Sygn. akt VI GC 145/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VI Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Joanna Rusińska

Protokolant: sekr. Monika Jabłońska

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2017 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa E. M.

przeciwko (...) sp. z o.o. w T. (dawniej (...) sp. z o.o. w T.)

o stwierdzenie nieważności uchwał

I. stwierdza nieważność uchwał nr (...) i nr (...)Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. w T. wpisanej do KRS pod numerem (...) ( aktualnie (...) sp. z o.o. w T.) z dnia 27 kwietnia 2017 r. w przedmiocie umorzenia 10 (dziesięciu ) udziałów E. M. w spółce oraz w przedmiocie wynagrodzenia za umorzone udziały E. M. i sposobu jego sfinansowania ze środków spółki,

II. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3.097,00 zł (trzy tysiące dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

VI GC 145/17

UZASADNIENIE

Powódka E. M. wniosła do tutejszego pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w T. żądając stwierdzenia nieważności uchwał nr (...) oraz (...) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) sp. z o.o. w T. (dawniej (...) sp. z o.o.) wpisanej do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) z dnia 27.04.2017 roku w sprawie umorzenia 10 udziałów E. M. oraz w sprawie określenia wynagrodzenia za umarzane udziały, względnie o uchylenie opisanych uchwał. Powódka wniosła również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że jest wspólnikiem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. (dawniej (...) sp. z o.o.). W dniu 27 kwietnia 2017 roku odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników pozwanej, podczas którego podjęto m. in. uchwały: nr (...)o umorzeniu 10 udziałów E. M., na jej wniosek, za wynagrodzeniem i uchwałę nr (...) określającą wysokość wynagrodzenia zgodnie z § 3 ust. 4 umowy spółki i art. 199 k.s.h. za umorzone udziały w kwocie 1 000 zł za jeden umarzany udział tj. łącznie 10 000 zł. Uchwalono, że wynagrodzenie zostanie wypłacone i pokryte z kapitału zapasowego spółki bez obniżenia kapitału założycielskiego. Powódka argumentowała, że uchwały zostały podjęte z naruszeniem art. 238 ust 1 k.s.h., gdyż pismo zwołujące zgromadzenie wspólników nie zostało powódce skutecznie doręczone. Powódka nie wiedziała, że w dniu 27 kwietnia 2017 roku odbyło się zgromadzenie wspólników. Powódka dowiedziała się o podjętych uchwałach, w związku z pozwem jaki złożyła pozwana spółka przeciwko powódce przed tut. Sądem o zwrot wynagrodzenia wypłaconego za umorzenie udziałów (sygn. akt VI GC 195/17). Zawiadomienia o zgromadzeniu wspólników wyznaczonym na dzień 27 kwietnia 2017 roku zostały wysłane najprawdopodobniej pod nieaktualny adres tj. ul. (...) w Z., a tym samym powódka nie miała możliwości podjęcia korespondencji. Prezes zarządu pozwanej spółki znał aktualny adres zamieszkania powódki tj. ul. (...) w T., a mimo to z premedytacją wysłał zawiadomienia na nieaktualny adres powódki w celu pozbawienia możliwości udziału powódki w zgromadzeniu wspólników. Powódka wyjaśniła, że prezes zarządu pozwanej spółki J. M. (1)jest jej mężem, od którego wyprowadziła się kilka miesięcy wcześniej ze wspólnego adresu (...) w Z.. W tym samym okresie gdy były wysyłane zawiadomienia o zgromadzeniu wspólników J. M. (1) wysyłał inne pisma do powódki ( pismo o odwołaniu darowizny) na prawidłowy adres powódki tj. (...) w T.. Również drugi członek zarządu J. M. (2) posiadał wiedzę o aktualnym adresie powódki. Zgodnie z protokołem zgromadzenia wspólników zawiadomienia zostały wysłane też za pomocą poczty elektronicznej. Powódka nie otrzymała tych zawiadomień ponieważ od kilku miesięcy nie ma dostępu do służbowego adresu poczty elektronicznej. Powódka nie miała więc możliwości zapoznania się z zawiadomieniem o zgromadzeniu wspólników. Powódka wskazała też, że wynagrodzenie za umorzone udziały było rażąco niższe od przewidywanego zgodnie z umową spółki, a powódka nie wyrażała zgody na umorzenie udziałów w ten sposób. Powódka jeśli wyrażała zgodę na umorzenie udziałów to warunkiem tej zgody było wypłacenie jej wynagrodzenia odpowiadającego wartości księgowej udziału tj. 8 000 zł za udział. Umorzenie udziałów dokonane zaskarżoną uchwałą nie może być dobrowolne bowiem powódka nie wyrażała zgody na umorzenie udziałów na takich warunkach. Uchwały rażąco naruszają bezwzględnie obowiązujące przepisy jak i umowę spółki. Powódka nie składał żadnego wniosku o umorzenie 10 udziałów, o których mowa w uchwale nr (...)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany argumentował, że pismo zwołujące zgromadzenie wspólników zostało wysłane pozwanej na prawidłowy adres – zgodnie z jej oświadczeniem złożonym spółce o adresie zamieszkania. Powódka nigdy tego oświadczenia nie zmieniła. Nawet gdyby uznać, że zawiadomienie o zgromadzeniu wspólników nie zostało powódce skutecznie doręczone to nie wywarło to wpływu na treść zaskarżonych uchwał. Spółka (...)ma bowiem dwóch wspólników tj. spółkę (...)sp. z o.o., która posiada 98% udziałów oraz E. M., która posiada 2 % udziałów. Obecność powódki i jej głosy nie wpłynęłyby na treść uchwał. Umorzenie udziałów nastąpiło na wniosek powódki, a faktyczne wynagrodzenie za umorzone udziały to kwota 10.000 zł. Powódka w listopadzie 2016 roku zmieniła pracę (przestała pracować w pozwanej spółce) jednak umówiła się z prezesem pozwanej spółki, że wróci do pracy od lutego 2017 roku. Powódka oszukała pozwanego i nie wróciła od lutego 2017 roku do pracy w spółce, wykorzystując wcześniej pozwanego aby ten wypłacił jej 80 000 zł na zakup samochodu (...). Wobec takiego niezgodnego z zasadami współżycia społecznego zachowania powódki – pismem z dnia 11 kwietnia 2017 roku pozwany zawiadomił powódkę o tym, że w dniu 27 kwietnia 2017 roku w siedzibie spółki odbędzie się zgromadzenie wspólników, którego przedmiotem będzie umorzenie udziałów oraz uchylenie wcześniejszych uchwał z dnia 21.11.2016 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka E. M. jest wspólnikiem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T. (dawniej (...) sp. z o.o. w T., KRS nr (...)). Nabyła w spółce 10 udziałów.

Prywatnie E. M. jest małżonką prezesa zarządu pozwanej spółki J. M. (1). Małżonkowie wspólnie zamieszkiwali pod adresem ul. (...) w Z.. W styczniu 2017 roku powódka ostatecznie wyprowadziła się od męża i zamieszkała pod adresem ul. (...) w T.. Mąż powódki znał jej aktualny adres zamieszkania bowiem uczestniczył w zakupie mieszkania. Od listopada 2016 roku powódka przestała też być pracownikiem pozwanej spółki i nie miała już dostępu do służbowych adresów mailowych. Zarówno J. M. (1) jak i członek zarządu pozwanej spółki J. M. (2)znali aktualny adres zamieszkania, adres zatrudnienia, adresy mailowe oraz numery telefonów powódki. W pozwanej spółce pracował też brat powódki, przez którego możliwy był kontakt z powódką.

Okoliczności bezsporne, a nadto przesłuchanie powódki k. 103 verte, przesłuchanie prezesa pozwanej spółki J. M. (1) k. 104 verte, przesłuchanie J. M. (2) k. 106.

Jeszcze w listopadzie 2016 roku powódka wyraziła ustną zgodę na umorzenie 8 udziałów za kwotę 10 000 zł jeden udział. Powódka nigdy nie wyrażała zgody, ani nie składał wniosku o umorzenie wszystkich 10 udziałów za wynagrodzeniem w kwocie 1 000 zł za jeden udział.

Dowód: zeznania powódki k.103

W dniu 27 kwietnia 2017 roku odbyło się nadzwyczajne zgromadzenie wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w T.. Na zgromadzeniu obecny był jedynie J. M. (1) działający w imieniu wspólnika (...)sp. z o.o. w T. jako członek zarządu uprawniony do reprezentacji samoistnej oraz jako udziałowiec spółki pod firmą (...)sp. z o.o. w T..

Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników podjęło uchwałę nr (...)o treści: ,,Nadzwyczajne Zgromadzenie wspólników spółki (...) sp. z o.o. postanawia umorzyć 10 udziałów E. M., na jej wniosek, za wynagrodzeniem”.

Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników podjęło też uchwałę nr (...)o treści: ,,Nadzwyczajne Zgromadzenie wspólników spółki (...) sp. z o.o. postanawia określić wysokość wynagrodzenia zgodnie z § 3 ust. 4 umowy spółki i art. 199 k.s.h. za umarzane udziały E. M.. Wynagrodzenie ustala się w kwocie 1 000 zł za jeden umarzany udział, tj. w łącznej kwocie 10 000 zł (dziesięć tysięcy złotych) . Wynagrodzenie zostanie wypłacone i pokryte z kapitału zapasowego spółki, bez obniżenia kapitału założycielskiego”.

Okoliczność bezsporna, a ponadto protokół z nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników k. 78 -80.

Powódka nie została prawidłowo powiadomiona o terminie zgromadzenia, zawiadomienia wysłano na nieaktualny adres zamieszkania powódki ul. (...) w Z., oraz na służbowy adres mailowy z czasów gdy powódka była jeszcze pracownikiem pozwanej spółki.

Dowód: zeznania powódki k. 103

Powódka E. M. i prezes pozwanej spółki J. M. (1), co najmniej od stycznia 2017 roku są mocno skonfliktowani. Aktualnie toczy się między nimi kilka spraw sądowych, w tym sprawa o rozwód.

Okoliczność bezsporna.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty, których prawdziwość nie została podważona oraz w oparciu o zeznania stron. Strony nie różniły się znacząco w swoich zeznaniach odnośnie do faktów, różniły się natomiast co do ich interpretacji i znaczenia.

Powódka żądała stwierdzenia nieważności uchwał nr (...)i (...)twierdząc, że nigdy nie wyrażała zgody na umorzenie 10 udziałów na takich warunkach tj. za wynagrodzeniem 10.000 zł oraz, że nie została prawidłowo powiadomiona o zgromadzeniu wspólników. Powódka argumentowała, że wyprowadziła się z miejsca wspólnego zamieszkiwania z prezesem pozwanej spółki w styczniu 2017r. Prezes znał jej nowy adres, a mimo to zawiadomienie zostało skierowane na adres nieaktualny oraz na służbowy adres mailowy, którym powódka dysponowała będąc pracownikiem spółki.

Prezes pozwanej spółki twierdził, że powódka wyraziła zgodę na umorzenie udziałów nawet bez wynagrodzenia bowiem jeszcze w sierpniu 2016 roku powiedziała, że nie chce mieć nic wspólnego ze spółką ( zeznania prezesa k. 105). Co do zaproszenia na zgromadzenie wspólników, prezes wyjaśnił, że zostało ono wysłane powódce na oficjalnie znany spółce adres, pod którym powódka faktycznie już nie zamieszkiwała.

Skuteczność powództwa wspólnika opartego na art. 252 § 1 k.s.h. zależy od stwierdzenia sprzeczności zaskarżonej uchwały z prawem. Sprzeczność z prawem może odnosić się do samej treści uchwały, jak i do sposobu zwołania i obradowania zgromadzenia oraz sposobu podejmowania uchwał.

Najbardziej ogólnym wymogiem dopuszczalności umorzenia jest to, aby umowa spółki zawierała stosowne postanowienia. Na wstępie wskazać więc należy, że umowa spółki (...) sp. z o.o. w T. w § 3 ust 4 przewiduje możliwość dobrowolnego umorzenia udziałów, za zgodą wspólnika (w tym na wniosek wspólnika).

Umorzenie udziałów jest uregulowane w treści art. 199 k.s.h. W przypadku umorzenia dobrowolnego wymagana jest zgoda wspólnika ( tak jak to wskazano również w umowie). Zgoda na umorzenie dobrowolne nie może mieć ogólnego, blankietowego charakteru, musi być skonkretyzowana i zawierać wyraźne wskazanie co najmniej liczby udziałów, kwoty umorzenia i wartość udziałów. Zgoda powinna być udzielona w takiej formie, aby można było w razie sporu wykazać, że została ona w rzeczywistości udzielona.

Nie było sporu co do tego, że powódka nie wyraziła zgody na umorzenie udziałów w formie pisemnej, nie złożyła też wniosku o umorzenie. Postępowanie dowodowe nie wykazało aby powódka wyraziła zgodę na umorzenie udziałów na warunkach wynikających z zaskarżonej uchwały chociażby ustnie. Stwierdzenie powódki, które padło zdaniem prezesa pozwanego jeszcze w sierpniu 2016 roku, że powódka nie chce mieć nic wspólnego ze spółką nie może być traktowane jak zgoda wspólnika na umorzenie wszystkich udziałów za ustaloną przez spółkę kwotę. Jak wskazano, zgoda na umorzenie udziałów musi być wyraźna i skonkretyzowana. Powódka stanowczo zaprzecza aby kiedykolwiek wyrażała zgodę na umorzenie wszystkich dziesięciu udziałów za wynagrodzeniem 1 000 zł za udział. Powoływanie się przez pozwanego na wypowiedź powódki z sierpnia 2016 roku jest chybione również dlatego, że w listopadzie 2016 roku powódka wyraziła zgodę na umorzenie 8 udziałów za wynagrodzeniem 10 000 zł za udział, co strony zgodnie przyznały. Powódka w sposób wyraźny więc przedstawiła swoją wolę co do ilości umarzanych udziałów oraz wynagrodzenia za udziały.

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników spółki (...) sp. z o.o. nr (...) i (...) z dnia 27 kwietnia 2017 roku w przedmiocie umorzenia 10 udziałów E. M., za wynagrodzeniem w kwocie 1 000 zł za jeden umarzany udział, tj. w łącznej kwocie 10 000 zł (dziesięć tysięcy złotych) są niezgodne z prawem tj. art. 199 § 1 k.s.h. bowiem zostały podjęte bez zgody wspólnika. Stanowi to podstawę do stwierdzenia nieważności uchwał i uwzględnienia żądania powódki opartego o treść art. 252 § 1 k.s.h.

Uwagi co do zawiadomienia wspólnika o zgromadzeniu mają w tych okolicznościach drugorzędne znaczenie, bowiem nie miały wpływu na treść uchwał. Stwierdzić jednak trzeba, że sposób zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników naruszał dobre obyczaje. Art. 238 k.s.h. ma charakter gwarancyjny i jego celowe naruszenie należy uznać za naruszające dobre obyczaje, w szczególności zasady uczciwego postępowania w obrocie (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 15 maja 2012 roku, I ACa 1102/11, LEX nr 1238159).

Zarząd pozwanej spółki, a zwłaszcza prezes – mąż powódki, zdawał sobie bezspornie sprawę, że zawiadomienie o zgromadzeniu wspólników zostało wysłane na adres, pod którym powódka nie zamieszkiwała. Wiedza ta była oczywista bowiem pod tym adresem zamieszkiwali wspólnie małżonkowie M. do czasu gdy w styczniu 2017 roku powódka się wyprowadziła. Zarówno prezes jak i członek zarządu pozwanej spółki znali nowy adres zamieszkania powódki (por. zeznania k.105, 106). J. M. (1) wysyłał inną korespondencję na nowy adres powódki. W postępowaniu zarządu można więc upatrywać celowego działania zmierzającego do niezawiadomienia powódki o terminie zgromadzenia wspólników. Należy to oceniać jako postępowanie naganne zwłaszcza w sytuacji gdy wpływ na działania zarządu ma osobisty konflikt prezesa ze wspólnikiem – powódką.

Przypomnieć też trzeba, że art. 188 § 1 k.s.h. zobowiązuje zarząd do prowadzenia księgi udziałów, do której należy wpisywać m. in. dane i adres wspólnika, na zarządzie ciąży więc obowiązek zadbania, aby księga udziałów takie dane zawierała. Jeżeli w księdze był podany adres wspólnika, który w trakcie jego udziału w spółce uległ zmianie, to obowiązek jego aktualizacji leży przede wszystkim w interesie wspólnika. Obowiązek jego aktualizacji przez spółkę występuje jedynie wówczas, gdy z wiarygodnego źródła, przede wszystkim od wspólnika, uzyskała informację o zmianie adresu ( por. wyrok SN z dnia 22 kwietnia 2016 roku , II CSK 441/15). W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że zarząd, a zwłaszcza prezes miał aktualną i wiarygodną informację o miejscu zamieszkania powódki.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 199 § 1 k.s.h. i art. 252 § 1 k.s.h. orzeczono jak w pkt I wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na zasądzoną od pozwanego na rzecz powódki kwotę składa opłata od pozwu – 2 000 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 1080 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17zł.