UZASADNIENIE

I. P. wniosła o zasądzenie od (...) S.A. w W. 1 285,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 20 lipca 2016 r. do dnia zapłaty; zasądzenie zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że 20 marca 2016 r. jadąc w G. ulicą (...) wskutek złego stanu technicznego drogi uszkodziła swój pojazd marki H. S. F., w którym zapaliła się kontrolka ABS. Podczas dalszej jazdy odczuwalne stało się kołysanie nadwozia oraz popiskiwanie opon. Uszkodzeniu uległy układy zawieszenia i kierowniczy. Powódka samochód zakupiła 14 listopada 2015 r. , w tym też dniu przeszedł on obowiązkowy przegląd. Koszt naprawy pojazdu wynosi 1.285,00 zł. Pozwany odmówił wypłaty odszkodowania.

(...) S.A. w (...) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że powódka nie wykazała, aby szkoda powstała w okolicznościach opisanych przez nią. Ubezpieczony nie ponosi winy za przedmiotowe zdarzenie, gdyż regularnie dokonywał objazdów kontrolnych dróg i dbał o infrastrukturę drogową, teren w miejscu zdarzenia został oznakowany znakiem drogowym A-11 nierówna droga. Powódka powinna w takim miejscu dostosować prędkość jazdy do panujących warunków. Powódka nie wykazała przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.

Sąd rejonowy ustalił co następuje :

Zarządcą i właścicielem drogi w G. przy ul. (...) jest Miasto G., które miało wykupione ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w InterRisk.

okoliczności bezsporne.

Stan techniczny drogi przy ul. (...) w G. w okresie od 14 listopada 2015 r. do 20 marca 2016 r. był zły, nawierzchnia jedni była nierówna, posiadała liczne wybrzuszenia, wyrwy, dziury i spękania. Droga ta była oznakowana znakiem A-11 nierówna droga.

Dowody:

-: fotografie k. 14-16,
-: zeznania J. S. k.64-65
-: zeznania powódki k. 112.

Powódka jest współwłaścicielem samochodu osobowego marki H. S. F. o numerze rejestracyjnym (...) oraz numerze VIN (...) rok produkcji 2006. Pojazd ten powódka zakupiła wraz ze swoją córką J. S. w komisie samochodowym 14 listopadzie 2015 r. W tym samym dniu pojazd ten przeszedł przegląd techniczny. Pojazd ten użytkowała głównie córka powódki, która jeździła nim do pracy przy ul. (...), często przejeżdżając ulicą (...).

20 marca 2016 r. powódka wraz z córką wybrały się na zakupy, podczas jazdy ulicą (...) zapaliła się kontrolka ABS, nadwozie zaczęło się kołysać, powódka z córką zaczęły słyszeć popiskiwanie opon.

P. K. (...) pojazdów P. K. oświadczył, że 21 marca 2016 r. powódka oddała do naprawy ww. pojazd. Po sprawdzeniu stanu technicznego samochodu P. K. stwierdził we wskazanym pojeździe następujące uszkodzenia układu zawieszenia, układu kierowniczego oraz amortyzatorów. W związku z powyższym dokonał naprawy i wymienił tylni amortyzator, końcówkę drążka, prawą i lewą tuleje wahacza z przodu, wymienił gumę drążka z tyłu oraz tuleje wahacza z tyłu. Powódka 24 marcu 2016 r. poniosła koszt naprawy pojazdu ogółem w kwocie 1.285,00 zł, w tym; amortyzator tył 580,00 zł; końcówka drążka lewa i prawa 95,00 zł/ szt.; tuleja wahacza przód 40,00 zł; guma drążka tył 30,00 zł, tuleja wahacza tylnego 95,00 zł oraz koszt naprawy układów 350,00 zł. Do naprawy użyto części zamiennych.

Pismem z 15 czerwca 2016 r. I. P. zgłosiła Miastu G. wystąpienie szkody w pojeździe stanowiącym jej własność marki H. S. F. o numerze VIN (...), która -jak wskazała- miała miejsce w dniu 20 marca 2016 r. w G. na ul. (...). Powódka wskazała, że z uwagi na zły stan techniczny tej drogi uszkodzeniu uległy układy zawieszenia i kierowniczy, zapaliła się kontrolka ABS. Podczas dalszej jazdy odczuwalne stało się kołysanie nadwozia oraz popiskiwanie opon. Pojazdem kierowała jej córka. Powódka wezwała ubezpieczonego do zapłaty kwoty 1.285,00 zł tytułem poniesionych kosztów naprawy wskazanego pojazdu.

Zgłoszenie szkody zostało przekazane pozwanemu InterRisk, który wszczął postępowanie likwidacyjne.

Decyzją z dnia 19 lipca 2017 r. pozwany odmówił powódce wypłaty odszkodowania.

Dowody:

-: kserokopia dowodu rejestracyjnego k. 12,
-: kserokopia prawa jazdy k. 13,
-: opinia k. 17,
-: paragony k. 18,
-: zgłoszenie szkody z dn. 15.06.2016 r. k. 19-21,
-: pismo z dn. 24.06.2016 r. k. 22,
-: pismo z dn. 04.07.2016 r. k. 23-24,
-: fotografie k. 25, 34, 71, 72
-: pismo z dn. 30.06.2016 r. k. 26,
-: pismo z dn. 28.06.2016 r. k. 27,
-: pismo z dn. 18.07.2016 r. k. 28-29,
-: oświadczenia k. 30, 31,
-: umowa o pracę k. 33,
-: częściowo zeznania J. S. k. 64-65,
-: polisa k. 97-99,
-: zeznania P. K. k. 111-112,
-: dokumentacja w aktach szkody.

Szkoda została zgłoszona przez powódkę po około 3 miesiącach od wskazanej przez nią daty stwierdzenia uszkodzeń i nie przeprowadzono czynności dokumentujących stan uszkodzonych elementów, zakresu i charakteru ich uszkodzeń. Z uwagi na brak dokumentacji technicznej nie ma możliwości jednoznacznego ustalenia czy zgłoszone uszkodzenia pojazdu powódki były skutkiem zużycia eksploatacyjnego, czy też skutkiem systematycznego przejazdu ulicą (...).

Przedstawiony materiał dowodowy jest niewystarczający do jednoznacznego ustalenia przyczyny powstania uszkodzeń elementów zawieszenia pojazdu oraz układu kierowniczego. Wymienione w samochodzie powódki części są jednymi z najbardziej narażonych elementów zawieszenia w trakcie nawet normalnej – wieloletniej eksploatacji pojazdu.

Dowód:

-: opinia biegłego sądowego P. P. k. 118-123.

Sąd rejonowy zważył co następuje :

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Podkreślić należy, że ustalenie istnienia odpowiedzialności ubezpieczyciela wymaga nie tylko rozważenia w płaszczyźnie reguł odpowiedzialności ubezpieczeniowej (kontraktowej), ale także pod względem cywilnoprawnej odpowiedzialności sprawcy szkody – podmiotu deliktowo odpowiedzialnego za szkodę. Odpowiedzialność cywilna sprawcy jest warunkiem sina qua non odpowiedzialności ubezpieczyciela. Brak odpowiedzialności ubezpieczonego przesądza o braku odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, który odpowiada wyłącznie w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody.2

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Podstawą odpowiedzialności ubezpieczonego jest art. 415 k.c. powiązany z normą art. 20 pkt 4 i 10 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 260). Zgodnie z tymi ostatnimi przepisami do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2 i przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikację cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego jest art. 415 k.c. zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Zatem przesłankami odpowiedzialności deliktowej są: wystąpienie szkody, zawinione działanie lub zaniechanie sprawcy szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy powstałą szkodą, a zachowaniem sprawcy szkody. Przy czym przesłanki te muszą wystąpić kumulatywnie. Nie jest zatem wystarczającym dla przyjęcia odpowiedzialności pozwanego wykazanie jedynie niektórych przesłanek.

Zdaniem orzekającego sądu nie sposób podzielić stanowiska pozwanego, że zarządca drogi w należyty sposób wykonał swoje obowiązki i nie można postawić mu zarzutów związanych z utrzymaniem drogi przy ul. (...) w G. Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie - fotografie, zeznania świadka J. S. oraz powódki - jednoznacznie potwierdza, że stan techniczny drogi przy ul. (...) w G. w okresie od 14 listopada 2015 r. do 20 marca 2016 r. był zły, nawierzchnia jezdni była nierówna, posiadała liczne wyrwy i spękania. Droga ta była oznakowana znakiem A-11 nierówna droga. Stan techniczny tej drogi – a w zasadzie jej fatalny stan –znany był powszechnie mieszkańcom G., również orzekającemu w niniejszej sprawie sądowi. Przejazd tą drogą bardziej przypominał przejazd po wertepach i bezdrożach, niż jazdę w mieście, po asfalcie. Z całą pewnością stan tej drogi – przed remontem – nie był dobry a samo ustawienie znaku ostrzegającego nie zwalnia ubezpieczonego od odpowiedzialności za szkody, które mogą powstać w wyniku użytkowania drogi o tak fatalnym stanie.

W niniejszej sprawie spór w dużej mierze zasadzał się na ustaleniu związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy przejazdami ulicą (...) a awarią układu zawieszenia i kierowniczego w samochodzie powódki, jaka ujawniła się 20 marca 2016 r. Pozwany kwestionował istnienie związku przyczynowego. Jest przy tym oczywiste, że nie tylko przejazd ulicą (...) mógł spowodować uszkodzenia części w pojeździe powódki a ilość potencjalnych czynników szkodzących jest mnoga (przejazdy innymi drogami, okres eksploatacji części uszkodzonych). Również nie jest tak, że badanie techniczne – obowiązkowe przed rejestracją w kraju, która miała miejsce 24 listopada 2015 r. (k.12v) – jest wyznacznikiem tego, że części eksploatacyjne układu zawieszenia i kierowniczego są w fabrycznym stanie i gwarantują wieloletnie użytkowanie. Badanie techniczne pojazdu ocenia m.in. stan układu zawieszenia i ocenia, czy gwarantuje bezpieczne poruszanie się po drogach. Inaczej mówiąc – badanie to określa, czy pojazd spełnia warunki bezpieczeństwa do tego, aby dopuścić go do jazdy po drogach publicznych, a więc mieści się powyższej dolnej granicy normy ustalonej przez właściwe organy i przepisy. Fakt, że pojazd spełnia te kryteria nie oznacza, że posiada właściwości samochodu fabrycznie nowego i że nie ulegnie uszkodzeniu żaden z elementów np. układu zawieszenia, czy kierowniczego, do czasu następnego badania technicznego.

Ustalenie ww. związku przyczynowego wymagało jednak wiadomości specjalnych a jedynym dowodem, który okoliczność tą może wykazać jest opinia biegłego. Sąd uwzględniając wniosek powódki dopuścił dowód z opinii biegłego, który nie potwierdził twierdzeń I. P., że uszkodzenia w jej samochodzie są wynikiem przejazdów po ulicy (...) w G.

Biegły wyjaśnił, że szkoda została zgłoszona przez powódkę po około 3 miesiącach od wskazanej przez nią daty stwierdzenia uszkodzeń i nie przeprowadzono czynności dokumentujących stanu uszkodzonych elementów, zakresu i charakteru ich uszkodzeń. Z uwagi na brak dokumentacji technicznej nie ma możliwości jednoznacznego ustalenia czy zgłoszone uszkodzenia pojazdu powódki były skutkiem zużycia eksploatacyjnego, czy też skutkiem systematycznego przejazdu ulicą (...). Przedstawiony materiał dowodowy jest niewystarczający do jednoznacznego ustalenia przyczyny powstania uszkodzeń elementów zawieszenia pojazdu oraz układu kierowniczego. Biegły wskazał także, że wymienione w samochodzie powódki części są jednymi z najbardziej narażonych elementów zawieszenia w trakcie nawet normalnej – wieloletniej eksploatacji pojazdu.

Powyższą opinię zakwestionowała jedynie strona powodowa podnosząc, że pojazd przeszedł przegląd techniczny po zakupie, który nie wykazał nieprawidłowości, a także z przedłożonej przez nią opinii mechanika samochodowego P. K. wynika, że do uszkodzenia pojazdu powódki doszło na skutek złego stanu technicznego nawierzchni dróg w G. Biegły sądowy nie wykonał natomiast oględzin pojazdu.

W ocenie sądu stanowisko strony powodowej wynikało z jej niezadowolenia wynikami końcowymi opinii. Sąd nie znalazł bowiem podstaw by powyższą opinię kwestionować, brak bowiem w niej błędów w rozumowaniu. W ocenie sądu opinia ta jest rzetelna, jednoznaczna i rzeczowa. Biegły nie wykonał oględzin pojazdu ponieważ nie został do tego zobowiązany w zleceniu, ponadto rzeczony pojazd jest już od 24 marca 2016 r. po naprawie i wymianie zepsutych części, także nie bardzo wiadomo co biegły miałby oglądać. Natomiast przedłożone przez powódkę oświadczenie P. K. (k. 17 akt) nie stanowi dowodu opinii biegłego. Dokument ten stanowi wyłącznie dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie – art. 245 k.p.c.

Pamiętać należy, że nie jest znana historia przedmiotowego pojazdu, w szczególności nie wiadomo czy i kiedy były wymienianie elementy zawieszenia, układu kierowniczego. Samochód zaś jest z 2006 r., zaś z informacji zawartych na rządowej stronie: historiapojazdu.gov.pl 31 grudnia 2016 roku pojazd miał przebieg 191 642 km.

Tym samym wobec nieudowodnienia związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy uszkodzeniami pojazdu a przejazdami ulicą (...) w G. powództwo należało oddalić.

Powódka przegrała proces, tym samym winna zwrócić pozwanemu koszty niezbędne i celowe do obrony jego praw. Artykuł 98 k.p.c. statuuje dwie zasady rozstrzygnięcia o kosztach procesu: zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zgodnie z którą strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić swemu przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu oraz zasadę kosztów niezbędnych i celowych, zobowiązującą stronę przegrywającą do zwrotu przeciwnikowi procesowemu tylko tych poniesionych faktycznie kosztów procesu, jakie były niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (uznaniowa ocena sądu w tym względzie uzależniona jest od okoliczności sprawy, a zarazem ograniczona dyspozycjami art. 98 § 2 i 3 k.p.c.). W doktrynie podkreśla się, iż ocena dokonywana wprawdzie na zakończenie postępowania, powinna uwzględniać stan istniejący w chwili podejmowania przez stronę czynności wywołującej koszty.

Z kolei art. 102 k.p.c. stanowi, iż w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Jak wspomniano wyżej zasadą jest, że strona przegrywająca proces winna jest zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Artykuł 102 k.p.c. dopuszczający możliwość nie obciążania przegrywającego w całości lub w części kosztami procesu jest wyjątkiem od zasady i jako taki nie może być interpretowany rozszerzająco, wyklucza uogólnienia i może być stosowany w zależności od konkretnego przypadku. Do kręgu okoliczności branych przez sąd pod uwagę przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i te będące „na zewnątrz” procesu. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Do okoliczności branych pod uwagę przez sąd należą zwłaszcza te dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. W orzecznictwie sądów powszechnych podkreśla się, iż sama zła sytuacja materialna strony nie uzasadnia nieobciążania strony powodowej kosztami postępowania.

Zdaniem orzekającego sądu w sprawie zachodził szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu art. 102 k.p.c. pozwalający nie obciążać powódki kosztami zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego. Sąd miał bowiem na uwadze stan rzeczonej drogi i uznał, że powódka użytkując tą drogę i pokonując dziury, nierówności, spękania, wybrzuszenia jakie na tej drodze się znajdowały mogła mieć subiektywne przeświadczenie o zasadności swojego powództwa i odpowiedzialności Miasta G. za dopuszczanie do użytkowania drogi w tak fatalnym stanie. W tym stanie rzeczy, zdaniem orzekającego sądu obciążanie powódki kosztami zastępstwa procesowego, sprzeczne byłoby z elementarnym poczuciem sprawiedliwości. Powódka pozbawiona wiadomości specjalnych, opierając się na doświadczeniu i opinii mechanika samochodowego oraz nie mogąc zaakceptować twierdzeń pozwanego o należytym utrzymaniu ulicy (...) przez miasto, zdecydowała się szukać ochrony swojego roszczenia przed sądem.

Na podstawie art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (u.k.s.c.) sąd nakazał ściągnąć od powódki I. P. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w G. W. kwotę 520,29 zł (pkt III wyroku). Zgodnie z tym przepisem koszty nieobciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz strony, której czynność spowodowała ich powstanie. Brakujące koszty sądowe to wynagrodzenie biegłego sądowego w kwocie 520,29 zł. Powódka jako strona przegrywająca proces winna ponieść koszty przeprowadzenia dowodu, który miał potwierdzić jej twierdzenia, z których wywodziła korzystne dla siebie skutki prawne.

SSR Andrzej Miszczak

1 W dalszej części uzasadnienia określany również skrótem: (...)

2 Por. wyrok SN z 14.03.2003 r. w sprawie V CKN 1733/02

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE