UZASADNIENIE

wyroku z dnia 22.12.2016 roku

Pozwem inicjującym przedmiotowe postępowanie powódka M. B. domagała się zasądzenia od strony pozwanej Towarzystwa (...) kwoty 7.511.84 zł tytułem odszkodowania za szkodę materialną z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 5.114,54 zł od 4.12.2014r. do dnia zapłaty, a od kwoty 2.397,3 zł od daty wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 90.000zł. tytułem zadośćuczynienia za krzywdę z ustawowymi odsetkami liczonymi od 5.08.2014r., przyznania renty, płatnej do dnia 10 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności w kwocie 1070,00zł. miesięcznie, ustalenie, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność za dalsze mogące wystąpić w przyszłości u powódki skutki zdarzenia z 23.04.2013r, zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

Motywując swoje roszczenie powódka podniosła, że w dniu 23.04.2013r. w G. została potrącona na przejściu dla pieszych przez C. J., kierującego pojazdem marki V. (...) nr rej. (...) ubezpieczonym u strony pozwanej. Kierujący pojazdem na mocy prawomocnego wyroku nakazowego Sądu Rejonowego w G. z dnia 25.07.2013r. w sprawie II K 332/13 został uznany za winnego przestępstwa z art. 177 § 1 kk. Powódka podniosła, że zdiagnozowano u niej złamanie kompresyjne trzonu kręgu L.2 oraz otarcia naskórka łokcia lewego. Była hospitalizowana w szpitalu w G. do 26.04.2013r. W związku z faktem, iż otarcie naskórka miało charakter rozległej rany na łokciu zastosowano leczenie przeciwzakaźne i opatrunek, przy czym przez okres około 1,5 miesiąca powódka nie mogła zginać ręki w stawie łokciowym, a nadto po tym okresie odczuwała istotne dolegliwości związane z gojeniem się rany. Przez okres pół roku od wypadku powódce pomagała siostra i mama. Przy wykonywaniu podstawowych czynności zmuszona jest do korzystania z pomocy osób trzecich. Powódka podała, że podjęła leczenie w (...) Szpitala (...) w G., które trwa do chwili obecnej. Stwierdzono u niej zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego po przebytym urazie kręgosłupa. Powódka odczuwa ból okolicy lędźwiowej, promieniujący do lewej kończyny dolnej, nasilający się przy chodzeniu. Skarży się też na drętwienie i osłabienie kończyny dolnej, utykanie, ograniczenie ruchomości kręgosłupa L-S. Zdiagnozowano i niej też pourazowe zaostrzenie wielopoziomowej dyskopatii lędźwiowej, która jest powodem trwałej niewydolności statyczno - dynamicznej kręgosłupa lędźwiowego. Powódka podniosła, że odbyła w listopadzie 2013 roku prywatną rehabilitację ponieważ, zaleconą natychmiastowo, ponieważ czas oczekiwania na świadczenie z NFZ zagrażał trwałymi i nieodwracalnymi następstwami dla jej zdrowia. Obrażenia spowodowane wypadkiem doprowadziły do ujawnienia się u powódki rwy kulszowej, na którą cierpi do chwili obecnej. Powódka wskazała, że zmuszona była do zakupu środków medycznych i leków oraz do ponoszenia kosztów wizyt lekarskich, jak również kosztów dojazdów z miejsca zamieszkania do gabinetów lekarskich, w tym położonych poza G.. Zdaniem powódki koniecznym pozostaje leczenie ortopedyczne i rehabilitacyjne, unikanie przeciążeń kręgosłupa oraz jego usprawnianie we własnym zakresie. Zgodnie z oceną prowadzącego lekarza - ortopedy, rehabilitacja jest dalej niezbędna w wymiarze 3 cyklów w ciągu roku, co wynosić będzie 2.100zł. rocznie. W związku wypadkiem od dnia 07.05.2013r. powódka pozostaje też w leczeniu psychiatrycznym, które początkowo dotyczyło zaburzeń adaptacyjnych, jako następstwa po wypadku komunikacyjnym, które z biegiem czasu oraz zaburzeń zmieniły się w zespół depresyjny oraz PTSD tj. zespół stresu pourazowego. Powódka podała, że pozostaje w leczeniu farmakologicznym. Koszt wizyty u psychiatry wynoszą 70zł. Odczuwa duży stopień męczliwości, bezsenność, ma problemy z pamięcią. Cierpi na poczucie niewydolności życiowej, brak aktywności, lęk wolnopłynacy. Pojawiły się też u niej dolegliwości psychosomatyczne, takie jak alergie skórne, dolegliwości żołądkowe oraz uszu. Od daty wypadku powódka cierpi na silne lęki związane ze środkami komunikacji, które powodują, że boi się sama przechodzić przez jezdnię, a nadto jako pasażerowi zdarza się jej wpadać w panikę na widok zbliżających się pojazdów, która przejawia się krzykiem i próbami chwytania kierownicy dla zmiany kierunku jazdy. W czasie jazdy samochodem u powódki występują dolegliwości żołądkowe i szczękościsk. W wyniku obrażeń doznanych na skutek zdarzenia z dnia 23.04.2013r. powódka nie jest w stanie wrócić do wykonywanej pracy. Praca zdaniem powódki wymagała nie tylko wielogodzinnej pracy przy komputerze, dociążającej kręgosłup, ale również długotrwałej pracy z aparatem fotograficznym, która jest niemożliwa bez obciążania kręgosłupa. Nadto wykonywanie pracy reportersko - redakcyjnej wymagało znacznej mobilności oraz działania pod presją czasu, czemu obecnie powódka nie potrafi sprostać. Skutki w sferze psychicznej powodują, że nie potrafi uzyskać koncentracji koniecznej dla możliwości napisania artykułu w określonym czasie. Powódka podniosła, że wypadek z 23.04.2013r. spowodował istotne, negatywne skutki w jej sferze psychicznej i psychosomatycznej. Występujący stan depresyjny oraz lęki związane z komunikacją istotnie ograniczają jej wykonywanie dotychczasowych aktywności, a jednocześnie istotnie wpływają na jej poczucie własnej wartości, związanej w szczególności z brakiem możliwości świadczenia pomocy na rzecz chorych rodziców. To oni pomagają powódce także finansowo. Powódka zaznaczyła, że nie bez znaczenia dla jej samooceny jak również dla rozmiaru doznanej przez nią krzywdy, pozostaje niemożliwość wykonywania dotychczasowej pracy. Miała bowiem znaczne perspektywy rozwoju zawodowego, była pracownikiem cenionym, w szczególności za rzetelność dziennikarską oraz terminowość wykonywanych zleceń. Wypadek wyłączył ją też od możliwości realizacji zainteresowań tj. śpiewu w chórze, uprawiania turystyki pieszej , jazdy na rowerze, pracy społecznej oraz rozwoju hobby tj. malarstwa, fotografii i florystyki. Powódka utraciła w związku z powyższym możliwość uzyskiwania dodatkowego dochodu ze sprzedaży swoich prac. Powódka planowała w roku 2013 rozpoczęcie działalności gospodarczej w zakresie wykonywania i sprzedaży prac artystycznych, do czego nie doszło w wyniku wypadku z 23.04.2013r. Powódka podała, że liczy odsetki od żądanej niniejszym pozwem kwoty zadośćuczynienia od daty 5.08.2014r, albowiem pismem z 4.08.2014r, strona pozwana w odpowiedzi na wezwanie powódki zajęła ostateczne stanowisko w przedmiocie zadośćuczynienia. Powódka potwierdziła, iż kwota 32.450,19 zł została wypłacona na jej rzecz przez stronę pozwaną. Zdaniem powódki dochodzone przez nią kwoty są adekwatne do okoliczności sprawy. Wartość kosztów poniesionych na zakup leków oraz innych materiałów medycznych wyniósł 1.867,12zł. Wizyty lekarskie i rehabilitacja powódki stanowiły koszt: 2290,00 zł. Na wizyty lekarskie u specjalistów powódka wydała kwotę 1730,00zł. Koszty przejazdów na zabiegi i badania, poniesione przez nią wynoszą 1177zł. Utracony zarobek na datę 18.02.2014r. wynosił kwotę brutto 2.897,91zł, strona pozwana wypłaciła jej tylko kwotę netto 1158,19 zł, z czego do wypłaty pozostało:1739,72zł. Wartość strat poniesionych przez powódkę wynosiła łącznie 9.962.03 zł, zaś w związku z uznaniem przez pozwaną roszczenia w tym zakresie do kwoty 2.450,19zł. powódka domaga się pokrycia poniesionych strat w wysokości 7.511.84 zł. Ponadto wg powódki zadośćuczynienie nie może mieć wartości wyłącznie symbolicznej. Stąd dochodzona kwota 90.000zł. pozostaje w pełni adekwatna do stopnia uszczerbku na zdrowiu, jak również do rozmiaru jej cierpień fizycznych i psychicznych, które pozostają w bezpośrednim związku przyczynowo skutkowym z wypadkiem z dnia 23.04.2013r. Powódka podała, że wartość zadośćuczynienia adekwatnego do poniesionych przez nią cierpień wynosi 120.000zł. Jednocześnie wobec dotychczasowej wypłaty kwoty 30.000zł. domaga się ona zasądzenia na swoją rzecz wskazanej kwoty 90.000zł. Powódka podała, że wyłącznie ze względu na stan zdrowia utraciła możliwość wykonywania dotychczasowego zatrudnienia, a jednocześnie zwiększyły się jej potrzeby związane z pomocą w życiu codziennym oraz zmniejszyły się jej widoki na przyszłość. Miesięczny koszt niezbędnych leków i badań wynosi kwotę 100zł. Miesięczny koszt wizyt lekarskich i psychologicznych wynosi 540zł. Koszt niezbędnej rehabilitacji (zabiegi + basen) to 255zł - 300zł. Miesięczne koszty przejazdów związanych z leczeniem i rehabilitacją wynoszą 175zł. Stąd łącznie miesięczne koszty ponoszone przez powódkę w następstwie wypadku z dnia 23.04.2013r. wynoszą kwotę 1.070,00zł.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 195-201).

Strona pozwana zakwestionowała roszczenia powódki, w szczególności, co do wysokości. Podała, że przyznane świadczenia odszkodowawcze, winny w całości czynić zadość roszczeniom powódki. Pozwany ubezpieczyciel nie uznał też roszczenia powódki w zakresie zadośćuczynienia, w szczególności ze względu na wygórowane żądanie. Wysokość zadośćuczynienia nie powinna być nadmierna, tj. nie może prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia powódki. Żądanie dodatkowo kwoty w wysokości 90.000,00 zł nie ma żadnego uzasadnienia i nie jest poparte dowodami. Żądanie kwoty tak wygórowanej w stosunku do wieku, płci, stopnia natężenia cierpień fizycznych i psychicznych, ich długości, pobytu w szpitalu i przebytych zabiegów nie znajduje w przedmiotowymi przypadku uzasadnienia. Objęta niniejszym powództwem kwota nie jest adekwatna do doznanego przez powódkę uszczerbku, a nadto nie jest równa sumie zadośćuczynienia wypłacanego w podobnych okolicznościach. W doktrynie niezmiennie przyjmuje się, że suma pieniężna tytułem zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach i dostosowana do warunków majątkowych. Oceniając ukształtowane orzecznictwo można wyrazić osąd, iż suma przyznana z tego tytułu powinna być umiarkowana. Zadośćuczynienie z art. 445 KC ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a wiec utrzymana w rozsądnych granicach. Jednocześnie pozwany ubezpieczyciel zaprzeczył podnoszonemu przez powódkę zakresowi cierpień fizycznych i psychicznych, jakie ma odczuwać do dnia dzisiejszego, w szczególności kwestionując aby miały one związek z przedmiotowym wypadkiem drogowym. Pozwany ubezpieczyciel zakwestionował, że podnoszone przez powódkę cierpienia natury psychicznej miały związek z przedmiotowym wypadkiem drogowym z dnia 23.04.2013 r. Z epikryzy karty informacyjnej leczenia szpitalnego z dnia 09.12.2014 r. wnika, że powódka cierpiała na depresję już przed wypadkiem. M. B. przebyła pierwszy epizod depresji w 1995 roku, który był leczony farmakologicznie. Ponownie choroba pojawiła się w 2008 roku. Pozwany ubezpieczyciel zaprzeczył zatem, aby podstawą depresji powódki, w konsekwencji cierpień psychicznych mających istnieć do chwili obecnej jest przedmiotowy wypadek drogowy. Strona pozwana zaprzeczyła także zasadności roszczenia w zakresie renty. Zdaniem ubezpieczyciela powódka nie wykazała, aby miała ze względu na stan zdrowia utracić możliwość wykonywania dotychczasowego zawodu, w tym aby miało to związek z przedmiotowym, wypadkiem drogowym. Nie wykazała też zwiększenia się potrzeb oraz zmniejszenia widoków na przyszłość. Obliczenia powódki w zakresie wysokości roszczenia z tytułu renty posiadają charakter dowolny, zawyżony, a tym samym nie zasługujący na uwzględnienie. Zestawienie miesięcznych, zwiększonych kosztów powódki nie znajduje uzasadnienia. Powódka w żaden sposób nie wykazała jakie leki przyjmuje, konieczności ich zażywania. Pozwany ubezpieczyciel zakwestionował miesięczny koszt 540 zł z tytułu wizyt lekarskich i psychologicznych, bowiem brak uzasadnienia do tak częstych wizyt lekarskich. Ponadto przedmiotowe wizyty zarówno u lekarzy, jak i psychologów winny odbywać się w bezpłatnej formie, w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Powyższy zarzut dotyczy również miesięcznych kosztów rehabilitacji, która to również w przypadku wykazania zasadności winna być wykonywana bezpłatnie w ramach NFZ. Jednocześnie pozwany ubezpieczyciel zakwestionował miesięczne koszty przejazdów, które miałyby składać się na wysokość renty, jako zawyżone. Ubezpieczyciel zakwestionował żądanie powódki w zakresie ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki przedmiotowego wypadku drogowego na przyszłość. Rodzaj i charakter obrażeń powódki doznanych w zdarzeniu z dnia 23 kwietnia 2013 r. oraz czas jaki minął od wypadku nie uzasadnia twierdzenia, aby w przyszłości miały pojawić się nowe, nieznane do chwili obecnej skutki niniejszego zdarzenia. Towarzystwo (...) wskazało na bezpodstawność żądania zasądzenia dodatkowej kwoty 1.739,72 zł tytułem utraconego zarobku. Powódka w sposób bezpodstawny domaga się utraconego zarobku przyjmując podstawę od kwoty brutto, co zdaniem pozwanego stanowi nieuzasadnione zawyżenie rzeczywiście utraconego dochodu. Dlatego też, wypłacona z tego tytułu kwota na etapie likwidacji szkody 1.158,19 zł (jako różnica pomiędzy wynagrodzeniem netto jakie powódka by otrzymywała świadcząc pracę - 7.961,30 zł, a wypłaconym wynagrodzeniem w związku z przebywaniem na zwolnieniu lekarskim - 6.803,11 zł) na podstawie przedłożonego przez powódkę zaświadczenia o utraconym wynagrodzeniu wyczerpuje w tym zakresie przedmiotowe roszczenie. Powódka nie wykazała pozostałych roszczeń z tytułu kosztów zakupu leków i wizyt lekarskich, zabiegów, przejazdów i badań ponad kwotę wypłaconą w toku likwidacji szkody. Z ostrożności, pozwany ubezpieczyciel zakwestionował podnoszone koszty z uwagi, iż wizyty lekarskie na które powołuje się powódki mogły się odbywać bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Powódka nie wykazała, zasadności skorzystania z prywatnej opieki zdrowotnej, w szczególności okoliczności aby czas oczekiwania na wizyty w ramach NFZ miał być w sposób nadmierny wydłużony. Ubezpieczyciel zakwestionował także zasadność żądania odsetek od terminu wskazanego w pozwie, bowiem w razie ustalenia wysokości zadośćuczynienia według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy uzasadnione jest przyznanie odsetek dopiero od chwili wyrokowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem nakazowym z dnia 25.07.2013 roku do sygn. II K 332/13 Sąd Rejonowy w G. uznał C. J. winnego tego, że w dniu 23.04.2013r w G. na ul. (...) nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki V. (...) nr rej. (...) nie zachował szczególnej ostrożności w rejonie oznakowanego przejścia dla pieszych w wyniku czego potrącił przechodzącą przez to przejście M. B., tj. o przest. z art. 177§ 1 kk i za to na mocy powołanego przepisu ustawy, przy zastosowaniu art. 58 § 3 kk wymierzył mu karę grzywny.

(dowód: kserokopia wyroku karnego k. 22, notatka urzędowa k. 23, dokumenty w aktach sprawy II K 332/13)

Kierujący pojazdem marki V. (...) o nr rej. (...) 5S., w chwili zdarzenia objęty był obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym Towarzystwie (...) z siedzibą w W. - polisa nr (...).

(okoliczność niesporna)

Pismem z dnia 03.06.2014r. (nadanym w dniu 12.06.2014 roku) powódka wystąpiła do strony pozwanej ze zgłoszeniem szkody oraz wezwaniem do zapłaty kwoty w łącznej wysokości 127.564,73zł. oraz ustalenia stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu i ustanowienia renty wyrównawczej, wyznaczając na powyższe termin 30 dni. Pismem z 24.06.2014r. Towarzystwo (...) potwierdziło otrzymanie zawiadomienia o zdarzeniu z 23.04.2013r, dokonanie zarejestrowania szkody pod nr (...).

Pismem z dnia 17.07.2014r. pozwana uznała odpowiedzialność za poniesioną przez M. B. szkodę i przyznała jej kwotę 20.000zł. tytułem zadośćuczynienia. Ponadto pismem z dnia 04.08.2014r. pozwana poinformowała o przyznaniu powódce dodatkowo kwoty 12.350,19zł., uznając łączną kwotę 32.350,19zł. za ostateczną wartość świadczeń na rzecz M. B.., z czego jako zadośćuczynienie wypłaciła 30.000,00 zł, a utracony dochód 1158,19 zł, i odszkodowanie 1192zł, w tym koszty leczenia 450,00 zł, koszty dojazdów 442,00 zł, koszty zakupu leków 300,00 zł.

Pismem z dnia 31.10.2014r. (nadanym w dniu 3.11.2014 roku) powódka przedłożyła pozwanej dodatkowe dokumenty potwierdzające wysokość poniesionej przez nią w związku ze zdarzeniem z dnia 23.04.2013r. szkody. W odpowiedzi na powyższe, w związku z ponowionym postępowaniem likwidacyjnym, pozwana pismem z dnia 03.12.2014r. poinformowała o przyznaniu powódce dodatkowo kwoty 100 zł. tytułem zwrotu kosztów przejazdów.

(dowód: zgłoszenie szkody wraz z wezwanie do zapłaty z dnia 03.06.2014r. wraz z dowodem jego nadania k. 101-102, Pismo strony pozwanej z 24.06.2014r, znak (...) k. 103, pismo z dnia 17.07.2014r k. 104, pismo pozwanej z dnia 04.08.2014r., (...) k. 105, pismo powódki z dnia 31.10.2014r. z załącznikami wraz z dowodem jego nadania k. 106-131, pismo z dnia 3.12.2014 roku k. 132, dokumenty z akt likwidacji szkody)

Bezpośrednio po wypadku powódka trafiła do (...) w G. z rozpoznaniem złamania kompresyjnego kręgu lędźwiowego drugiego oraz otarcia łokcia lewego. Powódka przebywała na oddziale ortopedycznym w dniach od 23.04.2013 do 26.04.2013 r. Zastosowano wobec niej leczenie bezoperacyjne, unieruchomienie w gorsecie J. na 6 miesięcy. Zastosowano leczenie przeciwbólowe. Zalecono jej kontrolę poradni ortopedycznej i stosowanie leków p. bólowych. Powódka kontynuowała leczenie w poradni urazowo-ortopedycznej szpitala w G., gdzie była na wizytach w dniach: 30.04.2013, 7.05.2013, 25.06.2013, 30.07.2013, 27.08.2013, 24.09.2013, 1.10.2013, 15.01.2014, 29.01.2014, 26.03.2014, 23.04.2014, 11.06.2014, 11.02.2015, 8.04.2015, 27.05.2015, 12.09.2015, 2.03.2016, 27.07.2016, 18.10.2016. W dniu 12.06.2014 roku wykonano jej badanie TK kręgosłupa lędźwiowego, które wykazało zmiany typu bulging disc L4/L5/S1 oraz niewielką spondyloartozę na tych poziomach, wczesne zmiany zwyrodnieniowe w stawach krzyżowo- biodrowych. Powódka uskarżała się na ból kręgosłupa L5 oraz rwę kulszową.

(dowód: karta leczenia szpitalnego k. 24-25, historia choroby k. 26-32 i k. 382-389, zaświadczenie o stanie zdrowia k. 33, informacja z NFZ k. 221, zeznania świadka D. N. k. 256 0:40:20, zeznania świadka R. B. k. 256 1:6:13, zeznania powódki k. 256-257 1:25:42 i k. 392-393 0:23:59)

Powódka leczyła się też w Gabinecie Ortopedycznym (...) u dr G. T. w G., gdzie była na wizytach: 10.01.2014r., 9.04.2014 r, 19.05.2014, 22.04.2014 roku, 16.06.2014, 13.08.2014r., 15.10.2014, 11.02.2015, 10.06.2015r., 21.08.2015, 21.10.2015r.

(dowód: historia choroby k. 34-36 i k. 227-232, zaświadczenie lekarskie k. 37-38 i k. 60, opinia ortopedyczna k. 53, wyniki badania k. 78, skierowanie na zabiegi k. 245, recepta k. 246)

W okresie od 4 listopada 2013r powódka, na podstawie zalecenia lekarskiego z dnia 24.09.2013 roku lek. med. spec. ortopedii J. P. przechodziła cykl zabiegów rehabilitacyjnych w R.-M. w G.. Koszt przedmiotowej rehabilitacji wynosił 700zł. Powódka odbyła zabiegi aquavibron, teraplus, solux, laseroterapia, ćwiczenia czynne z oporem. M. B. w dniu 15.10.2014r. uzyskała skierowanie na dalsze zabiegi fizjoterapeutyczne.

(dowód: skierowanie na zabiegi k. 39, karta zabiegów k. 40, rachunek k. 41, opinia fizjoterapeutyczna k. 54, Skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne z 15.10.2014r. k. 73)

W dniu 1.06.2013r. powódka została poddana konsultacji neurochirurgicznej przez neurochirurga praktykującego w T., a przyjmującego w N. S. w związku z objawami bólowymi i drętwieniem kończyn oraz silną tkliwością palpitacyjną okolicy L4 - SI i w okolicy lewego stawu krzyżowo - biodrowego. Zalecono rehabilitację oraz noszenie gorsetu J. przez 3 miesiące. Kolejne badanie neurochirurgiczne zostało wykonane w dniu 19.10.2013 roku.

(dowód: konsultacje neurochirurgiczne k. 50 -51)

W dniu 02.10.2013r. M. B. przeszła badanie rezonansem magnetycznym kręgosłupa lędźwiowo - krzyżowego, w trakcie którego stwierdzono: - zmiany dehydratacyjne w obrębie L4/L5/S1, - osteofitarne wyciągnięcia kostne na tylnych krawędziach trzonów L4/L5/S1,pośrednią protruzję krążka m-kręgowego na głębokość około 6 mm w stronę zachyłka bocznego lewego z modelowaniem przedniej powierzchni worka oponowego oraz korzeni nerwów rdzeniowych po str. lewej, na poziomie L5/S1 niewielką pośrodkową wypuklinę tarczy międzykręgowej o szer. ok. 7 mm na głębokość ok. 5 mm, modelującą przednią powierzchnię worka oponowego bez ucisku korzeni nerwów rdzeniowych.

(dowód: wynik badania RM k. 52)

Od dnia 7.05.2013 roku powódka leczyła się psychiatrycznie w gabinecie lekarskim psychiatry J. P. (2), gdzie była na wizytach: 7.05.2013, 18.06.2013, 24.09.2013, 8.10.2013, 22.10.2013, 26.11.2013, 17.12.2013, 21.01.2013, 13.03.2014, 13.05.2014, 1.07.2014, 2.09.2014, 30.09.2014, 9.01.2015, 5.02.2015, 26.02.2015, 26.03.2015, 11.06.2015, 20.08.2015, 24.09.2015, 15.10.2015. Psychiatra rozpoznał u niej zaburzenia adaptacyjne jako następstwo wypadku komunikacyjnego, ze zmianą na zespół depresyjny. Włączono leczenie farmakologiczne pramolanem i psychoterapię. W okresie 24.09.2015 do 22.10.2015 powódka przebywała na L4 wystawionym przez psychiatrę. Rozpoznano u niej (...)

(dowód: historia choroby k. 55-58 i k. 226, zaświadczenie lekarskie k. 59 i k. 60-61, recepta k.62, wyniki badania k. 77, druk L4 k. 244)

W październiku 2013 i maju 2014 roku powódka korzystała z prywatnych konsultacji psychologicznych u psychologa J. Ś.. Koszt jednej sesji wynosił 80 zł.

(dowód: zaświadczenie k. 71)

Powódka przeszła psychiatryczne leczenie szpitalne w okresach od 9.10.2014r. do 9.12.2014r., kiedy to przebywała na Oddziale Psychiatrii Szpitala (...) w G. z rozpoznaniem zaburzeń depresyjnych nawracających oraz (...). Korzystała wówczas z terapii psychologicznej. Wg epikryzy pierwszy epizod depresyjny leczony był farmakologicznie w 1995 roku, ponownie w 2008 roku z przyczyn reaktywnych. Podczas leczenia szpitalnego stwierdzono stopniowe pogarszanie stanu psychicznego powódki po wypadku z dnia 23.04.2013r, ograniczone funkcjonowanie, obniżony nastrój i napęd.

Kolejny pobyt powódki w Szpitalu z powodu zaburzeń depresyjnych nawracających miał miejsce w okresie od 13.04.2015r. do 23.05.2015r.

Następna hospitalizacja powódki na oddziale psychiatrycznym szpitala w G. miała miejsce w dniach 3.11.2015-16.11.2015 z powodu zaburzeń depresyjnych nawracających.

(dowód: karty leczenia szpitalnego k. 63-64 i k. 66-67 i k. 253, zaśw. o pobycie w szpitalu k. 65, zaświadczenie lekarskie k.72, informacja z NFZ k. 221, zeznania świadka D. N. k. 256 0:40:20, zeznania świadka R. B. k. 256 1:6:13, zeznania powódki k. 256-257 1:25:42 i k. 392-393 0:23:59)

Od 3.02.2014 roku powódka podejmuje leczenie w poradni dermatologicznej. Leczyła się też w poradni lekarza (...). w G..

(dowód: historia choroby k. 68-70 i k. 233-238, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia k. 76)

Powódka leczyła się prywatnie u neurochirurga, ortopedy, psychiatry, psychologa. Opłacała też rehabilitację. Ponosiła koszty dojazdów na leczenie, zakupu leków i sprzętu rehabilitacyjnego. Na leki związane z leczeniem schorzeń powypadkowych wydała 1.487,84 zł, na rehabilitację 1400 zł, na dojazdy na leczenie, rehabilitację wydała 1.176,78 zł. Powódka podejmowała też rehabilitację nieodpłatną w ramach NFZ. Na dojazdy na leczenie i rehabilitację zawoził ją ojciec lub kuzyn samochodem.

(dowód: faktury i rachunki, recepty, bilety k. 151-187, zaświadczenie k. 254, potwierdzenie terminów zabiegów k. 371, zeznania świadka D. N. k. 256 0:40:20, zeznania świadka R. B. k. 256 1:6:13, zeznania powódki k. 256-257 1:25:42 i k. 392-393 0:23:59)

Przed wypadkiem z dnia 23.04.2013r. M. B. wykonywała pracę w charakterze dziennikarza na rzecz Tygodnika Katolickiego (...) w C. w wymiarze 1/2 etatu. Wyjeżdżała w teren celem zebrania materiałów, w 2011 roku ukończyła kurs na prawo jazdy. Po wypadku przebywała w okresie 23.04.2013r. - 21.10.2013r na L4, w okresie od 22.10.2013r. do 18.02.2014r powódka otrzymywała świadczenie rehabilitacyjne. W okresie od 19.02.2014 do 17.08.2014 r. powódce przyznano prawo do świadczenia rehabilitacyjnego z jednoczesną odmową jego wypłaty. Różnica uzyskanego świadczenia wobec świadczenia które uzyskałaby gdyby nie doszło do wypadku, w okresie 23.04.2013do 18.02.2014r wynosiła brutto 2897,91zł, netto.1.158,19 zł. Powódka została zwolniona z pracy w dacie 30 września 2014r. Powódka została zarejestrowana od 8 października 2014r. w PUP w G. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych. W dacie 21.03.2015r. powódka została uznana przez (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności za osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Orzeczenie zostało wydane do dnia 31.03.2017r., przyczyny niepełnosprawności określono symbolami 02-P, 05-R.

(dowód: zaświadczenie od pracodawcy k. 42, zaświadczenie o utraconym wynagrodzeniu k. 43, druki L4 k. 44-47, decyzje ZUS o świadczeniu rehabilitacyjnym k. 48 i k. świadectwo pracy k. 49, Decyzja Starosty (...) z dnia 8.10.2014r. k. 81, Decyzja Starosty (...) z dnia 09.02.2015r. k.82, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 21.03.2015r., znak (...). (...)-2- (...) wydane na rzecz powódki k. 133, zaświadczenie PUP k. 390, zeznania świadka D. N. k. 256 0:40:20, zeznania świadka R. B. k. 256 1:6:13, zeznania powódki k. 256-257 1:25:42 i k. 392-393 0:23:59 )

Przed wypadkiem powódka leczyła się psychiatrycznie w C. w 1994 roku u dr M. S., gdyż po utracie pracy w szkole i wystąpieniu z zakonu Nazaretanek doznała depresji. ZUS przyznał jej wówczas na okres półtorej roku rentę. W zakonie powódka przebywała od 1989 do 1996 roku. Od 13.10.2008 roku do 2010 roku leczyła się psychiatrycznie w (...) lekarskiej L. (...) w C.. Kolejna depresja wywołana była trudnościami finansowymi związanymi z zaciągnięciem kredytu mieszkaniowego i zagrożeniem zwolnienia z pracy. Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 27.08.1997 roku przyznano jej III grupę inwalidzką na 2 lata. Powódka leczyła się też na schorzenia gastrologiczne tj. przepuklinę przełyku, wrzody żołądka i dwunastnicy. W dzieciństwie przeszła zapalenie opon mózgowych.

(dowód: orzeczenie ZUS k. 260, historii choroby k. 271-275, opinia psychiatryczno-psychologiczna k. 287-298, zeznania świadka D. N. k. 256 0:40:20, zeznania świadka R. B. k. 256 1:6:13, zeznania powódki k. 256-257 1:25:42 i k. 392-393 0:23:59)

Przed wypadkiem powódka była członkiem (...) Stowarzyszenia (...) i członkiem Towarzystwa (...) w N. S. od 2013 roku. Śpiewała i występowała w (...) chórze. Wystawiała swoje prace plastyczne na różnych wystawach. Zajmowała się fotografią, wyjeżdżała na plenery plastyczne. Brała też udział w jarmarkach prezentując swoje wyroby ręczne m.in. ozdoby świąteczne. Powódka angażowała się w prace społeczną. Organizowała spotkania z techniki artystycznej dla dzieci w przedszkolach. Zajmowała się zdobieniem drewna techniką decoupagu. Wystawiała swoje prace na festynach. Planowała wraz z siostrą prowadzić własną działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży przedmiotów wykonanych technikami artystycznymi w K.. Zakupiła na kredyt mieszkanie w C. i większość czasu spędzała w miejscu pracy. Przyjeżdżała też R. gdzie zamieszkiwali jej rodzice. Przed wypadkiem przeniosła się do rodziców z uwagi na konieczność opieki nad nimi, ojciec powódki był po udarze. Wówczas praca redakcyjna ograniczała się do materiałów katolickich z G.. Po wypadku przez 6 miesięcy powódka nosiła gorset i w czynnościach codziennych, opiece nad rodzicami pomagała jej siostra D. N.. Pomoc dotyczyła toalety, ubierania się. Powódka skarżyła się na bóle kręgosłupa i nogi, koszmary senne, przeszkadzała jej jazda samochodów. Pod koniec 2013 roku powódka zaczęła nosić lżejszy gorset po kilka godzin dziennie. Od wypadku nie prowadzi samochodu, bo ma lęki. Obecnie powódka na leki psychiatryczne wydaje około 100 zł miesięcznie i p. bólowe wydaje 40 zł miesięcznie. Dwa razy w miesiącu udaje się prywatnie do psychiatry z kosztem po 50 zł za jedną wizytę. Do ortopedy udaje się raz na 2 miesiące z kosztem 100 zł za wizytę. Rehabilituje się prywatnie. Stara się o przyznanie renty z ZUS. Spłaca kredyt zaciągnięty na zakup mieszkania kwotą 600 zł miesięcznie.

(dowód: ksero legitymacji k. 83, zdjęcia k. 84 i k. 239-240, wydruki artykułów internetowych k. 85, zaświadczenie k.86 i k. 88-89, rekomendacje k. 87, plakaty i afisze k 241-242, zaświadczenie k. 243, zeznania świadka D. N. k. 256 0:40:20, zeznania świadka R. B. k. 256 1:6:13, zeznania powódki k. 256-257 1:25:42 i k. 392-393 0:23:59)

Po wypadku pogorszył się stan psychiczny powódki. Wszystkie jej plany legły w gruzach. Zaprzestała aktywnego życia, uprawiania nordic walkingu, jazdy na rowerze, spacerów w plenerze. W styczniu 2016 roku spalił się warsztat ojca powódki i budynki gospodarcze. Dom ocalał. Matka po pożarze zamknęła się w sobie. Obecnie powódka przebywa na utrzymaniu rodziców. Matka powódki pobiera świadczenie w kwocie 820 zł, a ojciec emeryturę w kwocie 1300 zł.

Od pożaru powódka pozostaje pod opieką psychiatry dr. Myśliwca. Przyjmuje leki: fluxamed, mirtagen, fluanxol, hydroksyzynę.

(dowód: dokumentacja medyczna z POZ k. 298 zaświadczenie o stanie zdrowia k. 368, zaświadczenie lekarskie, informacja k. 369-370, historia choroby z POZ k. 372-381, zeznania świadka D. N. k. 256 0:40:20, zeznania świadka R. B. k. 256 1:6:13, zeznania powódki k. 256-257 1:25:42 i k. 392-393 0:23:59)

Powódka uskarża się na zaburzenia snu, trudności z pamięcią i koncentracją. Powódka M. B. funkcjonowała prawidłowo do 25 roku życia. Po raz pierwszy korzystała z pomocy psychiatrycznej w 1994 roku. Ponownie podjęła leczenie psychiatryczne 13.10.2008 roku i kontynuowała je do lutego 2010 roku. Przez okres kilkumiesięczny przebywała na zasiłku rehabilitacyjnym. Leczyła się z powodu zaburzeń depresyjnych z powodu trudnej sytuacji życiowej, trudności finansowych w związku ze spłatą kredytu na mieszkanie. Mimo stosowanego leczenia farmakologicznego przeciwdepresyjnego z równoległym procesem psychoterapeutycznym, objawy chorobowe depresyjne utrzymywały się z niewielkimi, czasowymi poprawami. Mimo sygnalizowanego, opisywanego w dokumentacji lekarskiej złego samopoczucia, korzystania ze zwolnień lekarskich, powódka była co najmniej czasowo aktywna życiowo, realizowała się w pracach artystyczno-malarskich. W latach 2010 - 2013 nastąpiła ogólna poprawa stanu psychicznego powódki, co przełożyło się na jej funkcjonowanie psychospołeczne. Pracowała jako redaktor pisma (...), realizowała się w pracach artystycznych i rękodzielniczych. Jej sytuacja życiowa była ustabilizowana. W dacie wypadku była osobą w pełni samodzielną. Nie leczyła się psychiatrycznie, długotrwały stan remisji utrzymywał się bez leczenia farmakologicznego. Nie korzystała również z pomocy psychologicznej. Zaburzenia w jej funkcjonowaniu psychospołecznym wystąpiły po powrocie ze szpitala i przynajmniej w pierwszym okresie były spowodowane skutkami odniesionych w wypadku urazów somatycznych- dolegliwościami bólowymi, ograniczeniami aktywności fizycznej, co skutkowało niemożnością wywiązania się z zadań związanych z pracą zawodową. Wystąpiły również zaburzenia psychiczne o charakterze reakcji na wydarzenie urazowe jakim był wypadek. Przejawiały się one nawracającymi wspomnieniami o wypadku, snami lękowymi, lękiem przed przechodzeniem przez jezdnię oraz przed korzystaniem z samochodu jako pasażer i jako kierowca, reakcjami lękowymi na dźwięki wydawane przez samochód. Zaburzenia psychiczne początkowo demonstrowały się jako (...) w związku z odniesieniami objawów do sytuacji wypadku komunikacyjnego z 23 kwietnia 2013 roku, a następnie przeszły w oporną na leczenie farmakologiczne postać depresji jako zespołu, który już wcześniej występował u powódki, stąd rozpoznanie nawracających zaburzeń depresyjnych. Zwiastuny tego schorzenia pojawiły się już miesiąc po podjęciu leczenia psychiatrycznego, współwystępując z objawami stresu pourazowego. Utrwalaniu się zespołu depresyjnego sprzyjały kolejne traumatyczne zdarzenia w życiu powódki (pożar, udar u ojca). Obecnie utrzymujące się objawy zespołu depresyjnego pozostają już bez związku jakościowego z przebytym zdarzeniem, tj. nie mają postaci zespołu postraumatycznego. Strach przed prowadzeniem samochodu utrwalił się u powódki jako reakcja fobijna przez fakt nie wygaszenia, w pierwszym okresie po wystąpieniu, lęku przed jazdą samochodem u osoby o małym doświadczeniu jako kierowcy samochodu.

U powódki występują nawracające zaburzenia depresyjne, nie majce charakteru (...). Nie można jednoznacznie stwierdzić, że jedyną przyczyną wystąpienia zaburzeń psychicznych był wypadek z 23 kwietnia 2013 roku, ale nie można również zakładać, że zaburzenia depresyjne nie wystąpiłyby, gdyby nie wypadek. Obecny stan psychiczny zdrowia powódki pozostaje zarówno w związku ze schorzeniami istniejącymi przed wypadkiem z dnia 23 kwietnia 2013 roku jak i z samym wypadkiem. Wskazana jest u powódki psychoterapia. Częstotliwości terapii i czasokres trwania do indywidualnego ustalenia przez psychoterapeutę. W związku z wypadkiem u powódki wystąpił długotrwały (około jednego roku) uszczerbek na zdrowiu psychicznym.

