UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy we Włocławku rozpoznawał sprawę W. W. oskarżonego o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2016 r., II K 43/15, Sąd Okręgowy orzekł:

I. oskarżonego uznał za winnego tego, że w okresie od miesiąca stycznia 2010r. do końca miesiąca września 2012r. prowadząc przedsiębiorstwo lecznicze pod nazwą Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...).” z siedzibą we W. przy ul. (...) po uprzednim zawarciu z NFZ (...) Oddziałem Wojewódzkim w B. w okresie od 2010r do 2012r. umów na wykonywanie świadczeń z zakresu opieki zdrowotnej poświadczył nieprawdę odnośnie przeprowadzonych zabiegów medycznych, wobec następujących pacjentów, które to zabiegi w rzeczywistości nie miały miejsca:

- J. R. (1) w dniu 26.10.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł

- O. H. w dniu 06.08.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- D. H. w dniu 28.05.2012r.przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

- U. D. (1) w dniu 16.05.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł

- L. J. (1) w dniu 23.11.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- Ż. L. w dniu 02.11.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- W. H. w dniu 07.03.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- H. M. w dniach 06.04.2010r.,13.04.2010r, 20.04.2010r, 27.04.2010r. przez co wyłudził świadczenia w kwocie 1.173zł, 34zł, 34zł, 34zł – łącznie 1.275zł,

- K. A. (1) w dniu 17.05.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł

- M. E. (1) w dniu 14.05.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.872zł

- B. J. w dniu 11.09.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł

- K. J. (1) w dniach 14.09.2010r.,24.05.2011r, 31.05.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.836zł, 34zł, 34zł.

- K. H. w dniu 15.10.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł

- N. M. (1) dniu 18.07.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł

- W. K. (1) w dniu 23.08.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł

- W. J. (1) w dniu 14.08.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.872zł

- M. T. (1) w dniach 08.02.2011r., 03.03.2011r, 31.03.2011r, 05.09.2012r przez co wyłudził świadczenia w kwocie 1.632zł, 1.632zł, 1.632zł, 624zł – łącznie 5.520zł,

- T. B. (1) w dniu 29.06.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł

- P. M. (1) w dniu 31.05.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł

- C. K. (1) w dniu 01.12.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- C. K. (2) w dniach 06.05.2010r.,06.03.2012r. przez co wyłudził świadczenia w kwocie 1.836zł, 624zł – łącznie 2.460zł,

- D. B. w dniu 13.10.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.173zł,

- S. B. w dniu 09.11.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- R. J. (1) w dniu 19.03.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- D. M. (1) w dniu 30.04.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- B. Z. w dniu 29.07.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.836zł,

- B. W. w dniu 16.08.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

- J. E. (1) w dniu 19.07.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- M. L. w dniach 05.01.2011r., 11.01.2011r , 14.01.2011r, 18.01.2011r, 24.01.2011r, 27.01.2011r, 31.01.2011r, 21.08.2012r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 1.196zł – łącznie 1.791zł,

- R. J. (2) w dniach 04.11.2011r., 08.11.2011r., 14.11.2011r., 18.11.2011r., 22.11.2011r., 25.11.2011r., 28.11.2011r., 30.11.2011r., 26.06.2012r., przez co wyłudził świadczenia w kwotach 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 1.196zł – łącznie 1.638zł,

- K. U. w dniu 25.01.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.173zł,

- J. W. (1) w dniu 19.01.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- G. T. w dniu 26.07.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.836zł,

- W. M. (1) w dniu 08.11.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.836zł,

- M. E. (2) w dniu 22.05.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.872zł,

- O. L. w dniu 15.07.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- R. S. w dniach 04.05.2010r, 05.05.2010r, 11.05.2010r, 17.05.2010r, 21.05.2010r, 27.05.2010r, 31.05.2010r, 20.10.2011r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 34zł, 85zł, 1.632zł – łącznie 2.125zł,

- K. M. (1) w dniu 22.09.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- T. B. (2) w dniu 29.05.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- S. W. (1) w dniu 14.09.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

- T. Z. w dniach 20.12.2010r., 21.12.2010r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.632zł – łącznie 1.666zł,

- N. M. (2) w dniach 14.09.2010r., 01.08.2011r, 03.08.2011r, 08.08.2011r , 12.08.2011r, 17.08.2011r, 23.08.2011r, 29.08.2011r, 31.08.2011r, 04.09.2012r, 06.09.2012r, 11.09.2012r, 14.09.2012r, 18.09.2012r, 21.09.2012r, 24.09.2012r, 28.09.2012r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 29,75zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 29,75zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł – łącznie 2.465zł,

- W. R. w dniu 28.12.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- P. W. w dniach 29.11.2010r., 30.11.2010r, 02.12.2010r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.836zł,34zł, 34zł – łącznie 1.904zł,

- P. K. (1) w dniu 21.01.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- K. J. (2) w dniu 14.07.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- K. M. (2) w dniu 07.04.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- K. E. w dniach 05.07.2010r, 07.07.2010r, 13.07.2010r, 16.07.2010r, 21.07.2010r, 26.07.2010r, 30.07.2010r, 26.08.2010r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 34zł, 85zł, 85zł, 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 1836zł łącznie 3.961zł,

- M. P. (1) w dniu 26.07.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- D. M. (2) w dniu 31.05.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- J. S. (1) w dniach 07.01.2010r.,20.04.2012r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.173zł, 1.196zł – łącznie 2.369zł,

- D. G. w dniach 27.09.2010r., 01.02.2011r, 04.02.2011r, 09.02.2011r, 14.02.2011r, 18.02.2011r, 24.02.2011r, 28.02.2011r, 03.01.2012r, 05.01.2012r, 10.01.2012r, 13.01.2012r, 17.01.2012r, 20.01.2012r, 24.01.2012r, 27.01.2012r, 30.01.2012r, 10.07.2012r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 29,75zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 1.196zł – łącznie 3.843,75zł,

- D. M. (3) w dniu 28.10.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- K. P. (1) w dniu 23.07.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- S. B. w dniu 07.09.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.836zł,

- C. G. w dniach 26.01.2010r.,27.01.2010r, 28.01.2010r przez co wyłudził świadczenia w kwocie 34zł, 1.632zł, 34zł – łącznie 1.700zł,

- C. J. (1) w dniu 10.03.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- M. M. w dniu 05.09.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- L. S. w dniu 02.12.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- W. A. w dniach 15.12.2011r., 30.12.2011r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 1.632zł – łącznie 3.264zł,

- M. P. (2) w dniu 08.04.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- P. D. (1) w dniu 12.04.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- S. A. w dniach 30.11.2010r., 14.12.2010r. przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.836zł, 34zł – łącznie 1870zł,

- P. M. (2) w dniu 25.05.2012r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- L. J. (2) w dniach 14.10.2010r., 15.10.2010r. przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.632zł – łącznie 1.666zł,

- J. M. (1) w dniach 30.03.2011r., 04.07.2012r., 04.07.2012r., 09.07.2012r., 13.07.2012r., 17.07.2012r., 23.07.2012r., 27.07.2012r., 31.07.2012r. przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł – łącznie 2.018,75zł,

- G. E. (1) w dniu 21.01.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- S. S. w dniach 05.01.2010r., 07.01.2010r., 12.01.2010r., 15.01.2010r., 19.01.2010r., 22.01.2010r., 26.01.2010r., 29.01.2010r.,17.09.2010r, 02.08.2011r. 04.08.2011r, 09.08.2011r, 12.08.2011r, 17.08.2011r, 22.08.2011r, 26.08.2011r, 31.08.2011r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 85zł, 85zł, 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 34zł, 1.632zł, 29,75zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł – łącznie 2.575,50zł,

- S. K. (1) w dniu 21.07.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- S. E. w dniu 18.03.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.836zł,

- P. A. w dniu 26.04.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.836zł,

- K. K. (1) w dniu 11.04.2011r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- K. J. (3) w dniach 08.11.2010r, 09.11.2010r, 15.11.2010r, 19.11.2010r, 24.11.2010r, 30.11.2010r, 22.12.2010r, 23.12.2010r, 24.12.2010r, 26.01.2011r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 34zł, 1.632zł, 34zł, 34zł – łącznie 2.193zł,

- S. J. (1) w dniu 13.01.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł

- W. Z. w dniu 20.09.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- M. A. w dniu 29.07.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- M. P. (3) w dniach 16.12.2010r, 06.07.2011r. przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 29,75zł – łącznie 1.661,75zł,

- K. K. (3) w dniu 02.03.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 459zł,

- R. R. w dniu 10.08.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- P. D. (2) w dniu 17.03.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.173zł,

- K. S. (1) w dniach 29.03.2011r, 04.04.2011r, 06.04.2011r, 08.04.2011r, 11.04.2011r, 13.04.2011r, 15.04.2011r, 18.04.2011r, 22.04.2011r, 29.04.2011r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł – łącznie 2.346zł,

- G. (N.) D. w dniach 16.12.2010r, 17.12.2010r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.632zł – łącznie 1.666zł,

- O. A. w dniu 21.12.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- S. D. w dniu 04.09.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.872zł,

- Ż. P. w dniu 30.04.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- C. P. w dniu 15.04.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- Z. W. (1) w dniu 25.03.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.173zł,

- L. K. w dniu 18.02.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- M. E. (3) w dniach 01.06.2010r, 02.06.2010r, 02.11.2011r, 04.11.2011r, 07.11.2011r, 10.11.2011r, 14.11.2011r, 18.11.2011r, 21.11.2011r, 24.11.2011r, 28.11.2011r, 30.11.2011r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.632zł, 29,75zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł – łącznie 2.193zł

- G. W. w dniu 21.09.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.173zł,

- J. J. w dniu 26.11.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- B. P. w dniu 19.04.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- S. T. w dniu 06.03.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

- P. A. w dniach 13.07.2010r, 21.02.2011r. przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 1.632zł – łącznie 3.264zł,

- S. I. w dniach 27.07.2010r, 30.07.2010r., 03.11.2011r, 04.11.2011r, 08.11.2011r, 14.11.2011r, 17.11.2011r, 21.11.2011r, 25.11.2011r, 28.11.2011r, 30.11.2011r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.632zł, 29,75zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł – łącznie 2.137,75zł,

- N. M. (3) w dniu 19.03.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

- J. W. (2) w dniu 26.04.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- K. R. (1) w dniach 27.07.2012r, 13.08.2012r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 624zł, 29,75zł – łącznie 653,75zł,

- Ł. A. w dniu 18.04.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- J. E. (2) w dniu 23.05.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

- J. C. (1) w dniu 10.04.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- K. P. (2) w dniach 07.03.2011r, 09.03.2011r, 10.03.2011r, 14.03.2011r, 18.03.2011r, 23.03.2011r, 28.03.2011r, 31.03.2011r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 85zł, 1.632zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł – łącznie 2.176zł,

- U. D. (2) w dniu 05.04.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- D. A. w dniu 28.10.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- B. B. w dniach 04.10.2010r, 06.10.2010r, 11.10.2010r, 15.10.2010r, 21.10.2010r, 26.10.2010r, 29.10.2010r, 27.04.2012r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 1.196zł – łącznie 1.740zł,

- Z. K. (1) w dniu 24.08.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- S. M. (1) w dniach 11.01.2010r, 12.01.2010r, 20.01.2010r, 01.02.2010r, 10.02.2010r, 30.08.2012r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 85zł, 34zł, 34zł, 34zł, 1.196zł – łącznie 1.417zł,

- G. A. w dniach 23.04.2012r, 20.08.2012r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.196zł, 1.196zł – łącznie 2.392zł,

- C. A. w dniu 25.03.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- W. S. (1) w dniu 02.09.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.836zł,

- R. R. w dniu 22.04.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- D. W. w dniu 08.11.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- R. B. w dniu 22.03.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- M. K. (1) w dniach 22.11.2011r, 23.11.2011r, 24.11.2011r, 30.11.2011r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.632zł, 34zł, 34zł – łącznie 1.734zł,

- C. S. w dniu 21.12.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- L. R. w dniu 31.10.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- R. K. (1) w dniach 26.09.2011r, 03.04.2012r, 05.04.2012r, 10.04.2012r, 13.04.2012r, 18.04.2012r, 23.04.2012r, 27.04.2012r, 30.04.2012r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 29,75zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł – łącznie 2.048,50zł,

- M. A. (1) w dniach 10.08.2012r, 28.08.2012r, 29.08.2012r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach1.196zł, 29,75zł, 85zł – łącznie 1.310,75zł

- (...) T. M. (1) w dniu 21.09.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.173zł,

- D. M. (4) w dniach 22.12.2010r, 23.04.2012r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.196zł – łącznie 1.230zł,

- M. Ł. (1) w dniu 12.04.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,
- K. R. (2) w dniu 18.08.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- G. E. (2) w dniu 07.07.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- G. J. w dniu 15.09.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- R. E. w dniach 04.11.2011r, 08.11.2011r, 10.11.2011r, 15.11.2011r, 18.11.2011r, 22.11.2011r, 25.11.2011r, 29.11.2011r, 16.03.2012r, 17.09.2012r, 18.09.2012r przez co wyłudził świadczenia w kwotach 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 1.196zł, 29,75zł, 85zł – łącznie 1.752,75zł,

- S. K. (2) w dniach 27.07.2010r, 29.07.2010r, 05.11.2010r, 09.11.2010r, 17.11.2010r, 22.11.2010r, 26.11.2010r, 30.11.2010r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 34zł, 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł – łącznie 2.125zł,

- A. (K.) K. w dniu 25.06.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- M. A. (2) w dniu 20.08.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- M. Ł. (2) w dniu 24.07.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- K. M. (5) w dniu 25.07.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- D. D. w dniach 22.09.2011r, 02.04.2012r, 03.04.2012r, 06.04.2012r,

10.04.2012r, 13.04.2012r, 17.04.2012r, 23.04.2012r, 27.04.2012r, 30.04.2012r, przez co wyłudził świadczenia w kwotach 1.632zł, 29,75zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł, 55,25zł – łącznie 2.103,75zł,

- R. Ł. w dniu 11.07.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- Ł. E. w dniu 13.04.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- J. E. (3) w dniu 23.04.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- L. M. w dniu 11.04.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- K. M. (3) w dniu 26.09.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

- P. D. (3) w dniu 22.05.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.196zł,

- Ł. D. w dniu 07.10.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- B. A. w dniu 18.01.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- D. (M.) A. w dniach 02.02.2010r, 03.02.2010r, 08.02.2010r, 11.02.2010r, 16.02.2010r, 19.02.2010r, 22.02.2010r, 25.02.2010r, 28.09.2010r, 29.09.2010r, 16.02.2011r. przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 85zł, 85zł, 85zł, 85zł, 34zł, 85zł, 85zł, 34zł, 1.632zł, 1.632zł – łącznie 3.876zł,

- Z. P. w dniu 27.09.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- S. M. (2) w dniu 07.09.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- K. A. (2) w dniu 23.03.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- Ł. A. w dniach 14.12.2010r., 17.12.2010r., 21.12.2010r., 27.12.2010r., 30.12.2010r., przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.632zł, 34zł, 34zł, 34zł – łącznie 1.768zł,

- Z. N. w dniu 27.07.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

- L. B. (1) w dniu 18.10.2010r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- C. M. w dniu 29.01.2010r. przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- T. J. w dniach 27.09.2010r, 28.09.2010r,30.09.2010r. przez co wyłudził świadczenia w kwotach 34zł, 1.632zł, 34zł – łącznie 1.700zł,,

- B. L. (1) w dniu 17.06.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- B. F. w dniu 05.08.2011r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 1.632zł,

- K. K. (2) w dniu 31.05.2012r przez co wyłudził świadczenie w kwocie 624zł,

przez co wyłudził z NFZ (...) Oddziału Wojewódzkiego w B. nienależne świadczenia w łącznej kwocie 242.660 zł - tj. przestępstwa z art. 286 par 1 kk w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności,

II. Na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. po zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 5 lat,

III. na podstawie art. 73 § 1 k.k. oddał oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora sądowego,

IV. na podstawie art. 33 § 1 i 2 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 500 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki w kwocie 500 zł.,

V. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego NFZ (...) Oddział Wojewódzki w B. kwotę 242.660 zł tytułem odszkodowania,

VI. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50.300 zł tytułem opłaty sądowej i obciążył go wydatkami poniesionymi w sprawie.

***

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który zaskarżył go w całości, zarzucając:

I. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zb. a rt. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. polegającą na przypisaniu oskarżonemu czynu zabronionego stypizowanego w ww. artykułach w sytuacji, gdy ww. przestępstwa nie popełnił, a w szczególności uznanie wbrew przeprowadzonym przez Sąd dowodom, że oskarżony wyłudził świadczenia za przeprowadzenie procedur medycznych u co najmniej 73 osób na kwotę 110.048,75 zł., które będąc świadkami i w zeznaniach przed Sądem potwierdziły, że były poddane zabiegom medycznym w NZOZ „(...)” (…),

II. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 1 k.k. w zb. a rt. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. polegającą na przypisaniu oskarżonemu czynu zabronionego stypizowanego w ww. artykułach w sytuacji, gdy ww. przestępstwa nie popełnił, a w szczególności uznanie wbrew przeprowadzonym przez Sąd dowodom, że oskarżony wyłudził świadczenia za przeprowadzenie procedur medycznych u co najmniej 27 osób na kwotę 42.308,50 zł., które będąc świadkami i w zeznaniach przed Sądem potwierdziły, że były pacjentami lub ich bliscy poddane zabiegom medycznym w NZOZ „(...)” (…), ale nie wykonywano im takich zabiegów medycznych jakie zostały opisane w dokumentach medycznych, lecz inne zabiegi medyczne lub po konsultacjach medycznych zostały skierowane do innych zakładów celem dalszego leczenia,

III. obrazę przepisów postępowania (…) art. 4 k.p.k., art. 366 § 1 k.p.k. oraz art. 201 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, który przez analizę umów zawartych przez NZOZ „(...)” z NFZ (…) wskaże czy zastosowane procedury medyczne zostały prawidłowo wycenione i naliczone,

IV. błąd w ustaleniach faktycznych (…) poprzez zaniechanie wyjaśnienia sprzeczności w zakresie ustaleń, kto faktycznie dokonywał wypełniania kart chorobowych pacjentów – lekarze wykonujący zabiegi czy asystujące im pielęgniarki, kiedy te czynności miały miejsce,

V. obrazę przepisów postępowania (…) art. 4 k.p.k., art. 167 k.p.k. oraz art. 366 § 1 k.p.k. poprzez zaniechanie uzupełniającego przesłuchania pielęgniarek oraz oskarżonego oraz okazania im w trakcie przesłuchania dokumentów w postaci kart chorobowych w celu usunięcia wątpliwości w zakresie kto faktycznie dokonywał wypełniania kart chorobowych pacjentów – lekarze wykonujący zabiegi czy asystujące im pielęgniarki, kiedy te czynności miały miejsce,

VI. obrazę (…) art. 424 § 1 k.p.k. poprzez nie wskazanie w uzasadnieniu wyroku, jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze się oparł dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych przedłożonych przez obrońców oskarżonych,

VII. obrazę (…)art. 167 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie dowodów wskazanych przez obronę, a przemawiających na korzyść oskarżonego, a z uwagi na fakt braku działania oskarżonego „ze z góry powziętym zamiarem”, czyli istniejącym w kształcie obejmującym wszystkie zachowania albo przed przystąpieniem do działania, albo co najmniej w chwili podjęcia zachowania objętego aktem oskarżenia, jak również błędne przyjęcie, iż zachowanie oskarżonego wyczerpywało znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 k.k.,

VIII. obrazę (…) art., 5 § 2 k.p.k. poprzez nierozstrzygnięcie na korzyść oskarżonego wątpliwości, których nie usunięto w trakcie postępowania dowodowego, a w szczególności przypisanie oskarżonemu wyłudzenia należności z NFZ od osób, których nie przesłuchano przed Sądem ponieważ się nie stawiły, mając na uwadze zeznania wielu świadków, którzy wbrew zarzutom aktu oskarżenia przed Sądem zeznali na korzyść oskarżonego,

IX. obrazę (…) art. 7 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, zeznań świadków, przeprowadzonych przed Sądem, mimo iż były w sprzeczności z zarzutami aktu oskarżenia,

X. obrazę (…) art. 73 § 1 k.k. poprzez oddanie oskarżonego pod dozór kuratora w sytuacji, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w żadnym stopniu nie uzasadnia zastosowania tego środka w okresie próby wobec osoby oskarżonego,

XI. rażącą niewspółmierność (…) kary grzywny (…) w stosunku do winy oskarżonego, stopnia społecznej szkodliwości zarzuconego mu czynu oraz zachowania oskarżonego przed popełnieniem zarzucanego mu przestępstwa w stosunku do kwestii związanych z celami prewencji generalnej i indywidualnej.

W związku z powyższymi zarzutami obrońca wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Nadto obrońca „z daleko idącej ostrożności procesowej”, na podstawie art. 440 k.p.k., wyrokowi zarzucił „rażącą niewspółmierność orzeczonej kary, zwłaszcza w pkt I, III i V w stosunku do zasadności postawionych oskarżonemu zarzutów” i wniósł o jej złagodzenie poprzez wymierzenie kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze oraz jej warunkowym zawieszeniem na okres próby 2 lat oraz obowiązku naprawienia szkody w wymiarze adekwatnym do wyrządzonej szkody.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się o tyle zasadną, że skutkiem jej rozpoznania była częściowa zmiana wyroku na korzyść oskarżonego, polegająca na poprawieniu wadliwej kwalifikacji prawnej przypisanego czynu oraz obniżeniu orzeczonej kary. Bezzasadnymi okazały się zarzuty apelacyjne, zmierzające do uniewinnienia oskarżonego albo uchylenia zaskarżonego wyroku.

motywy częściowej zmiany zaskarżonego wyroku.

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I poprzez wyeliminowanie z opisu czynu przypisanego oskarżonemu wyłudzenia świadczeń z NFZ - (...) Oddziału Wojewódzkiego w B. - związanych z leczeniem D. S. (1), H. K. (1), M. N., Z. B. i B. B.. W przypadku wymienionych wyżej osób Sąd Okręgowy ograniczył się w uzasadnieniu wyroku, w ramach opisu stanu faktycznego, do stwierdzeń o wyłudzeniu świadczeń z NFZ, nie przedstawiając w szczegółowych rozważaniach, jakie okoliczności uznał w tym zakresie za udowodnione lub nieudowodnione i na jakich się oparł w tej mierze dowodach. Ten brak jakichkolwiek rozważań Sądu Okręgowego skutkować musiał uznaniem, że w powyższych przypadkach niemożliwym jest odtworzenie przez Sąd odwoławczy toku rozumowania organu I instancji. Uchybienie to nie uzasadniało również uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż ewentualne przyszłe ustalenia faktyczne na niekorzyść oskarżonego byłyby niedopuszczalne przy braku apelacji wniesionej na jego niekorzyść (art. 434 § 1 k.p.k.)

W przypadku J. K. (1) należało ustalić, że wysokość szkody wyniosła 1.836 zł., a nie - jak to nieprecyzyjnie określił Sąd Okręgowy - „1.836 zł., 34 zł., 34 zł.”

Korekty wymagała również wysokość szkody. W pierwszej kolejności należało wskazać, że Sąd Okręgowy popełnił błąd rachunkowy w punkcie I wyroku, gdyż suma wymienionych tam refundacji nie wynosi - jak przyjęto - 242.660 zł., lecz 244.722 zł. Z kolei w postępowaniu odwoławczym wyeliminowano z opisu czynu przypadki świadczeń pobranych z NFZ jako refundację leczenia pięciorga pacjentów, wymienionych w niniejszym uzasadnieniu wyżej. W efekcie obliczając wysokość szkody, Sąd odwoławczy jako punkt wyjścia przyjął kwotę 244.722 zł. (tj. prawidłowo obliczoną sumę refundacji z pkt I wyroku Sądu Okręgowego), pomniejszając ją następnie o kwotę 7.704. zł. (tj. wysokość refundacji leczenia pięciorga pacjentów, które to przypadki wyeliminowano z opisu czynu w postępowaniu odwoławczym).

Powyższe obliczenia uzasadniały przyjęcie, że wysokość szkody wynosi 237.018. zł.

Skutkiem powyższej oceny było przyjęcie w punkcie V, że kwota orzeczonego tam obowiązku naprawienia szkody wynosi 237.018 zł.

W dalszej kolejności poprawienia wymagała kwalifikacja prawna. Kwalifikując czyn przypisany oskarżonemu przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., Sąd odwoławczy uznał, że opis czynu przypisanego (podobnie zresztą jak czynu zrzucanego aktem oskarżenia), w ogóle nie zawiera ustawowych znamion występku z art. 270 § 1 k.k. oraz w sposób dalece niekompletny przytacza znamiona występku z art. 271 § 1 i 3 k.k.

Odpowiedzialności karnej z art. 270 § 1 k.k. podlega ten, kto w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa. Opis czynu przypisanego W. W. nie wskazuje, aby uznano go za winnego podrobienia lub przerobienia dokumentu, względnie posłużenia się takim dokumentem. Materiał dowodowy nie tylko nie wykazał, ale nawet nie uprawdopodobnił, aby oskarżony dopuścił się tzw materialnego fałszerstwa dokumentów. Tym samym przyjęcie w ramach kumulatywnej kwalifikacji prawnej przepisu art. 270 § 1 k.k. było całkowicie nieuprawnione, w związku z czym zachodziła konieczność jego wyeliminowania z kwalifikacji prawnej.

Odpowiedzialności karnej z art. 271 § 1 k.k. podlega funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne. § 3 powołanego przepisu przewiduje surowszą odpowiedzialność za dopuszczenie się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Opis czynu przypisanego W. W. nie zawiera ustawowych znamion art. 271 § 1 i 3 k.k. Nie ma tam mowy o uprawnieniu oskarżonego do wystawiania określonych dokumentów, nie zostały wymienione, chociażby rodzajowo, dokumenty, których ma dotyczyć fałsz intelektualny, nie wskazano, czy i jakie okoliczności, mające znaczenie prawne, w dokumentach tych zostały poświadczone. Brak wreszcie stwierdzenia, że poświadczenie nieprawdy w dokumentach nastąpiło w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Powyższych okoliczności nie wyjaśnia w żadnej mierze uzasadnienie wyroku, obarczone w tym zakresie brakiem, polegającym na jedynie ogólnikowym wyjaśnieniu podstawy prawnej wyroku.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, opis czynu, o którym mowa w art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k., może być wprawdzie dokonywany w języku ogólnym, a niekoniecznie w języku prawnym, jednak istotnym jest, aby odpowiadał on pełnemu zespołowi znamion przewidzianych w przepisie określającym dany typ czynu zabronionego (SN II KK 212/13, Biuletyn Prawa Karnego 2013, nr 12, poz. 1.2.2.; SA w Katowicach II AKa 397/13, KZS 2014, z. 4, poz. 85; SA w Krakowie II AKa 273/13, KZS 2014, z. 3, poz. 62; SN IV KK 251/13, OSNKW 2014, nr 8, poz. 63; SN II KK 212/13; SA w Katowicach II AKa 282/13, Prok. i Pr. 2014, nr 10, poz. 38). Opis czynu może być zatem dokonywany w języku ogólnym, a niekoniecznie w języku ściśle prawnym, lecz bezwzględnie musi zawierać wskazanie wszystkich znamion konkretnego przepisu prawa karnego, gdyż ma to decydujące znaczenie dla przyjęcia poprawnej kwalifikacji prawnej (SN V KR 117/76, LEX nr 21720; SN V KRN 74/85, OSNPG 1985, nr 11, poz. 140), także kumulatywnej (SN V KRN 23/73, OSNKW 1973, nr 10, poz. 129; SN VI KRN 211/76, OSNKW 1977, nr 1, poz. 6). Ponieważ w niniejszej sprawie opis czynu w ogóle nie zawiera znamion art. 270 § 1 k.k., a znamiona art. 271 § 1 i 3 k.k. zawarto w nim jedynie w formie szczątkowej, zachodziła wadliwość kwalifikacji prawnej, uzasadniająca jej poprawienie na korzyść oskarżonego.

Opisane wyżej uchybienia, pomimo, że ich źródłem były błędy Sądu I instancji, nie uzasadniały uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż ewentualne przyszłe ustalenia faktyczne na niekorzyść oskarżonego byłyby niedopuszczalne przy braku apelacji wniesionej na jego niekorzyść (art. 434 § 1 k.p.k.)

O obniżeniu orzeczonej karę pozbawienia wolności do roku i 10 miesięcy zadecydowała zmiana wyroku, polegająca na wyeliminowaniu z kwalifikacji prawnej przepisów przewidujących przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów. Skoro bowiem po tej korekcie oskarżony odpowiada tylko i wyłącznie za przestępstwa przeciwko mieniu, to należało uznać, że stopień społecznej szkodliwości czynu i stopień zawinienia oskarżonego są niższe od tych, które były przedmiotem rozważań Sądu I instancji. W efekcie, mając na uwadze te same okoliczności wpływające na wymiar kary, które Sąd Okręgowy wskazał w uzasadnieniu wyroku, Sąd odwoławczy doszedł do wniosku, że karę pozbawienia wolności orzeczoną za sam tylko występek oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości, należało obniżyć ze względu na nieco niższy stopień społecznej szkodliwości czynu i winy oskarżonego od tych, które wchodziłyby w grę w przypadku przypisania mu również występków przeciwko wiarygodności dokumentów.

O obniżeniu orzeczonej w punkcie IV kary grzywny do 200 stawek dziennych, przy ustaleniu wysokości stawki dziennej na 250 złotych, zadecydowała ocena, że grzywna w wymiarze orzeczonym przez Sąd Okręgowy jest karą rażąco niewspółmiernie surową.

Nie negując prawidłowych ocen Sądu Okręgowego o znacznej społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu oraz o znacznym stopniu zawinienia należało stwierdzić, że w niniejszej sprawie nie było podstaw do orzeczenia liczby stawek dziennych grzywny zbliżonej do maksymalnego wymiaru ustawowego zagrożenia, określonego w art. 33 § 1 k.k. Czyn przypisany oskarżonemu niewątpliwie zasługuje na surową represję karną, także w zakresie grzywny, ale represja ta nie może być nadmierną, nieproporcjonalną i grożącą, w przypadku kary majątkowej, doprowadzeniem oskarżonego do bankructwa, względnie odbycia zastępczej kary pozbawienia wolności.

Co do wysokości stawki dziennej, to zgodnie z art. 33 § 3 k.k., ustalając jej wymiar, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Sąd Okręgowy nie wykazał w żaden sposób, skąd czerpał przekonanie, że oskarżony jest w stanie uiścić grzywnę w orzeczonej wysokości, obejmującą stawkę dzienną w kwocie 500 zł. Wydaje się, że organ I instancji oparł się w tej mierze wyłącznie na ogólnym przekonaniu o zamożności oskarżonego jako lekarza. Rzecz jednak w tym, że materiał dowodowy nie doprowadził do podważenia twierdzeń oskarżonego, iż jego dochody kształtują się jedynie na przeciętnym, choć niewątpliwie dobrym poziomie, a majątek to nieruchomość i samochód. Te okoliczności nie mogły uzasadniać przekonania, że dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe realnie pozwolą na uiszczenie grzywny, której kwota w świetle wyroku Sądu I instancji miała wynieść aż 250.000 zł.

W ocenie Sądu odwoławczego, grzywna w wymiarze obniżonym do 200 stawek dziennych, przy ustaleniu stawki dziennej na 250 zł., jest nadal karą o odpowiedniej dolegliwości, ale jednocześnie jest dolegliwością nieprzekraczająca stopnia winy, a nade wszystko proporcjonalną do ustalonych możliwości zarobkowych i majątkowych oskarżonego. Przy ocenie tej należy również mieć na względzie zawarcie w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięcia o obowiązku naprawienia szkody, wskutek którego całkowite materialno-finansowe konsekwencje orzeczenia obejmują kwotę większą od samej jedynie grzywny.

II.

motywy utrzymania w mocy wyroku w pozostałej części.

Przed szczegółowym odniesieniem się do zarzutów apelacyjnych należy wyrazić pogląd, że postępowanie zakończone wydaniem zaskarżonego wyroku, z zastrzeżeniem korekt orzeczenia dokonanych przez Sąd ad quem, przeprowadzono z poszanowaniem wszelkich zasad procesowych. Poczynione ustalenia faktyczne niewątpliwie mają walor prawdziwych, a przez to zgodnych z wymogiem wynikającym z przepisu art. 2 § 2 k.p.k. Dokonano ich w sposób obiektywny, badając, zgodnie z art. 4 k.p.k., okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Materiał dowodowy, o który oparto rozstrzygnięcie, miał charakter kompletny, co spełnia wymóg art. 410 k.p.k., nadto poddano go wszechstronnej analizie. Oceny, na podstawie których sformułowano kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy wnioski, realizowane były w sposób swobodny, tj. zgodnie z art. 7 k.p.k., przy uwzględnieniu zasad prawidłowego rozumowania, a także wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Stanowisko sądu pierwszej instancji znalazło wystarczające odzwierciedlenie w treści pisemnego uzasadnienia wyroku, które w pełnym zakresie poddaje się kontroli instancyjnej.

***

Nie zasługiwały na uwzględnienie niżej wskazane zarzuty i argumenty, podnoszone w apelacji obrońcy oskarżonego.

Zarzuty I i II apelacji okazały się trafnymi w zakresie, w jakim konieczna okazała się zmiana kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu, aczkolwiek zadecydowały o tym inne okoliczności, od wskazanych w apelacji (zob. część I niniejszego uzasadnienia).

W pozostałym zakresie zarzuty I i II apelacji nie są zasadne. Przede wszystkim zostały niewłaściwie sformułowane, gdyż obraza prawa materialnego, wbrew stanowisku obrońcy, nie mogła polegać:

-: w przypadku zarzutu I na uznaniu - cyt.: „(…) wbrew przeprowadzonym przez Sąd dowodom, że oskarżony wyłudził świadczenia za przeprowadzenie procedur medycznych u co najmniej 73 osób na kwotę 110.048,75 zł., które będąc świadkami i w zeznaniach przed Sądem potwierdziły, że były poddane zabiegom medycznym w NZOZ „(...)” (…),
-: w przypadku zarzutu II na uznaniu - cyt.: „(…) wbrew przeprowadzonym przez Sąd dowodom, że oskarżony wyłudził świadczenia za przeprowadzenie procedur medycznych u co najmniej 27 osób na kwotę 42.308,50 zł., które będąc świadkami i w zeznaniach przed Sądem potwierdziły, że były pacjentami lub ich bliscy poddane zabiegom medycznym w NZOZ „(...)” (…), ale nie wykonywano im takich zabiegów medycznych jakie zostały opisane w dokumentach medycznych, lecz inne zabiegi medyczne lub po konsultacjach medycznych zostały skierowane do innych zakładów celem dalszego leczenia”.

Już sama tylko, cytowana wyżej, konstrukcja zarzutów I i II wskazuje, że skarżący w istocie zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, albowiem wskazał na występujące jego zdaniem nieprawidłowości w ocenie przez Sąd I instancji materiału dowodowego.

Ponieważ lektura zarzutów I i II apelacji oraz argumentów na ich poparcie świadczy o niezrozumieniu przez obrońcę różnicy między uchybieniami z art. 438 pkt 1 i 3 k.p.k., przypomnieć należy, iż zgodnie z jednolitym stanowiskiem judykatury, podnoszenie zarzutu obrazy prawa materialnego musi być połączone z akceptacją dotychczasowych ustaleń faktycznych, gdyż tego rodzaju uchybienie sprowadza się do wadliwej subsumcji normy prawnej do niespornego stanu faktycznego (por. np. orzeczenia SN z 24.01.2007 r., II KK 256/06, z 18.01.2007r., III KK 459/06, z 09.01.2002r., V KKN 319/99, z 26.02.2009 r., WA 3/09, z 29.05.2008 r., V KK 89/08, z 20.11.2008 r., V KK 158/08, z 02.12.2008 r., III KK 230/08). Naruszenie przepisu prawa materialnego ma zatem miejsce wówczas, gdy wystąpi błąd subsumcji, a więc gdy prawidłowemu ustaleniu faktycznemu sąd przypisał niewłaściwą kwalifikację prawną, tj. nie zastosował przepisu prawa materialnego, który miał obowiązek zastosować lub zastosował przepis prawa materialnego, którego zastosować mu nie było wolno. Jeżeli zatem stan faktyczny nie został - zdaniem stron procesowych - należycie ustalony, to ewentualna uchybienie tego rodzaju „wyprzedza” zagadnienia oceny prawnokarnej, gdyż tej nie można prawidłowo dokonać przed ustaleniem prawdziwych okoliczności zdarzenia będącego przedmiotem osądu.

Ponieważ podnosząc zarzuty obrazy prawa materialnego, apelujący posłużył się argumentacją, której istotą jest próba podważenia trafności ocen dokonanych przez Sąd orzekający, to kontroli instancyjnej należało poddać prawidłowość ustaleń faktycznych, uwzględniając wszakże stanowisko zaprezentowane przez apelującego na poparcie podnoszonych przez niego zarzutów obrazy prawa materialnego.

***

W ramach zarzutu I obrońca nie ma racji, że doszło do wadliwego, pozbawionego oparcia w dowodach, przypisania oskarżonemu wyłudzenia świadczeń za przeprowadzenie procedur medycznych u co najmniej 73 osób na kwotę 110.048,75 zł., gdyż osoby te, będąc świadkami, w zeznaniach przed Sądem potwierdziły, że były poddane zabiegom medycznym w NZOZ „(...)”.

Obrońca myli się wywodząc, że skoro wymienione przez niego w uzasadnieniu apelacji, w części dotyczącej zarzutu I, 73 osoby przesłuchane w charakterze świadków potwierdziły, że były pacjentami oskarżonego i W. J. (2) oraz wykonywano u nich zabiegi medyczne w ramach chirurgii jednego dnia, to nie mogło dojść do popełnienia przypisanego oskarżonemu w tym zakresie oszustwa.

Przede wszystkim obrońca, wymieniając nazwiska 73 świadków, przeoczył fakt, że Sąd Okręgowy wyeliminował z opisu czynu przypisanego oskarżonemu zachowania, polegające na wyłudzeniu świadczeń z NFZ w związku z leczeniem pacjentów K. G., J. P., Z. K. (2), L. Z., Z. S., A. W. (1), W. M. (2), A. L., J. M. (2) (a nie jak błędnie napisał obrońca „M.”), J. K. (2), P. D. (4), M. S. (1), A. P. (1), N. L., W. K. (2), D. S. (2), W. L., J. C. (2), J. B. i L. P.. Na s. 42 uzasadnienia Sąd Okręgowy wyraził ocenę, że skoro 20 wymienionych świadków podczas składania zeznań na rozprawie potwierdziło, że jednak - wbrew wcześniejszym zeznaniom - miało wykonane zabiegi, opisane w dokumentacji medycznej, to w tych przypadkach nie może być mowy o doprowadzeniu NFZ do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Pomimo takiej, korzystnej dla oskarżonego o ceny i zmiany opisu czynu, zeznania wymienionych 20 świadków nie rzutują na wnioski, wynikające z oceny zeznań pozostałych spośród 73 świadków wskazanych w uzasadnieniu apelacji na poparcie zarzutu I. W przeciwieństwie bowiem do 20 osób wyeliminowanych z opisu czynu przez Sąd Okręgowy (a także wyeliminowanej przez Sąd Odwoławczy D. S. (1)), pozostałe 52 osoby, przesłuchane podczas rozprawy, obciążyły złożonymi zeznaniami oskarżonego. Oto bowiem owe 52 osoby, potwierdzając korzystanie z opieki medycznej w NZOZ „(...)”, zarazem:

-: albo opisywały takie rodzaje porad, zabiegów lub usług medycznych lub takie ich ilości, które w oczywisty sposób odstawały in minus od zapisów we wnioskach o refundację,
-: albo wskazywały, że za porady, zabiegi lub usługi płaciły z własnych środków, a nie korzystały z refundacji NFZ, przy czym zazwyczaj zabiegi refundowane (fikcyjne) były innego rodzaju od tych, za które pacjenci płacili osobiście.

Do pierwszej grupy zaliczyć należy świadków (w nawiasie numery stron w uzasadnieniu Sądu Okręgowego) J. L. (1) (s. 22), J. K. (1) (s. 22), T. M. (2) (s. 22), B. T. (s. 22-23), M. P. (4) (s. 24), K. C. (1) (s. 24), B. S. (1) (s. 24), M. D. (1) (s. 25), J. K. (3) (s. 25), T. G. (s. 26), M. W. (s. 26), E. M. (1) (s. 26), M. D. (2) (s. 27), S. L. (s. 29), A. W. (2) (s. 29), D. P. (1) (s.29), A. S., a nie jak błędnie zapisał apelujący „S.” (s. 29), E. G. (s. 30), E. S. (s. 30), A. P. (2) (s. 31), P. M. (3) (s. 31), K. K. (3) (s. 31), A. G. (s. 33), S. W. (2) (s. 33), R. K. (2) (s. 33), D. P. (2) (s. 33), A. Ł. (s. 33), C. J. (2) (s. 34), P. K. (2) (s. 34), E. R. (3) (s. 36), M. C. (s. 37), H. W. (s. 37), K. C. (2) (s. 37-38), W. J. (3) (s. 39), E. J. (1) (s. 39), A. O. (s. 40), M. T. (2) (s. 40), B. L. (2) (s. 40), A. K. (1) (s. 41), U. K. (s. 26).

Do drugiej grupy zaliczyć należy świadków (w nawiasie numery stron w uzasadnieniu Sądu Okręgowego) A. K. (2) (s. 21), W. S. (2) (s. 23), P. K. (3) (s. 27), J. L. (2) (s. 29), W. Z. (s. 31-32), P. B. (s. 32), L. B. (2) (s. 34), K. S. (2) (s. 35), W. J. (4) (s. 38), K. L. (s. 38-39), J. K. (4) (s. 39).

Dokonując oceny zeznań wymienionych wyżej świadków, Sąd Okręgowy doszedł do prawidłowego pod względem logicznym wniosku, że skoro istniały zasadnicze rozbieżności miedzy ich relacjami, a treścią wniosków o refundację, kierowanych przez oskarżonego do NFZ, to niepodobieństwem było zakładać, że mylą się pacjenci, a oskarżony prowadził rzetelną dokumentację medyczną, w oparciu o którą sporządzał oparte na faktycznie zrealizowanych usługach wnioski o refundację. Gdy bowiem weźmie się pod uwagę, że:

-: kontrola NFZ i pracownicy przychodni wskazali na liczne braki i nieprawidłowości w prowadzeniu dokumentacji medycznej, a oskarżony miał niewątpliwy interes ekonomiczny w uzyskiwaniu refundacji z funduszu,
-: liczni pacjenci zgodnie twierdzili, że nie mieli wykonywanych zabiegów, na które wskazywałaby zrealizowana przez NFZ refundacja, względnie mieli inne zabiegi lub zabiegi odpłatne, a osoby te nie miały żadnego interesu ekonomicznego lub osobistego w ewentualnie fałszywym obciążaniu oskarżonego,

to nie stanowiło przekroczenia granic oceny swobodnej uznanie, że oskarżony dopuścił się oszustwa na szkodę NFZ, wnioskując o refundację zabiegów niewykonanych lub opłaconych przez pacjentów.

Nieuprawnionym jest twierdzenie obrońcy, że skoro wymienione wyżej osoby korzystały z porad lub usług, to należało przyjąć na korzyść oskarżonego, iż refundacje były zasadne. Zeznania 52 pacjentów, o których mowa wyżej, w zdecydowanej większości świadczą, iż pomimo skorzystania przez nich z jednej wizyty lub usługi medycznej, oskarżony wnioskował do NFZ o refundację kilku zabiegów. Zasady logiki i doświadczenia życiowego nie pozwalają w tej sytuacji uznać, że to pacjenci zapomnieli o usługach, z których korzystali, gdyż regułą jest, że pacjent jest w stanie, nawet po wielu latach, przypomnieć sobie, czy korzystał z zabiegów raz czy wielokrotnie. Podobnie nie może budzić wątpliwości, że pacjent, który za poradę lub usługę zapłacił osobiście, będzie ten fakt pamiętał, jako stosunkowo charakterystyczny w przychodni, mającej umowę z NFZ. W efekcie stanowisko zaprezentowane przez Sąd Okręgowy odnośnie powyższych okoliczności, uznać należało za trafne.

***

W ramach zarzutu II obrońca nie ma racji, że doszło do wadliwego, pozbawionego oparcia w dowodach, przypisania oskarżonemu wyłudzenia świadczeń za przeprowadzenie procedur medycznych u co najmniej 27 osób na kwotę 42.308,50 zł., które będąc świadkami potwierdziły, że oni lub ich bliscy byli pacjentami i byli poddawani zabiegom medycznym w NZOZ „(...)”, ale nie wykonywano im takich zabiegów medycznych jakie zostały opisane w dokumentach medycznych, lecz inne zabiegi medyczne lub po konsultacjach medycznych zostały skierowane do innych zakładów celem dalszego leczenia.

Obrońca nie ma racji, że - cyt.: „możliwość rozbieżności w zapisach w kartach potwierdziły zeznania 27 świadków, którzy zeznali, że byli pacjentami oskarżonego, przy czym są niekonsekwencje w zapisach w kartach chorobowych, co nie jest równoznaczne z pobraniem nienależnego świadczenia”. Wskazani w apelacji świadkowie nie potwierdzili bowiem „rozbieżności w zapisach w kartach”, zaś nierzetelne wypełnianie kart (głownie przez personel przychodni na polecenie oskarżonego), nie może być uznane za okoliczność, która świadczyłaby o braku winy oskarżonego w popełnieniu oszustwa.

Na temat „rozbieżności w kartach” nie ma wzmianek w zeznaniach świadków (w nawiasach strony uzasadnienia wyroku SO) S. U. (s. 21), R. B. (s. 22), J. W. (3) (s. 22), T. A. (s. 23), L. Ż. (s. 42), B. D. (s. 24), J. R. (2) (s. 24), L. M. (s. 25), J. R. (3) (s. 25-26), M. K. (2) (s. 27), S. J. (2) (s. 27), G. C. (s. 28-29), K. S. (3) (s. 30), I. S. (s. 32), W. G. (s. 32), A. C. (s. 34), K. Z. (s. 34), W. D. (s. 35), A. M. (1) (s. 35), E. Ł. (s. 36), E. J. (2) (s. 36), N. Z. (s. 37), B. S. (2) (s. 38), S. K. (3) (s. 40), D. D. (s. 41), J. G. (s. 41) i E. R. (1) (s. 41). Każda z tych osób stanowczo twierdziła, że nie miała wykonywanych zabiegów lub usług medycznych, opisanych w wydrukach z NFZ. Znacząca ilość tych świadków wskazywała na jednorazowy kontakt z (...), podczas gdy dokumentacja mówiła o kilku lub nawet kilkunastu wizytach lub usługach (zob. rozważania w uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego).

Apelujący nie ma racji, że - cyt.: „mimo braku dowodów uznano za niewykonane zabiegi u 4 świadków”. Odnośnie L. P. uwadze obrońcy uszło, że jej przypadek Sąd Okręgowy wyeliminował z opisu czynu przypisanego oskarżonemu. Z kolei w przypadku K. P. (3) podstawą ustaleń faktycznych były zeznania P. P. (2) (s. 27), w przypadku J. S. (2) jego własne zeznania (s. 31), zaś w przypadku E. M. (2) zeznania J. M. (3) (s. 32). Niewątpliwie zatem nie zachodził tu „brak dowodów”, przez co omawiany argument uznać należało za całkowicie chybiony.

Nieskuteczną okazała się argumentacja autora apelacji, że skoro:

-: świadek W. J. (2) zeznał na okoliczność jego zakresu obowiązków (badał chorych, wykonywał konsultacje dotyczących głównie schorzeń żylnych i z zakresu chirurgii ogólnej, wykonywał operacje głownie żylaków kończyn dolnych, odbytu i przepukliny), nadto na okoliczność, że pielęgniarka, podawała mu „w zasadzie” czyste karty chorobowe, a przy zmianie opatrunku polecał, aby napisała „zmiana opatrunku”,
-: z zeznań ww. świadka oraz zeznań pielęgniarek wynika, że te ostatnie dokonywały zapisów w kartach chorobowych,

to mogło dochodzić do rozbieżności w zapisach w tych kartach z faktycznie wykonanymi zabiegami, mimo, że oskarżony - co zeznały pielęgniarki - zwracał uwagę na prawidłowość zapisów w kartach chorobowych.

Powyższy tok rozumowania obrońcy byłby do przyjęcia, gdyby nieprawidłowości w dokumentacji miały w niniejszej sprawie charakter incydentalny, stanowiący margines na tle całej ewidencji usług medycznych w (...). Tymczasem jednak należy przypomnieć - co prawidłowo ustalił Sąd Okręgowy - że kontrola NFZ wykazała w tej placówce nieprawidłowości w zakresie dokumentacji tak rozległe, że dawały podstawę do zakwestionowania refundacji co do kwot, liczonych w milionach złotych. Wycinek tych nieprawidłowości, dotyczący usług medycznych rzekomo świadczonych na rzecz około 150 pacjentów wymienionych w opisie czynu przypisanego oskarżonemu (uwzględniając korekty dokonane przez Sądy obu instancji), jest także bardzo znaczący, albowiem w przypadku aż tak dużej liczny osób potwierdzono dowodowo, że istniały rażące różnice między usługami lub poradami, z których korzystali, a zapisami we wnioskach o refundację (w szeregu przypadków oskarżony występował również o refundację odnośnie osób, które w ogóle nigdy nie były pacjentami (...)). Niepodobieństwem było w tej sytuacji na gruncie zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego uznać, że oskarżony generalnie rzetelnie dokumentował leczenie pacjentów i w dobrej wierze kierował wnioski o refundację, które tylko w niektórych, odosobnionych przypadkach, zawierały błędy. Przeciwnie - wnioskiem jedynie trafnym i właściwie przyjętym przez Sąd orzekający był ten, że skoro nierzetelne prowadzenie dokumentacji było w (...) regułą, a około 150 osób potwierdziło zeznaniami rażące rozbieżności między stanem faktycznym, a treścią wniosków o refundację, to mieliśmy do czynienia z modus operandi oszustwa, a nie zwykłymi, nieumyślnie popełnionymi błędami.

***

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut obrazy przepisów art. 4 k.p.k., art. 366 § 1 k.p.k. oraz art. 201 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, który w drodze analizy umów zawartych przez NZOZ „(...)” z NFZ wskazałby, czy zastosowane procedury medyczne zostały prawidłowo wycenione i naliczone.

Zarzut powyższy jest oczywiście chybiony, poczynając już od powołania się na rzekome naruszenie art. 201 k.p.k., regulującego obowiązki sądu w przypadku wydania opinii niepełnej lub niejasnej. W sytuacji bowiem, gdy apelujący nie wskazał, jaka to opinia jest w jego ocenie niepełna lub niejasna, a sąd nie powoływał się na żadną opinię biegłego, uznać należy, iż w ogóle nie zaistniały przesłanki do zastosowania tego przepisu.

Pomijając powyższą kwestię wskazać trzeba, że uzasadnienie apelacji odnośnie omawianego zarzutu wskazuje na niezrozumienie przez apelującego istoty przypisanego oskarżonemu czynu. Świadczy o tym sformułowanie, iż - cyt.: „w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy nie można nawet twierdzić, że dokonywano fałszowania dokumentacji chorobowej pacjentów dokonując poprawek czy dopisywania w kartach, nie ustalono bowiem jakie to miało znaczenie dla oceny procedur ale także kto miałby ich dokonywać. NFZ wprawdzie nie uznał kosztów procedur, ale nie zakwestionował wykonania innych procedur, nie wskazał ich prawidłowej wyceny”. Obrońca ma wprawdzie rację, że oskarżonemu nie udowodniono fałszu materialnego lub intelektualnego (zob. rozważania w części I niniejszego uzasadnienia), ale nie dostrzega, że mechanizm samego oszustwa wynika z ustaleń co do modus operandi, poczynionych przede wszystkim na podstawie zeznań świadków. Nie potrzeba wiedzy specjalistycznej biegłego by ocenić na podstawie relacji poszczególnych pacjentów oraz wydruków z NFZ, na które powołał się Sąd orzekający, że istotą przestępstwa było uzyskiwanie przez oskarżonego refundacji za zabiegi, które nie były wykonywane (w większości przypadków), względnie za zabiegi opłacane przez pacjentów z własnych środków (w mniejszej liczbie przypadków). Sąd Okręgowy miał podstawę do przypisania oskarżonemu poszczególnych zachowań, składających się na czyn ciągły skoro poszczególni pacjenci, zeznając w charakterze świadków twierdzili stanowczo, że z określonych usług lub zabiegów nie korzystali, a dokumenty NFZ świadczyły, że oskarżony w tych przypadkach występował o refundację do NFZ i ją uzyskiwał.

Powyższe wnioskowanie Sądu a quo było prawidłowe z punktu widzenia zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, a przez to spełniało kryteria oceny swobodnej (art. 7 k.p.k.). Obrońca nietrafnie wywodzi, że prawidłowego rozliczenia wartości procedur wykazanych przez oskarżonego w rozliczeniach z NFZ winien dokonać biegły znający procedury oraz umowy łączące (...) z NFZ. Opinia biegłego, o której mowa w apelacji, byłaby może przydatna w procesie cywilnym między oskarżonym a NFZ, ale w sprawie karnej, której przedmiotem były zabiegi lub usługi całkowicie niewykonane, a mimo to zrefundowane (względnie w nielicznych przypadkach wykonane, ale opłacone przez pacjentów), biegły nie miałby czego badać, a to zgodnie z zasadą, że żadna umowa ani żadne procedury nie przewidują refundacji przez NFZ usług lub zabiegów, których nie wykonano, względnie usług opłaconych przez pacjentów.

***

Nie zasługiwały na uwzględnienie: zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poprzez zaniechanie wyjaśnienia sprzeczności w zakresie ustaleń, kto faktycznie dokonywał wypełniania kart chorobowych pacjentów - lekarze wykonujący zabiegi czy asystujące im pielęgniarki oraz kiedy te czynności miały miejsce oraz powiązany z nim zarzut obrazy art. 4 k.p.k., art. 167 k.p.k. oraz art. 366 § 1 k.p.k. poprzez zaniechanie uzupełniającego przesłuchania pielęgniarek oraz oskarżonego oraz okazania im w trakcie przesłuchania dokumentów w postaci kart chorobowych w celu usunięcia wątpliwości kto faktycznie dokonywał wypełniania kart chorobowych pacjentów - lekarze wykonujący zabiegi czy asystujące im pielęgniarki oraz kiedy te czynności miały miejsce.

Wbrew powyższemu stanowisku, we wskazanym zakresie nie doszło do błędu dowolności, błędu braku, ani też obrazy przepisów postępowania karnego.

Przede wszystkim Sąd Okręgowy dokonał ustaleń, których brak kwestionuje apelujący. Na s. 1-2, omawiając modus operandi, Sąd Okręgowy wskazał, że w sytuacji, gdy oskarżony był właścicielem (...), wszelkie dokumenty wypełniali pracownicy przychodni na jego polecenie, działając w przekonaniu, że pracodawca podaje im rzetelne dane. Ustalenia te znalazły potwierdzenie w dowodach w postaci zeznań pracowników przychodni, omówionych w sposób rzeczowy i logiczny na s. 42-44 uzasadnienia zaskarżonego wyroku. W efekcie należy uznać, że nie istniała wątpliwość, kto wypełniał dokumenty medyczne, a Sąd Okręgowy przyjął, zgodnie z twierdzeniem obrońcy, że czynił to personel przychodni.

Z powyższego nie sposób jednak wywodzić, że za nieprawidłowości w dokumentacji nie odpowiada oskarżony. Na s. 42-44 uzasadnienia Sąd Okręgowy w pełni trafnie, zgodnie z logiką i zasadami doświadczenia życiowego uznał, że pracownicy przychodni nie mieli powodu, by fałszować dokumentację medyczną. Jest bowiem w pełni racjonalnym przyjęcie, że takie zachowanie nie dawałoby im żadnej korzyści, a - przeciwnie - narażało na negatywne konsekwencje, z utratą pracy włącznie. Zatem nie doszło do przekroczenia granic oceny swobodnej przez uznanie, że to oskarżony, jako osoba materialnie zainteresowana uzyskaniem refundacji, zawyżał ilość usług wpisywanych do wniosków kierowanych do NFZ, wykorzystując przy tym dane pacjentów zarejestrowanych w przychodni, a częściowo również dane innych osób, bazując między innymi na niewiedzy podwładnych co do faktycznej ilości zrealizowanych porad, zabiegów itp. Opisała to szczególnie dokładnie świadek I. D., która określiła w sposób obrazowy zależność między zachowaniem oskarżonego, a podejmowanymi przez nią czynnościami ewidencyjnymi (s. 43-44 uzasadnienia).

***

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut obrazy art. 424 § 1 k.p.k. poprzez nie wskazanie w uzasadnieniu wyroku, jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze się oparł dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych przedłożonych przez obrońców oskarżonych.

Wbrew temu zarzutowi uzasadnienie odpowiada wymogom art. 424 § 1 k.p.k. w stopniu, który całkowicie umożliwia kontrolę instancyjną orzeczenia. Apelujący nie ma racji, że w sytuacji, gdy czyn z art. 286 § 1 k.k. ma charakter umyślny kierunkowy, uzasadnienie nie wskazuje dowodów, że oskarżony celowo wprowadzał NFZ w błąd i osiągnął bezprawną korzyść majątkową. Sąd Okręgowy nie przekroczył granic oceny swobodnej uznając oraz prezentując swoją ocenę w uzasadnieniu, że skoro:

-: oskarżony wielokrotnie występował o refundację zabiegów niewykonanych (rzadziej - opłaconych przez pacjentów), o czym świadczyło porównanie zeznań świadków z treścią wniosków do NFZ (s. 21-42 uzasadnienia),
-: oskarżony odpowiadał za treść zapisów w dokumentacji medycznej, wydając stosowne polecenia pracownikom przychodni, o czym świadczyły zeznania tych ostatnich (s. 42-44 uzasadnienia),

to oskarżony a nie kto inny, w sposób umyślny, obliczony na uzyskanie bezprawnej korzyści majątkowej, wnioskował do NFZ o refundację, wprowadzając NFZ w błąd co do istnienia podstaw do jej realizacji. Z kolei dokonanie przez NFZ refundacji stanowiło niekorzystne rozporządzenie przez ten podmiot mieniem znacznej wartości, albowiem w tych warunkach refundacje były świadczeniem oczywiście nienależnym.

Zamieszczenie w uzasadnieniu wyroku tego toku rozumowania powoduje, że nie można mieć wątpliwości, iż za udowodnione uznał Sąd I instancji modus operandi oskarżonego (s. 1-2 uzasadnienia) oraz niewykonanie przez NZOZ „(...)” usług na rzecz ustalonych osób, z jednoczesnym wystąpieniem w tych przypadkach o nienależną refundację (s. 21-42 uzasadnienia), a za nieudowodnione twierdzenia oskarżonego zawarte w wyjaśnieniach (s. 20-21 uzasadnienia), a także hipotezę, że za nieprawidłowości mogą odpowiadać pracownicy przychodni (s. 42-44 uzasadnienia).

***

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut obrazy art. 167 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie dowodów wskazanych przez obronę, a przemawiających na korzyść oskarżonego, a z uwagi na fakt braku działania oskarżonego „ze z góry powziętym zamiarem”, czyli istniejącym w kształcie obejmującym wszystkie zachowania albo przed przystąpieniem do działania, albo co najmniej w chwili podjęcia zachowania objętego aktem oskarżenia, jak również błędne przyjęcie, iż zachowanie oskarżonego wyczerpywało znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 k.k.

Apelujący nie wskazał, jakich to dowodów „wskazanych przez obronę” miał nie uwzględnić Sąd Okręgowy. Lektura akt świadczy, że ewentualne nowe dowody obrońca postulował dopiero w treści apelacji (zwł. powołanie biegłego). Siłą rzeczy zatem Sąd I instancji nie miał możliwości owych postulatów poddać jakiejkolwiek ocenie. Zaś do hipotez, iż oskarżony nie działał umyślnie, względnie, że nieprawidłowości zostały zawinione przez jego pracowników, organ I instancji odniósł się prawidłowo w toku rozważań na s. 20-21 oraz 42-44 uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Obrońca nie ma racji, że materiał dowodowy nie dawał podstaw do przyjęcia, że oskarżony działał w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Zamiar taki jest wprawdzie okolicznością strony podmiotowej przestępstwa, a w niniejszej sprawie nie było dowodu bezpośredniego, że oskarżony z góry założył popełnienie przestępstwa „na raty”, jednakże stosowne rozumowanie było w pełni możliwe na podstawie analizy okoliczności o charakterze przedmiotowym. Skoro bowiem oskarżony w ciągu ponad 2 lat, wielokrotnie działał w oparciu o ten sam mechanizm, a różnice dotyczyły tylko rodzajów rzekomych zabiegów, nazwisk pacjentów i kwot refundacji, to dowolnością byłoby uznanie, że każdy z ustalonych przypadków wystąpienia o nienależną refundację poprzedzony był odrębnym zamiarem. Przeciwnie bowiem - zasady prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego nie pozostawiały wątpliwości, że oskarżony z góry zaplanował określony proceder przestępczy, a na bieżąco jedynie „konkretyzował” poszczególne zachowania, decydując o dokładnej treści każdego kolejnego wniosku o refundację. Taki tok rozumowania znajduje oparcie w orzecznictwie sądowym, w którym przyjmuje się, że dla przypisania czynu ciągłego nie jest wymagane udowodnienie, że z góry powzięty zamiar obejmował szczegółowo każde z przyszłych zachowań, a wystarczającym jest ustalenie, że sprawca powziął z góry zamiar określonego działania, rozłożonego w czasie „na raty”, realizowanego w oparciu o ten sam modus operandi, w zależności od sposobności, bez precyzyjnego określenia wszelkich szczegółowych aspektów przyszłych zachowań.

***

Bezzasadnym okazał się zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. poprzez nierozstrzygnięcie na korzyść oskarżonego wątpliwości, których nie usunięto w trakcie postępowania dowodowego, a w szczególności przypisanie oskarżonemu wyłudzenia należności z NFZ od osób, których nie przesłuchano przed Sądem ponieważ się nie stawiły, mając na uwadze zeznania wielu świadków, którzy wbrew zarzutom aktu oskarżenia przed Sądem zeznali na korzyść oskarżonego.

W świetle uzasadnienia apelacji odnośnie powyższego zarzutu, przed Sądem nie przesłuchano bezpośrednio wszystkich świadków zawnioskowanych w akcie oskarżenia, przy czym, zdaniem obrońcy, Sąd wobec: „bardzo dużej rozbieżności pomiędzy zeznaniami świadków a zarzutami aktu oskarżenia” oraz „braku możliwości zweryfikowania zeznań tych świadków na sali sądowej”, winien ocenić je na korzyść oskarżonego zgodnie z art. 5 § 2 k.p.k.

Odpierając powyższy zarzut należy na wstępie wskazać, że obrońca w toku rozprawy przed Sądem Okręgowym, a także w zarzutach i uzasadnieniu apelacji, nie kwestionował procesowych podstaw do ujawnienia zeznań części świadków zamiast ich bezpośredniego przesłuchania (podczas rozprawy wnosił o ujawnienie zeznań świadków). Zatem ujawniając przedmiotowe zeznania, Sąd Okręgowy nie tylko nie naruszył żadnego z przepisów postępowania karnego, ale i nie działał wbrew woli obrońcy.

Obrońca nie ma również racji, że w sytuacji ujawnienia zeznań zamiast bezpośredniego przesłuchania, koniecznym było zastosowanie reguły in dubio pro reo. Nie jest w tym zakresie trafną ocena autora apelacji o „bardzo dużej rozbieżności pomiędzy zeznaniami świadków a zarzutami aktu oskarżenia”.

Na s. 9-10 apelacji obrońca stwierdził, że omawiany zarzut dotyczy 28 świadków, lecz spośród owych 28 osób Sąd odwoławczy wyeliminował z opisu czynu przypisanego nazwiska 4 pacjentów (H. K. (1), M. N., Z. B. i B. B.). Ponadto świadka H. S. Sąd orzekający przesłuchał bezpośrednio na rozprawie. Pozostawało zatem pytanie, czy w pozostałych 23 przypadkach istotnie ujawnienie zeznań nie dawało podstaw do ustaleń niekorzystnych dla oskarżonego. W tej mierze na aprobatę zasługuje ocena zamieszczona na s. 41-42 uzasadnienia, że z ujawnionych zeznań świadków jednoznacznie wynika, podobnie jak z zeznań osób przesłuchanych bezpośrednio, iż oskarżony nie wykonywał takich zabiegów, o których pisał później we wnioskach o refundację i za które otrzymał nienależne mu pieniądze. Ta ocena jest trafną, gdy weźmie się pod uwagę ujawnione relacje H. K. (2), M. H., E. M. (3), K. W., E. R. (2), M. K. (3), R. W., J. C. (3), M. M. (3), Z. W. (2), R. R., P. C., J. J., M. S. (2), K. M. (4), A. M. (2), Ł. R., M. K. (4), K. R. (3), M. D. (3), P. Z., M. S. (3) i K. K. (2).

Apelujący nie przeciwstawił ocenie Sądu Okręgowego żadnych rzeczowych, nadających się do analizy, argumentów. Cytowane już stwierdzenie o „rozbieżnościach” ma charakter gołosłowny, gdyż apelujący nie wskazał, na czy te mają polegać. Sąd odwoławczy nie widzi również takowych z urzędu. W tej sytuacji stanowisko Sądu a quo uznać należało za trafne, nie przekraczające granic oceny swobodnej. Sam fakt braku bezpośredniego przesłuchania 23 świadków nie uzasadniał uznania, że istnieją wątpliwości, o których mowa w art. 5 § 2 k.p.k. Ujawnione zeznania dawały niewątpliwą podstawę do oceny ich treści zgodnie z art. 7 k.p.k., tj na gruncie zasady oceny swobodnej, gdyż dawały podstawę do uznania, że każdy ze świadków zaprzeczył skorzystaniu w przychodni (...) z usług, za które następnie oskarżony otrzymał refundację z NFZ.

***

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut obrazy art. 7 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów z zeznań świadków, przeprowadzonych przed Sądem, mimo iż były w sprzeczności z zarzutami aktu oskarżenia. Zarzutu tego apelujący w żaden sposób nie uzasadnił, gdyż nie wskazał, na czym miałyby polegać rzekome sprzeczności, z powodu których ocenę zeznań świadków uznać należałoby za wadliwą.

Wobec braku uzasadnienia przedmiotowego, zarzutu raz jeszcze należy stwierdzić, że nie narusza zasady oceny swobodnej stanowisko organu I instancji, iż skoro świadkowie, których zeznania uznano za jeden z dowodów winy oskarżonego, generalnie zaprzeczali, aby skorzystali ze zrefundowanych następnie przez NFZ usług, a oskarżony o refundację taką wystąpił, to były podstawy do uznania, że mamy do czynienia z oszustwem.

***

Bezzasadnym okazał się zarzut obrazy art. 73 § 1 k.k. poprzez oddanie oskarżonego pod dozór kuratora w sytuacji, gdy - zdaniem obrońcy - zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w żadnym stopniu nie uzasadniał zastosowania tego środka w okresie próby wobec oskarżonego.

Nie jest trafnym pogląd obrońcy, iż - cyt.: „(…) oddanie oskarżonego, dotychczas niekaranego, pod dozór kuratora sądowego, także mając na względzie istotne rozbieżności w ocenie materiału dowodowego zebranego w sprawie, a zwłaszcza błędną ocenę zeznań świadków co do wykonania procedur i ich prawidłowego rozliczenia a tym samym wielkości wyrządzonej przez oskarżonego szkody, będzie w konsekwencji zbyt daleko idącą karą dodatkową”.

Po pierwsze - dozór kuratora nie jest „karą dodatkową”, lecz środkiem probacyjnym, a więc służącym ściślejszej kontroli przebiegu okresu próby. Po drugie - nie orzeka się go w zależności od takiej lub innej oceny materiału dowodowego, gdyż najpierw ustala się kwestię winy, a dopiero w drugiej kolejności wymierza kary i orzeka środki karne, probacyjne itp. Po trzecie wreszcie - oddanie oskarżonego pod dozór było w pełni uzasadnione z powodu konieczności kontroli wykonania przez niego środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody. Oskarżony ma wprawdzie status osoby niekaranej, ale okoliczności popełnionego umyślnie przestępstwa, takie jak długotrwałość działania, wielość zachowań składających się na czyn ciągły, rozmiar szkody, premedytacja działania, brak próby naprawienia szkody do chwili wydania wyroku (albo wobec przyjętej linii obrony chociażby porozumienia się z NFZ w sprawach finansowych), świadczą o stosunkowo dużym stopniu demoralizacji, wymagającym ścisłej kontroli na etapie wykonywania kary o charakterze wolnościowym.

Należy dodać, że zgodnie z art. 74 § 2 k.k. Sąd może zwolnić skazanego od dozoru jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze. O ile więc skazany wywiąże się z nałożonych obowiązków, będzie miał możliwość ubiegania się w formie stosownego wniosku o zwolnienie od przedmiotowego środka probacyjnego.

***

Zarzut rażącej niewspółmierności kar pozbawienia wolności oraz grzywny został w znacznej części uwzględniony (zob. rozważania w części I niniejszego uzasadnienia). Sąd nie uznał jednak za konieczne i celowe skrócenia okresu próby. Okres ten nie jest nadmierny, gdy weźmie się pod uwagę znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu i znaczny stopień zawinienia oskarżonego, w świetle których niezbędną jest stosunkowo długotrwała kontrola zachowania oskarżonego w warunkach wolnościowych.

III.

pozostałe rozstrzygnięcia.

O wymierzeniu oskarżonemu tytułem opłaty za obie instancje kwoty 10.300 zł. orzeczono na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4, art. 3 ust. 1 i art. 10 ust. 1 Ustawy z dnia 26.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r. nr 49 poz. 223 ze zm.)

O zasądzeniu od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zwrotu wydatków za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., art. 635 k.p.k. i art. 636 § 1 k.p.k.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE