Sygn. akt VII U 864/13

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16.10.2013 r.

Sąd Okręgowy / Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia : SSO Iwona Iwanek

Protokolant :st. sekretarz sądowy Kamila Rakowska

przy udziale zainteresowanego A. W.

po rozpoznaniu w dniu 16.10.2013 r. w Świdnicy

sprawy T. M. (1)i S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o nieobciążanie odpowiedzialnością z tytułu składek

na skutek odwołania T. M. (1)i S. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

z dnia 15.04.2013 r. Nr (...)

oraz z dnia 15.04.2013r. Nr (...)

I.  zmienia zaskarżone decyzje strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.z dnia 15 kwietnia 2013 roku, znak: (...)oraz z dnia 15 kwietnia 2013 roku (...)w części w ten sposób, że ustala, że odpowiedzialność wnioskodawców T. M. (1)i S. W.jako spadkobierców po zmarłym D. W.z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy wskazane w zaskarżonych decyzjach, stanowi kwotę odpowiadającą 1/3 udziału w spadku wobec każdego z wnioskodawców;

II.  dalej idące odwołania oddala;

III.  nie obciąża wnioskodawców kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej.

Sygn. akt VII U 864/13

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy T. M. (1)i S. W.wnieśli odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.z dnia 15.04.2013r. o numerach (...), oraz (...). Decyzjami tymi organ rentowy ustalił, że wnioskodawcy jako spadkobiercy zmarłego D. W.odpowiadają za zobowiązania z tytułu nieopłaconych przez wymienionego zmarłego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy w łącznej kwocie 6 813,62zł łącznie z odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień zgonu D. W.tj. 01.10.2006r. W uzasadnieniu odwołań wnioskodawcy wskazali, że nie posiadają żadnych składników majątkowych po zmarłym gdyż wszystkie przejął brat wnioskodawców A. W.w dokonanym dziale spadku.

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie podnosząc, że wnioskodawcy wraz z bratem A. W. nabyli spadek po zmarłym D. W. po 1/3 każdy – z dobrodziejstwem inwentarza. Strona pozwana nie odniosła się do zarzutów wnioskodawców co do dokonanego między rodzeństwem działu spadku.

Sprawy z odwołań wnioskodawców zostały na podstawie art. 219 k.p.c. połączone celem łącznego rozpoznania, a A. W.wezwany do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zmarły D. W. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej posiadał zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 39,66zł, zdrowotne w kwocie 5 349,33zł, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie 0,63zł. Brak opłacania składek z wymienionych tytułów dotyczył różnych okresów w przedziale od lipca 2002r. do sierpnia 2006r.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich z dnia 16 marca 2007r. (sygn. akt I Ns 69/07) spadek po zmarłym D. W.nabyli: jego córka T. M. (1)oraz synowie A. W.i S. W.w częściach po 1/3 każda - wszyscy wprost.

Przedmiotem dziedziczenia była wskazana wyżej nieruchomość o wartości 37 500zł oraz samochód P. (...) rok prod. 1995 wartości 1000zł.

Decyzją Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z.z dnia 12 czerwca 2007r. umorzono postępowanie w sprawie ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn T. M. (1). W uzasadnieniu decyzji podano, że wartość przedmiotu dziedziczenia o łącznej wartości 38 500zł - przy uwzględnieniu 1/3 części przypadającej w udziale w spadku – powoduje brak obowiązku podatkowego po stronie wnioskodawczyni.

Aktem notarialnym z dnia 19 lipca 2007r. (rep A nr (...)) wymienieni dokonali działu spadku i zniesienia współwłasności w ten sposób, że nieruchomość rolną wraz z zabudowaniami i domem mieszkalnym nabył na wyłączną własność A. W.. dział spadku został dokonany bez spłat i dopłat. Kolejnym aktem notarialnym z dnia 02 sierpnia 2007r. dokonano działu spadku w ten sposób, że wskazany pojazd nabył na wyłączną własnośćA. W.

dowód: kserokopia decyzji Naczelnika US w Z.

akt notarialny rep A nr (...)dot. samochodu P.k. 53 akt

Decyzjami strony pozwanej z dnia 15 kwietnia 2013r. orzeczono o odpowiedzialności T. M. (1), A. W.i S. W.za zaległości z tytułu składek w kwocie 6 813,62zł obejmującej należność główną oraz odsetki za zwłokę liczone do dnia otwarcia spadku. W decyzjach nie orzeczono o odpowiedzialności solidarnej wymienionych, jednak w stosunku do wnioskodawców i zainteresowanego A. W.należne z tytułu składek kwoty były identyczne.

dowód: akta ZUS

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest częściowo zasadne.

W sprawie niniejszej wnioskodawcy nie kwestionowali obowiązku zmarłego D. W. co do opłacenia we wskazanych w decyzjach okresach należnych składek. Podnosili jednak, że nie istnieje po ich stronie obowiązek zapłaty zaległości gdyż dokonany został dział spadku, a wnioskodawcy nie dysponują żadnym składnikiem majątkowym ze spadku.

Strona pozwana w zaskarżonych decyzjach uzasadniała, że wnioskodawcy dokonali tylko częściowego działu spadku, a zatem odpowiedzialność ich nadal pozostaje solidarna.

Stanowisko wnioskodawców nie zasługuje na uwzględnienie w zakresie całkowitego ich braku odpowiedzialności za długi spadkowe.

Zgodnie z art. 31 i 32 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2009 r nr 205, poz. 1585 ze zm.) do należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne stosuje się wymienione w art. 31 przepisy ustawy ordynacja podatkowa - m.in. art. 27 § 1 i 2, art.. 97 § 1 i art. 98 § 1 i 2 ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 97 § 1 ustawy ordynacja podatkowa spadkobiercy ubezpieczonego przejmują przewidziane w przepisach dotyczących ubezpieczenia społecznego, majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania z tytułu składek stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 98 ust. 1 ordynacji podatkowej).

W art. 1012 Kodeks cywilny stanowi, że spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź spadek odrzucić. Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca odpowiada za długi spadkowe tylko ze spadku zaś od chwili przyjęcia spadku, ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swojego majątku.

Wejście w ogół praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy, które jest istotą przyjęcia spadku powoduje, że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za zobowiązania, których podmiotem był zmarły. Z otwarciem spadku ustawa łączy powstanie także innych zobowiązań, których podmiotem staje się spadkobierca. Wszystkie te zobowiązania są określane jako długi spadkowe.

Zakres odpowiedzialności spadkobiercy zależy od treści oświadczenia o przyjęciu spadku. Zgodnie z treścią przepisu art 1031 § 1 k.c. w razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia, natomiast w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza – a strona pozwana twierdziła, ze takie właśnie miało miejsce w niniejszej sprawie - spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

Odnosząc powyższe do stanu niniejszej sprawy bez wątpliwości wskazać należy, że – wbrew twierdzeniom pozwanej – wnioskodawcy przyjęli spadek wprost gdyż taki zapis widnieje w postanowieniu sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.

Wnioskodawcy zatem odpowiadali za długi spadkowe całym swoim majątkiem.

Uwzględniając dalsze zasady tej odpowiedzialności należy rozróżnić jej zakres uzależniony od okoliczności w postaci działu spadku. Przepis art. 1034 § 1 k.c. stanowi, że do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości udziałów. Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów (§ 2).

W sprawie niniejszej strony dokonały działu spadku, co znajduje potwierdzenie w sporządzonych na tę okoliczność aktach notarialnych. Akt notarialny dotyczący działu spadku w postaci samochodu znajdował się w aktach sprawy, a strona pozwana miała możliwość się z nim zapoznać i – jak wynika z akt sprawy – nie kwestionowała treści tego dokumentu.

Mając powyższe na względzie uznać należało, że wnioskodawcy (a także zainteresowany) odpowiadają za długi spadkowe wyłącznie do wysokości posiadanych udziałów w spadku (tj. do 1/3 każdy) i w tym zakresie decyzję strony pozwanej sąd zmienił na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. Dalej idące odwołanie co do żądania całkowitego nieobciążania należnościami składkowymi w oparciu o art. 477 14 § 1 k.p.c. zostało oddalone. Orzeczenie o kosztach oparto o przepis art. 102 k.p.c.