UZASADNIENIE

Powodowie wystąpili z pozwami przeciwko (...) i domagali się:

1. H. D. kwoty 5 309,82 zł (pięć tysięcy trzysta dziewięć złotych 82/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 6.10.2016 r. do dnia zapłaty,

2. R. J. kwoty 6 194,79 zł (sześć tysięcy sto dziewięćdziesiąt cztery złote 79/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 20.08.2016 r. do dnia zapłaty,

3. J. J. (1) kwoty 3 834,87 zł (trzy tysiące osiemset trzydzieści cztery złote 87/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 27.09.2016 r. do dnia zapłaty,

4. B. K. kwoty 1 769,94 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt dziewięć złotych 94/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 10.11.2016 r. do dnia zapłaty,

5. I. K. kwoty 1 769,94 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt dziewięć złotych 94/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 10.11.2016 r. do dnia zapłaty,

6. M. U. kwoty 1 769,94 zł (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt dziewięć złotych 94/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 10.11.2016 r. do dnia zapłaty,

7. A. M. kwoty 6 194,79 zł (sześć tysięcy sto dziewięćdziesiąt cztery złote 79/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 18.10.2016 r. do dnia zapłaty,

8. D. M. kwoty 4 424,85 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia cztery złote 85/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 20.08.2016 r. do dnia zapłaty,

9. S. P. kwoty 1 327,45 zł (jeden tysiąc trzysta dwadzieścia siedem złotych 45/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 30.08.2016 r. do dnia zapłaty,

10. L. P. kwoty 995,59 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych 59/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 30.08.2016 r. do dnia zapłaty,

11. A. P. kwoty 995,59 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych 59/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 30.08.2016 r. do dnia zapłaty,

12. R. K. kwoty 995,59 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych 59/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 30.08.2016 r. do dnia zapłaty,

13. M. P. (1) kwoty 995,59 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt pięć złotych 59/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 30.08.2016 r. do dnia zapłaty,

14. J. W. (1) kwoty4 424,85 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia cztery złote 85/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 8.11.2016 r. do dnia zapłaty,

15. K. P. kwoty 6 194,79 zł (sześć tysięcy sto dziewięćdziesiąt cztery złote 79/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 13.09.2016 r. do dnia zapłaty,

16. A. S. (1) kwoty 5 309,82 zł (pięć tysięcy trzysta dziewięć złotych 82/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 27.09.2016 r. do dnia zapłaty,

17. Z. S. kwoty 4 424,85 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia cztery złote 85/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 20.08.2016 r. do dnia zapłaty,

18. A. S. (2) kwoty 1 917,43 zł (jeden tysiąc dziewięćset siedemnaście złotych 43/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 28.10.2016 r. do dnia zapłaty,

19. D. D. (1) kwoty 1 917,43 zł (jeden tysiąc dziewięćset siedemnaście złotych 43/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 28.10.2016 r. do dnia zapłaty,

20. M. Ż. kwoty 4 424,85 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia cztery złote 85/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 4.11.2016 r. do dnia zapłaty,

21. A. G. kwoty 3 834,87 zł (trzy tysiące osiemset trzydzieści cztery złote 87/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 17.11.2016 r. do dnia zapłaty,

22. J. L. kwoty 5 309,82 zł (pięć tysięcy trzysta dziewięć złotych 82/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 24.11.2016 r. do dnia zapłaty,

23. R. I. kwoty 4 424,85 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia cztery złote 85/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 8.11.2016r. do dnia zapłaty,

24. J. W. (1) kwoty8 554,71 zł (osiem tysięcy pięćset pięćdziesiąt cztery złote 71/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 8.11.2016 r. do dnia zapłaty,

25. J. B. (1) kwoty 6 194,79 zł (sześć tysięcy sto dziewięćdziesiąt cztery złote 79/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 21.12.2016 r. do dnia zapłaty,

26. L. W. kwoty 2 212,42 zł (dwa tysiące dwieście dwanaście złotych 42/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 22.12.2016 r. do dnia zapłaty,

27. K. W. kwoty 2 212,42 zł (dwa tysiące dwieście dwanaście złotych 42/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 22.12.2016 r. do dnia zapłaty,

28. K. K. (2) kwoty 1 474,95 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt cztery złote 95/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 24.12.2016 r. do dnia zapłaty,

29. U. K. kwoty 2 654,91 zł (dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt cztery złote 91/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 24.12.2016 r. do dnia zapłaty,

30. J. K. kwoty 2 654,91 zł (dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt cztery złote 91/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 24.12.2016 r. do dnia zapłaty,

31. M. C. kwoty 1 917,43 zł (jeden tysiąc dziewięćset siedemnaście złotych 43/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 28.12.2016r. do dnia zapłaty,

32. K. C. kwoty 1 917,43 zł (jeden tysiąc dziewięćset siedemnaście złotych 43/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 28.12.2016 r. do dnia zapłaty,

33. T. K. kwoty 4 424,85 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia cztery złote 85/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21.10.2016 r. do dnia zapłaty,

34. A. K. kwoty8 554,71 zł (osiem tysięcy pięćset pięćdziesiąt cztery złote 71/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21.10.2016 r. do dnia zapłaty,

35. M. R. (1) kwoty4 277,35 zł (cztery tysiące dwieście siedemdziesiąt siedem złotych 35/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16.08.2016 r. do dnia zapłaty,

36. M. R. (2) kwoty4 277,35 zł (cztery tysiące dwieście siedemdziesiąt siedem złotych 35/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16.08.2016 r. do dnia zapłaty

oraz zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że przedmiotowe roszczenie wynika z nieudostępnienia w sposób nieodpłatny akcji pracowniczych powodom, względnie ich spadkodawcom, którzy byli do nich uprawnieni jako pracownicy (...) S.A. W dniu 9 września 2004 r. Walne Zgromadzenie (...) S.A. podjęło uchwałę w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego spółki (...) S.A. Zbycie pierwszych akcji nastąpiło w dniu 28 września 2004 r., to jest w dniu rejestracji podwyższenia kapitału zakładowego w spółce (...) S.A., a prawo do nieodpłatnego nabycia akcji w spółce (...) S.A. powstało w dniu 29 grudnia 2004 r.

Powodowie lub ich spadkodawcy tak jak pozostali pracownicy (...) S.A. uzyskali informację o przysługującym im prawie do nabycia akcji i liczbie akcji z pisma (...) S.A. z dnia 29 maja 2013 r. Tak duże opóźnienie wynikało wyłącznie z faktu, że Skarb Państwa reprezentowany przez Ministerstwo Skarbu Państwa stał na całkowicie błędnym stanowisku, że pracownikom (...) nie przysługuje prawo do nabycia akcji pracowniczych i konsekwentnie odmawiał rozpoczęcia procedury udostępnienia akcji, co wynika z załączonych dokumentów i jest okolicznością niesporną. Pozwany pomija całkowicie, że nie wywiązując się z obowiązku wynikającego z art. 36 ust. 1 u.k.p. nie uruchomił przewidzianych prawem procedur wynikających z rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 29 stycznia 2003 r. (Dz.U. nr 36, poz. 303) dotyczących wezwania uprawnionych pracowników do złożenia oświadczenia o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji (§ 2 ust. 1 rozporządzenia) oraz ogłoszenia w gazecie o zasięgu krajowym (§ 2 ust. 2 rozporządzenia). Tym samym uprawnieni pracownicy nie mieli żadnej możliwości złożenia w zakreślonych przez rozporządzenie terminach wynikających z § 3 oświadczeń o zamiarze nabycia akcji.

(...) reprezentujący (...) do 31 grudnia 2016 r. w odpowiedzi na pozew z dnia 27 grudnia 2016 r. wniósł o oddalenie powództwa jako przedawnionego w związku z upływem 10-letniego terminu przedawnienia liczonego od dnia 29 grudnia 2005 r. W uzasadnieniu pozwany przedstawił swoje zapatrywanie, że nie jest uzasadnione twierdzenie pozwanej, iż termin początkowy okresu przedawnienia w niniejszej sprawie winien rozpocząć bieg w dacie innej niż 29 grudnia 2005 r. Zdaniem Ministra Skarbu Państwa, które znajduje oparcie w zestawieniu art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. 1996, nr 118, poz. 561) z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego, prawo do nieodpłatnego nabycia akcji (...) S.A. wygasło z dniem 29 grudnia 2005 r., zatem termin przedawnienia roszczenia upłynął z dniem 29 grudnia 2015 r.

Na podstawie art. 102 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. przepisy wprowadzające ustawę o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz. U. z 2016, poz. 2260) oraz art. 67 § 2 kpc Sąd przyjął, że właściwym statio fisci pozwanego Skarbu Państwa jest od dnia 1 stycznia 2017 r. Minister Rozwoju i Finansów zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej.

W odpowiedzi na pozew z dnia 28 marca 2017 r. (...) wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazano, że określając moment wygaśnięcia praw powodowie, odnoszą się do przepisu, który zaczął obowiązywać w momencie, w którym prawa powodów do nabycia akcji już nie istniały – wygasły w dniu 29 grudnia 2005 r., a zatem kilka lat wcześniej. O tym, czy roszczenie powodów o nieodpłatne nabycie akcji powstało i czy istnieje (czy nie wygasło) powinny decydować przepisy obowiązujące w czasie, kiedy roszczenie jeszcze istniało.Zważywszy zatem, że w dacie obowiązywania art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji oraz ustawy o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 13, poz. 70) prawo powodów do nieodpłatnego nabycia akcji już nie istniało, również ten przepis nie może znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie.

Roszczenia odszkodowawcze powodów powstały w dniu wygaśnięcia ich prawa do nieodpłatnego nabycia akcji, a zatem w dniu 29 grudnia 2004 r. i już następnego dnia po ich powstaniu powodowie mogli wezwać pozwanego do ich spełnienia. Kwestia, czy powodowie mieli świadomość, że przysługuje im roszczenie względem Skarbu Państwa, nie ma zdaniem pozwanego znaczenia dla określenia początku biegu przedawnienia. Przepis art. 120 § 1 kc nie pozwala też na uzależnienie początku biegu tego terminu od innych zdarzeń, a zwłaszcza od poinformowania pracowników o przysługującej im liczbie akcji. M. Pyziak – Szafnicka wskazuje, że niezależnie od tego, z jakim zdarzeniem ustawodawca związał w konkretnym przypadku początek biegu przedawnienia, następuje on – co do zasady – w oderwaniu od świadomości stron, tj. bieg przedawnienia rozpoczyna się, choćby uprawniony nie wiedział o istnieniu roszczenia (Kodeks cywilny, część ogólna, Komentarz LEX do art. 120, tak też A. Brzozowski (w:) Kodeks cywilny…, red. K. Pietrzykowski, t. 1, s. 459, P. Sobolewski (w:) Kodeks cywilny…, red. K. Osajda, t. 1, s. 890; tak też T. M. Pałdyna, Przedawnienie…, s. 137). Wobec powyższego, nie ma racji strona powodowa uzależniając bieg przedawnienia w niniejszej sprawie od powiadomienia powodów przez Skarb Państwa o przysługującej im liczbie akcji.

Odnosząc się do powództwa J. W. (1) pozwany podniósł, iż powód nie wykazał, iż jest następcą prawnym J. W. (2), będącej pracownikiem (...) S. A., a tym samym brak jest legitymacji czynnej po stronie powoda J. W. (1) do występowania w przedmiotowej sprawie. Załączone przez powoda postanowienie Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim z dnia 3 lutego 2016 roku sygn. akt I Ns 1333/14 o stwierdzeniu nabycia spadku odnosi się do spadkodawcy J. B. (2), nie zaś do J. W. (2). Również nazwisko panieńskie spadkodawczyni nie pozwala na przyjęcie, iż chodzi o następstwo po J. W. (2).

W zakresie żądania powoda J. B. (1) o zasądzenie odsetek pozwany Skarb Państwa podniósł, że powód nie wykazał, aby wezwanie do zapłaty z dnia 12 grudnia 2016 r. zostało doręczone pozwanemu w dniu 13 grudnia 2016 r. Wobec powyższego, nie zasługuje zdaniem pozwanego na uwzględnienie roszczenie o zasądzenie odsetek od dnia 21 grudnia 2016 roku. Analogiczny zarzut zgłoszony został odnośnie wszystkich powodów, którzy nie przedłożyli dowodu doręczenia wezwania albo wydruku dotyczącego śledzenia przesyłek. Pozwany podnosił także, że w niektórych pozwach nie został uwzględniony termin wyznaczony na realizację wezwania, a początek wymagalności odsetek określono na dzień nadania wezwania, względnie dzień następny.

Sąd Rejonowy – Sąd Pracy w O. wyrokiem z dnia 13 czerwca 2017r. w punkcie:

I. zasądził od pozwanego Skarbu Państwa – Ministra Rozwoju i Finansów na rzecz powodów:

1. H. D. kwotę 5309,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 października 2016r. do dnia zapłaty

2. R. J. kwotę 6194,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 03 lipca 2016r. do dnia zapłaty

3. J. J. (1) kwotę 3834,87 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 października 2016r. do dnia zapłaty

4. B. K. kwotę 1769,94 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 listopada 2016r. do dnia zapłaty

5. I. K. kwotę 1769,94 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 listopada 2016r. do dnia zapłaty

6. M. U. kwotę 1769,94 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 listopada 2016r. do dnia zapłaty

7. A. M. kwotę 6194,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01 listopada 2016r.

8. D. M. kwotę 4424,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 03 września 2016r. do dnia zapłaty

9. S. P. kwotę 1327,45 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 września 2016r. do dnia zapłaty

10. L. P. kwotę 995,59 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 września 2016r. do dnia zapłaty

11. A. P. kwotę 995,59 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 września 2016r. do dnia zapłaty

12. R. K. kwotę 995,59 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 września 2016r. do dnia zapłaty

13. M. P. (1) kwotę 995,59 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 września 2016r. do dnia zapłaty

14. J. W. (1) kwotę 4424,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 listopada 2016r. do dnia zapłaty

15. K. P. kwotę 6194,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 września 2016r. do dnia zapłaty

16. A. S. (1) kwotę 5309,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 października 2016.r. do dnia zapłaty

17. Z. S. kwotę 4424,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 03 września 2016r. do dnia zapłaty

18. A. S. (2) kwotę 1917,43 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 listopada 2016r. do dnia zapłaty

19. D. D. (1) kwotę 1917,43 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 listopada 2016r. do dnia zapłaty

20. M. Ż. kwotę 4424,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 05 listopada 2016r. do dnia zapłaty

21. A. G. kwotę 3834,87 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01 grudnia 2016r. do dnia zapłaty

22. J. L. kwotę 5309,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 grudnia 2016r. do dnia zapłaty

23. R. I. kwotę 4424,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 08 listopada 2016r. do dnia zapłaty

24. J. W. (1) kwotę 8554,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2016r. do dnia zapłaty

25. J. B. (1) kwotę 6194,79 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2016r. do dnia zapłaty

26. L. W. kwotę 2212,42 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2016r. do dnia zapłaty

27. K. W. kwotę 4212,42 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2016r. do dnia zapłaty

28. K. K. (2) kwotę 1474,95 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 02 stycznia 2017r. do dnia zapłaty

29. U. K. kwotę 2654,91 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 02 stycznia 2017r. do dnia zapłaty

30. J. K. kwotę 2654,91 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia od dnia 02 stycznia 2017r. do dnia zapłaty

31. M. C. kwotę 1917,43 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 04 stycznia 2017r. do dnia zapłaty

32. K. C. kwotę 1917,43 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 04 stycznia 2017r. do dnia zapłaty

33. T. K. kwotę 4424,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 października 2016r. do dnia zapłaty

34. A. K. kwotę 8554,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 października 2016r. do dnia zapłaty

35. M. R. (1) kwotę 4277,35 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 sierpnia 2016r. do dnia zapłaty

36. M. R. (2) kwotę 4277,35 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 sierpnia 2016r. do dnia zapłaty

II. w pozostałem zakresie powództwo oddalił

Ponadto w punkcie III Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów zwrot kosztów zastępstwa procesowego.

Powyższy wyrok został wydany w oparciu o następujące ustalenia faktyczne

W dniu 28 września 2004 r. nastąpiło zbycie przez Skarb Państwa pierwszych akcji spółki (...) S.A. na zasadach ogólnych, o którym stanowi art. 38 ust. 2 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji, w tym dniu bowiem doszło do rejestracji podwyższenia kapitału zakładowego w spółce (...) S.A. W konsekwencji prawo do nieodpłatnego nabycia akcji w spółce (...) S.A. powstało w dniu 29 grudnia 2004 r., wygasło zaś w dniu 29 grudnia 2006 r.

W spółce (...) S.A. nie doszło do nieodpłatnego udostępnienia akcji uprawnionym pracownikom.

W związku z uchwałą Walnego Zgromadzenia (...) S.A. z dnia 9 września 2004 r. w sprawie podwyższenia kapitału zakładowego spółki w drodze emisji 36.936 akcji imiennych serii (...) o wartości 1 000,00 zł każda, akcje w podwyższonym kapitale zakładowym zostały objęte przez Skarb Państwa i pokryte wkładem niepieniężnym w postaci 70.000 akcji spółki (...) S.A. o wartości 36 936 200,00 zł, a wartość jednej akcji spółki (...) ustalono na kwotę 527,66

Powodowie lub ich spadkodawcy byli zatrudnieni w Centrali (...) S.A. w K. na umowy o pracę i z tego tytułu przysługiwały im akcje.

