UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 29 sierpnia 2017 r. biegły sądowy dr A. M. zwrócił się z prośbą o zwolnienie go z kary grzywny w kwocie 1.000 zł nałożonej na niego postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie z dnia 27 lipca 2017 r. za niewykonanie zobowiązania Sądu do zwrotu akt. Biegły usprawiedliwił opóźnienie w złożeniu opinii licznymi obowiązkami, okresem urlopowym oraz faktem przebywania na zwolnieniu lekarskim na przełomie czerwca i sierpnia 2017 roku (k. 64 a.s., 86-87 a.s.).

Na mocy postanowienia z dnia 18 września 2017 r. Sąd Rejonowy odmówił uchylenia kary grzywny nałożonej na biegłego. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał, że akta sprawy zostały przekazane biegłemu w kwietniu 2017 roku i pozostawały poza budynkiem Sądu do lipca 2017 r. Biegły mimo wyznaczonego terminu wykonania czynności nie kontaktował się z Sądem i nie wywiązywał się z obietnic zwrotu akt sprawy, zaś pracownicy Wydziału wielokrotnie podejmowali próby nawiązania z nim kontaktu. W tych okolicznościach zaistniały przesłanki do wydania postanowienia o nałożeniu na biegłego kary grzywny (k. 89-90 a.s.).

W dniu 12 października 2017 r. biegły dr A. M. wniósł zażalenie
na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 19 września 2017 r. zaskarżając je w całości, zarzucając mu naruszenie art. 168 k.p.c., art. 169 k.p.c. i art. 275 k.p.c. oraz wnosząc o jego uchylenie bądź zmianę poprzez przywrócenie terminu do złożenia usprawiedliwienia w trybie art. 275 k.p.c. i zwolnienie go od nałożonej kary grzywny. Uzasadniając zażalenie biegły wyjaśnił, że nie wykonał zleconych mu czynności w terminie bez swojej winy, a opóźnienie w złożeniu opinii wynikało z jego licznych obowiązków, okresu wakacyjnego i choroby. Wskazał również, że jest jedynym biegłym z zakresu urologii na obszarze okręgu (...), co spowodowało w ostatnim okresie znaczący wpływ spraw celem wykonania opinii, a ponadto ze względu na okres wakacyjny oraz urlopy innych lekarzy nasilił się zakres jego obowiązków zawodowych. Zaznaczył również, że przebywał na urlopie wypoczynkowym w okresie od 20 do 28 maja 2017 r. oraz na zwolnieniu lekarskim w okresach od 14 do 26 czerwca 2017 r. i od 26 lipca do 6 sierpnia 2017 r., na potwierdzenie czego przedstawił ksero zwolnień lekarskich. Ponadto w ocenie biegłego opóźnienie
w sporządzeniu opinii nie było wynikiem jego złej woli ani złej współpracy z Sądem Rejonowym, zaś ukaranie go grzywną w wysokości 1.000 zł byłoby dla niego nadmiernym obciążeniem finansowym przekraczającym wysokość jego wynagrodzenia za sporządzenie opinii w tej i innych sprawach (k. 107-109 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie biegłego było niezasadne.

Zgodnie z art. 287 k.p.c. za nieusprawiedliwione niestawiennictwo, za nieuzasadnioną odmowę złożenia przyrzeczenia lub opinii albo za nieusprawiedliwione opóźnienie złożenia opinii sąd skaże biegłego na grzywnę. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym opóźnienie złożenia opinii przez biegłego stanowi poważne uchybienie. Uchybienie to powoduje opóźnienie w przebiegu procesu i stanowi jedną z często występujących przyczyn przewlekania procesu. W myśl art. 6 k.p.c. sądy powinny przeciwdziałać przewlekaniu postępowania. Jednym ze środków służących do wcielania w życie zasady procesowej, której daje wyraz normatywny art. 6 k.p.c., jest grzywna przewidziana między innymi w art. 287 k.p.c. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1971 r. II CZ 169/71). Powyższy pogląd, jako wciąż aktualny, Sąd Okręgowy w niniejszym składzie w całości podziela.

W ocenie Sądu Okręgowego zarówno skazanie biegłego na karę grzywny, jak i odmowa jej uchylenia, mając na względzie okoliczności sprawy, były zasadne. Jak wynika z akt sprawy Sąd Rejonowy udostępnił akta biegłemu celem sporządzenia opinii w sprawie w pierwszej połowie kwietnia 2017 roku, wyznaczając 21-dniowy termin na jej sporządzenie (k. 58 a.s.). Biegły przeprowadził badanie odwołującego w dniu 15 maja 2017 r., nie dokonał jednak zwrotu akt i nie sporządził opinii w ww. terminie (k. 59 a.s.). Wobec niewykonania przez biegłego zobowiązania w powyższym terminie biegły został ponaglony drogą telefoniczną przez pracownika Sądu. Na przełomie 23 i 26 czerwca 2017 r. pracownik Sądu podejmował kilkukrotne próby nawiązania kontaktu telefonicznego z biegłym celem poinformowania go o konieczności pilnego zwrotu akt sprawy wraz z opinią, jednakże nie odniosły one żadnego skutku (k. 60 a.s.). Wobec powyższego Sąd na mocy zarządzenia z dnia 3 lipca 2017 r. (k. 60 a.s.) zobowiązał biegłego do zwrotu akt w terminie 7 dni pod rygorem skazania na grzywnę, które to zobowiązanie biegły odebrał w dniu 10 lipca 2017r. (k. 63 a.s.). Ostatecznie opinia została przedłożona w Sądzie dopiero w dniu 28 sierpnia 2017 r., już po doręczeniu biegłemu postanowienia o skazaniu go na karę grzywny (k. 67 i 79 a.s.).

Wyjaśnienia biegłego, które miały usprawiedliwić jego opóźnienie w zwrocie akt i sporządzeniu opinii uzupełniającej zdaniem Sądu Okręgowego nie były przekonywujące. Skoro biegły był obarczony większą ilością obowiązków służbowych w związku z okresem urlopowym oraz faktem bycia jedynym biegłym specjalistą z zakresu urologii w okręgu (...), to winien był poinformować o tych utrudnieniach Sąd Rejonowy i ewentualnie wnosić o przedłużenie terminu na sporządzenie opinii. Biegły nie powinien bowiem podejmować się zadania, którego z takich czy innych przyczyn nie może wykonać w terminie wynikającym z rodzaju zadania oraz obiektywnej potrzeby, a w każdym razie powinien prosić Sąd o przedłużenie udzielonego mu terminu, jeśli uważa go za zbyt krótki do opracowania opinii (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 1967 r. I PZ 1/67). Tymczasem przez cały okres, w którym dysponował aktami sprawy, tj. okres od kwietnia do sierpnia 2017 r., biegły nie zawiadomił Sądu o okolicznościach, na jakie powoływał się we wniosku o uchylenie grzywny czy też w treści rozpoznawanego zażalenia. Otrzymując zlecenie sporządzenia opinii w kwietniu 2017 r. biegły nie informował Sądu o planowanym na maj 2017 roku urlopie wypoczynkowym, a mimo kilkukrotnych rozmów telefonicznych z pracownikiem Sądu w czerwcu 2017 roku nie wskazywał, że w związku z sezonem wakacyjnym ma większą ilość obowiązków i mogą z tego wynikać jakiekolwiek opóźnienia. Przeciwnie, biegły zobowiązywał się do zwrotu akt, czego jednak, jak wspomniano wyżej,
nie wykonywał. Ponadto przez cały powyższy okres biegły nie przedłożył Sądowi Rejonowemu zwolnień lekarskich ani też informacji o tym, że na takim zwolnieniu przebywa. Kopie tych zwolnień biegły złożył dopiero na etapie zażalenia na skarżone postanowienie, przy czym były one częściowo nieczytelne, w stopniu uniemożliwiającym weryfikację osoby, która je wystawiła, jak również okresu, na jaki zwolnienie zostało orzeczone.

Sąd Okręgowy miał również na względzie, że zgodnie z § 4 rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. z 2005r. nr 15 poz. 133) biegły przed objęciem funkcji składa wobec prezesa przyrzeczenie według następującej roty: "Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że powierzone mi obowiązki biegłego sądowego wykonywać będę z całą sumiennością i bezstronnością". Powyższe przyrzecznie stanowi deklarację fachowego wywiązania się z nałożonych na biegłego obowiązków i świadczy o przyjęciu na siebie odpowiedzialności działania w sposób staranny. Takie przyrzeczenie zostało przez biegłego złożone w dniu 28 lipca 2016 r. (k. 76 a.s.). Mimo złożonego przyrzeczenia postawa biegłego budziła wątpliwości co do zamiaru starannego działania.

Nie sposób również było zgodzić się z argumentacją biegłego co do nadmiernej wysokości kary grzywny, na którą został skazany. W myśl art. 163 § 1 k.p.c. jeżeli kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości, grzywnę wymierza się w kwocie do trzech tysięcy złotych. Kara grzywny stanowi środek przymusu, jakim sąd dysponuje celem zdyscyplinowania stron i uczestników postępowania, a także osób trzecich, w celu zapewnienia jego sprawnego przebiegu. Aby kara grzywny była skuteczna, jej wysokość musi być adekwatna do ciężaru przewinień, jakich dana osoba się dopuściła.
Przyjęcie argumentacji żalącego, który wskazywał, że nałożona na niego kara jest przewyższa kwotę wynagrodzenia otrzymanego za sporządzone na rzecz niniejszej sprawy opinii prowadziłoby do osłabienia dyscyplinarnej funkcji grzywny. Kwota grzywny, na którą biegły został skazany, jest równa 1/3 maksymalnej wysokości przewidzianej przez przepisy Kodeksu postepowania cywilnego, co w ocenie Sądu Okręgowego nie stanowi kwoty wygórowanej mając na względzie, że biegły za sporządzenie opinii na rzecz niniejszej sprawy otrzymał wynagrodzenie w wysokości łącznie około 485 złotych (k. 92 a.s. ).

Sąd Rejonowy nie dopuścił się również naruszenia art. 168 k.p.c. i 169 k.p.c. Na mocy skarżonego postanowienia rozpoznał wniosek o uchylenie kary grzywny z dnia 29 sierpnia 2017r., tym samym należało uznać, że Sąd przywrócił termin na jego wniesienie.

Mając na względzie powyższe, wobec niestwierdzenia wad zaskarżonego postanowienia wskazanych w zażaleniu i podlegających uwzględnieniu z urzędu, Sąd Okręgowy oddalił zażalenie biegłego jako bezzasadne na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

SSO Dorota Michalska SSO Renata Gąsior (spr.) SSO Monika Rosłan-Karasińska

Zarządzenie: (...)

(...)

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE