UZASADNIENIE

Powód A. J. wniósł o zasądzenie od (...) S.A. w S. kwoty 7.280 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11.08.2010r. do dnia zapłaty, na którą to kwotę składa się 2280 zł tytułem odszkodowania za koszty wizyt lekarskich i rehabilitacji oraz kwota 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę i cierpienia fizyczne.

Uzasadniając roszczenie wskazał, że w dniu 25.11.2009r. uległ wypadkowi komunikacyjnemu, którego sprawca był ubezpieczony u strony pozwanej z tytułu odpowiedzialności cywilnej. Podał, że na skutek wypadku doznał obrażeń ciała w postaci urazu głowy i kręgosłupa szyjnego oraz wstrząsu pourazowego, po wypadku został przewieziony do szpitala. Przebywał też na zwolnieniu lekarskim, przez 2 miesiące nosił kołnierz ortopedyczny i poddawany był rehabilitacji, zażywał leki przeciwbólowe. Podał, że leczył się psychiatrycznie. Wskazał, że strona pozwana uznała swoją odpowiedzialność co do zasady, przyznała i wypłaciła powodowi kwotę 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia, która to kwota zdaniem powoda nie rekompensuje doznanych cierpień. Podał też, że aktualnie jego stan psychiczny uległ znacznemu pogorszeniu oraz że przez wiele tygodni po wypadku musiał korzystać z pomocy innych osób przy wykonywaniu codziennych czynności. Wskazał, że aktualnie odczuwa nadal dolegliwości bólowe uniemożliwiające mu normalne funkcjonowanie i zmuszające do przyjmowania silnych leków przeciwbólowych. Podał nadto, że poniósł koszty prywatnych usług medycznych, ze względu na długie terminy oczekiwania na wizytę w ramach NFZ.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu. Przyznała, że ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku powoda. Zarzuciła jednak, że w toku postępowania likwidacyjnego uwzględniła wszelkie szkody jakich doznał powód, a wypłacona przez nią kwota te szkody w całości rekompensuje.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25.11.2009r. powód A. J. uległ wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego doznał obrażeń ciała. Sprawca wypadku był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej.

Dowód: notatka informacyjna z 25.11.2009r. k. 8

Po wypadku powód został przyjęty na ostry dyżur do Szpitala (...)w K.. Po zbadaniu i zaopatrzeniu powód został wypisany z zaleceniem kontroli ortopedycznej i noszenia kołnierza Schanza.

Okresie od 25.11.2009r. do 05.05.2010r. powód przebywał na zwolnieniu lekarskim.

Zdiagnozowano u niego stan po urazie głowy, stan po skręceniu i naderwaniu odcinka szyjnego kręgosłupa oraz zespół bólowy-korzeniowo szyjny z ograniczeniem ruchomości w odcinku szyjnym, drętwieniem rąk i bolesnością palpacyjną.

Powód przez 2 miesiące od chwili wypadku nosił codziennie kołnierz ortopedyczny.

W czerwcu i lipcu 2010r. powód odbywał rehabilitację.

Dowód: dokumentacja medyczna powoda (Epikryza z 25.11.2009r. k. 14, Zaświadczenie lekarskie z 05.01.2010r. k. 15, Karta konsultacyjna z 15.01.2010r. k. 16, Skierowanie do pracowni diagnostycznej z 19.01.2010r. k. 17, Zaświadczenie z 05.03.2010r. k. 18, Zaświadczenie lekarskie z 08.04.2010r. k. 19, Wynik badania MR z 25.05.2010r .k. 20, Skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne z 08.06.2010r. k. 21)

zwolnienie lekarskie k. 9 -13

Powód leczył się u neurologa i ortopedy, zalecono mu konsultację psychiatryczną. Odbył ją jednorazowo. Próbował skorzystać z leczenia w ramach NFZ. Wolne terminy były odległe, ok. 4-5 miesięczne.

Powód poniósł koszty wizyt lekarskich i usług medycznych w kwocie 2.280 zł.

- w dniu 05.03.2009r. – 90 zł;

- w dniu 12.02.2010r. – 90 zł;

- w dniu 19.07.2010r. – 2.040 zł;

- w dniu 05.01.2010r. – 60 zł;

Dowód:

rachunki nr (...) k.22

rachunek nr (...) z 19.07.2010 k. 23

faktura VAT Nr (...) z 05.01.2010r.k . 24

przesłuchanie powoda k .138

Powód dokonał zgłoszenia szkody w dniu 22.01.2010r. Strona pozwana po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przyznała powodowi i wypłaciła kwotę 4.188,72 zł, z czego 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia. Odwołanie powoda od decyzji ubezpieczyciela pozostało bezskuteczne.

Dowód: korespondencja stron (Pismo pozwanej z 10.08.2010r. k. 25; Pismo pozwanej z 13.05.2010r. k. 27; Odwołanie powoda z 22.03.2010r. k. 28; Decyzja strony pozwanej k. 31; Decyzja strony pozwanej k. 32; Pismo pozwanej k.33; Pismo powoda z 22.01.2010r. k. 34; Wstępne zgłoszenie szkody z 22.01.2010r. k. 35)i w aktach szkody k.56-115

polecenie wypłaty odszkodowania k.55-57

Przed wypadkiem powód był osobą towarzyską, spotykał się z kolegami. Po wypadku stał się wyobcowany, zamknięty w sobie, potrzebował pomocy kolegów w codziennych czynnościach, nie miał samochodu, koledzy robili mu zakupy, zawozili do lekarza. Przed wypadkiem był sprawny fizycznie, grał w piłkę. Po wypadku tego zaniechał. Po wypadku powód nie mógł się opiekować chorą matką, z którą mieszka. Skarżył się na ból kręgosłupa szyjnego.

Dowód: zeznania świadka M. B. k. 137

zeznania świadka T. Ł. k. 137

przesłuchanie powoda k. 138

Powód miał po wypadku problemy ze snem. Przyjmował leki antydepresyjne. Brał silne leki przeciwbólowe, do tej pory zdarza mu się przy silnym bólu kręgosłupa zażywać takie leki. Aktualnie odczuwa sporadycznie drętwienie dłoni i bóle kręgosłupa. Nie może za długo pozostawać w jednej pozycji ciała. Powód jest cukrzykiem, ograniczenie sprawności fizycznej spowodowało, że przytył 15 kg. Od czas wypadku nie jeździł samochodem do września następnego roku. Czuł się niezręcznie gdy musiał prosić o pomoc kolegów.

Dowód: przesłuchanie powoda k. 138

W związku z wypadkiem z 25.11.2009r. pozostają:

- stan po urazie skrętnym kręgosłupa szyjnego z niewielkim ograniczeniem ruchomości, bez objawów korzeniowych;

- stan po urazie głowy bez zaburzeń ogniskowych;

Bez związku z wypadkiem pozostają zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa.

W wyniku wypadku powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 4 %.

Rokowanie co do stanu zdrowia powoda jest dobre. Skutkiem wypadku są niewielkie ograniczenie ruchomości, z okresowymi subiektywnymi dolegliwościami bólowymi. Okres leczenia powoda trwał 6 miesięcy. W badaniu stwierdza się ograniczenie ruchów rotacji, w czasie badania nie stwierdzono zaburzeń czucia. Nie stwierdzono zaburzeń odruchów ścięgnistych, zaników mięśniowych. Nie stwierdzono objawów korzeniowych spowodowanych długotrwałym uciskiem na korzenie nerwowe. W wyniku wypadku nie doszło do istotnych uszkodzeń struktur w kręgosłupie szyjnym. Ograniczenia ruchów rotacyjnych są spowodowane uszkodzeniem więzadeł międzykręgowych, co powoduje zaburzenie zborności w stawach międzykręgowych. Zaburzenie zborności w stawach międzykręgowych powoduje, że dochodzi do niewielkiego ograniczenia ruchów rotacji w kręgosłupie szyjnym. Uszkodzenie to nie powoduje znacznych zaburzeń funkcji kręgosłupa szyjnego. Powoduje niewielkie ograniczenie w życiu codziennym, nie powoduje niezdolności do pracy, uprawiania sportów, dźwigania ciężkich przedmiotów. Obecnie nie ma żadnych wskazań do stosowania kołnierza Schanza. W przyszłości nie należy spodziewać się powstania nowych zmian spowodowanych przebytym wypadkiem.

Dowód: opinia biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii z 16.01.2013r. k. 156

U powoda aktualnie nie występują zaburzenia psychiczne. Przyjmowany przez powoda lek Lerivon w dawce 30 mg na dobę przez ok. miesiąc jest lekiem przeciwdepresyjnym, a w stosowanej u powoda dawce, głównie zalecany do korygowania snu i redukcji lęku. Leczenie depresji związane jest ze znacznie wyższymi dawkami.

Wypadek w sposób bezpośredni (stan zagrożenia życia), jak i pośredni (realna obawa o utratę pracy) mógł się przyczynić do wystąpienia reakcji adaptacyjnej u powoda objawiającej się głównie zaburzeniami snu, która miała charakter krótkotrwały i samoistnie ustępujący. Zaburzenia te nie przekraczały pół roku i nie spełniają kryteriów czasowych długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

U powoda w związku z wypadkiem nie występuje trwały, ani długotrwały uszczerbek na zdrowiu w związku z jego stanem psychicznym. Nie występują u powoda też zaburzenia psychiczne.

Dowód: opinia sądowo - psychiatryczna z 22.07.2013r. k. 175

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Odpowiedzialność strony pozwanej za skutki wypadku pozostawała poza sporem. Wynikała ona z art. 822 k.c. w zw. z art. 436 § 1 i art. 445 § 1 k.c. Zgodnie z art. 445 § 1 k.c. przyznanie zadośćuczynienia jest fakultatywne - zależy od uznania i oceny Sądu (zob. G. Bieniek [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia – Zobowiązania. Tom 1, Warszawa 1999, s. 406-407). Okoliczność, że poszkodowany może zrekompensować doznaną krzywdę z własnych środków, nie może uzasadniać odmowy przyznania zadośćuczynienia. Podstawą odmowy nie może być także fakt, że w chwili wytoczenia powództwa o zadośćuczynienia doznana krzywda przestała już istnieć (zob. G. Bieniek, jw., s. 407).

W pozostałym, spornym zakresie podstawą ustalenia stanu faktycznego stały się dowody z dokumentów w postaci dokumentacji lekarskiej, opinia biegłych sądowych z ortopedii, traumatologii i psychiatrii, przesłuchanie świadków M. B. i T. Ł. oraz przesłuchanie powoda. Sąd oddalił wniosek dowodowy o wydanie opinii uzupełniającej i o przesłuchanie biegłego psychiatry na rozprawie, z uwagi na to, że zgłaszany przez pełnomocnika powoda zarzut co do nieustalenia przez tego biegłego uszczerbku na zdrowiu, wyjaśnia wprost treść Załącznika do Rozrządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18.12.2002r., z którego wynika, że zaburzenia w stopniu i czasie trwania ustalonym u powoda nie spełniają kryteriów czasowych długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przezywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, niemożności uprawiania określonej działalności, wyłączenia z normalnego życia, itp. – por. wyrok SN z dnia 11 lipca 2000 r., II CKN 1119/98, LEX nr 50884). W doktrynie wskazano, że zadośćuczynienie pieniężne obejmuje zarówno cierpienia już doznane, jak i te które zapewne wystąpią w przyszłości ( zob. G. Bieniek, jw., s. 408; wyrok SN z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/98, LEX nr 50824). Rozmiary krzywdy wywołanej uszkodzeniem ciała lub rozstroju zdrowia mogą podlegać wahaniom - krzywda może się „rozrastać”. Ustalając całościowo wielkość krzywdy należy przewidzieć jej skutki, których granice zakreśla przewidywanie przeciętne na podstawie logicznego rozumowania ( zob. uzasadnienie uchwały SN z dnia 21 listopada 1967 r., III PZP 37/67, OSNC 1968/7/113).

Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony. W judykaturze i doktrynie wskazuje się przykładowe kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia: wiek poszkodowanego, nasilenie cierpień i czas ich trwania, długotrwałość choroby i leczenia (pobyt w szpitalu, bolesność zabiegów, dokonywane operacje, rozmiar i trwałe następstwa zdarzenia, konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym, zmiana jego sytuacji życiowej (zob. wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNAP 2000/16/626).

W dawniejszym orzecznictwie podkreślano, że wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (zob. wyrok SN z dnia 28 września 2001 r., III CKN 427/00, LEX nr 52766; wyrok S.A. w Lublinie z dnia 10 maja 2001 r., II AKa 81/01, OSA 2001/12/96; por.: M. Nesterowicz, Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 marca 2001 r., I ACa 124/01, PS 2002/10/130; A. Szpunar, Glosa do wyroku SN z dnia 15 września 1999 r., III CKN 339/98, OSP 2000/4/66). Przyjmowano, iż odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia (zob. wyrok SN z dnia 9 lutego 2000 r., III CKN 582/98, LEX nr 52776).

Obecnie zauważalna jest wyraźna zmiana linii orzecznictwa Sądu Najwyższego. W uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r. (I CK 131/03) wskazano, iż powołanie się przez sąd przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na potrzebę utrzymania wysokości zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia. Jeszcze mocnej Sąd Najwyższy dał wyraz potrzebie zmiany spojrzenia na wysokość zadośćuczynienia w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 listopada 2007 r. (V CSK 245/07), gdzie wskazano, iż ze względu na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia jego wysokość musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną adekwatną do warunków gospodarki rynkowej.

Na podstawie opinii biegłych, Sąd ustalił, że skutkiem wypadku był trwały uszczerbek na zdrowiu powoda w wysokości 4%. Nie mogło to pozostać bez wpływu na wielkość zadośćuczynienia. W praktyce sądowej krzywda wiązana jest często ze stopniem tego uszczerbku. Z pewnością jest to jedna z okoliczności, które powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu wielkości zadośćuczynienia (zob. wyrok SA w Katowicach z dnia 18 lutego 1998 r., I ACa 715/97, OSA 1999/2/7). Doświadczenie życiowe podpowiada, że im większy jest stopień uszczerbku na zdrowiu (rozstrój zdrowia) tym większe cierpienia poszkodowanego. Z drugiej strony możliwe jest żądanie zadośćuczynienia nawet przy braku trwałego uszczerbku na zdrowiu (zob. wyrok SN z dnia 16 lutego 2000 r., II UKN 416/99, OSNAP 2001/16/520).

Biegły stwierdził, że dolegliwości na które cierpi powód, pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem. Wcześniej powód był sprawny i nie odczuwał dolegliwości o takim charakterze. Niewątpliwie powód w związku z samym wypadkiem, leczeniem i rehabilitacją, noszeniem kołnierza ortopedycznego doznawał cierpień fizycznych i psychicznych. Z przesłuchania świadków oraz powoda wynika, że po wypadku odczuwał i odczuwa do dnia dzisiejszego bóle kręgosłupa szyjnego, drętwienie ręki oraz nie może pozostawać długo w jednej pozycji ciała, ma problemy ze snem. Nadto, z powyższych zeznań wynika, że przed wypadkiem powód była osobą aktywną towarzysko. Skutki wypadku ograniczyły znacznie jej aktywność, spowodowały konieczność korzystania z pomocy znajomych, uniemożliwiły zajmowanie się chorą matką, więc niewątpliwie wpłynęły na komfort jego życia. Ograniczenie aktywności fizycznej zwiane z wypadkiem spowodowało zwiększenie u powoda masy ciała.

Podkreślić należy, że przy ustaleniu zadośćuczynienia winno się także uwzględnić ewentualne następstwa wypadku dla zdrowia psychicznego powoda, a takie niewątpliwie występowały, co zostało potwierdzone w konsultacji psychologicznej i opinii biegłego sądowego psychologa. Co prawda miały one charakter krótkotrwały o miernym nasileniu, ale wiązały się z koniecznością zażywania leków i nie pozostawały bez wpływu na samopoczucie powoda. Tylko tak ustalone zadośćuczynienie obejmuje wszelkie krzywdy - w tym także te, które ujawniłyby się dopiero później w związku z doznanym urazem psychicznym.

Zgodnie z utrwaloną praktyką orzeczniczą wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości czy nieodwracalnego charakteru. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień i ujemnych doznań psychicznych powinny być przede wszystkim uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, jednakże w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku. Nie jest prawidłowe stosowanie automatyzmu w ustalaniu wielkości zadośćuczynienia w zależności od stopnia utraty zdrowia. Zarazem zaznaczyć należy, iż procentowo określony uszczerbek służy jedynie jako pomocniczy środek ustalania odpowiedniego zadośćuczynienia. Należne zaś poszkodowanemu zadośćuczynienie nie może być mechanicznie mierzone przy zastosowaniu stwierdzonego procentowo uszczerbku na zdrowiu. Pamiętać należy, iż zadośćuczynienie nie jest karą, lecz sposobem naprawienia krzywdy. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie cierpień (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03.02.2000r., I CKN 969/98, LEX nr 50824).

Reasumując powyższe rozważania, mając na względzie rozmiar uszczerbku na zdrowiu powoda oraz jej cierpienia fizyczne i psychiczne, Sąd doszedł do przekonania, że żądana w pozwie kwota 5.000 zł będzie odpowiednia w rozumieniu art. 455 § 1 kc., biorąc pod uwagę wypłaconą już przez stronę pozwaną kwotę 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Powód domagał się nadto wypłaty odszkodowania w wysokości 2.280 zł, powołując się, zgodnie z art. 444 §1 kc na możliwość dochodzenia wszelkiego rodzaju kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Powódka w koszty te wliczyła zwrot kosztów prywatnych wizyt lekarskich i innych usług medycznych

W tym zakresie należało uznać to roszczenie za uzasadnione. Koszty te wynikały z przedłożonych przez powoda rachunków i pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem. Żądanie zwrotu kosztów prywatnych konsultacji było uzasadnione, jako że pozostawały one w związku przyczynowym z wypadkiem powoda, a nadto zgodnie z przyjętą zasadą, że „uzasadnione jest żądanie zwrotu kosztów poniesionych na niezbędne zabiegi medyczne przeprowadzone w ramach prywatnych zakładów opieki zdrowotnej z tego względu, iż przeprowadzenie ich w ramach sektora publicznego byłoby niemożliwe lub znacznie utrudnione ze względu na długi termin oczekiwania na wizytę u specjalisty lub przyjęcie do szpitala, a co za tym idzie pogorszenie się stanu zdrowia.” (por. Matys Justyna artykuł M.Prawn. 2004. 10.457 Szkoda na osobie - uwagi na tle art. 444 KC. Teza nr 1 43325/1). Powód starał się o uzyskanie świadczeń w ramach NFZ, co jednak uniemożliwiły mu odległe terminy wolnych wizyt.

Co do zasady termin do spełnienia świadczenia przez zakład ubezpieczeń (tj. zapłacenia odszkodowania - art. 805 § 2 pkt 1 k.c.) wynosi trzydzieści dni licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku (zob. art. 817 § 1 k.c.). Jednakże, gdy wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okaże się niemożliwe, świadczenie powinno zostać spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe (art. 817 § 2 k.c.). Analogiczną regulację zawiera ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych. Oznacza to, że spełnienie świadczenia w terminie późniejszym może być usprawiedliwione wówczas, gdy ubezpieczyciel powoła się na istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych ze szczególną starannością (zob. wyrok z dnia 18 listopada 2009 r. Sąd Najwyższy II CSK 257/09) .

W przypadku powódki, ustalenie wysokości zadośćuczynienia było możliwe w dacie wydania decyzji o przyznaniu bezspornej kwoty odszkodowania (11.08.2010.). W tym dniu strona pozwana znajdowała się w opóźnieniu z zapłatą spornej kwoty i stąd datę tę należało przyjąć za początek biegu roszczenia odsetkowego, zgodnie z żądaniem pozwu.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w punkcie I. sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach znajduje uzasadnienie w treści art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Wobec powyższego Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 2.211,20 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą złożyła się opłata sądowa 364 zł, koszty zastępstwa procesowego 1.217 oraz koszty opinii biegłych 320,20 zł oraz 310 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE