UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 7 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Legnicy zawiesił postępowanie w sprawie.

W uzasadnieniu powołał przepis art. 177 §1 pkt 4 kpc zgodnie z którym Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej.

Wskazał dalej, iż rozwiązując z powodami umowę o pracę w trybie art. 52 kp pracodawca określił jako przyczynę rażące naruszenie zasad współżycia społecznego i dyscypliny pracy poprzez naganne zachowanie się powoda wobec przełożonego, brak dbałości o dobro zakładu pracy, wyrządzenie szkody w mieniu finansowym pracodawcy i popełnienie przez powoda przestępstwa oszustwa na szkodę pracodawcy, a także utratę zaufania do powoda. Strona pozwana złożyła również zawiadomienie o popełnieniu przez każdego z powodów przestępstwa oszustwa na mieniu znacznej wartości, a także przestępstwa fałszowania dokumentacji pracowniczej, tj. czynu z art. 286 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k. oraz z art. 271 § 3 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. w związku z art. 12 k.k. i aktualnie w sprawie tej Prokuratura Okręgowa w Legnicy prowadzi postępowanie pod sygn. PO I Ds. 70.2017. Jest ono prowadzone w sprawie. Dotychczas nikomu nie postawiono zarzutów.

W takiej sytuacji uznał Sąd Rejonowy za celowe zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 §1 pkt 4 kpc. Stwierdził, iż nie można bowiem wykluczyć, że w sprawie dojdzie do wydania wyroku skazującego, którego ustaleniami sąd cywilny będzie związany (art. 11 kpc). Istota związania sądu cywilnego prawomocnym wyrokiem karnym skazującym polega zaś na niedopuszczalności dokonywania przez ten sąd odmiennych ustaleń niż dokonane w wyroku karnym.

Postanowienie powyższe zaskarżyli powodowie B. C. i L. K. reprezentowani przez adw. M. H.. Zażalenie wnieśli także powodowie M. J. i Ł. N. reprezentowani przez adw. P. C..

W obu zażaleniach wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia zarzucając naruszenie art. 177 §1 pkt 4 kpc.

B. C. i L. K. w uzasadnieniu wskazywali, iż pracodawca o przyczynach wskazanych w pismach rozwiązujących umowy o pracę wiedział dużo wcześniej. Wynik sprawy karnej nie będzie miał wpływu na zasadność żądań sformułowanych przez powodów. Powołanie się przez stronę pozwaną na ujawnienie przestępstwa stanowi zaś próbę odwrócenia uwagi od uchybienia przez pracodawcę terminowi z art. 52 §2 kp. Dalej powodowie argumentowali, iż zawieszenie postępowania znacznie przedłuży jego bieg co nie będzie zgodne z intencją prawodawcy, aby postępowania w sprawach pracowniczych toczyły się możliwie jak najsprawniej.

M. J. i Ł. N. argumentowali natomiast, iż zawieszenie postępowania było niecelowe ze względu na ekonomikę procesową i postulat szybkości postępowania. Wskazali nadto, iż pracodawca w decyzji o dyscyplinarnym zwolnieniu powołał się także na inne przewinienia, które nie są przedmiotem śledztwa i winny zostać ocenione przez Sąd Pracy.

Sąd Okręgowy zważył:

Z treści art. 177 §1 pkt 4 kpc wynika, iż Sąd może zawiesić postępowanie cywilne jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłaby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej. Taki niewątpliwy wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej może mieć skazujący za popełnienie przestępstwa prawomocny wyrok wydany w postępowaniu karnym. Zgodnie bowiem z art. 11 kpc jego ustalenia co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

Co do zasady sądy cywilne i karne prowadzą odrębne postępowania czyniąc własne ustalenia niezbędne do wydania orzeczenia.

Trafnie jednak wskazał Sąd Rejonowy, iż wynikająca z art. 11 kpc istota związania sądu cywilnego polega na niedopuszczeniu do dokonywania przez sąd cywilny odmiennych ustaleń niż dokonane w wyroku karnym.

W związku z powyższym w judykaturze Sądu Najwyższego stwierdza się zgodnie, że zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 KPC nie jest obligatoryjne, jednakże nakłada na sąd obowiązek rozważenia wszystkich okoliczności i podjęcia decyzji w konkretnej sytuacji celowej. Zawieszenie postępowania na podstawie wskazanego przepisu jest uzasadnione tylko wtedy, jeżeli ustalenie czynu (przestępstwa) w drodze karnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej, zaś ocena w tym zakresie należy do sądu merytorycznie rozpoznającego sprawę (por. np. wyroki z dnia 21 lutego 2007 r., I CSK 412/06; z dnia 14 stycznia 2009 r., IV CSK 358/08 oraz z dnia 2 lutego 2010 r., II PK 157/09, OSNP 2011 nr 13-14, poz. 179 i powołane w nich orzecznictwo). W sprawach o przywrócenie do pracy lub o odszkodowanie z tytułu wadliwego rozwiązania umowy o pracę stosowanie art. 177 § 1 pkt 4 KPC może uzasadniać zawieszenie postępowania do czasu zakończenia sprawy karnej toczącej się przeciwko pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy na podstawie art. 52 § 1 pkt 2 KP (por. uchwałę z dnia 17 sierpnia 1977 r., I PZP 34/77, OSNC 1978 nr 2, poz. 25), natomiast jeżeli toczy się postępowanie karne o popełnienie czynu stanowiącego przyczynę rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 KP, to sąd pracy powinien zawiesić postępowanie, gdy dochodzi do wniosku, iż pracownik nie dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Wynik postępowania karnego jest bez znaczenia w razie uznania przez sąd pracy, że pracownikowi można przypisać ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (por. np. wyrok z dnia 5 marca 1999 r., I PKN 610/98, OSNAPiUS 2000 nr 9, poz. 350).

W rozpoznawanej sprawie doszło do rozwiązania z powodami umów o pracę z przyczyn zakwalifikowanych przez pracodawcę jako określone zarówno w art. 52 §1 jak i w art. 52 §1 pkt 2 kp.

W zakresie przyczyny kwalifikowanej jako ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych tj. kwalifikacji z art. 52 §1 pkt 1 kp przytoczone wyżej orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje zatem jasno, iż przed zawieszeniem postępowania konieczne jest dokonanie przez sąd cywilny własnych ustaleń prowadzących do wniosku, iż stawiane pracownikowi zarzuty nie stanowią ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.

Wskazaną przez pracodawcą jako art. 52 §1 pkt 2 kp podstawę rozwiązania z powodami stosunku pracy należy w sprawie utożsamiać z popełnieniem przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia jego dalsze zatrudnianie na zajmowanym stanowisku, które jest oczywiste (niewątpliwie bowiem nie zostało ono stwierdzone jeszcze prawomocnym wyrokiem).

W takiej sytuacji konieczność zawieszenia postępowania w oparciu o art. 177 §1 pkt 4 kpc może wystąpić wówczas, gdy zebrany w postępowaniu przed sądem pracy materiał dowodowy nie dostarczył podstaw do uznania popełnienia przez pracownika przestępstwa za oczywiste. Art. 11 kpc wymaga wtedy zawieszenia postępowania celem niedopuszczenia do dokonania przez sądy pracy i karne odmiennych ustaleń. Ewentualne bowiem późniejsze skazanie pracownika może przesądzić, że przestępstwo było jednak oczywiste.

Poczynione wyżej uwagi prowadzą do wniosku, iż zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 §1 pkt 4 kpc poprzedzone być musi dokonaniem przez sąd pracy własnych ustaleń w zakresie wskazanej przyczyny rozwiązania umowy o pracę i jest uzasadnione w razie powstania niebezpieczeństwa rozbieżności między tymi ustaleniami, a ustaleniami skazującego wyroku karnego, który może ewentualnie zapaść.

Dokonanie własnych ustaleń niezbędne jest również ze względu na ewentualną konieczność stosowania art. 8 kp - w sytuacji naruszenia wymogów formalnych rozwiązywania umów o pracę w trybie art. 52 kp, w tym wymogu określonego w art. 52 kp §2 kp.

Przesłanką stosowania w tym przypadku art. 8 kp może być popełnienie przestępstwa, które czynić będzie żądanie przywrócenia do pracy lub zasądzenia odszkodowania sprzecznym z zasadami współżycia społecznego. Skoro ustalenia zarówno sądu karnego w tym przedmiocie jak i sądu pracy muszą być tożsame to konieczność zawieszenia postępowania z omawianej przyczyny nastąpi zatem dopiero wtedy kiedy ustalenia sądu pracy prowadzić będą do wniosku, iż pracownik przestępstwa nie popełnił.

W rezultacie należało przyjąć, iż na obecnym etapie postępowania, kiedy nie podjęto jeszcze w sprawie czynności dowodowych, umożliwiających dokonanie wskazanych wyżej ustaleń, orzeczenie było przedwczesne i jako takie niezasadne.

Z tych względów na podstawie art. 397 §2 w zw. z art. 386 §1 kpc orzeczono jak na wstępie.

SSO Andrzej Marek SSO Jacek Wilga SSO Krzysztof Główczyński

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE