Sygn. akt V ACa 979/17

POSTANOWIENIE

Dnia 19 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Ewa Kaniok (spr.)

Sędziowie: SA Bogdan Świerczakowski

SO (del.) Zuzanna Adamczyk

Protokolant: sekr. sądowy Anna Łachacz

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2017 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko S. W. i T. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 6 listopada 2014 r., sygn. akt IV C 1338/09

postanawia

odrzucić apelację.

Zuzanna Adamczyk Ewa Kaniok Bogdan Świerczakowski

Sygn. akt V ACa 979/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 06 listopada 2014 r. wydanym w sprawie IV C 1338/09 Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym uchylił częściowo nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 07 sierpnia 2009 r., sygn. akt IV Nc 136/09 co do kwoty 729.879,37 zł oraz w części dotyczącej zasądzonych kosztów procesu; w punkcie drugim oddalił powództwo co do kwoty 729.879,37 zł; w punkcie trzecim kosztami procesu obciążył w 53% pozwaną i w 47% powoda, pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani S. W., T. K. i B. K..

Pozwani S. W. i T. K. zaskarżyli wyrok w zakresie utrzymującym w mocy nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym dnia 07 sierpnia 2009 r. co do kwoty 827.034,04 zł oraz w punkcie trzecim.

W konkluzji wnieśli o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uchylenie w całości nakazu zapłaty wydanego w postepowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Warszawie dnia 07 sierpnia 2009 r. i oddalenie powództwa w całości w stosunku do S. W. i T. K., ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i w tym zakresie przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi Okręgowemu w Warszawie. Nadto wnieśli o zasądzenie solidarnie kosztów postepowania za obie instancje.

Apelacja B. K. została prawomocnie odrzucona postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 28 lipca 2015 r. (k.2113).

Powód wniósł o oddalenie apelacji S. W. i T. K. oraz o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 373 k.p.c. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym apelację, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji.

Nieodrzucenie środka odwoławczego na posiedzeniu niejawnym nie wyłącza późniejszego odrzucenia go na rozprawie (por: Sąd Najwyższy postanowienie z dnia 25.11.2010 r., I CZ 139/10, Lex 1391129).

Apelacja wniesiona przez S. W. i T. K. jest niedopuszczalna, jako odnosząca się do rozstrzygnięcia, którego w zaskarżonym wyroku nie ma.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem zaskarżone może być tylko orzeczenie istniejące. Nie można wnieść środka odwoławczego od orzeczenia, które nie zostało - w rozumieniu przepisów prawa procesowego wydane. Chodzi tu zarówno o brak orzeczenia w ogóle, jak i brak w wydanym orzeczeniu rozstrzygnięcia w danym przedmiocie - np. oddalenia powództwa czy wniosku w pozostałej części (postanowienie SN z dnia 11.09.2002 r., V CKN 1165/00, LEX 5722).

Powyższe ma również zastosowanie w sytuacji, gdy do wydania wyroku dochodzi na skutek rozpoznania zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. W myśl art. 496 k.p.c. po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydaje wyrok, w którym nakaz zapłaty w całości lub w części utrzymuje w mocy albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Jak wynika z powyższego, orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, w której wcześniej wydano nakaz zapłaty, w każdym wypadku powinno odnosić się do tego nakazu. Przy merytorycznym rozpoznaniu sprawy sąd uznając roszczenie zasądzone nakazem zapłaty za uzasadnione w całości, utrzymuje nakaz zapłaty w mocy. W przypadku uznania częściowej słuszności wydanego nakazu sąd utrzymuje w mocy nakaz zapłaty w odpowiedniej części zaś w powstałej uchyla go, wydając jednocześnie stosowne orzeczenie o żądaniu pozwu, tj. oddala powództwo lub orzeka o niemożności orzeczenia o tym żądaniu.

Zgodnie z poglądami doktryny i judykatury nie budzi wątpliwości, że praktyka polegająca na orzekaniu w wyroku jedynie o uchyleniu części nakazu zapłaty i oddaleniu w tym zakresie powództwa jest wadliwa. Nie uwzględnia ona bowiem nowelizacji art. 496 k.p.c. w świetle, której za nieaktualne należy uznać stanowisko dotyczące tego zagadnienia prezentowane przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 czerwca 1986 r., sygn. akt III CZP 13/84 (Lex 3005). Te ocenę potwierdza nowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 23 stycznia 2008 roku, sygn. akt V CSK 392/07 (Lex 584213), Sąd Najwyższy stwierdził, że w przypadku częściowej bezzasadności zarzutów w wyroku powinna znaleźć się formuła, że nakaz zapłaty w części zostaje utrzymany w mocy. Niewątpliwie takiej formuły Sąd I instancji nie zawarł w wyroku z dnia 06 listopada 2014 r. Jednocześnie Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że przy uchyleniu jedynie części nakazu zapłaty i oddaleniu w tej części powództwa, brak wskazanej formuły dotyczącej utrzymania nakazu zapłaty „w mocy w całości lub w części”, powoduje brak rozstrzygnięcia o części zarzutów jak i brak stanowiska odnośnie uwzględnienia powództwa. Podobnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 lipca 2006 r., I CZ 35/06, (Lex 584195) stwierdził, że jeżeli w wyniku rozpatrzenia zarzutów od nakazu zapłaty Sąd uzna, iż zasądzone roszczenie jest uzasadnione w części, a w pozostałym zakresie postępowanie podlega umorzeniu, to w sentencji wyroku uchyla nakaz zapłaty w oznaczonym zakresie i postępowanie umarza, a w pozostałej części nakaz zapłaty utrzymuje w mocy. Nadto postanowieniem z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt V CZ 68/14, (Lex 1532996) Sąd Najwyższy odniósł się do skutku uchylenia nakazu zapłaty, bez jednoczesnego orzeczenia o żądaniu pozwu. Sąd Najwyższy stwierdził, że samo uchylenie nakazu zapłaty, bez jednoczesnego orzeczenia o żądaniu pozwu, oznacza brak substratu zaskarżenia i uniemożliwia stronie wywiedzenie środka zaskarżenia.

Sąd po rozpoznaniu zarzutów powinien odnieść się do bytu prawnego nakazu zapłaty w granicach zaskarżenia nawet wówczas gdy zamierza utrzymać go w mocy tylko częściowo.

W sprawie niniejszej Sąd I instancji rozstrzygając w przedmiocie częściowego uchylenia nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia z dnia 07 sierpnia 2009 r., sygn. akt IV Nc 136/09, nie orzekł o utrzymaniu nakazu zapłaty w mocy w pozostałej części. Wywiedziona przez S. W. i T. K. apelacja dotyczy zatem części nakazu zapłaty, o której Sąd Okręgowy nie rozstrzygnął. Z uwagi na powyższe apelacja podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna z powodu braku substratu zaskarżenia, na podstawie art. 373 k.p.c. .Apelacja odnosząca się do części pominiętej jest niedopuszczalna.

Uzupełniająco dodać należy, że wyrok Sądu Okręgowego z dnia 06 listopada 2014 r. musi być potraktowany jako częściowy, a zatem na Sądzie I instancji ciąży obowiązek rozpoznania zarzutów w pozostałej części. Powyższe wynika z faktu, że uprzednio został wydany nakaz zapłaty, który zgodnie z art. 494 §2 k.p.c. ma skutki prawomocnego wyroku, tylko w takiej części w jakiej nie wniesiono przeciwko niemu skutecznie zarzutów. Z uwagi na okoliczność, że w sprawie niniejszej zarzuty zostały wniesione, muszą zostać rozpoznane.

SSO Zuzanna Adamczyk SSA Ewa Kaniok SSA Bogdan Świerczakowski