UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12.06.2017 r., znak: (...), pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił wnioskodawcy J. J. prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na niewykazanie przez wnioskodawcę 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca J. J. domagał się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury.

Odwołujący wyjaśnił, że z uwagi na likwidację zakładu pracy nie ma możliwości przedstawienia świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, natomiast przy rozwiązaniu stosunku pracy nie otrzymał takiego dokumentu.

Na okoliczność potwierdzenia wykonywania pracy w warunkach szczególnych wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując twierdzenia zawarte w motywach zaskarżonej decyzji. Zakład do stażu pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 16.01.1989 r. do 25.09.1995 r. w Zakładach (...) w Ż. na stanowisku pomoc suszarza, pracz, gdyż z ogólnego świadectwa pracy nie wynika wykonywanie pracy w warunkach szczególnych. Ponadto organ rentowy odmówił wiarygodności świadectwu pracy w warunkach szczególnych, ponieważ zostało wystawione przez organ nieuprawniony, tj. (...) Urząd Wojewódzki w G. – Archiwum Z.. Jednocześnie pozwany podniósł, iż stanowisko: pomoc suszarza wykazane w świadectwie pracy z 26.09.1995 r. nie znajduje się w wykazie pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. J., urodzony (...), w dniu 22.05.2017 r. złożył wniosek o przyznanie emerytury. Na dzień złożenia wniosku wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu, które uległo rozwiązaniu z dniem 25.05.2017 r. i nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Na dzień 01.01.1999 r. organ rentowy uznał za udowodniony okres składkowy i nieskładkowym w wymiarze 26 lat, 2 miesięcy i 14 dni, w tym 11 lat, 7 miesięcy i 1 dzień stażu pracy w warunkach szczególnych.

okoliczności niesporne, ustalone na podstawie akt organu rentowego

W okresie od 16.01.1989 r. do 25.09.1995 r. J. J. pracował
w (...) Zakładach (...) w Ż. (późniejsze Zakłady (...) w Ż.) w pełnym wymiarze czasu pracy jako pomoc suszarza, pracz.

W początkowym okresie zatrudnienia ubezpieczony w ramach przyuczenia pracował jako pomoc suszarza, następnie zostały mu powierzone obowiązki pracza na Wydziale W..

Suszarnia i pralnia znajdowały się na dwóch różnych halach, ale w tym samym budynku i były połączone dużymi bramami.

Praca w suszarni polegała na suszeniu tkanin poprzez wprowadzenie mokrego materiału do maszyny, przytrzymywaniu go kiedy maszyna wciągała tkaninę, tak aby była ona rozciągnięta, a następnie jej wyciągnięciu. Pracę tego rodzaju wykonywał wnioskodawca jako pomoc suszarza. S. był głównym operatorem maszyny, natomiast pomocnik był odpowiedzialny za prostowanie tkaniny. Szczególnie trudną do rozprostowania tkaniną był krepon, który po praniu był zbity praktycznie na sznur, przez co przy jego obsłudze potrzebne były dwie osoby.

Praca na stanowisku pracza polegała właściwie na wykonywaniu praktycznie tych samych czynności, tzn. trzeba było włożyć tkaninę do maszyny pralniczej, a następnie ją wyciągnąć, w związku z czym wnioskodawca miał styczność z różnego rodzaju środkami chemicznymi służącymi do prania, jak podchloryn sodu, siarczanol, kwas octowy oraz woda utlenioną silnie stężoną, która wybielała tkaniny. Wykonywano również zapieranie tkanin. Tkaniny były wyciągane ręcznie z urządzeń pralniczych, praca wykonywana była cały czas w wodzie. Pranie wykonywane było na gorąco. Swoje obowiązki pracze wykonywali bez użycia rękawic, okularów czy odzieży ochronnej.

Praca wykonywana była w systemie trzyzmianowym, przez 8 godzin dziennie. Wszyscy pracownicy Wydziału W. otrzymywali mleko z uwagi na szkodliwe warunki.

Wnioskodawca nie wykonywał innych dodatkowych zadań poza czynnościami pracza i pomocy suszarza na wydziale wykończalni, pracował przy maszynie i wykonywał ściśle z tym związane czynności.

dowód: zeznania świadka K. B., k. 26v akt sąd.,

- zeznania świadka W. S., k. 26v-27 akt sąd.,

- zeznania wnioskodawcy J. J. , k. 27-27v akt sąd.,

- kserokopia akt osobowych wnioskodawcy, k. 15-24 akt sąd.

Pracodawca nie wystawił wnioskodawcy świadectwa pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

okoliczność bezsporna

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2016r., poz. 887 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2013 r., ubezpieczonym urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (art. 184 ust. 2).

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom tym przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43).

W myśl § 2 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Reasumując, mężczyzna, będący pracownikiem zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, może przejść na emeryturę w wieku 60 lat, pod warunkiem, że udowodnił wymagany okres składkowy i nieskładkowy - co najmniej 25 lat, w tym co najmniej 15-letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W niniejszej sprawie bezspornym było, iż J. J. osiągnął wiek 60 lat i legitymuje się ponad 25-letnim okresem ubezpieczenia na dzień 1.01.1999 r. Spór natomiast dotyczy kwestii, czy w tym okresie przepracował co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych

Przepis § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43) stanowi, że okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 w/w rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

Jednakże z ugruntowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że w sądowym postępowaniu odwoławczym nie obowiązują ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym i możliwe jest ustalenie okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze również w oparciu o inne dowody niż zaświadczenia z zakładów pracy (uchwała SN z 21 września 1984 r., III UZP 48/84, Lex 14630 oraz uchwała SN z 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, Lex 14625). Powyższe wynika także z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1985 r., III UZP 5/85 (Lex nr 14635), w której SN stwierdził, że jeżeli odwołujący wykaże, że z powodu likwidacji zakładu pracy nie jest możliwe przedstawienie zaświadczenia z zakładu pracy, to może tę okoliczność dowodzić wszelkimi środkami dowodowymi, w tym dowodami z zeznań świadków. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w wyroku z dnia 8 kwietnia 1999 r., II UKN 619/98 (OSNP 2000/11/439, PiZS 1999/9/35, M.Prawn. 1999/12/9, OSNP-wkł. 1999/19/1, OSP 2002/2/26).

Dlatego też Sąd mógł oprzeć swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie na wynikach postępowania dowodowego zarówno z dokumentów, w tym zachowanych akt osobowych wnioskodawcy, jak i osobowych źródeł dowodowych.

Na podstawie tego materiału dowodowego ustalono, że wnioskodawca początkowo przez krótki okres w ramach przyuczenia wykonywał pracę pomocy suszarza, a później – do końca zatrudnienia – jako pracz, pracując bezpośrednio przy chemicznych środkach piorących w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wykonywanie tychże obowiązków przez wnioskodawcę Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków K. B., W. S. i zeznań samego wnioskodawcy oraz dokumentacji osobowej wnioskodawcy. Zakres przypisanych wnioskodawcy czynności nakazuje uznać, że będąc zatrudnionym w (...) Zakładach (...) w Ż. wykonywał on prace wskazane w wykazie A, Dziale VII, poz. 4, to jest prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43). Ponadto stanowisko pracza zajmowane przez wnioskodawcę zostało wyszczególnione w wykazie A, dział VII, poz. 4 pkt 24 stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 (Dz. Urzęd. Min. Przem. Chem. i Lekkiego nr 4 z 03.08.1987 r.)

Świadkowie K. B. i W. S. pracowali wraz z wnioskodawcą w spornym okresie w (...) w Ż.. Świadek K. B. był zatrudniony w latach 1981-1997, przy czym do 1991 r. pracował na Wydziale W. jako mistrz i starszy mistrz, będąc jednocześnie przełożonym wnioskodawcy, natomiast świadek W. S. był zatrudniony w (...) od 1987 r. do 1995 r. i podobnie jak wnioskodawca początkowo wykonywał czynności pomocy suszarza, a następnie pracza. Świadkowie widzieli wnioskodawcę w codziennej pracy, przez co mają rzeczywistą wiedzę jaką pracę faktycznie wykonywał. Ich zeznania są spójne, logiczne i w pełni korelują z twierdzeniami wnioskodawcy odnośnie charakteru jego pracy w spornym okresie.

Zeznania te były także zbieżne w swej treści i spójne ze stanowiskiem wnioskodawcy wyrażonym w odwołaniu oraz korespondują z jego zeznaniami w charakterze strony i przedłożoną dokumentacją pracowniczą. Skoro zeznania świadków były spójne i logiczne i wzajemnie się uzupełniały z zeznaniami wnioskodawcy, Sąd wobec braku jakiegokolwiek dowodu przeciwnego, nie miał również wątpliwości, co do ich wiarygodności.

Odnosząc się natomiast do stanowiska pomocy suszarza wymienionego zarówno w świadectwie pracy z dnia 26.09.1995 r. oraz angażach znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy wskazać należy, że wbrew odmiennemu stanowisku organu rentowego, charakter pracy na tym stanowisku również należy uznać za pracę w szczególnych warunkach, co wynika jednoznacznie z umów o pracę z 16.01.1989 r. oraz 30.01.1989 r. (k. 22), w których podano, że wnioskodawcy powierzono obowiązki pomocy suszarza – praca w szczególnych warunkach. Ponadto świadek W. S. wyjaśnił, że każdy nowy pracownik zaczynał pracę na tym stanowisku, a następnie był przenoszony na pralnię, jednak zakład często dopiero po jakimś czasie zmieniał angaż, co wiązało się z wyższym wynagrodzeniem.

Należy podkreślić, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z 01.06.2010r., II UK 21/10, LEX nr 619638).

Wnioskodawca dowiódł zatem przed Sądem, iż w spornym okresie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w Ż. (późniejsze Zakłady (...) w Ż.) wykonywał pracę kwalifikowaną jako praca w szczególnych warunkach i że pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zdaniem Sądu, nie wydanie przez zakład pracy pracownikowi świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nie może nieść za sobą ujemnych dla niego skutków w zakresie prawa do wcześniejszej emerytury.

Reasumując Sąd uznał, że J. J. legitymuje się co najmniej 15-letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach i z tego tytułu spełnił wszystkie przesłanki do uzyskania emerytury z chwilą ukończenia 60-go roku życia.

Wobec powyższego, na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji wyroku przyznając świadczenie od dnia 26.05.2017 r., tj. od dnia ukończenia 60 lat.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE