt konsolidacyjny na kwotę 7.300 zł w celu spłaty wcześniejszych rat oraz naprawy samochodu niezbędnego powodowi do poruszania się.

Pismem procesowym z dnia 21.07.2017r. P. N. rozszerzył powództwo domagając się zwrotu alimentów oraz sum pobranych w związku z toczącą się egzekucją komorniczą za okres od czerwca 2017r oraz o zasądzenie na jego rzecz alimentów od pozwanego w kwocie 500 zł miesięcznie od lipca 2017r.

Pozwany K. N. w odpowiedzi na pozew wskazał, że 30.04.2017r. ukończył naukę w Zespole Szkół (...) im. (...) w G.. W maju tego roku przystąpił do egzaminów maturalnych. Poinformował ponadto, że po okresie wakacyjnym rozpoczyna naukę w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w S.. W związku z tym nie jest w stanie płacić alimentów powodowi, który otrzymuje stałą emeryturę wojskową.

W wyniku przeprowadzonej rozprawy Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 09 maja 2012r. w sprawie sygn. akt VIRC 2065/11 rozwiązał przez rozwód małżeństwo P. N. i E. N. zawarte dnia 22 listopada 1996 roku w G.. Sąd podwyższył wówczas alimenty należne od P. N. małoletniemu K. N., wynikające z ugody zawartej wcześniej przed Sądem Rejonowym w Giżycku z dnia 25 listopada 1997 roku w sprawie R III C 396/97, z kwoty 100 zł do 450 zł miesięcznie (d: wyrok k. 46 akt SO w Olsztynie sygn. VI RC 2065/11, protokół zawierający ugodę k. 39 akt SO w Olsztynie sygn. VI RC 2065/11, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 5, odpis skrócony aktu urodzenia k. 6 akt SO w Olsztynie VI RC 2065/11).

Powód P. N. utrzymuje się obecnie wyłącznie z renty, której wysokość netto od dnia 01.03.2017r. to 2.289,60 zł. Z kwoty tej potrącana jest suma 534,53 zł (d: kserokopia decyzji o waloryzacji wojskowej renty inwalidzkiej k. 18). Nie pracuje zarobkowo. Jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym i pozostaje całkowicie niezdolny do pracy (d: orzeczenia k. 16 – 17). W maju 2015r. przeszedł udar niedokrwienny mózgu, który skutkował niedowładem lewostronnym. Choruje nadto na cukrzycę typu II, w związku z czym wymaga specjalnej diety. Ma problemy z poruszaniem się i jest w stanie przejść maksymalnie odległość 200 metrów, a także ma ograniczenia manualne lewej ręki. Wymaga konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie, nadto korzysta z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby (d: wniosek k. 9 – 9v, uzasadnienie k. 86v akt sprawy SR w Giżycku sygn. III RC 211/16).

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Giżycku z dnia 30 czerwca 2014r. dokonano podziału majątku wspólnego P. N. i E. N. w wyniku którego powodowi przyznane zostało mieszkanie w G., nadto zasądzono od niego na rzecz byłej żony z tytułu dopłaty kwotę 65.693,74 zł, którą rozłożono na 3 raty. Za środki uzyskane ze sprzedaży lokalu nabył nowe mieszkanie z garażem i działką na wsi za kwotę 82 tysięcy złotych oraz spłacił roszczenie E. N.. Ma konkubinę, która pomaga mu, ale nie mieszka z nim cały czas (d: postanowienie k. 11, wyjaśnienia P. N. k. 46v, uzasadnienie k. 86 akt sprawy SR w Giżycku III RC 211/16).

Powód ponosi miesięczne wydatki w postaci czynszu w wysokości 340 zł, opłat za gaz w wysokości 50 złotych, opłat za prąd w wysokości 170 złotych. Za telewizję, Internet oraz telefon płaci miesięcznie 150 zł, zaś kupno lekarstw to wydatek ok. 200 zł miesięcznie. Posiada samochód osobowy marki L. (...) niezbędny mu do poruszania się. Koszt jego utrzymania to około 300 złotych miesięcznie. Raz albo dwa razy w miesiącu jeździ do O., gdzie leczy się w poradni kardiologicznej i naczyniowej. Koszt takiego wyjazdu to ok. 150 zł (d. zeznania P. N. k. 46v, potwierdzenia przelewów k. 12, 14, 16- 20 akt sprawy SR w Giżycku sygn. III RC 211/16). Nie utrzymuje kontaktów z synem (wyjaśnienia pozwanego k. 47).

P. N. pozwem z dnia 25.08.2016r domagał się uchylenia obowiązku alimentacyjnego ustalonego względem syna. Sprawa ta toczyła się w tutejszym Sądzie pod sygnaturą III RC 211/16 i zakończyła się prawomocnym wyrokiem z dnia 30 stycznia 2017r. oddalającym jego powództwo. W trakcie trwania tej sprawy pozwany uczył się w klasie czwartej szkoły średniej, którą powtarzał, gdyż nie zaliczył dwóch przedmiotów - języka angielskiego i matematyki. W pierwszym półroczu roku szkolnego 2016/2017 miał średnią ocen wynoszącą 3,75, wzorowe zachowanie oraz frekwencję na zajęciach wynoszącą 94,4%. Był wówczas zagrożony oceną niedostateczną z matematyki (d: wyrok k. 83 i uzasadnienie k. 86 – 87 akt sprawy SR w Giżycku sygn. III RC 211/16).

Pozwany K. N., tak jak w trakcie wcześniejszej sprawy o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, mieszka z matką, której miesięczny dochód wynosi 1.698,81 złotych. Pozostaje na jej utrzymaniu. Ukończył edukację w technikum, która przedłużyła się, gdyż powtarzał czwartą klasę. Nie zdobył zawodu technika - informatyka, ponieważ nie uzyskał niezbędnych kwalifikacji praktycznych. Zapisany jest na egzamin poprawkowy, którego zdanie umożliwi mu uzyskanie tego tytułu. Pozwany w tym roku zdał maturę i dostał się na studia stacjonarne w S. do Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. (...) na kierunku (...). Nie został przyjęty do szkoły policyjnej w S., w której chciał się dalej kształcić. W okresie wakacyjnym w okresie od maja 2017r. do czerwca 2017r. pozwany dorabiał i uzyskał wówczas kwotę 2.000 zł, którą przeznaczył na zakup odzieży. Akademik w którym zamierza mieszkać w S. kosztuje 350 zł miesięcznie. Koszt dojazdu z G. na uczelnię w dwie strony to 22 zł. (d: wyjaśnienia K. N. k. 47, uzasadnienie k. 87 akt sprawy SR w Giżycku sygn. III RC 211/16).

Sąd zważył, co następuje :

Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, a zakres tych świadczeń wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby dziecka, z drugiej możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica – art. 133 § 1 oraz art.135 § 1 kr i o.

Przepis art. 138 kr i o umożliwia korektę zakresu obowiązku alimentacyjnego, w razie zmiany stosunków, przez którą rozumieć należy zmiany w zakresie potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania – art. 133 § 3 k.r.i o.

K. N. nie zdobył dotąd zdolności samodzielnego utrzymania, nie posiada również majątku przynoszącego odpowiednie dochody, który pozwoliłby mu na usamodzielnienie. Kontynuuje edukację i od października tego roku rozpoczyna naukę w S. w szkole wyższej, w trybie stacjonarnym. Nie będzie miał zatem możliwości podjęcia pracy zarobkowej i tym samym samodzielnego utrzymania. Zauważyć należy, że jego dotychczasowa edukacja nie przebiegała bez komplikacji. Pozwany ucząc się w szkole średniej powtarzał czwartą klasę, miał przeciętną średnią ocen, uzyskał – co sam przyznał na rozprawie – niskie wyniki z matury, nie zdał także egzaminu zawodowego, dzięki któremu uzyskałby zawód technika informatyki. Nie można jednakże w ocenie Sądu na tej podstawie uznać, że zaniedbuje się on w nauce. K. N. uczęszczał na zajęcia, poprawiał oceny, ostatecznie ukończył technikum i zdał maturę. Zamierza również przystąpić do poprawkowego egzaminu zawodowego, dostał się również na studia. Zdaniem Sądu pozwany, mimo, że z pewnymi trudnościami, ale dąży do ukończenia edukacji, która pomoże mu w przyszłości znaleźć zatrudnienie i tym samym usamodzielnić się. Nie jest zatem wskazane przerwanie tego procesu. Powód P. N. nie interesował się szczególnie edukacją syna. Nie można wykluczyć, że gdyby utrzymywał z synem odpowiedni kontakt, wspierał go w większym stopniu - zarówno emocjonalnie jak i finansowo, to pozwany osiągałby lepsze wyniki w nauce.

Świadczenie alimentacyjne w kwocie 450 zł miesięcznie uiszczane przez powoda nie wiąże się z nadmiernym uszczerbkiem dla niego. Alimenty w tej wysokości stanowią ok. 20% osiąganego przez P. N. dochodu, a na jego potrzeby pozostaje kwota około 1.800 zł.

Brak jest też podstaw do zasądzenia alimentów od pozwanego K. N. na rzecz powoda. Stosownie do art. 128 k. r. i o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Przesłankami zasądzenia alimentów od pełnoletniego dziecka na rzecz rodzica jest zaistnienia sytuacji niedostatku po stronie rodzica oraz stwierdzenie, że możliwości zarobkowe i majątkowe dziecka umożliwiają mu realizację tego obowiązku.

Niedostatek to niemożność zaspokajania swoich potrzeb, przy czym potrzeby te muszą być usprawiedliwione, a rodzic nie może zaspokoić ich samodzielnie. Oceniając zaś zdolności majątkowe i zarobkowe dziecka pod uwagę należy brać okoliczność, czy zasądzenie alimentów na rzecz rodzica nie spowoduje uszczerbku w majątku dziecka, które powinno zachować możliwość zaspokajania wszelkich potrzeb swoich i swojej rodziny.

Powód dysponuje stałym dochodem, który po uwzględnieniu ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, niewątpliwie powinien wystarczać mu na pokrycie jego usprawiedliwionych potrzeb. Pozwany sam zaś jest uprawniony do alimentów od powoda, kontynuuje edukację i nie ma stałej pracy, która pozwoliłaby mu osiągać regularny dochód. W tej sytuacji nie można uznać, iż zachodzą wymienione okoliczności uzasadniające zasądzenie alimentów od pozwanego na rzecz powoda.

Mając powyższe na uwadze Sąd oba powództwa i w konsekwencji o zapłatę oddalił i stosownie do treści art. 100 k.p.c. zniósł wzajemnie koszty procesu pomiędzy stronami.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE