WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

Sędziowie SSO Barbara Bojakowska

SSR del. Mirosław Chojnacki

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P. (1)

przeciwko S. W.

o naruszenie posiadania

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 7 listopada 2017 roku, sygnatura akt I C 489/17

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego S. W. na rzecz powoda P. P. (1) 160 (sto sześćdziesiąt) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

​  Sygn. akt I Ca 35/18

​ 

​  UZASADNIENIE

​ 

​  Zaskarżonym wyrokiem z dnia 7 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Łasku
w sprawie sygn. akt I C 489/17 z powództwa P. P. (1) przeciwko S. W. o naruszenie posiadania nakazał pozwanemu przywrócenie powodowi posiadania budynku gospodarczego usytuowanego na działce nr (...) położonej
w miejscowości B. gmina L., dla której prowadzona jest KW (...) oraz pasa gruntu w kształcie trójkąta biegnącego od wschodniego narożnika w/w budynku gospodarczego do ulicy (...) poprzez wstawienie wrót garażowych automatycznych do budynku gospodarczego i ustawienie zdemontowanego płotu od wschodniego narożnika w/w budynku gospodarczego do ulicy (...) do narożnika
w miejscu, gdzie stykają się granice działek (...).

Sąd orzekł również o kosztach procesu, zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 537

​ 

​  Rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

​ 

​  Działka nr (...) jest położona w B., gm. L.. Działka nr (...) powstały z podziału działki nr (...) stanowiącej własność S. P. i M. P..
Aktem notarialnym Rep. A (...) z dnia 30 grudnia 1994 roku małżonkowie P. darowali działkę oznaczoną nr (...) swojej córce A. P. i jej mężowi P. P. (1). Nadto małżonkowie S. i M. P. oddali w posiadanie małżonkom A. i P. P. (1) jeszcze część działki nr (...) graniczącej
z działką nr (...), na której zgodnie z wydanymi decyzjami, P. P. (1) postawił budynek gospodarczy, z którego korzystał bez ograniczeń do maja 2017 roku. Budynek posiadał dwa automatyczne wrota garażowe wychodzące w stronę działki powoda nr (...), ponieważ był on wykorzystywany jako garaż i pomieszczenia magazynowe dla prowadzonej przez stronę powodową działalności gospodarczej. Kluczami od budynku dysponował wyłącznie powód. Powód korzystał także z części działki nr (...) w kształcie trójkąta biegnącego od wschodniego narożnika w/w budynku do ulicy (...). Ta część działki nr (...) była odgrodzona od pozostałej części działki nr (...) płotem z płyt betonowych biegnącym od wschodniego narożnika w/w budynku do ulicy (...) do styku działek nr (...). Na działce nr (...) M. P. prowadziła przedsiębiorstwo produkcyjno-handlowo-usługowe (...).
Postanowieniem z dnia 15 kwietnia 2003 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w sprawie sygn. akt XII U 43/03 ogłosił upadłość przedsiębiorcy M. P.. Postanowieniem z 12 stycznia 2005 roku sąd zezwolił syndykowi masy upadłościowej na sprzedaż przedsiębiorstwa (...) M. P..

​  W dniu 18 kwietnia 2005 roku na mocy aktu notarialnego Rep. A nr (...) pozwany S. W. nabył od syndyka działkę nr (...) z naniesieniami. Zgodnie z protokołem przekazania – przejęcia Przedsiębiorstwa produkcyjno-handlowo-usługowego (...) syndyk oświadczył, że w skład przekazywanego przedsiębiorstwa wchodzi prawo własności nieruchomości gruntowej działki nr (...) zabudowanej budynkami: mieszkalnym, produkcyjnym, magazynowo - garażowym i biurowo-handlowym.

W lutym 2017 roku pozwany S. W. przeglądając w internecie geoportal województwa (...) zauważył, że budynek gospodarczy wykorzystywany przez powoda P. P. (1) jest posadowiony na działce nr (...), a co za tym idzie jest własnością pozwanego. Pozwany pismem z dnia 19 lutego 2017 roku wezwał powoda do opuszczenia budynku znajdującego się na nieruchomości nr (...) i uprzątnięcia terenu.

Powód w odpowiedzi na w/w pismo zaproponował pozwanemu zawarcie notarialnej umowy przeniesienia na powoda własności spornej części nieruchomości za ustalonym wynagrodzeniem na rzecz pozwanego.

Ponieważ strony nie doszły do porozumienia, pozwany pod nieobecność powoda, na przełomie kwietnia i maja 2017 roku wszedł przez otwarte okno do budynku użytkowanego przez powoda i z pomocą jednej firmy zdemontował automatyczne wrota do garażu
i zamurował wjazdy do budynku a w miejsce okna wstawił drzwi. Następnie pozwany
za pośrednictwem drugiej firmy przestawił ogrodzenie w ten sposób, żeby szło w granicy działek nr (...), a tym samym odcinało dostęp do spornego budynku.

Powód po powrocie do domu zastał w granicy swojej nieruchomości nowy płot ogradzający dostęp do zajmowanego przez niego dotychczas budynku, w którym znajdowały się jego maszyny przemysłowe i surowce przeznaczone do produkcji odzieży. Na miejsce została wezwana Policja.

Powód do kwietnia 2017 roku pozostawał w posiadaniu spornego budynku gospodarczego znajdującego się na działce nr (...) należącej do pozwanego i korzystał z niego bez ograniczeń oraz z części działki nr (...) w kształcie trójkąta biegnącego od wschodniego narożnika w/w budynku do ulicy (...) do styku działek nr (...). Budynek był wykorzystywany przez powoda jako pomieszczenie garażowo-magazynowe służące do prowadzenia działalności gospodarczej.

Stan faktyczny nie był sporny pomiędzy stronami. Sąd oddalił wnioski dowodowe strony powodowej w zakresie przesłuchania świadków oraz wnioski dowodowe strony pozwanej zawarte w punktach 1-4 odpowiedzi na pozew. Przeprowadzanie oddalonych dowodów nie było potrzebne, ponieważ wszystkie okoliczności istotne w niniejszej sprawie nie były pomiędzy stronami sporne.

W oparciu o tak poczynione ustalenia Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne
w świetle art.344 § 1 k.c. i art. 334 § 2 kc. Sąd wskazał, że pozwany naruszył posiadanie powoda, ponieważ pod jego nieobecność wszedł przez okno do budynku posiadanego przez powoda i dokonał w tym budynku szeregu zmian, takich jak wstawienie drzwi w miejsce okna oraz demontaż automatycznych wrót garażowych i zamurowanie otworów tych wrót, a nadto przestawienie ogrodzenia na granicę działek nr (...), które to ogrodzenie odcięło dostęp powoda do spornego budynku i uniemożliwiło mu korzystanie z budynku w celach związanych z prowadzoną działalnością. Sporna część działki nr (...) oraz posadowiony na niej budynek garażowo-magazynowy były w wyłącznym posiadaniu P. P. (1). Powód jako jedyny miał klucze do budynku i dostęp do tego budynku oraz spornej części działki nr (...), ponieważ sporna część działki była odgrodzona od reszty działki nr (...), a wrota garażowe wychodziły na nieruchomość powoda i to wyłącznie on decydował, kto i w jakim zakresie będzie korzystał ze spornego budynku i spornej części działki nr (...). Powód nie przywrócił stanu poprzedniego. Co więcej powód chcąc ugodowo rozwiązać konflikt przedstawił pozwanemu propozycję odkupienia za ustaloną cenę spornego budynku, na co pozwany nie wyraził zgody. Sąd wskazał, że powództwo o ochronę posiadania zostało wytoczone przed upływem roku od naruszenia posiadania. Zgodnie z art.344 par.1 k.c. powodowi przysługuje zatem wobec pozwanego roszczenie o zaniechanie naruszeń i przywrócenie stanu poprzedniego posiadania. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art.98 par.1 i 3 k.p.c.

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się pozwany wnosząc apelację i zaskarżając
w całości. Pozwany zarzucił:

​  1/ naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie
w sytuacji, gdy jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego powód wiedział od momentu nabycia tj. od dnia 18.04.2005 r. przez pozwanego majątku przedsiębiorstwa (...) w skład, którego wchodził sporny budynek i fragment gruntu, że budynek i fragment gruntu są własnością pozwanego i go o tym fakcie nie informował, a zatem ochrona posiadania powoda nie zasługuje na ochronę prawną, ponieważ jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, w szczególności z poszanowaniem prawa własności;

​  2/ naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. poprzez odmowę zawieszenia postępowania w sprawie w sytuacji, gdy przed Sądem Rejonowym w Łasku pod sygnaturą I C 906/17 toczy się postępowanie z powództwa S. W. przeciwko P. P. (1) o wydanie nieruchomości, której dotyczy niniejsza sprawa, a więc jej rozstrzygnięcie będzie miało wpływ na treść orzeczenia w tej sprawie.

​  Ponadto na podstawie art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c. oraz art. 382 k.p.c. skarżący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z załączonych dokumentów, tj. pozwu
i pism procesowych w postępowaniu toczącym się pomiędzy stronami przed Sądem Rejonowym w Łasku sygn. akt I C 455/17; pozwu i pism procesowych w postępowaniu toczącym się pomiędzy stronami przed Sądem Rejonowym w Łasku sygn. akt I C 906/17; pozwu i pism procesowych w postępowaniu toczącym się pomiędzy stronami przed Sądem Rejonowym w Łasku sygn. akt I C 917/17 na okoliczność wiedzy i świadomości powoda
o tym, że sporna nieruchomość jest własnością pozwanego, sporu pomiędzy stronami, toczącego się postępowania o wydanie nieruchomości.

W konkluzji skarżący wniósł o zawieszenie postępowania w sprawie na podstawie
art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c, gdyż rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie zależy od rozstrzygnięcia
w sprawie I C 906/17 Sądu Rejonowego w Łasku a po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie I C 906/17 Sądu Rejonowego w Łasku o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenia powództwa w całości, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Powód w odpowiedzi na apelację pozwanego wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu przed sądem drugiej instancji.

​  Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Żaden z zarzutów apelacji nie podważał zasadności rozstrzygnięcia zawartego
w zaskarżonym wyroku, co w konsekwencji prowadziło do braku uwzględnienia wniosków zawartych w środku odwoławczym wniesionym przez stronę pozwaną.

​  Sąd Rejonowy wyjaśnił z jakich dowodów wywodzi wykazanie przez powoda istnienia roszczenia i przyczyny uwzględnienia powództwa. Kontrola instancyjna nie wykazała uchybień przepisom prawa materialnego oraz zarzucanych błędów dotyczących gromadzenia
i oceny materiału dowodowego. Dokonane przez Sąd ustalenia faktyczne dotyczące okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy znajdują odzwierciedlenie w przytoczonych na ich poparcie dowodach, a ich prawna ocena oparta na logicznym rozumowaniu i zasadach doświadczenia życiowego zasługuje na jednoznaczną aprobatę. Stąd ustalenia te oraz wyprowadzone na ich podstawie wnioski prawne Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

Roszczenie powoda nie narusza art. 5 k.c. Klauzula generalna niedopuszczalności czynienia ze swego prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego ma na celu zapobieganie stosowaniu prawa w sposób prowadzący do skutków nieetycznych lub rozmijających się w sposób zasadniczy z celem danej regulacji prawnej. Jeśli więc uwzględnienie powództwa, zgodnego z literą prawa, powodowałoby skutki rażąco niesprawiedliwe i krzywdzące (summum ius summa iniuria), nie dające się zaakceptować
z punktu widzenia norm moralnych i wartości powszechnie uznawanych w społeczeństwie, art. 5 k.c. zezwala na jego oddalenie. Należy jednak pamiętać, że istotą prawa cywilnego jest ochrona praw podmiotowych, tak więc odmowa udzielenia tej ochrony osobie, która korzysta z przysługującego jej prawa podmiotowego w sposób zgodny z jego treścią, może mieć miejsce zupełnie wyjątkowo i musi być uzasadniona istnieniem szczególnych okoliczności uzasadniających przyjęcie, że w określonym układzie stosunków uwzględnienie powództwa prowadziłoby do skutków szczególnie dotkliwych i nieakceptowanych.

​  Sąd Okręgowy ponownie rozważając materiał dowodowy sprawy nie dopatrzył się
w działaniu powoda sprzeczności ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem jego prawa. Pozwany przejął budynek i część działki samowolnie, uniemożliwiając powodowi kontynuowanie działalności, decydując się na jawne i oczywiste naruszenie prawa. Powód wystąpił z propozycja polubownego załatwienia sprawy, więc w braku jej akceptacji przez pozwanego spór winien być rozstrzygnięty na drodze sądowej. Gdyby pozwany zachował właściwą kolejność czynności, tzn. najpierw wytoczył sprawę o wydanie nieruchomości nie doszłoby do wytoczenia niniejszego procesu. Nic nie zwalniało pozwanego z obowiązku działania w ramach porządku prawnego.

​  Podkreślić należy, iż zastosowanie art. 5 k.c. jest możliwe jedynie w wyjątkowych wypadkach. W poglądach wypracowanych przez orzecznictwo i doktrynę dominuje przekonanie, że konstrukcja nadużycia prawa podmiotowego ma charakter wyjątkowy.
W szczególności w wyroku z dnia 25 sierpnia 2011 r. II CSK 640/10 ( lex nr 964496 ) Sąd Najwyższy wskazał, że istotą prawa cywilnego jest strzeżenie praw podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw mają charakter wyjątkowy. Odmowa udzielenia ochrony prawnej na podstawie art. 5 k.c. , z uwagi na jego wyjątkowy - w powyższym ujęciu, charakter musi być uzasadniona istnieniem okoliczności rażących i nieakceptowanych w świetle powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości. Przytoczone reguły doprowadziły do stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, że w sprawach o ochronę własności na podstawie art. 222 § 1 i 2 k.c., zastosowanie art. 5 k.c. jest co do zasady wyłączone, a jeśli je dopuścić, to całkiem wyjątkowo i po dokonaniu oceny całokształtu okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (wyrok z dnia 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94, Lex nr 82293).

​  Rozpoznając zatem niniejszą sprawę ze względu na konstrukcję nadużycia prawa,
o jakiej stanowi art. 5 k.c. Sąd Okręgowy uznał, że w jej okolicznościach przepis ten nie mógł znaleźć zastosowania, albowiem brak jest w niej szczególnych okoliczności, które uzasadniałyby oddalenie przedmiotowego powództwa z odwołaniem się właśnie do zasad współżycia społecznego. Nie należą do nich z pewnością okoliczności wskazywane przez pozwanego w apelacji.

​  Nadto zgodnie z utrwalonym w judykaturze stanowiskiem wskazać należy, iż nie może powoływać się na omawianą instytucję ten, kto sam takie zasady narusza (tak Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 12 czerwca 2013 r.).

​  Niezależnie od tego podkreślić należy, że zgodnie z jednolitym w omawianym przedmiocie stanowiskiem doktryny i judykatury dla zastosowania przepisu art. 5 kc koniecznym jest wykazanie, która to konkretnie zasada współżycia społecznego została naruszona, przy czym ciężar dowodu spoczywa tu zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną
w art. 6 kc na tym, kto na przepis ten się powołuje (por. m.in. wyrok SN z 20 grudnia 2006 r., sygn. IV CSK 263/06, wyrok SN z 31 maja 2006 r., sygn. IV CSK 149/05). Skarżący nie wskazał jakie zasady współżycia miałyby być naruszone w niniejszej sprawie przez powoda.

​ 

​  Chybiony był także zarzut, iż postępowanie w sprawie przy zastosowaniu art. 177 § 1 pkt. 1 k.p.c. winno podlegać zawieszeniu ze względu na prejudycjalny charakter innego toczącego się pomiędzy stronami postępowania sądowego do sygn. akt I C 906/17, którego przedmiotem jest żądanie wydania nieruchomości. Odnosząc się do tego zarzutu wskazać należy, iż zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt. 1 k.p.c. ma charakter fakultatywny i pozostawione jest uznaniu sądu przy uwzględnieniu zasad ekonomiki procesowej. Wydanie postanowienia w oparciu o ten przepis powinno także nastąpić, gdy występuje stosunek prejudycjalności, który oznacza, że rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego. Wynik innej sprawy ma stanowić przesąd dla sprawy rozpoznawanej, co należy rozumieć w ten sposób, że jego treść, pośrednio poprzez powagę rzeczy osądzonej, będzie kształtować także treść rozpoznawanej sprawy cywilnej. Pozytywne rozstrzygnięcie sprawy o wydanie stwarzałoby oczywiście uprawnienie do korzystania z przedmiotowej nieruchomości skuteczne względem powoda i niweczące
w tym zakresie roszczenie negatoryjne, to jednak nie można pominąć okoliczności,
iż zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie naruszałoby zasady ekonomiki procesowej
i byłoby sprzeczne z art. 6 k.p.c., który stanowi, iż Sąd winien dążyć do niezwłocznego rozpoznania sprawy zwłaszcza, że nie stanowiłoby prejudykatu do jej rozstrzygnięcia. Po uzyskaniu tytułu w sprawie o wydanie pozwany uprawniony zostanie do jej zwrotnego przekazania.

​  Wobec braku uzasadnionych zarzutów wniesiona przez pozwanego apelacja podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., a na koszty te złożyły się koszty zastępstwa prawnego powoda w postępowaniu przed Sądem II instancji ustalone na podstawie § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. § 5 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015, 1800)

​