Departament Bezpieczeństwa Energetycznego Ministerstwa Gospodarki i Pracy pismem z dnia 28 czerwca 2004 r. poinformował zakładowe organizacje związkowe działające w (...) S.A. w K., że w obowiązującym stanie prawnym wniesienie akcji jednoosobowej spółki Skarbu Państwa powstałej w wyniku komercjalizacji na podwyższenie kapitału zakładowego spółki będącej państwową osobą prawną nie jest prywatyzacją w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji

Powodowie wzywali Skarb Państwa do zapłaty:

	Imię nazwisko	Data nadania wezwania	Data otrzymania wezwania przez pozwanego	Data sporządze-nia odpowiedzi	Data doręczenia wezwania ustalona przez Sąd	Wyznaczony w wezwaniu termin - ilość dni	Data początkowa odsetek za opóźnienie
1	H. D.	6.10.2016r.	▬	10.10.2016r.		7	18.10.2016r.
2	R. J.	20.08.2016r.	▬	26.08.2016r.	26.08.2016r.	7	3.09.2016r.
3	J. J.	26.09.2016r.	▬	4.10.2016r.	4.10.2016r.	7	12.10.2016r.
4	B. K.	9.11.2016r.	▬	15.11.2016r.	15.11.2016r.	7	23.11.2016r.
5	I. K.	9.11.2016r.	▬	15.11.2016r.	15.11.2016r.	7	23.11.2016r.
6	M. U.	9.11.2016r.	▬	15.11.2016r.	15.11.2016r.	7	23.11.2016r.
7	A. M.	17.10.2016r.	▬	24.10.2016r.	24.10.2016r.	7	1.11.2016r.
8	D. M.	20.08.2016r.	▬	26.08.2016r.	26.08.2016r.	7	3.09.2016r.
9	S. P.	30.08.2016r.	▬	14.09.2016r.	14.09.2016r.	7	22.09.2016r.
10	L. P.	30.08.2016r.	▬	14.09.2016r.	14.09.2016r.	7	22.09.2016r.
11	A. P.	30.08.2016r.	▬	14.09.2016r	14.09.2016r	7	22.09.2016r.
12	R. K.	30.08.2016r	▬	14.09.2016r	14.09.2016r	7	22.09.2016r.
13	M. P.	30.08.2016r.	▬	14.09.2016r.	14.09.2016r.	7	22.09.2016r.
14	J. W. (1)	2.11.2016r.	4.11.2016r.	7.11.2016r.	4.11.2016r.	3	8.11.2016r.
15	K. P.	12.09.2016r.	▬	22.09.2016r	22.09.2016r.	7	30.09.2016r.
16	A. S. (1)	26.09.2016r.	▬	4.10.2016r.	4.10.2016r.	7	12.10.2016r.
17	Z. S.	26.09.2016r.	▬	26.08.2016r.	26.08.2016r.	7	3.09.2016r.
18	A. S. (2)	27.10.2016r.	▬	4.11.2016r.	4.11.2016r.	7	13.11.2016r.
19	D. D. (1)	27.10.2016r.	▬	4.11.2016r.	4.11.2016r.	7	13.11.2016r.
20	M. Ż.	27.10.2016r.	▬	7.11.2016r.	7.11.2016r.	7	15.11.2016r.
21	A. G.	16.11.2016r.	▬	23.11.2016r.	23.11.2016r.	7	1.12.2016r.
22	J. L.	24.11.2016r.	▬	30.11.2016r.	30.11.2016r.	7	8.12.2016r.
23	R. I.	2.11.2016r	4.11.16r.	7.11.2016r.	4.11.2016r.	3	8.11.2016r.
24	J. W. (1)	2.11.2016r.	4.11.16r.	7.11.2016r.	4.11.2016r.	3	8.11.2016r.
2 5	J. B.	12.12.2016r.	▬	22.12.2016r.	22.10.2016r.	7	30.12.2016r.
26	L. (...)	14.12.2016r.	▬	22.12.2016r.	22.12.2016r.	7	30.12.2016r.
27	K. (...)	14.12.2016r.	▬	22.12.2016r.	22.12.2016r.	7	30.12.2016r.
28	K. K. (2)	19.12.2016r.	▬	▬	29.12.2016r.	3	2.01.2017r.
29	U. K.,	19.12.2016r.	▬	▬	29.12.2016r.	3	2.01.2017r.
30	J. K.	19.12.2016r.	▬	▬	29.12.2016r.	3	2.01.2017r.
31	M. C.	21.12.2016r.	▬	▬	31.12.2016r.	3	4.01.2017r.
32	K. C.	21.12.2016r.	▬	▬	31.12.2016r.	3	4.01.2017r.
33	T. K.	▬	6.10.2016r.	10.10.2016r.	6.10.2016r.	14	21.10.2016r.
34	A. K.	▬	6.10.2016r.	10.10.2016r.	6.10.2016r.	14	21.10.2016r.
35	M. R.	28.07.2016r.	▬	▬	8.08.2016r.	14	23.08.2016r.
36	M. R.	28.07.2016r.	▬	▬	8.08.2016r.	14	23.08.2016r.

Sąd I instancji zważył, co następuje:

Sąd Rejonowy oceniał zgłoszone w pozwie roszczenie mając na uwadze, że pozwany Skarb Państwa – Minister Rozwoju i Finansów wnosił o oddalenie powództwa jedynie z powodu przedawnienia i nie kwestionował wysokości dochodzonego odszkodowania, ani uzyskania przez pracowników prawa do nieodpłatnego nabycia akcji od 29 grudnia 2004 r.

Uprawnienie pracowników do nieodpłatnego nabycia akcji wynika z art. 36 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji z dnia 30 sierpnia 1996 r. (Dz.U. 1996, nr 118, poz. 561). W wyniku wejścia w życie powyższej ustawy na Ministrze Skarbu Państwa spoczywał ustawowy obowiązek wdrożenia procedury związanej z nieodpłatnym nabyciem akcji przez pracowników. Zgodnie bowiem z treścią rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 29 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad podziału uprawnionych pracowników na grupy, ustalania liczby akcji przypadających na każdą z tych grup oraz trybu nabywania akcji przez pracowników, Minister Skarbu Państwa zobowiązany był do przekazania spółce informacji o liczbie akcji przeznaczonych do nieodpłatnego udostępnienia uprawnionym pracownikom i to niezwłocznie po zbyciu przez Skarb Państwa pierwszych akcji lub udziałów na zasadach ogólnych (§ 7 ust. 1), a na finalnym etapie powyższej procedury Minister Skarbu Państwa miał zawierać z uprawnionymi pracownikami umowy nieodpłatnego zbycia akcji (§ 15 ust. 1).

Strona powodowa dochodzi roszczenia o odszkodowanie za nieudostępnienie akcji na podstawie art. 471 kc, który określa zasady odpowiedzialności kontraktowej zobowiązanego. Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że obowiązek wynikający z ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych polegający na zawarciu z uprawnionym pracownikiem umowy nieodpłatnego zbycia akcji rodzi, jako zdarzenie cywilnoprawne, stosunek zobowiązaniowy pomiędzy Skarbem Państwa i uprawnionym pracownikiem. Niewykonanie tego zobowiązania stwarza dla uprawnionego pracownika (byłego pracownika) roszczenie o zawarcie umowy, a w przypadku wygaśnięcia tego prawa wskutek upływu zawitego terminu roszczenie odszkodowawcze na podstawie art. 471 kc.

Podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia należało ocenić w oparciu o treść art. 118 kc, zgodnie z którym termin przedawnienia wynosi lat 10.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. nr 13, poz. 70) „W spółkach, w których przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy powstało prawo do nieodpłatnego nabycia akcji, a Skarb Państwa zbył pierwsze akcje na rzecz uprawnionych pracowników, do realizacji uprawnień do nieodpłatnego nabycia akcji stosuje się przepisy dotychczasowe.”

Zgodnie z ust. 2 „W spółkach, w których przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy powstało prawo do nieodpłatnego nabycia akcji, a Skarb Państwa nie zbył pierwszych akcji na rzecz uprawnionych pracowników, prawo to wygasa z upływem 24 miesięcy od dnia jego powstania.”

Podkreślenia wymaga, że strona pozwana zupełnie bezpodstawnie upatruje podstawy do ustalenia okresu po jakim wygasa prawo do nieodpłatnego nabycia akcji w treści art. 3 ust. 1 w/w ustawy, skoro w niniejszym przypadku nie miało w ogóle miejsca zbycie akcji na rzecz uprawnionych pracowników. Dla oceny, że art. 3 ust. 2 analizowanej ustawy z 2008 r. wywołuje skutki co do daty wygaśnięcia uprawnień także w odniesieniu do sytuacji, które miały miejsce przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, warto uwzględnić, że na przykład w odniesieniu do uprawnień spadkobierców wyraźnie ograniczono działanie nowych przepisów do przypadków, gdy wygaśnięcie uprawnień według dotychczasowego brzmienia ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji nastąpiło w okresie 40 miesięcy przed wejściem w życie ustawy zmieniającej (art. 4 ust. 1 w/w ustawy). Przekonuje to o tym, że ustawodawca mając pełną świadomość, że według wcześniej obwiązujących przepisów uprawnienia do nieodpłatnego nabycia akcji wygasły przed wejściem w życie ustawy zmieniającej, chciał anulować skutki prawne dotychczasowej regulacji. Skoro w odniesieniu do pracowników nie wprowadzono żadnych ograniczeń czasowych w jakich ustawa zmieniająca ma wprowadzić modyfikację daty wygaśnięcia uprawnień, to należy uznać, że w odniesieniu do powodów to wydłużenie do lat 2 nastąpiło. Takie stanowisko zajął także Skarb Państwa w piśmie z dnia 6 sierpnia 2012 r.

Skoro w niniejszej sprawie przed wejściem w życie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. nie nastąpiło zbycie akcji na rzecz żadnych uprawnionych pracowników (okoliczność niesporna), to nie ulega wątpliwości, że prawo do nabycia tych akcji wygasło z upływem 24 miesięcy od dnia jego powstania, czyli 29 grudnia 2006 r., a zatem 10-letni termin przedawnienia nie może upłynąć przed 29 grudnia 2016 r., co oznacza, że powodowie nie przekroczyli terminu przedawnienia, ponieważ wszystkie pozwy zostały wniesione przed tym terminem.

Przede wszystkim jednak należy wskazać, że w wyroku z dnia 22 maja 2014 r. w sprawie III PK 116/13 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „podstawa materialnoprawna określa też termin przedawniania.” Odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa oparto na podstawie art. 471 kc. Ta podstawa odpowiedzialności nie budzi wątpliwości w orzecznictwie (por. choćby wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 2003 r., I PK 272/02, OSNP 2004 nr 17, poz. 296, z 22 stycznia 2004 r., I PK 291/03, OSNP 2004 nr 23, poz. 397, z 22 stycznia 2008 r., II PK 131/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 63, z 5 lutego 2009 r., II PK 115/08, Lex nr 725038, z 12 marca 2009 r., II PK 200/08, OSNP 2010 nr 21-22, poz. 256, z 26 marca 2009 r., II PK 249/08, Lex nr 707874). Dalej Sąd Najwyższy wskazał, że „Łączenie początku biegu przedawnienia odszkodowania z upływem terminu do złożenia pisemnego oświadczenia o zamiarze nabycia akcji (art. 38 ust. 1 ustawy) powinno uwzględniać, że nie chodzi już o akcje, lecz o odszkodowanie za utratę prawa do akcji. Zgodnie z art. 120 § 1 kc bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Może się wydawać prima facie, że skoro w ustawie z 1996 r. został ściśle określony termin do złożenia oświadczenia o zamiarze nabycia akcji, ze skutkiem utraty prawa do nabycia akcji w przypadku jego niezłożenia, to automatycznie termin przedawnienia roszczenia o odszkodowanie za utratę prawa do nieodpłatnego nabycia akcji rozpoczyna się następnego dnia po tym terminie. W ocenie składu założenie takie nie musi być prawidłowe. Chodzi bowiem o odpowiedzialność na podstawie art. 471 kc, czyli gdy dłużnik nie wykona lub nienależycie wykona zobowiązanie. Wówczas termin przedawnienia jest jeden dla obu tych sytuacji, czyli dziesięcioletni z art. 118 kc, przy braku szczególnej regulacji. Jeżeli termin przedawnienia jest jednaki, to również wymagalność odszkodowania powinna być taka sama dla niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków przez dłużnika. Upraszczając, w sprawie można mówić tylko o niewykonaniu zobowiązania, bo ustalono, że powódka przed wymaganym terminem nie została wezwana zgodnie z ustawą i dlatego nie była świadoma przysługującego jej prawa do nieodpłatnego nabycia akcji. Wymagalność (początek przedawnienia) nie musi pokrywać się z wskazanym wyżej terminem do złożenia oświadczenia, gdyż zasadnicza treść obowiązku pozwanego – prócz przekazania uprawnionemu pracownikowi akcji – polegała na takim działaniu, aby pracownik uzyskał w pierwszej kolejności świadomość uprawnienia do nieodpłatnych akcji i aby potem mógł zdecydować, czy złoży oświadczenie o zamiarze nabycia akcji. Cała konstrukcja przypisanej pozwanemu bezprawności wynika więc z tego, że ciążył na nim obowiązek właściwego wezwania, a w istocie zawiadomienia o przysługującym uprawnionemu pracownikowi prawie. Zobowiązanie to powinno być wykonane zgodnie ze starannością ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju (art. 354 kc). Wykonanie zobowiązania dłużnika zasadniczo polegało na wzywaniu uprawnionych przez ogłoszenia prasowe, jednak ustawodawca nie ograniczył do tej formy obowiązku działania pozwanego.”

Skoro zatem w niniejszej sprawie z winy Skarbu Państwa nie doszło do uruchomienia procedury udostępniania akcji, a pracowników w żaden sposób nie poinformowano o ich prawie do nieodpłatnego nabycia takich akcji, to bieg terminu przedawnienia dochodzenia roszczenia odszkodowawczego przeciwko Skarbowi Państwa opartego na art. 471 kc nie mógł się rozpocząć przed dniem formalnego poinformowania pracowników o przysługującej im ilości akcji, czyli przed dniem 29 maja 2013 r., a zatem 10-letni termin przedawnienia upłynie dopiero w dniu 29 grudnia 2023 r.

Dla oceny świadomości powodów lub ich spadkodawców co do przysługujących im roszczeń istotne jest to, że związki zawodowe działające w (...) S.A. w K. były w 2004 r. wprowadzone w błąd co do znaczenia prawnego podejmowanych w tamtym okresie działań. Takie informacje przekładały się bowiem na działania wszystkich uprawnionych, którzy do czasu poinformowania o tym, że jednak w dniu 28 sierpnia 2004 r. nastąpiło zbycie pierwszych akcji na zasadach ogólnych, nie zgłaszali żadnych roszczeń. Tej oceny pozwany nie zmienił i w odniesieniu do pozwów wniesionych do 2015 r. ugodowo przyjął na siebie obowiązek zapłaty odszkodowań przy przyjęciu, że wartość jednej akcji wynosi 294,99 zł, o czym Sądowi Rejonowemu wiadomo urzędowo.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc i art. 455 kc w zw. z art. 300 kp przyjmując, iż winny być one liczone po upływie terminu wyznaczonego w wezwaniu do zapłaty roszczenia.

Zgodnie z art. 455 kc jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Tak jak przedstawiono w tabeli umieszczonej w ustaleniach faktycznych w przypadku, kiedy nie było dowodu doręczenia wezwania do zapłaty względnie wydruku dotyczącego śledzenia przesyłki pocztowej, Sąd Rejonowy ustalał termin doręczenia wezwania na dzień sporządzenia odpowiedzi przez Skarb Państwa. Zdaniem Sądu I instancji, skoro była opracowywana w danym dniu odpowiedź, to znaczy, że wezwanie dotarło wcześniej. Natomiast w przypadkach, gdy brak było również odpowiedzi ze strony Skarbu Państwa Sąd Rejonowy przyjmował, za datę doręczenia dziesiąty dzień po dacie nadania wezwania lub dzień następny, jeżeli doręczenie przypadałoby w niedzielę lub święto. Do tak ustalonej daty doręczenia dodać należało liczbę dni na zrealizowanie wskazaną w wezwaniach. Odsetki za opóźnienie zostały zasądzone od dnia następnego po upływie tego terminu. Natomiast odsetki dochodzone za okres wcześniejszy podlegały oddaleniu, o czym orzekł Sąd Rejonowy w punkcie II wyroku.

Ponieważ żądania co do należności głównych i odsetek nie budziły zastrzeżeń w pozostałym zakresie, Sąd I instancji orzekł jak w punkcie I wyroku.

Na podstawie art. 98 kpc i § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 rozporządzeniaMinistra Sprawiedliwościz dnia 22 października 2015 r.w sprawie opłat za czynności adwokackie(Dz.U.2015.1800 z późn. zm.)oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym od dnia 27.10.2016 r. Sąd Rejonowy zasądził na rzecz każdego z powodów kwotę obliczoną z uwzględnieniem wartości jego roszczenia tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany Skarb Państwa – Minister Rozwoju i Finansów.

Zaskarżył on wyrok w części domagając się:

- zmiany zaskarżonego wyroku w punkcie I ust. 1 do 32 i oddalenie powództw złożonych przez powodów H. D., R. J., J. J. (1), B. K., I. K., M. U., A. M., D. M., S. P., L. P., A. P., R. K., M. P. (1), J. W. (1), K. P., A. S. (1), Z. S., A. S. (2), D. D. (1), M. Ż., A. G., J. L., R. I., J. B. (1), L. W., K. W., K. K. (2), U. K., J. K., M. C. i K. C. w zakresie żądania zasądzenia ustawowych odsetek

- zasądzenia od wyżej wymienionych powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił:

- naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 359 § 1 i 2 kc poprzez niewłaściwe zastosowanie, tj. jego zastosowanie w sytuacji, gdy nie było do tego podstaw,

- naruszenie przepisów prawa procesowego – art. 328 § 2 kpc poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyczyn, dla których Sąd I instancji zasądził na rzecz powodów odsetki ustawowe.

W uzasadnieniu apelacji pozwany podniósł, iż w obecnym stanie prawnym obowiązującym od dnia 01 stycznia 2016r. rozróżnia się dwie kategorie pojęciowe odsetek – odsetki ustawowe (kapitałowe) unormowane w art. 359 § 2 kc oraz odsetki za opóźnienie uregulowane przepisem art. 481 § 2 kc, i ilekroć w ustawie mowa o odsetkach ustawowych bez dalszych dookreśleń należy mieć na względzie odsetki kapitałowe. Dlatego też w ocenie pozwanego „Sąd I instancji niewłaściwie zastosował przepis art. 359 § 1 i 2 kc. Sąd ten nie mógł bowiem orzekać o odsetkach kapitałowych (odsetkach ustawowych), ponieważ przedmiot postępowania dotyczył roszczenia o odszkodowanie. Jak wskazano powyżej, przepisy o odsetkach ustawowych obowiązujących w chwili orzekania nie dawały ku temu podstaw, z uwagi na istnienie odrębnej, samodzielnej podstawy prawnej do orzekania o odsetkach za opóźnienie. Mając na względzie, że powodowie nie domagali się jednak zasądzenia odsetek za opóźnienie, a Sąd nie mógł orzec ponad żądanie, powództwo w tym zakresie powinno zostać oddalone.”

Uzasadniając zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 kpc apelujący podniósł, iż w myśl przedmiotowego przepisu Sąd jest zobowiązany do wyjaśnienia motywów podjętego rozstrzygnięcia w sposób umożliwiający przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia. Sąd I instancji nie uczynił zadość powyższemu, poprzestając wyłącznie na wskazaniu podstawy prawnej rozstrzygnięcia o odsetkach.

W odpowiedzi na apelację powodowie H. D., R. J., J. J. (1), B. K., I. K., M. U., A. M., D. M., S. P., L. P., A. P., R. K., M. P. (1), K. P., A. S. (1), Z. S., A. S. (2), D. D. (1), M. Ż., A. G., J. L., J. B. (1), L. W., K. W., K. K. (2), U. K., J. K., M. C. i K. C. wnieśli o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem II instancji według norm przepisanych.

Powodowie w uzasadnieniu odpowiedzi na apelację podnieśli, iż „w przypadku odsetek ustawowych za opóźnienie podobnie jak w przypadku wcześniejszych odsetek ustawowych podstawą ich naliczenia jest opóźnienie dłużnika w spełnieniu zobowiązania i brak uregulowań między stronami co do wysokości odsetek, które mają być w razie opóźnienia naliczane. Z przepisów ustawy jednoznacznie wynika, iż odsetki ustawowe zasądzone od 01 stycznia 2016r. były odsetkami zasądzanymi na podstawie art. 481 kc, czyli obecnie noszą one nazwę odsetek ustawowych za opóźnienie, jednak w dalszym ciągu podstawą ustalenia ich wysokości jest nadal art. 481 kc”.

Prezentując takie stanowisko powodowie powołali się na postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 09 listopada 2016r.

Powodowie wskazali również, iż Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku wyjaśnił jakich odsetek dotyczy wydane orzeczenie i tym samym zarzut naruszenia art. 328 § 2 kpc również jest bezprzedmiotowy. Powodowie w istocie żądali ustawowych odsetek za opóźnienie i tak Sąd I instancji zasądził, przyjmując za podstawę prawną orzeczenia wobec wszystkich powodów art. 481 kc.

W odpowiedzi na apelację powodowie J. W. (1) i R. I. wnieśli o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na apelację powodowie podnieśli, iż wbrew zarzutom apelacyjnym Sąd I instancji nie orzekł ponad żądania pozwów albowiem Sąd ten w istocie zasądził odsetki z tytułu opóźnienia na podstawie art. 481 § 1 kc, ograniczając je jednak do wysokości stopy procentowej odsetek ustawowych z art. 359 § 2 kc - bo tak było sformułowane żądanie odsetkowe. Powyższe znajduje swe oparcie we wnioskowaniu a maiori ad minus.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych Sądu I instancji, a w apelacji nie zgłoszono zarzutów dotyczących tych ustaleń, dlatego też swoje rozważania prawne zaprezentowane poniżej w myśl przepisu art. 387 § 2¹ograniczył do zarzutów apelacji.

Sąd II instancji w całości podziela argumentację zaprezentowaną w odpowiedzi na apelację przez powodów J. W. (1) i R. I..

Jak słusznie zauważył apelujący od 01 stycznia 2016r. znowelizowany ustawą z dnia 09 października 2015r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1830) kodeks cywilny rozróżnia dwie odmienne pojęciowo instytucje odsetek – odsetki ustawowe, tzw. kapitałowe unormowane przepisem art. 359 § 1 kc i odsetki ustawowe za opóźnienie wprowadzone do obrotu prawnego przepisem art. 481 § 1 kc. Od 01 stycznia 2016r. wprowadzono również odmienną wysokość tych odsetek. W myśl przepisu art. 359 § 2 kc jeżeli wysokość odsetek kapitałowych nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. Natomiast w myśl przepisu art. 481 §2 kc jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.

W myśl tezy I wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 marca 2015r. w sprawie o sygn. I ACa 1414/14 (opublikowanym Legalis nr 1242484) zgodnie z art. 187 kpc pozew powinien zawierać żądanie dokładnie określone zarówno pod względem podmiotowym jak i przedmiotowym. W żądaniu powód powinien wskazać, jakiego wyroku oczekuje od sądu. Dokładnie określone przez powoda żądanie zakreśla granice rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy przez sąd.

Powodowie – co należy podkreślić, działający przez pełnomocników procesowych, będących profesjonalistami – jak wynika z treści pozwów oraz ich uzasadnienia zażądali ustawowych odsetek, posługując się wyłącznie tym sformułowaniem, za okres opóźnienia przypadający po 01 stycznia 2016r. Jako datę początkową opóźnienia zaś wskazali dzień następny po wezwaniu pozwanego do zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powodowie powołali się jednak na okoliczności faktyczne, które pozwoliły Sądowi I instancji na zasądzenie odsetek za pozostawanie dłużnika czyli pozwanego w opóźnieniu na podstawie przepisu art. 481 § 1 kc. Powodowie podali, iż dochodzą roszczenia o odszkodowanie za nieodpłatne nieudostępnienie akcji pracowniczych na podstawie art. 471 kc.

Jak wynika z licznego orzecznictwa Sądu Najwyższego sąd rozstrzygający nie jest związany podaną podstawą prawną dochodzonego roszczenia tylko wskazaną przez powoda podstawą faktyczną.

Przykładowo w postanowieniu z dnia 20 maja 2015r. w sprawie o sygn. I CZ 44/15 (opublikowanym Legalis nr 1274340) Sąd Najwyższy wskazał, iż określone w art. 187 § 1 kpc wymagania formalne pozwu nie przewidują powinności podania przez powoda podstawy prawnej dochodzonego roszczenia, wynika to z ogólnej zasady, że jego kwalifikacja prawna jest obowiązkiem sądu. Nawet wskazanie jej przez powoda, nie jest wiążące dla sądu, który w ramach dokonywanej subsumcji jest zobowiązany do oceny roszczenia w aspekcie wszystkich przepisów prawnych, które powinny być zastosowane, jeżeli mają oparcie w ustalonych faktach. Ukierunkowanie postępowania wskazaniem przez powoda podstawy prawnej żądania nie prowadzi do formalnego związania sądu podaną podstawą zwłaszcza, gdy okoliczności faktyczne mogą stanowić oparcie dla innej, adekwatnej podstawy prawnej. Przyjęcie przez sąd innej podstawy prawnej w orzeczeniu nie stanowi wyjścia ponad żądanie określone w art. 321 kpc i tym samym dokonania rozstrzygnięcia o innym przedmiocie żądania niż wskazany przez powoda.

Natomiast w wyroku z dnia 10 marca 2016r. w sprawie o sygn. III CSK 156/15 (opublikowanym Legalis nr 1446721) Sąd Najwyższy podniósł, iż obowiązkiem strony powodowej jest wskazanie jedynie podstawy faktycznej swojego żądania. Sądowi nie wolno zasądzić czegokolwiek na podstawie innego stanu faktycznego niż ten, który jest podstawą powództwa. Chodzi o podstawę faktyczną, a nie o kwalifikację prawną.

Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 września 2016r. w sprawie o sygn. I CSK 644/15 (opublikowanym Legalis nr 1532455) i w wyroku z dnia 28 lipca 2017r. w sprawie o sygn. II CSK 685/16 (opublikowanym Legalis nr 1668819).

Dlatego też Sąd II instancji nie ma żadnych wątpliwości, iż Sąd Rejonowy nie naruszył przepisu art. 321 § 1 kpc, a taki zarzut-choć nie umieszczony w petitum apelacji- został sformułowany w treści jej uzasadnienia (cytując uzasadnienie apelacji „mając na względzie, że powodowie nie domagali się jednak odsetek za opóźnienie, a Sąd nie mógł orzec ponad żądanie, powództwo w tym zakresie powinno zostać oddalone.” - k. 126).

Sąd I instancji dokonując subsumcji prawnej ustalonych okoliczności faktycznych i to wyłącznie okoliczności powołanych przez powodów, zasądził odsetki za pozostawanie dłużnika w płatności na zasadzie przepisu art. 481 § 1 kc. Okoliczności te stanowiły spełnienie przesłanek powyższego przepisu, nie zaś art. 359 § 1 kc.

Zważywszy jednak na sformułowania żądań pozwów złożonych – co należy po raz kolejny podkreślić przez powodów reprezentowanych przez profesjonalistów - Sąd Rejonowy zasądził ustawowe odsetki, czyli w wysokości określonej przepisem art. 359 § 2 kc, tj. w wysokości niższej niż wskazana w art. 481 § 2 kc.

Tym samym przedmiotowe rozważania prawne czynią zarzut naruszenia prawa materialnego – art. 359 § 1 i 2 kc niezasadnym.

Jak już wyżej wskazano Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku uzasadniając zasądzenie ustawowych odsetek jako podstawę prawną podał wyłącznie przepis art. 481 § 1 kc i art. 455 kc, wyjaśniając jedynie kwestię kiedy zasądzone świadczenie pieniężne stało się wymagalne.

W ocenie Sądu Okręgowego jest to jednak wystarczające, aby poddać kontroli instancyjnej zaskarżone orzeczenie.

W myśl wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2016r. w sprawie o sygn. II PK 96/15 (opublikowanym Legalis nr 1472782) z ujęcia redacyjnego art. 328 § 2 kpc wynika, że punktem wyjścia dla przedstawienia pisemnych motywów wyroku materialnoprawnej koncepcji rozstrzygnięcia sprawy powinny być prawidłowo poczynione ustalenia faktyczne. Ustalenia muszą zaś odpowiadać postulatowi jasności i kategoryczności. W uzasadnieniu wyroku musi znaleźć odzwierciedlenie dokonany wybór dowodów, które stanowiły podstawę zrekonstruowania faktów (podstawę faktyczną rozstrzygnięcia), a także wybór określonych przepisów, będących jego podstawą prawną, ustaleniem w drodze wykładni ich znaczenia oraz zastosowanie norm prawnych w związku z poczynionymi ustaleniami faktycznymi.

Zdaniem Sądu II instancji uzasadnienie zaskarżonego wyroku spełnia wszystkie te kryteria.

Jeżeli pozwany miał wątpliwości co do treści wyroku, wystarczający był wniosek o wykładnię złożony w trybie art. 352 kpc. Przy czym należy podkreślić, iż pozwany na etapie postępowania przed Sądem I instancji nie podnosił argumentacji zaprezentowanej w apelacji, dotyczącej żądania ustalenia ustawowych odsetek czy też ustawowych odsetek za opóźnienie.

Wobec powyższego apelacja jako niezasadna na podstawie przepisu art. 385 kpc podlegała oddaleniu.

O kosztach zastępstwa procesowego za II instancję Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 § 1 i 3 kpc. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego została ustalona odpowiednio w oparciu o przepis § 10 ust. 1 pkt 1 w związku z § 2 ust. 1 i § 9 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zmianami) oraz przepisu § 10 ust.1 pkt 1 w związku z § 2 ust. 1 i § 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804 ze zmianami).

SSR del. Danuta Gajdziak SSO Marzena Głuchowska SSO Piotr Leń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE