Sygn. akt VI ACa 1388/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA – Ksenia Sobolewska - Filcek (spr.)

Sędzia SA – Agata Wolkenberg

Sędzia SA – Małgorzata Kuracka

Protokolant – sekretarz sądowy Paulina Czajka

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2018 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Bank S.A. w W.

przeciwko G. P.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 24 maja 2016 r.

sygn. akt XXV C 1433/14

oddala apelację.

Sygn. akt VI ACa 1388/16

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. w W. wniósł w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zasądzenie od G. P.: kwoty 67.595,27 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 28 listopada 2013 r. do dnia zapłaty; kwoty 2.452,23 zł tytułem odsetek umownych; kwoty 27.282,82 zł tytułem odsetek karnych; kwoty 2.754,81 zł tytułem opłat; kwoty 1.252 zł tytułem kosztów sądowych; kwoty 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 22,54 zł tytułem innych kosztów. S. roszczenie powód wywiódł z faktu niewywiązania się przez pozwanego z umowy kredytu, zawartej w dniu 10 lipca 2008 r.

Nakazem zapłaty z dnia 25 lutego 2014 r., wydanym w postępowaniu upominawczym, Sąd Rejonowy (...)w L.orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Od w/w nakazu zapłaty pozwany – G. P. wniósł sprzeciw, w którym zarzucił powodowi zachowania niezgodne z zapisami umowy kredytu oraz umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie; nie zawiadomienie go o dniu i kwocie przewalutowania niespłaconego kredytu, jak również o kursie franka do złotówki; trwające 4 lata zaniechanie podjęcia skutecznych działań windykacyjnych oraz wprowadzenie go w błąd przez pośrednika kredytowego przy zawieraniu umowy kredytu. Pozwany przyznał, że nie spłacił całego kredytu oraz, że miał trudności w regularnym wpłacaniu rat. Przedstawił jednak wyliczenie, z którego wynika, że z sumy kredytu odpowiadającej około 35.000 zł. spłacił łącznie sumę 29.113,12 zł. Nadto umowa była trzykrotnie aneksowana, a pozwany podejmował próby ustalenia z powodem zasad spłaty reszty należności, po wyjaśnieniu sposobu jej wyliczenia.

Powód podtrzymał żądanie zapłaty i przedstawił zestawienia obrazujące sposób rozliczenia wpłat, wyliczenie odsetek karnych oraz przewalutowanie.

Wyrokiem z dnia 24 maja 2016 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy poprzedził następującymi ustaleniami:

W dniu 10 lipca 2008 r. G. P. zawarł z (...) Bank S.A. (poprzednikiem prawnym powoda) umowę o kredyt samochodowy, na mocy której Bank przekazał pozwanemu równowartość w złotych polskich kwoty 18.376,61 CHF na okres 96 miesięcy. W tym samym dniu strony umowy zawarły umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie. .

Pismem z dnia 4 listopada 2008 r. powód poinformował pozwanego o podwyższeniu oprocentowania kredytu z 11,90% na 12,90%. Pozwany złożył wniosek o obniżenie stopy oprocentowania kredytu, który jednak rozpatrzono negatywnie. .

Pismem z dnia 2 grudnia 2011 r. powód wypowiedział pozwanemu umowę kredytu z uwagi na powstanie zaległości w spłacie oraz brak reakcji na wysłany uprzednio monit i wezwanie do zapłaty. Wezwał też pozwanego do spłaty zaległości w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma.

Wobec niewywiązania się pozwanego z zobowiązań powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych z dnia 20 listopada 2013 r. nr (...).

Sąd Okręgowy stwierdził, że powyższy stan faktyczny był w sprawie bezsporny, a wynikał z twierdzeń zawartych w pismach procesowych obydwu stron oraz z dokumentów, w szczególności umowy kredytu oraz wyciągu z ksiąg bankowych.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo (...) Banku S.A. w W. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wprawdzie nie było sporne, że w dniu 10 lipca 2008 r. pozwany zawarł z powodem umowę kredytu, kwestią sporną pozostawało jednak jaka jest wysokość faktycznego zadłużenia pozwanego u powoda.

Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia spornej okoliczności spoczywał w tej sprawie na powodzie. Pozwany skutecznie bowiem podważył jego twierdzenie, że pozwany pozostaje jego dłużnikiem w zakresie żądanej kwoty. W piśmie z dnia 7 maja 2015 r. powód podniósł, że do umowy kredyty zawarte zostały aneksy, zgodnie z którymi strony ustaliły trzymiesięczną karencję w spłacie kredytu wraz z jednoczesnym wydłużeniem okresu kredytowania o 24 miesiące; obniżono wysokość 12 rat kredytu o 50% wraz z jednoczesnym wydłużeniem okresu kredytowania o 24 miesiące oraz sumę wszystkich odroczonych części rat odsetkowych doliczono do salda kredytu pozostającego do spłaty. Przedmiotowe aneksy nie zostały jednak załączone do akt sprawy, zaś ze szczegółowego rozliczenia kredytu, stanowiącego załącznik do w/w pisma powoda, nie wynika, jaka kwota faktycznie pozostała pozwanemu do spłaty.

W ocenie Sądu Okręgowego powód nie udowodnił zatem wysokości żądanej kwoty. Z żadnego dokumentu przedstawionego do akt niniejszej sprawy nie wynika bowiem wyliczenie zadłużenia pozwanego. Co prawda załączył on tabelę przewalutowania, dyspozycję przewalutowania oraz zestawienie naliczania odsetek, jednak nie wynika z nich dług pozwanego w kwocie 67.595,27 zł.

Zatem powództwo, jako nieudowodnione, podlegało oddaleniu.

W apelacji od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości, (...) Bank S.A. w W. zarzucił Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 233 k.p.c., tj. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez dokonanie rażąco wadliwej oceny dowodów i przyjęcie za nieudowodnione dochodzonego roszczenia co do wysokości.

Z uwagi na powyższe zarzuty wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 100.085,13 zł, w tym kwoty 67.595,27 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 21 listopada 2013 t. do dnia zapłaty,

2)  zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego kosztów procesu w pierwszej i drugiej instancji według norm przepisanych;

ewentualnie

3)  uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji wraz z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia co do kosztów postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu apelacji powód stwierdził, że pozwany nie kwestionował faktu zawarcia aneksów do umowy kredytowej, ani ich treści, natomiast dowodem wysokości spornego roszczenia jest w tej sprawie szereg rozliczeń księgowych, sporządzonych w oparciu o systemy bankowe przez osoby do tego uprawnione.

Pozwany – G. P. wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu.

W toku procesu pozwany nie kwestionował faktu zawarcia umowy kredytowej, swoich wynikających stąd obowiązków, ani tego, że nie spłacił swojego zobowiązania w całości. Kwestionował jednak wysokość dochodzonej kwoty i domagał się przedstawienia przez powoda szczegółowego rozliczenia dokonanych wpłat, a także wyjaśnień zasad rozliczenia należności po zawarciu kolejnych aneksów do umowy, w szczególności zaś wyjaśnienia zasady rozliczenia wartości samochodu w wyniku realizacji umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Powód utrzymywał natomiast, że skorzystanie z zabezpieczenia kredytu jest jego uprawnieniem, nie zaś obowiązkiem oraz, że wyliczenie należności wynika z zestawień dołączonych do pisma z 6 maja 2015 r.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, ponowna analiza wyliczeń przedstawionych przez powoda w piśmie z 6 maja 2015 r. potwierdza trafność oceny Sądu Okręgowego, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia, nie tylko niespornego między stronami faktu nie spłacenia przez pozwanego części kredytu, lecz również tego, że zadłużenie pozwanego sięga kwoty wskazanej w pozwie (art. 6 k.c.).

Pierwsza tabela z zestawienia datowanego na 16 kwietnia 2015 r. (k. 87 – 88) zdaje się zawierać sumę wszystkich wpłat pozwanego w CHF w okresie od 6 sierpnia 2008 r. do 10 października 2011 r., z wykazem zasad ich zarachowania. Brak jednak wyjaśnienia mechanizmu narastania zaległych odsetek, wyliczenia i udowodnienia kosztów upomnień, prowizji i „przyrostu”, a także rozliczenia części wpłat na ten cel, co czyni całkowicie niezrozumiałym sposób wyliczenia kapitału do spłaty na dzień 13 stycznia 2012 r., i w konsekwencji dalszych odsetek, należnych po tej dacie. Zupełnie niezrozumiałe są też dywagacje pozwanego co do konsekwencji zawarcia przez strony każdego z aneksów. Z pisma powoda (profesjonalnego podmiotu gospodarczego) nie wynika przy tym, by zaprezentowane zestawienia i wyliczenia zaprezentował sądowi jako dowody z dokumentów (prywatnych) – mają one postać kserokopii nie potwierdzonych za zgodność z oryginałem, ich autorzy nie zostali odpowiednio sądowi zaprezentowani, brak też wniosku o dopuszczenie dowodu z takich dokumentów i tezy dowodowej, która mogłaby być poddana weryfikacji przez pozwanego i sąd.

Ostatecznie więc, zaprezentowane przez powoda zestawienia i wyliczenia mają jedynie charakter twierdzeń jednej ze stron procesu co do faktów, nie zaś dowodów w rozumieniu art. 227 k.p.c. Zatem, wobec ich zakwestionowania przez pozwanego, nie ma podstaw do przyjęcia, że powód udowodnił wysokość swojej należności (art. 229 k.p.c.).

Przede wszystkim jednak Sąd Apelacyjny zważył, że choć Bank rzeczywiście nie ma ustawowo zastrzeżonego obowiązku lojalnego zachowania się wobec kontrahenta i wykorzystania w odpowiednim czasie umownie ustalonych form zabezpieczenia kredytu, to jednak w sprawie niniejszej zapis § 3 pkt 4 umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie z dnia 10 lipca 2008 r. (załącznik do sprzeciwu, k. 28) jednoznacznie stanowi, iż w przypadku wypowiedzenia przez Bank umowy kredytu przechodzi na niego pozostała część (51%) udziału w prawie własności pojazdu, bez potrzeby składania odrębnego oświadczenia woli przez Bank i za bezwarunkową zgodą przewłaszczającego. Taki sposób zabezpieczenia kredytu pozostaje w zgodzie z art. 101 Prawa bankowego, którego celem jest pozostawienie praktyce bankowej możliwości kształtowania najbardziej pewnych i skutecznych prawnie modeli (wariantów) instytucji przewłaszczenia (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 24 października 2001 r., III CZP 58/01, OSNC 2002/7-8/88, (...) 2002/6/36,(...) 2002/7-8/7, (...) 2002/1/7, Biul.SN 2001/10/8, (...). 2002/11/512, (...). 2001/24/1198).

Konsekwencją zaś przejścia na Bank prawa własności pojazdu (co w tej sprawie nastąpiło z dniem 15 stycznia 2012 r. (k. 55 i 57) jest obowiązek Banku rozliczenia według stanu na ten dzień wartości przejętego samochodu i zaliczenia jej na poczet niespłaconego kredytu. Takie rozliczenie nie zostało w tej sprawie przedstawione. Powód nie jest zaś od niego zwolniony z tego jedynie względu, że zadecydował o fizycznym przejęciu samochodu kilka lat po dacie przejęcia jego własności.

Ostatecznie zatem Sąd Okręgowy nie naruszył art. 233 § 1 k.p.c. w sposób zarzucany mu w apelacji i trafnie uznał, że choć obowiązek pozwanego wynikający z faktu wypowiedzenia mu umowy kredytu nie jest sporny, powód nie udowodnił wysokości dochodzonego roszczenia, co skutkowało oddaleniem powództwa.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji, na zasadzie art. 385 k.p.c.