(dowód: opinia psychiatryczno-psychologiczna k. 287-298, dokumentacja medyczna z POZ k. 298)

Powódka podczas wypadku w dn. 23.04.2013r. doznała złamania kompresyjnego trzony L2 , następowych pourazowych dyskopatii L4/L5, L5/S1 oraz otarcia łokcia lewego. Leczenie powódki miało charakter zachowawczy w szpitalu i w poradni urazowo-ortopedycznej. Unieruchomienie odcinka L-S w gorsecie Javetta do 24.09.2013 i skierowanie na rehabilitację. W okresie leczenia wymagała pomocy osób trzecich do 12 tygodni po wypadku w wymiarze 1-2 godzin dziennie: pomoc w toalecie porannej, ubieraniu, w pracach domowych, przejazdach na kontrole lekarskie i na rehabilitacje. W bezpośrednim okresie powypadkowym dominował u powódki ból z okolicy L-S o nasileniu w skali bólowe od 0 do 10 na poziomie 6-7 stopni do 12 tygodni. Aktualne dolegliwości bólowe wynikają głównie z istniejących zmian dyskopatycznych kręgosłupa na poziomie L4/L5 z uciskiem na korzenie nerwowe po stronie lewej oraz L5/S1 bez ucisku korzeni nerwowych. Mogły one powstać w trakcie działania sił wzdłuż kręgosłupa przy jego zgięciu, doprowadzając do złamania kompresyjnego trzonu L2 i powodując dyskopatię w niższym odcinku - L4/l5, L5/S1. Doznane urazy w wypadku samochodowym mają obecnie wpływ na dalsze funkcjonowanie organizmu powódki. Powódka w następstwie potrącenia przez samochód doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 20%. Powódka nie powróciła do zdrowia po leczeniu następstw wypadku. Nadal odczuwa bóle kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego z promieniowaniem do lewej kończyny dolnej. Wymaga kontynuacji zabiegów rehabilitacyjnych, stosowania leków p/bólowych okresowych kontroli neurochirurgicznych. Powódka po wypadku w dn. 23.04.2013 wymagała do 6 miesięcy kontroli lekarskich raz w miesiącu, później raz na 3 miesiące. Wymaga zabiegów rehabilitacyjnych 3 razy w roku. Wizyty lekarskie i rehabilitacyjne mogą być realizowane bezpłatnie w ramach NFZ, jednakże ze względu na system kolejkowy i bardzo odlegle terminy pacjenci korzystają z zabiegów płatnych.

(dowód: opinia ortopedy k. 313-317, opinia uzupełniająca k.353-354)

Według informacji NFZ czas oczekiwania na rehabilitację refundowaną i nieodpłatną w województwie (...) w zależności od placówki rehabilitacyjnej wynosi od 0 do 377 dni. Są jednak przychodnie, w których rehabilitacja realizowana jest bez oczekiwania. Rehabilitacja udzielana jest w trybie ambulatoryjnym, dziennym lub stacjonarnym. Podstawową formę udzielania świadczeń, do której kierowani są pacjenci stanowią poradnie lekarskie rehabilitacyjne oraz gabinety fizjoterapii ambulatoryjnej. W poradni rehabilitacyjnej, na podstawie jednego skierowania, dopuszcza się objęcie opieką świadczeniobiorcę ze schorzeniami wymagającymi długotrwałej rehabilitacji, do czasu osiągnięcia poprawy w leczeniu danej jednostki, jednak nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia leczenia. Po tym okresie wymagane jest przedstawienie kolejnego skierowania, które może wystawić lekarz ubezpieczenia zdrowotnego. Fundusz finansuje ponadto do pięciu zabiegów dziennie w dziesięciodniowym cyklu terapeutycznym w zakresie fizjoterapii ambulatoryjnej. Brak jest przy tym dodatkowych ograniczeń jeśli chodzi o czas trwania opieki nad danym pacjentem, co powoduje, iż świadczenia te są w całości finansowane przez NFZ pod warunkiem przedstawienia przez świadczeniobiorcę odpowiedniego skierowania. Średni czas oczekiwania na udzielenie świadczenia dla przypadków stabilnych w zakresie fizjoterapii ambulatoryjnej na obszarze powiatu (...) wynosi 220 dni. Na terenie G. w ramach NFZ udzielane są świadczenia w rodzaju ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w zakresie ortopedii i traumatologii narządu ruchu, ortopedii i traumatologii narządu ruchu dla dzieci oraz dermatologii i wenerologii. W przypadku poradni neurochirurgicznych najbliższe znajdują się w K. i T..

(dowód: informacja z NFZ k. 221 i k. 325)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumentacje medyczną przedstawioną przez powódkę, dokumenty dotyczące życia zawodowego, społecznego i prywatnego powódki, zdjęć, korespondencji z ubezpieczycielem, dokumenty zalegające w aktach karnych i likwidacji szkody, których wiarygodności nie podważono oraz na podstawie zeznań powódki oraz świadków D. N., R. B., opinii biegłych ortopedy traumatologa, psychiatry i psychologa.

Zeznania powódki w zakresie przebiegu wypadku, doznanych urazów, obecnego stanu zdrowia i przebytego leczenia Sąd uznał za wiarygodne i korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym.

Zeznania świadków: D. N. i R. B. Sąd uznał za prawdziwe i logicznie. Świadkowie opisali funkcjonowanie powódki w sferze artystycznej i zawodowej przed wypadkiem oraz jej ograniczoną aktywność po wypadku. Przedstawili też stan zdrowotny powódki po wypadku oraz leczenie psychiatryczne przed i po wypadku.

Ustaleń w zakresie obrażeń powypadkowych powódki, skutków urazów także psychicznych, trwałych następstw, rokowań na przyszłość Sąd ustalił na podstawie opinii biegłych psychiatry i psychologa oraz ortopedy-traumatologa, które uznał za wiarygodne i przekonywujące. Biegli przedstawili jasne wnioski na podstawie badania powódki i dokumentacji medycznej jej leczenia. Do opinii biegłych powódka złożyła zastrzeżenia. Biegły ortopeda w opinii uzupełniającej wyczerpująco odniósł się do zarzutów powódki. Powódka ostatecznie cofnęła zarzuty dotyczące opinii psychiatryczno-psychologicznej.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie

Roszczenia powódki są częściowo zasadne, znajdując oparcie w treści art. 436 k.c. w zw. z art. 445 k.c. i 444 k.c. Zgodnie z art. 436 § 1 k.c., odpowiedzialność przewidzianą w artykule poprzedzającym ( art. 435 kc) ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny. Osobą bezpośrednio odpowiedzialną za spowodowanie obrażeń ciała powódki jest kierujący samochodem marki V. (...) C. J., który został za spowodowanie wypadku z dnia 23.04.2013 roku prawomocnie skazany wyrokiem nakazowym z dnia 25.07.2013 roku. Wyrok ten wiąże tut. Sąd na zasadzie art. 11 kpc.

Pozwany zakład ubezpieczeń jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej powódce przez tegoż kierowcę, na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych tj. na podstawie art. 822 k.c. w związku z art. 34 i 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22.05.2003 roku. Zgodnie z art. 822 k.c. § 1. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Natomiast § 4 stanowi, że uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Na mocy art. 34 ust 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych: z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ponadto ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35). Powódka jest osobą trzecią, o której mowa w art. 822 § 1 k.c., wobec czego przysługuje jej prawo dochodzenia roszczeń od zakładu ubezpieczeń. Strona pozwana co do zasady nie kwestionowała swojej odpowiedzialność za skutki zdarzenia.

Niewątpliwie w stosunku do M. B. uzasadnione jest przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę stosownie do art. 445 § 1 k.c. oraz zwrot wydatków na leczenie stosownie do art. 444 § 1 k.c.

Art. 445 § 1 kc pozwala na zasądzenie odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz cierpienia psychiczne (tj. ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia). Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości czy nieodwracalnego charakteru. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień i ujemnych doznań psychicznych powinny być przede wszystkim uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, jednakże w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku. Ponadto zadośćuczynienie ma posiadać charakter kompensacyjny i obiektywnie rzecz biorąc musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Nie jest możliwe zatem zasądzenie kwoty symbolicznej (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 15 lutego 2006r., IV CK 384/05; por. także wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 8 listopada 2005r., I Aca 329/05). Z drugiej jednak strony zadośćuczynienie nie może być zbyt wygórowane, bo prowadziłoby to do nieuzasadnionego wzbogacenia osoby poszkodowanej. Jego kwota winna być tak dobrana, aby odpowiadała aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2001r., III CKN 427/00).

Sąd uznał, że dla złagodzenia cierpień fizycznych i psychicznych powódki należy przyznać jej zadośćuczynienie w kwocie 70.000 zł, które należało pomniejszyć o 30.000 zł wypłacone przez ubezpieczyciela, do zasądzenia pozostało zatem 40.000 zł. Na wysokość zadośćuczynienia ustalonego przez Sąd przede wszystkim wpływ miał ustalony przez biegłego ortopedę 20 % uszczerbek na zdrowiu powódki oraz jej wiek. Powódka uległa wypadkowi gdy miała 44 lata, była kobietą w wieku średnim z planami na przyszłość, aktywną zawodowo i społecznie. Dolegliwości bólowe kręgosłupa, które towarzyszą jej do dnia dzisiejszego związane z rwą kulszową, wykluczają zaangażowanie powódki w prace społeczną w takim wymiarze jak robiła o przed wypadkiem. Powódka w związku z wypadkiem doznała zatem pewnych ograniczeń, cały czas odczuwa skutki wypadku związane z dolegliwościami bólowymi, co miało wypływ na ustaloną kwotę zadośćuczynienia. Wypadek i jego konsekwencji wpłynęły też negatywnie na sferę psychiczną powódki, doprowadzając do zespołu depresyjnego. Ustalając kwotę zadośćuczynienia Sąd miał jednak na uwadze, że powódka była już przed wypadkiem osobą o słabszej kondycji psychicznej, leczącą się na nawracajcie depresje. Jak wskazali biegli psycholog i psychiatra nie można jednoznacznie stwierdzić, że jedyną przyczyną wystąpienia zaburzeń psychicznych był wypadek z 23 kwietnia 2013 roku, ale nie można również zakładać, że zaburzenia depresyjne nie wystąpiłyby, gdyby nie wypadek. Obecny stan psychiczny zdrowia powódki pozostaje zarówno w związku ze schorzeniami istniejącymi przed wypadkiem z dnia 23 kwietnia 2013 roku jak i z samym wypadkiem.

Zasądzenie wyższej kwoty zgodnie z żądaniem powódki Sąd uznał zatem za nieuzasadnione okolicznościami przedmiotowej sprawy. Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie ma głównie charakter kompensacyjny i musi być rozumiane „(..) szeroko, albowiem obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i sferę psychiczną poszkodowanego, wysokość zadośćuczynienia odpowiadająca doznanej krzywdzie powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne” - por. wyrok SN z dnia 14.02.2008, II CSK 536/07 LEX nr 461725). Po za tym treść art. 445 § 1 k.c. pozostawia Sądowi swobodę w ustalaniu wysokości zadośćuczynienia i pozwala w okolicznościach rozpoznawanej sprawy - uwzględnić indywidualne właściwości i subiektywne odczucie osoby pokrzywdzonej ( tak SN W wyroku z dnia 6.06.1997 II CKN 204/97 niepubl). Żądana przez powódkę kwota zadośćuczynienia była kwotą zbyt wygórowaną w świetle okoliczności niniejszej sprawy. Przede wszystkim obecny stan zdrowia powódki nie jest wynikiem tylko skutków powypadkowych. Powódka eksponowała niemożność podjęcia pracy, tymczasem z orzeczenia (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności k. 133 wynika, że może podejmować prace w warunkach pracy chronionej, ale niepełnosprawność powódki wynika głównie ze schorzeń natury psychicznej, na które cierpi od 26 roku życia. Biegłe psychiatra i psycholog rozpoznały u powódki nawracające zburzenia depresyjne, które utrzymują się u powódki do chwili obecnej, ale nie są związane z zespołem (...), który wynikał ze stanu psychicznego powódki po wypadku. Aktualny stan psychiczny powódki wynika przede wszystkim z nawracających od 1995 roku depresji, nie powiązanych przyczynowo z wypadkiem oraz zaistniałymi już po wypadku traumatycznymi wydarzeniami w życiu rodzinnym powódki. Reasumując Sąd uznał, że kwota wskazana wyżej tytułem zadośćuczynienia jest adekwatna do krzywd fizycznych i psychicznych powódki przyczynowo związanych z wypadkiem z dnia 23.04.2013 roku.

W przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia art. 444 § 1 kc stanowi, że naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty związane z pokryciem strat materialnych i kosztów leczenia. Na tej podstawie Sąd zasądził na rzecz powódki kwotę 3120 zł. Odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 k.c. obejmuje wszelkie wydatki (koszty) pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne (niezbędne) i celowe (por. M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 425; G. Bieniek (w:) Komentarz..., s. 416; wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, M. Praw. 2008, nr 3, s. 116). Pojęcie „wszelkie koszty" oznacza koszty różnego rodzaju, których nie da się z góry określić, a których ocena, na podstawie okoliczności sprawy, należy do sądu (wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, LEX nr 378025). Celowość ponoszenia wszelkich wydatków może być związana nie tylko z możliwością uzyskania poprawy stanu zdrowia, ale też z potrzebą utrzymania tego stanu, jego niepogarszania (por. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 308/10, LEX nr 738127). Zawsze jednak obowiązek zwrotu dotyczy wydatków rzeczywiście poniesionych i nie wystarczy wykazanie, że były one obiektywnie potrzebne (wyrok SA w Poznaniu z dnia 8 lutego 2006 r., I ACa 1131/05, LEX nr 194522).

W ramach odszkodowania Sąd zasądził w sumie 2.873 zł w zaokrągleniu. Na kwotę tą składają się:

-1187,84 zł tytułem kosztów leków. Sąd korzystając z wyszukiwarki internetowej ujął w odszkodowaniu stosownie do załącznika przedstawionego przez powódkę do pozwu k. 148-150 tylko leki psychoaktywne, leki przeciwbólowe, maści na otarcia, środki opatrunkowe na kwotę 1.487,84 zł i pomniejszył ją o 300 zł wypłacone przez ubezpieczyciela. Nie uwzględnił natomiast pozycji związanych z witaminami, antybiotykami, leczeniem hemoroidów.

- 950 zł tytułem rehabilitacji prywatnej. Powódka bezpośrednio po wypadku odbyła rehabilitację w listopadzie 2013 i sierpniu 2014 roku, poza zabiegami refundowanymi, za co zapłaciła 1400 zł. Od kwoty tej Sąd odliczył 450 zł pokryte przez ubezpieczyciela. Zdaniem Sądu stan zdrowotny powódki wymagał zwiększonej rehabilitacji, której w ramach NFZ nie mogłaby w pełni zrealizować, a co wynika bezpośrednio z informacji udzielonej przez NFZ i czasu oczekiwania na zabiegi.

- 734,78 zł tytułem dojazdów na leczenie. Sąd policzył dojazdy wg stawki 0,8358 zł za 1 km stosowanej przy podróżach służbowych z uwzględnieniem wizyt i badań wynikających z dokumentacji medycznej otrzymując 1.276,78 zł. Od kwoty tej odliczył 542 zł wypłacone przez ubezpieczyciela. Sąd nie uwzględnił dojazdów do dermatologa i laryngologa, gdyż powódka nie wykazała aby te wizyty lekarskie były przyczynowo związane ze skutkami powypadkowymi w jej zdrowiu.

W pozostałym zakresie roszczenie odszkodowawcze oddalono. Sąd nie zasądził na rzecz powódki kosztów prywatnego leczenia specjalistycznego, bowiem powódka nie wykazała, że nie mogła skorzystać z leczenia specjalistycznego w ramach NFZ, tym bardziej, że leczenie realizowała na przestrzeni kilku lat. Miała zatem sposobność zapisania się i oczekiwania na leczenie bezpłatne u specjalistów. Sąd nie znalazł też podstaw do zasądzania na rzecz powódki utraconego zarobku w żądanej przez nią kwocie brutto, przez dopłatę 1739,72 zł. Różnica w zarobkach powódki i pobieranym z ZUS zasiłkiem chorobowym i świadczeniem rehabilitacyjnym wyniosła netto 1158,19 zł i taką kwotę ubezpieczyciel już powódce wypłacił. Utrata dochodów netto jest faktyczną utratą dochodu, dochód brutto powiększony jest o należności publicznoprawne i składki, nie można go zatem traktować wyjściowo w sprawie przeciwko ubezpieczycielowi.

Powódka zgłosiła również żądanie zasądzenia od pozwanego renty na zwiększone potrzeby i renty z tytułu utraconych widoków na przyszłość w łącznej kwocie 1070 zł miesięcznie wraz z odsetkami za opóźnienie w płatności.

Renta według art. 444 § 2 k.c. przysługuje w wyniku utraty przez poszkodowanego możliwości do pracy zarobkowej, co pociąga za sobą szkodę w postaci zmniejszenia dochodów, zmniejszenia się widoków na przyszłość, rozumianych jako przyszła strata majątkowa związana z indywidualnymi właściwościami poszkodowanego oraz z zwiększeniem się jego potrzeb na przyszłość, które są również szkodą przyszłą i odzwierciedlają stale powtarzające się wydatki na ich zaspokojenie. Analizując przedmiotowe żądanie należy mieć na uwadze jego przyszły charakter a także to, iż każda z wyżej wymienionych okoliczności musi mieć charakter trwały i może być samodzielną przesłanką zasądzenia renty. Sąd zatem co do zasady uznał żądnie renty zgłoszone przez powódkę za zasadne.

Sąd przyznał powódce rentę w kwocie 392 zł miesięcznie zł. Na zwiększone potrzeby miesięcznie powódka potrzebuje około 100 zł na leki. Powódka podała, że wydaje na leki psychotropowe po 100 zł miesięcznie i 50 zł na leki przeciwbólowe. Z opinii biegłej psychologa i psychiatry wynika że obecny stan psychiczny powódki wynika zarówno ze schorzeń istniejących przed wypadkiem z dnia 23.04.2013 roku, ale pozostaje też w związku z obrażeniami psychicznymi powypadkowymi. Stosowanie leków psychiatrycznych Sąd rozliczył w rencie. Powódka z uwagi na dolegliwości bólowe zakupuje też za 50 zł miesięcznie leki przeciwbólowe, których stosowania wymaga wg opinii biegłego ortopedy. W żądaniu renty domagała się 100 zł na zakup leków i wykonanie badań, które Sąd w całości uwzględnił. W rencie Sąd rozliczył też kwotę 175 zł dojazdy na leczenie i rehabilitacje wg żądania pozwu, bo wg obliczeń Sądu te miesięczne dojazdy wynoszą 183 zł (2207 zł : 12 miesięcy= 183 zł, w tym dojazdy na rehabilitację w R.-M. w G. przy ul. (...) rocznie tj. 3 * 10 zabiegów * 24 km * 0,8358 zł=601,77 zł, dojazdy na leczenie ortopedyczne 4 razy w roku poradni przyszpitalnej w G. * 20 km * 0,8358 zł= 66,86 zł i neurochirurgiczne w (...) razy w roku * 280 km * 0,8358 zł=468,04, dojazdy na leczenie psychiatryczne w poradni przyszpitalnej w (...) razy w roku * 20 km * 0,8358 zł=200,59 zł rocznie, psycholog w poradni przyszpitalnej w (...) na tydzień* 52 tygodnie rocznie * 2-* 0, (...)=869,23zł rocznie) oraz kwotę 117 zł na prywatną rehabilitację (1400 zł /12 miesięcy). Według biegłego ortopedy powódka wymaga 3 sesji rehabilitacyjnych realizowanych w ciągach 10 dniowych rocznie. Według informacje z NFZ powódka może realizować rehabilitację w warunkach ubezpieczenia, czas oczekiwania w powiecie (...), w którym mieszka wynosi 220 dni. Sąd uznał zatem, że w ciągu roku powódka może skorzystać raz z rehabilitacji w ramach NFZ, a pozostałe dwa ciągi rehabilitacyjne musi realizować prywatnie i odpłatnie. Wg przedstawionych faktur Sąd uśrednił roczne koszty prywatnej rehabilitacji.

Sąd nie znalazł podstaw do zasądzania w ramach renty kosztów potrzebnych na prywatne leczenie specjalistyczne u ortopedy, neurochirurga, psychiatry i psychologa. Jak wynika z informacji NFZ powódka ma możliwość korzystania z nieodpłatnego leczenia u tych specjalistów. W żaden sposób nie wykazała, że leczenie finansowane w ramach NFZ jest dla niej niedostępne z uwagi na czasookres oczekiwania. Podkreślenia też wymaga, że powódka leczy się w związku ze skutkami powypadkowymi od 2013 roku, miała zatem czas zapisania się na leczenie w ramach ubezpieczenia.

Ustawowe odsetki od zasądzonego roszczenia o zadośćuczynienie i odszkodowanie Sąd przyznał wg. żądania pozwu tj. 5.08.2014 roku. W orzecznictwie istnieje ugruntowana linia pozwalająca na zasądzenie odsetek z datą wsteczną do momentu wezwania sprawcy szkody do zapłaty. Powódka już w piśmie z dnia 3.06.2014 roku wskazywała na kwotę zadośćuczynienia 120.000 zł, domagała się też 7.564,73 zł odszkodowania. Ubezpieczyciel ostateczne stanowisko zajął w decyzji z dnia 4.08.2014 roku, już po upływu 30 dni określonych ustawowo na likwidację szkody, a powódka policzyła odsetki od dnia następnego. W tej sprawie w czasie postępowania likwidacyjnego nie zachodziły szczególne okoliczności wymagające ustalenia i odroczenia terminu płatności.

Odnośnie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość, to żądanie to Sąd uwzględnił. Mimo nowelizacji przepisów o przedawnieniu roszczeń z czynów niedozwolonych, także obecnie jest możliwość ustalenia odpowiedzialności za skutki wypadku na przyszłość. Teza uchwały SN z dnia 24 lutego 2009 r. sygn. akt III CZP 2/09, brzmi, iż pod rządem art. 442(1) § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości. W uzasadnieniu powołanego orzeczenia Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż choć istotnie w obecnym stanie prawnym wyeliminowane zostało niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła, nadal aktualny pozostaje argument, iż ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość ma na celu wyeliminowanie lub przynajmniej złagodzenie trudności dowodowych mogących wystąpić z kolejnym procesie odszkodowawczym z uwagi na upływ czasu pomiędzy wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę, a dochodzeniem jej naprawienia. SN zaakcentował, iż aktualnie, gdy nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie prowadząc do powstania odpowiedzialności pozwanego za skutki danego zdarzenia, drugi, czy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę. Trudności dowodowe z biegiem lat narastają, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości, zwalnia powoda (poszkodowanego) z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży. SN zwrócił też uwagę, iż ocena czy powód ma interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z danego zdarzenia musi być dokonana każdorazowo z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy.

W niniejszej sprawie Sąd uznał, że powódka wykazała interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość. Stan zdrowia powódki wymaga dalszej rehabilitacji. Ponadto powódka będzie odczuwać skutki wypadku w przyszłości, wynika to m.in. z rwy kulszowej, wymagającej dalszego leczenia ortopedycznego i neurochirurgicznego, a zatem i wyłożenia dodatkowych kosztów na ten cel. Z opinii biegłego ortopedy-traumatologa wynika jednoznacznie, że leczenie powypadkowe powódki w zakresie urazów kręgosłupa nie zostało zakończone.

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z art. 100 kpc. Sąd obciążył stronę pozwaną kosztami postępowania, nakazując ściągnąć od niej na rzecz SP opłatę od pozwu od zasądzonego roszczenia w kwocie 2379 zł oraz częściowo koszty opinii biegłych, które pokryto tymczasowo ze środków budżetowych tut. Sądu w wysokości 1370 zł jako 43% ( w takim zakresie powódka wygrała proces) z kwoty wypłaconej na rzecz biegłych tj. 3.185,48 zł. Koszty zastępstwa prawnego stron wzajemnie zniesiono.

SSO Monika Świerad

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE