UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 13 sierpnia 2013 r. powód M. G. domagał się zasądzenia od pozwanego A. W. kwoty 7 503,61 zł z odsetkami w wysokości 5% zgodnie z art. 27 Konwencji CMR od dnia 16 stycznia 2012 r. oraz kosztów procesu. Twierdził, że pozwany na podstawie umowy przewozu międzynarodowego dokonał transportu przesyłki, podczas którego doszło do uszkodzenia panelu drzwi PCV. Na dochodzoną kwotę składa się: 2 968,61 zł tytułem zakupu przez powoda nowego wypełnienia drzwiowego HT/ (...), 4 428 zł jako koszt wymiany uszkodzonych drzwi u klienta
w Niemczech i 107 zł z tytułu proporcjonalnie obliczonej kwoty przewoźnego.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Kwestionował wysokość szkody przy uwzględnieniu wartości drzwi – 2 968,61 zł, zarzucając, że nieuzasadniona ekonomicznie była wymiana drzwi na nowe z uwagi na drobne uszkodzenia, brak możliwości ustalenia, że do uszkodzenia doszło podczas transportu. Podniósł też zarzut przedawnienia roszczenia.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd I instancji zasądził od pozwanego na rzecz powoda 6 000 zł z odsetkami ustawowymi od 21 stycznia (...)., przy czym od 1 stycznia 2016 r.
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz koszty procesu w kwocie 1 413 zł, oddalił powództwo w pozostałej części i polecił zwrócić stronom resztę zaliczki. Nie zostało sporządzone uzasadnienie wyroku (§ 95 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2015 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych).

Apelację od powyższego wyroku w części uwzględniającej powództwo oraz zasądzającej koszty procesu złożył pozwany, zarzucając mu:

1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 361 § 1 i 2 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, skutkujące przyjęciem, że pozwany zobowiązany jest do świadczenia odszkodowawczego względem powoda w sytuacji, gdy powód nie udowodnił należycie faktu poniesienia szkody oraz jej wysokości, a zasądzone odszkodowanie ma charakter wyłącznie hipotetyczny i pozostaje oparte na abstrakcyjnych obliczeniach biegłego,

2. naruszenie przepisów art. 6 kc w zw. z art. 232 kpc poprzez wadliwe przyjęcie, że powód sprostał ciężarowi dowodowemu, co dało podstawę do uwzględnienia powództwa w części, podczas gdy powód nie wykazał tak podstawy odpowiedzialności pozwanego, jak i faktu doznania szkody oraz jej wysokości, a wiarygodność środków dowodowych, którymi ja wykazywał, co w szczególności odnosi się do faktury VAT nr (...) została zaprzeczona w toku postępowania dowodowego, zatem brak jest po stronie powoda wykazania podstawowych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej,

3. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 792 kc w zw. z art. 117 § 2 kc poprzez nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia w sytuacji, gdy złożone przez powoda zawezwanie do próby ugodowej, jako z góry skazane na niepowodzenie, nie mogło odnieść zamierzonego skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia, a zatem roszczenie powoda uległo przedawnieniu w rocznym terminie,

4. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, sprzeczną
z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego, a także sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym poprzez:

a) pominięcie zeznań świadka strony powodowej - K. K., z których wprost wynika, że to firma powoda dokonała wymiany uszkodzonego panelu na nowy w Niemczech, co było tym łatwiejsze, że niemal 50% towarów i usług firmy powoda eksportowanych jest na terytorium Niemiec, a zatem powód miał możliwość i sposobność naprawy uszkodzonego elementu, co zaś wskazuje na bezzasadność twierdzeń powoda co do rzekomo poniesionej szkody i jej wysokości, gdyż na tę okoliczność powód załączył faktury, z których wynika, że zlecił dokonanie wymiany innemu przedsiębiorcy,

b) pominięcie i błędną ocenę dowodu z dokumentacji fotograficznej drzwi, z której wynika, że ewentualna szkoda mogła polegać jedynie na trzech drobnych wgnieceniach, co potwierdzają dodatkowo relacje kierowcy L. D.,

c) pominięcie okoliczności, że naprawa uszkodzonego elementu wykonana miała być dopiero po roku od jego montażu,

5. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez bezkrytyczne podejście do sporządzonej w sprawie opinii biegłego sądowego K. L. i oparcie rozstrzygnięcia na jej wariancie najmniej korzystnym dla pozwanego, w sytuacji gdy powód miał obowiązek i możliwość minimalizacji wysokości szkody, a nadto istnieje duże prawdopodobieństwo, iż podlegające ocenie biegłego drzwi nie stanowiły tego egzemplarza, który rzekomo miał zostać uszkodzony przez pozwanego, zatem brak jest pewności co do tożsamości przedmiotu transportu i przedmiotu oględzin, zatem wnioski biegłego pozostają jedynie teoretyczne.

Apelujący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem jej ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu przytoczył argumentację na poparcie zarzutów apelacyjnych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda kosztów postępowania apelacyjnego, podnosząc że do przewozu spornych drzwi, który odbywał się na trasie międzynarodowej, zastosowanie mają przepisy Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z 19 maja 1956 r.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył:

Apelacja pozwanego zasługuje częściowo na uwzględnienie.

Sąd I instancji zgromadził wyczerpujący materiał dowodowy w oparciu o wnioski zaoferowane przez strony – w postaci dokumentów oraz zeznań świadków i pozwanego oraz opinii biegłego z zakresu technologii drewna, mebli, stolarki budowlanej – okna i drzwi z drewna, z aluminium i z PCV. Jest on wystarczający do dokonania ustaleń, istotnych
w sprawie. Z braku uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy, posiadając uprawnienia do merytorycznej oceny materiału dowodowego zebranego w toku procesu przed Sądem I instancji, ustalił, że strony łączyła umowa przewozu międzynarodowego, gdyż pozwany transportował produkty powoda z Polski do Niemiec (list przewozowy CMR – k.8). Wśród nich znajdowały się drzwi PCV, które podczas przewozu uległy uszkodzeniu, polegającym na trzech wgnieceniach panelu. To wprawdzie pracownicy powoda dokonywali załadunku, zabezpieczając drzwi przez spięcie pasami i umieszczenie styropianu, lecz pozwany na ten sam pojazd załadował następnie kolejny towar od innego zlecającego przewóz, o czym świadczy „przesunięcie” towaru w naczepie (zeznania A. G. – k.259, K. K. – k. 260, kierowcy pozwanego L. D. – k. 288, pozwanego – k.289). Przedstawiciele pozwanego nie byli obecni przy załadunku u powoda. Za przewóz towaru powoda na łączną kwotę 55 000 zł pozwany wystawił fakturę VAT na 2 675,19 zł (k.11).

Cena drzwi wynosiła 9 969,72 zł (faktura z 14.10.2011 r. – k.20). Za nowy panel powód zapłacił 2 968,61 zł (faktura z 14.09.2012 r. – k.18), a zatem koszt naprawy nie był niewspółmiernie wysoki do wartości drzwi.

Biegły z zakresu technologii drewna, mebli, stolarki budowlanej – okna i drzwi z drewna, z aluminium i z PCV K. L. w opinii (k.137 – 148, 185 - 188) wskazał rodzaj uszkodzenia panelu drzwi PCV oraz możliwe sposoby jego naprawy. Podczas oględzin w dniu 11 lutego 2015 r. nie było kwestionowane, by wskazany biegłemu panel nie stanowił tego, który został uszkodzony podczas przewozu. Za uzasadniony potrzebą naprawienia szkody w pełnym zakresie Sąd uznał wymienioną przez biegłego wymianę panelu. Zasada minimalizacji szkody nie oznacza bowiem dostarczenia nabywcy towaru niepełnowartościowego. Zrozumiałym uprawnieniem kupującego ze względu na walory estetyczne i jakościowe (trwałość) jest wymiana uszkodzonego towaru, stąd nie można oczekiwać, by zgadzał się on na inne formy naprawy.

Powyższe informacje udzielone przez biegłego, podobnie jak określenie wartości robocizny związanej z wymianą panelu na 1 000 zł posłużyły Sądowi Okręgowemu do dokonania ustaleń na okoliczność wysokości szkody, którą w całości biegły określił na 6 000 zł. Sąd nie podzielił natomiast dalszych wniosków biegłego w zakresie, w jakim określił wartość panelu na 2 000 zł, a to wobec treści faktury VAT (...) przedstawionej przez powoda oraz koszt przejazdu – z uwagi na brak uzasadnienia takiego stanowiska. Tę okoliczność z pewnością zgodnie z art. 6 k.c winien udowodnić powód. Takiego dowodu nie stanowiła – zdaniem Sądu – faktura wystawiona przez T. S., gdyż co najmniej za nieekonomiczne uznać należy skorzystanie przez powoda z usług innego przedsiębiorcy,
w sytuacji, gdy jego pracownicy – montażyści przy okazji kolejnych przewozów mogli dokonać naprawy. Świadek K. K., pracownik powoda zeznał przecież, że „to nasza firma dokonała wymiany uszkodzonego panelu na nowy w Niemczech, wymiana panelu może zająć około 1 – 2 godziny”.

Przed Sądem Rejonowym w Rybniku pod sygn. akt VI GC 292/12 toczyła się sprawa z powództwa A. W. przeciwko M. G. o zapłatę m.in. kwoty 2 675,19 zł tytułem przewoźnego, obejmującego transport przedmiotowych drzwi.
W postępowaniu tym M. G. przedstawił do potrącenia należność z tytułu szkody za uszkodzenie drzwi, określając jej wartość na 9 300 zł. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd przyjął za udowodnioną odpowiedzialność A. W. za uszkodzenie drzwi, natomiast za niewykazaną uznał wysokość szkody (odpis uzasadnienia – k.14 – 17). Przed tym Sądem pod sygn. akt VI GCo 200/12 toczyła się tez sprawa z wniosku M. G. z 12 października 2012 r. o zawezwanie A. W. do próby ugodowej, w której nie doszło do zawarcia ugody ((kopia wniosku – k.59 – 61)..

W tak ustalonym stanie faktycznym przyjąć należało, że umowa stron podlega przepisom Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) sporządzonej w Genewie dnia 19 maja 1956 r., skoro zgodnie z jej art. 1 ust.1 stosuje się ją do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Wbrew zatem zarzutom pozwanego oceny jego odpowiedzialności nie dokonuje się w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego, natomiast art. 17 ust.1 powołanej Konwencji stanowi, że przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie pozwala na ustalenie, że do uszkodzenie drzwi nastąpiło podczas przewozu, a tym samym odpowiedzialność za szkodę ponosi pozwany.

Na zasądzoną kwotę składa się koszt zakupu nowego panelu – 2 968,61 zł, robocizny koniecznej do jego wymiany – 1 000 zł i 107 zł z tytułu proporcjonalnie obliczonej kwoty przewoźnego.

Niesłuszny okazał się zarzut pozwanego, dotyczący przedawnienia roszczenia, gdyż niewątpliwie doszło do skutecznej w świetle art. 123 § 1 pkt 1) kc przerwy biegu przedawnienia z uwagi na dwie okoliczności: złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, a nadto zgłoszenie zarzutu potrącenia w procesie VI GC 292/12, które nie odnosi wprawdzie skutku w postaci powagi rzeczy osądzonej, natomiast stanowi czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, a w konsekwencji prowadzi do przerwy biegu przedawnienia.

O szkodzie powód informował pozwanego pismem z 16 stycznia 2012 r., przedstawiając jej wartość do potrącenia z należnością pozwanego. O odsetkach Sąd Okręgowy orzekł na mocy art. 27 ust.1 Konwencji, który stanowi, że osoba uprawniona może żądać odsetek od kwoty odszkodowania. Odsetki te, w wysokości 5% rocznie, liczą się od dnia skierowania pisemnej reklamacji do przewoźnika, a jeżeli tej reklamacji nie było, od dnia wytoczenia powództwa sądowego.

Z powyższych względów zaskarżony wyrok na mocy art. 386 § 1 kpc należało w części zmienić, natomiast w pozostałym zakresie apelacja winna być oddalona (art. 385 kpc).

Orzeczenie o kosztach postępowania w każdej instancji uzasadnia przepis art. 100 kpc. Powód wygrał sprawę w 54% (4 075,61 zł : 7 503,61 zł), a poniósł koszty 2 196,82 zł (300 zł opłaty sądowej, 1 217 zł koszty zastępstwa procesowego i 679,82 zł wykorzystanej zaliczki na biegłego, reszta podlega zwrotowi), z czego 54% daje kwotę 1 186,28 zł, natomiast pozwany poniósł koszty w wysokości 2 232,77 zł (1 217 zł – koszty zastępstwa procesowego, 915,77 zł wypłaconej zaliczki na biegłego, 40 zł opłaty od zażalenia, 60 zł – koszty zastępstwa w postępowaniu zażaleniowym), z czego 46% daje kwotę 1 027,07 zł, stąd powinien zwrócić powodowi kwotę 159,20 zł.

Z kolei w II instancji powód wygrał sprawę w 68% (4 075,61 zł : 6 000 zł), koszty zastępstwa procesowego wyniosły 900 zł, stąd słusznie poniesione – 612 zł. Pozwany natomiast poza kosztami zastępstwa procesowego uiścił opłatę od apelacji 300 zł, w sumie poniósł koszty 1 200 zł, z czego 32% daje kwotę 384 zł, stąd powinien zwrócić powodowi 228 zł.

SSO Iwona Wańczura SSO Lesław Zieliński SSR (del.) Agata Żuradzka-Stuglik

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE