UZASADNIENIE

Powódka A. W. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu (...) (...) w S. domagała się uznania wypowiedzenia umowy o pracę zawartej w dniu 31 grudnia 2014 r. za bezskuteczne oraz zasądzenia kwoty 5.400 zł tytułem wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Nadto wniosła o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że pozwany doręczył jej oświadczenie o rozwiązaniu za wypowiedzeniem umowy o pracę, a jako przyczynę wypowiedzenia wskazał niespełnienie wymogów kwalifikacyjnych do zajmowanego stanowiska. Nieprawidłowość ta miała zostać stwierdzona podczas kontroli pozwanego przez Wojewodę (...). Powódka zaznaczyła, że pomimo innej nazwy kierunku ukończonych studiów od wskazanej w art. 12 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, program ukończonych przez nią studiów był tożsamy z programem studiów na kierunkach wymienionych w ustawie. Podkreśliła, że ukończone studia teologiczne przygotowały ją należycie do pracy na stanowisku asystenta rodziny, o czym świadczy prawidłowe wykonywanie przez nią pracy przez okres ponad dwóch lat. Nadto dodała, że organ kontrolny nie wydał pozwanemu zalecenia czy nakazu wypowiedzenia powódce umowy o pracę w związku z dokonanymi podczas kontroli ustaleniami.

W odpowiedzi na pozew (...) w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Nadto wniósł o zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, że podstawą rozwiązania stosunku pracy z powódką stał się stwierdzony w trakcie kontroli przez Wojewodę (...) brak kwalifikacji powódki do zajmowania stanowiska asystenta rodziny. W wyniku kontroli stwierdzono, że powódka legitymuje się wykształceniem wyższym magisterskim na kierunku teologia, a zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej asystentem rodziny może być osoba, która posiada wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna. Katalog tych kierunków ma charakter zamknięty i nie może być uzupełniany. Pozwany podkreślił, że teologia nie została wymieniona wśród kierunków uprawniających do wykonywania pracy na stanowisku asystenta rodziny. Wskazał, że mając na uwadze stwierdzenie przez organ nadzoru nieprawidłowości w zakresie kwalifikacji powódki, warunkujących możliwość jej zatrudnienia na zajmowanym stanowisku asystenta rodziny, jak również sformułowane przez organ nadzoru zalecenia pokontrolne, pozwany zmuszony był rozwiązać stosunek pracy z powódką.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny.

Powódka w latach 2004 – 2009 była studentką (...) Wydziału Teologicznego na kierunku teologia, o specjalności nauki o małżeństwie i rodzinie. Studia te ukończyła uzyskując w roku 2013 tytuł magistra teologii w zakresie specjalności nauki teologiczne.

Bezsporne

Strony nawiązały stosunek pracy z dniem 31 grudnia 2013 r. Na jego podstawie powódka świadczyła na rzecz pozwanej pracę na stanowisku asystenta rodziny. Jego podstawę od 1 stycznia 2015 r. stanowiła umowa o pracę na czas nieokreślony.

Bezsporne

Przed zatrudnieniem powódki Kierowniczka pozwanego - E. A. zapoznała się z pełnym zakresem przedmiotów, jakie powódka realizowała w toku studiów teologicznych.

Wiedziała, iż powódka nie posiada wykształcenia wymaganego do pracy na stanowisku asystenta rodziny, albowiem zwróciła się ze stosownym zapytaniem do Departamentu (...)oraz do eksperta portalu internetowego „P..pl” .

Wiedziała też, że powódka pracowała w pogotowiu opiekuńczym, pełniąc tam zastępstwo za nieobecnych opiekunów. Na tej podstawie zdecydowała o zatrudnieniu powódki.

Dowód:

- pismo z 06.12.13 r. k. 37,

- przesłuchanie E. A. k. 39v,

- zaświadczenie k. 56 akt postępowania kontrolnego.

- wydruk wiadomości k. 58 akt postępowania kontrolnego.

Między 16 i 18 sierpnia 2016 r. pozwany poddany został kontroli Wojewody (...) w zakresie sposobu realizacji zadań nałożonych na gminę S. przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w tym w zakresie wspierania rodziny.

Podczas kontroli stwierdzono, że spośród trzech asystentów rodziny, tylko dwie osoby posiadały kwalifikacje zgodne z wymogami określonymi w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Jedna osoba zatrudniona na stanowisku asystenta rodziny posiadała wykształcenie magisterskie na kierunku teologia. Uznano, że osoba ta nie posiada wymogów kwalifikacyjnych do zajmowanego stanowiska.

W wystąpieniu pokontrolnym zalecono m.in., aby osoby zatrudnione na stanowisku asystenta rodziny spełniały wymogi kwalifikacyjne określone w art. 12 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Dowód:

- program kontroli k. 5-9 akt postępowania kontrolnego,

- wystąpienie pokontrolne k. 35.

W dniu 11 kwietnia 2017 r. pozwany wypowiedział powódce umowę o pracę. Jako przyczynę swojej decyzji wskazał niespełnienie przez powódkę wymogów kwalifikacyjnych do zajmowanego stanowiska (brak wykształcenia określonego w art. 12 ust. 1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej) stwierdzonego podczas kontroli Wojewody (...). Podał, że asystentem rodziny w myśl przytoczonego przepisu może być osoba, która posiada wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna. Wskazał także, że w toku kontroli stwierdzono, iż powódka od początku zatrudnienia nie posiadała wymaganych kwalifikacji, bowiem posiadała wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku teologia. W związku z tym jej zatrudnienie było niezgodne z prawem, a pracodawca błędnie zinterpretował posiadane przez powódkę kwalifikacje jako wystarczające do wykonywania obowiązków zawodowych na powierzonym stanowisku.

Bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne w sprawie zasadniczo pozostawały poza sporem i poczynione zostały w oparciu o dowody z dokumentów oraz przesłuchanie stron. Spór sprowadzał się do oceny, czy w tym bezspornym stanie faktycznym powódka posiadała wykształcenie uprawniające do pracy na stanowisku asystenta rodziny.

Przed tym jednak należy wskazać, iż podstawę żądania w zakresie uznania wypowiedzenia za bezskuteczne stanowił przepis art. 45 § 1 k.p., w myśl którego w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Wynikający z art. 45 § 1 k.p. wymóg zasadności wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony implikuje ustanowienie z mocy art. 30 § 4 k.p. obowiązku wskazania przez pracodawcę w pisemnym oświadczeniu woli o rozwiązaniu stosunku zatrudnienia konkretnej przyczyny owego wypowiedzenia. Wskazanie tejże przyczyny lub przyczyn przesądza o tym, iż spór przed sądem pracy może się toczyć tylko w ich granicach. Okoliczności podane pracownikowi na uzasadnienie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za słusznością wypowiedzenia umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 19 kwietnia 1999 r., sygn. akt II PK 306/09, Lex 602696). Dobitnie powyższe stanowisko potwierdzone zostało w wyroku Sądu Najwyższego z 19 lutego 1999 r., sygn. akt I PKN 571/98, Lex 39556, gdzie stwierdził, że pracodawca nie może wykazać zasadności wypowiedzenia umowy o pracę w oparciu o inną przyczynę, niż wskazaną w wypowiedzeniu.

Odnosząc się zaś w następnej kolejności do wagi przyczyny wskazać należy, że w ugruntowanym orzecznictwie Sądu Najwyższego, wypowiedzenie umowy o pracę jest zwykłym sposobem jej rozwiązania. W tym przypadku uzasadnioną przyczyną mogą być okoliczności leżące po stronie pracownika, choćby wynikały ze względów obiektywnych i nie były przez niego zawinione. Przyczynami dotyczącymi pracownika są, na przykład, okoliczności związane ze sposobem wykonywania przez niego pracy oraz z jego osobą. Przyczyny dotyczące pracownika mogą być niezawinione przez niego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2011 r., sygn. I PK 152/10, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r., sygn. II PK 108/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2007 r., sygn. I PK 79/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2001 r., sygn. I PKN 715/00).

Bezsprzecznie do przyczyn tych należy brak kwalifikacji wymaganych do pracy na danym stanowisku (por. wyrok Sądu Najwyższego z 12 lipca 2001 r., sygn. I PKN 542/00).

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 697- zwana dalej „ustawą”) stanowi, iż asystentem rodziny może być osoba, która posiada:

- wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna lub

- wykształcenie wyższe na dowolnym kierunku uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub studiami podyplomowymi obejmującymi zakres programowy szkolenia określony na podstawie art. 12 ust. 3 w/w ustawy i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub

- wykształcenie średnie i szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną, a także udokumentuje co najmniej 3-letni staż pracy z dziećmi lub rodziną.

Pozostałe wymogi dotyczą statusu i przebiegu władzy rodzicielskiej, istnienia obowiązku alimentacyjnego i karalności za przestępstwa.

Odkodowanie znaczenia przytoczonego przepisu, w myśl paremii „clara non sunt interpretanda”, nie wymaga zastosowania innych reguł wykładni, aniżeli językowych.

Ustawodawca w sposób jednoznaczny określił wymogi, jakie muszą spełnić osoby pretendujące do pracy na stanowisku asystenta rodziny. W zakresie wykształcenie wymagane jest, by posiadały wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna. Mogą też posiadać wykształcenie wyższe w innym dowolnym kierunku, ale wówczas muszą odbyć szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i udokumentować co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną lub studiami podyplomowymi obejmującymi zakres programowy szkolenia określony na podstawie art. 12 ust. 3 w/w ustawy i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną. Do kwestii tych szkoleń odnosi się rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkoleń na asystenta rodziny (Dz.U. z 2011 r., poz. 1608).

Możliwą jest również praca jako asystent rodziny z wykształceniem średnim. Tutaj dodatkowo również wymagane jest szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną, a nadto udokumentowanie co najmniej 3-letni stażu pracy z dziećmi lub rodziną.

Bezsprzecznie powódka nie ma wykształcenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy, albowiem ukończyła teologię. Nie ma żadnego znaczenia, iż w programie jej studiów pojawiały się przedmioty nauczane także na pedagogice, psychologii, socjologii, naukach o rodzinie czy pracy socjalnej. Na kierunkach tych naucza się również elementów prawa, co nie uprawnia pedagoga do przystąpienia do aplikacji adwokackiej.

Zbieżność programu studiów ukończonych przez powódkę z wymienionymi w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy miałaby znaczenie tylko wówczas, gdyby ustawodawca przewidział stosowne uregulowanie w tej kwestii, np. zawarłby w ustawie zapis, wedle którego o dopuszczalne byłoby odstępstwo od wymogu ukończenia studiów na wybranych kierunkach, gdyby na kierunku ukończonym przez osobę zainteresowaną nauczano określonych przedmiotów. Takiego postanowienia w ustawie nie ma, więc ewentualne podobieństwa w programie nauczania, nawet jeśli są istotne, to pod uwagę brane być nie mogą.

Sąd jednocześnie nie zgodził się też ze stanowiskiem zawartym w piśmie z Departamentu (...) z 6 grudnia 2013 r., co do tego, że pracodawca może zweryfikować doświadczenie osoby zainteresowanej pracą asystenta rodziny na podstawie załączonego do dyplomu wykazu zaliczonych przedmiotów. Jest ono nieuprawnione, gdyż żadna norma nie formułuje takich kompetencji w odniesieniu do pracodawcy.

Należy uznać, że w dacie wypowiedzenia powódka nie musiała odbywać rocznego stażu pracy z dziećmi lub rodziną (art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy). Wszak pracowała w pozwanym od początku roku 2014 r. Natomiast z jej akt osobowych nie wynika, by odbyła szkolenie określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie szkoleń na asystenta rodziny. Uczestniczyła w dwóch dwudniowych szkoleniach, których tematyka tylko w niewielkim zakresie pokrywała się z wymienioną w § 2 rozporządzenia. Nie obejmowały one też ilości godzin wymaganej § 3 rozporządzenia (230 godzin).

W konsekwencji nie można było uznać, że powódka spełnia kryteria określone w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. b i c ustawy – właśnie z uwagi na brak tego przeszkolenia.

Zatrudniając powódkę na stanowisku asystenta rodziny kierownik pozwanego naruszyła w/w przepis prawa powszechnie obowiązującego. Zasadnie więc zostało to wytknięte w toku postępowania kontrolnego prowadzonego przez Wojewodę (...). Utrzymywanie tego stanu rzeczy narażałoby pozwanego na zarzut niewłaściwego realizowania jego zadań, w tym stosowania norm prawnych odnoszących się do przedmiotu jego działalności i mogło narażać na konsekwencje prawne. Koniecznym było zatem wyeliminowanie tego naruszenia. Mogło to nastąpić albo poprzez podniesienie kwalifikacji przez powódkę, albo poprzez wyeliminowanie jej z grona pracowników.

Ostatecznie zatem Sąd uznał wypowiedzenie za uzasadnione, czemu dał wyraz w pkt I wyroku. Wobec tej oceny powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne, tak w zakresie żądania wywiedzionego na podstawie art. 45 § 1 k.p., jak i art. 47 kp.

O kosztach procesu orzeczono w pkt II wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. Powódka przegrała proces, więc powinna zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty, na które składało się wynagrodzenie pełnomocnika (180 zł) ustalone zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie – w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia pozwu.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)