UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 maja 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., działając na podstawie przepisów art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 170 ze zm.), odmówił ubezpieczonemu K. H. prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że z przedłożonego świadectwa pracy wynika, iż ubezpieczony był zatrudniony w spółce z o.o. (...) w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 30 kwietnia 2016 r. jako pracownik tymczasowy na podstawie umowy zawartej na czas określony. W związku z tym stosunek pracy nie został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a zatem ubezpieczony nie spełnia warunków do nabycia prawa do wnioskowanego świadczenia.

Ubezpieczony złożył odwołanie od niekorzystnego dla niego rozstrzygnięcia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Nadmienił, że ze świadectwa pracy wystawionego przez (...) sp. z o.o. w P. wynika, że stosunek pracy z zakładem pracy, w którym wnioskodawca pracował od 1 stycznia 2014 r., został rozwiązany z dniem 30 kwietnia 2016 r. na podstawie art. 30 § 1 pkt 4 k.p. – rozwiązanie umowy z upływem czasu, na jaki została zawarta. Stosunek pracy nie został zatem rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

W piśmie procesowym z dnia 22 lipca 2017 r. ubezpieczony wyjaśnił, że ostatnim pracodawcą była spółka (...) sp. z o.o. w P., która wchodzi w skład Konsorcjum (...) S.A., obejmującego wiele innych podmiotów. Poza wymienionymi spółkami był on zatrudniony także w (...) sp. z o.o. Przez cały okres zatrudnienia w spółce (...) sp. z o.o. w P. jego podstawą były umowy o pracę na czas określony – brak zgody na zawarcie takiej umowy wiązał się z nieprzedłużeniem umowy na kolejny okres. Ostatnia umowa o pracę nie została przedłużona z powodu wypowiedzenia kontraktu przez firmę, która korzystała z usług ochrony tj. (...) sp. z o.o. w T., czyli z przyczyn dotyczących zakładu pracy ( vide: pismo procesowe ubezpieczonego – k. 15-15v akt sądowych).

Sąd ustalił, co następuje:

(...) SA w P. figuruje w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) od 2 lutego 2004 r.

(dowody:

⚫: informacje z KRS - https://ekrs.ms.gov.pl.)

(...) sp. z o.o. w P. widnieje w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) od 31 października 2001 r.

(dowody:

⚫: informacje z KRS - https://ekrs.ms.gov.pl.)

(...) Serwis sp. z o.o. w P. figuruje w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) od 21 listopada 2012 r. Jest to zakład pracy chronionej.

(dowody:

⚫: informacje z KRS - https://ekrs.ms.gov.pl,
⚫: zeznania świadka K. B. na rozprawie w dniu 19.12.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:04:24 do 00:18:57)

(...) sp. z o.o. w P. figuruje w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) od 4 grudnia 2006 r.

(dowody:

⚫: informacje z KRS - https://ekrs.ms.gov.pl)

(...) sp. z o.o. z siedzibą w P. figuruje w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) od 5 czerwca 2012 r. Jest to agencja pracy tymczasowej.

(dowody:

⚫: wydruk z KRS – k. 28-30v akt sądowych, informacje z KRS - https://ekrs.ms.gov.pl)

Wymienione spółki współpracują ze sobą w ramach konsorcjum. K. B. jest dyrektorem makroregionu w konsorcjum (...). Podległy mu makroregion obejmuje trzy województwa: (...)- (...), (...) i (...)- (...).

(dowody:

⚫: zeznania świadka K. B. na rozprawie w dniu 19.12.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:04:24 do 00:18:57,
⚫: zeznania świadka M. M. na rozprawie w dniu 19.12.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:18:57 do 00:35:07)

W dniu 15 lipca 2009 r. została zawarta umowa nr (...) pomiędzy (...) sp. z o.o. w T. jako zleceniodawcą a (...) Sp. z o.o. jako zleceniobiorcą w przedmiocie świadczenia usług ochrony mienia tj. budynku (...) Sp. z o.o. zlokalizowanego przy ul. (...)w T.. W § 1 umowy ujęto oświadczenie zleceniobiorcy, iż prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług ochrony osób i mienia na mocy koncesji nr L- (...) i posiada niezbędny w tym zakresie wykwalifikowany personel.

W § 4 ust. 2 i 3 umowy wskazano, że zleceniodawca zapewni pracownikom zleceniobiorcy właściwe warunki socjalno-bytowe oraz pomieszczenie socjalne, a w § 4 ust. 6 określono, że pracownicy ochrony podlegają bezpośrednio zleceniobiorcy i tylko od niego mogą otrzymywać polecenia dotyczące umowy. Zastrzeżono ponadto, że w okresie trwania umowy oraz w okresie 12 miesięcy od jej ustania bez względu na formę rozwiązania, zleceniodawca bez uprzedniej pisemnej zgody zleceniobiorcy nie zatrudni aktualnych oraz byłych jego pracowników, występujących jako osoby fizyczne bądź jako pracownicy innej firmy.

W § 11 wskazano, że zleceniobiorca ma prawo powierzyć wykonanie umowy innej firmie należącej do Grupy Firm (...).

Umowa została zawarta na czas nieokreślony.

Na podstawie aneksu nr (...) do wskazanej umowy, z dniem 1 listopada 2013 r., w miejsce (...) sp. z o.o. w P. do umowy wstąpiła (...) Serwis sp. z o.o., przejmując wszelkie prawa i obowiązki swego poprzednika.

Na mocy kolejnego aneksu do umowy (nr (...)), w miejsce (...) Serwis Sp. z o.o. do umowy z dniem 1 sierpnia 2015 r. przystąpiła (...) Sp. z o.o.

(dowody:

⚫: umowy o świadczenie usług– k. 92-100 akt sądowych,

⚫: aneksy – k. 83, 85 akt sądowych,
⚫: pismo – k. 43 akt sądowych,
⚫: zeznania świadka B. S. na rozprawie w dniu 27.03.2018 r. – protokół elektroniczny od 00:02:50 do 00:18:06)

W dniu 31 grudnia 2013 r. K. H. zawarł z (...) Sp. z o.o. umowę o pracę tymczasową na czas określony od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. na stanowisko pracownika ochrony. W umowie wskazano, że pracodawca użytkownik, na rzecz którego będzie wykonywana praca, to (...) Sp. z o.o.

Kolejny umowy o pracę tymczasową zostały podpisane w następujących dniach:

⚫: w dniu 23 grudnia 2014 r. na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 marca 2015 r.,
⚫: w dniu 27 marca 2015 r. na okres od 1 kwietnia 2015 r. do 31 października 2015 r.,
⚫: w dniu 28 października 2015 r. na okres od 1 listopada 2015 r. do 31 marca 2016 r.,
⚫: w dniu 2 kwietnia 2016 r. na okres do 30 kwietnia 2016 r.

We wszystkich wymienionych umowach jako pracodawcę użytkownika wskazano (...) Serwis sp. z o.o. w P.. Okres trwania umów o pracę tymczasową był zależny od czasu trwania kontraktu ze spółką (...).

W ramach zawieranych umów ubezpieczony wykonywał czynności ochroniarskie w (...) Sp. z o.o. w T. (przy ul. (...)). Jego zadania polegały na kontroli osób wchodzących do budynku, obchód terenu wokół budynku, a także wykonywanie prac porządkowych. Budynek był wyposażony w ,,posterunek” przy bramie wjazdowej, w którym przebywał jeden pracownik ochrony. Praca była świadczona od poniedziałku do piątku w godzinach od 18:00 do 6:00, a w soboty, niedziele i święta od 6:00 do 6:00.

(...) sp. z o.o. w T. nie prowadził dokumentacji kadrowej pracowników ochrony, tj. list płac, list wynagrodzeń ani zeszytu dotyczącego przebiegu służby. Spółka nie wypłacała im również wynagrodzenia, bowiem za usługę ochrony były wystawiane faktury na rzecz spółek należących do konsorcjum (...) S.A.

(dowody:

⚫: umowy o pracę tymczasową - k. 14 akt sądowych (koperta),

⚫: deklaracja ZUS P ZWUA – k. 14 akt sądowych (koperta),
⚫: pisma – k. 27 i 45 akt sądowych,
⚫: załącznik do umowy – k. 97 akt sądowych,
⚫: zeznania świadka K. B. na rozprawie w dniu 19.12.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:04:24 do 00:18:57,
⚫: zeznania świadka M. M. na rozprawie w dniu 19.12.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:18:57 do 00:35:07,
⚫: zeznania świadka B. S. na rozprawie w dniu 27.03.2018 r. – protokół elektroniczny od 00:02:50 do 00:18:06,
⚫: przesłuchanie ubezpieczonego na rozprawie w dniu 22.09.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:05:19 do 00:17:41)

W wykonaniu zawartej z (...) sp. z o.o. w T. umowy spółki należące do konsorcjum (C. Serwis, L.), które korzystają z pracowników tymczasowych, kierowały tychże pracowników, w tym ubezpieczonego, do (...) sp. z o.o. w celu wykonywania przez nich ochrony na obiekcie (...) sp. z o.o. Zawieranie umów o pracę tymczasową było uzależnione od długości trwania kontraktu z (...) sp. z o.o. Wygaśnięcie umowy implikowało brak możliwości przedłużenia czy też zawarcia kolejnej umowy o pracę tymczasową.

(dowody:

⚫: zeznania świadka K. B. na rozprawie w dniu 19.12.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:04:24 do 00:18:57,

⚫: zeznania świadka M. M. na rozprawie w dniu 19.12.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:18:57 do 00:35:07)

W dniu 4 stycznia 2016 r. (...) Sp. z o.o. otrzymała od (...) Sp. z o.o. wypowiedzenie umowy nr (...) w zakresie świadczenia usług ochrony mienia. Zgodnie z obowiązującym trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia umowa została rozwiązana z dniem 30 kwietnia 2016 r. Powodem tego był fakt nieuzyskania satysfakcjonującej finansowo oferty.

Ubezpieczony został wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych od 1 maja 2016 r. Pracownicy tymczasowi nieoficjalnie dowiedzieli się, że nie zostaną im przedłużone umowy, ponieważ został wypowiedziany kontrakt przez (...) sp. z o.o. w T.. Z ubezpieczonym nie zawarto kolejnej umowy, ponieważ konsorcjum nie dysponowało już stanowiskiem pracy w związku z brakiem umów na świadczenie usług ochrony.

(dowody:

⚫: wypowiedzenie umowy – k. 80 akt sądowych,
⚫: odpowiedź na wypowiedzenie – k. 79 akt sądowych,
⚫: deklaracja ZUS P ZWUA – k. 14 akt sądowych (koperta),
⚫: przesłuchanie ubezpieczonego na rozprawie w dniu 22.09.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:05:19 do 00:17:41.

Od 1 maja 2016 r. (...) Sp. z o.o. korzysta z usług Przedsiębiorstwa Usługowego (...) Sp. jawna.

(dowody:

⚫: pismo – k. 26 akt sądowych)

W dniu 21 października 2013 r. (...) sp. z o.o. w P. i (...) sp. z o.o. w T. zawarły umowę nr (...) o świadczenie usług w zakresie udostępniania pracowników tymczasowych. W umowie wskazano, iż to (...) sp. z o.o. w P. jest agencją pracy tymczasowej, a (...) sp. z o.o. w T. pracodawcą użytkownikiem. Jako datę wejścia umowy w życie określono 1 listopada 2013 r.

Następnie zawarto aneks do powyższej umowy, w którym zmieniono stronę umowy tj. (...) Serwis sp. z o.o. w P. wstąpiła w prawa (...) sp. z o.o. w P., przejmując dotychczasowe obowiązki tego podmiotu, począwszy od 1 maja 2015 r.

Powyższa umowa praktycznie nie była realizowana, a zatem ubezpieczony pod nią nie podlegał i nie był pracownikiem udostępnianym w ramach tej umowy dla (...) Sp. z o.o. jako pracodawcy użytkownika.

(dowody:

⚫: umowa – k. 58-61v akt sądowych,
⚫: aneks – k. 62 akt sądowych,
⚫: zeznania świadka B. S. na rozprawie w dniu 27.03.2018 r. – protokół elektroniczny od 00:02:50 do 00:18:06)

K. H. otrzymał wystawione przez (...) sp. z o.o. w P. świadectwo pracy z dnia 2 maja 2016 r., w którym poświadczono, iż był zatrudniony w spółce w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 30 kwietnia 2016 r. wykonując pracę tymczasową na stanowisku pracownika ochrony. Ponadto wskazano, stosunek pracy ustał z upływem czasu, na jaki była zawarta umowa tj. na mocy art. 30 § 1 pkt 4 k.p.

(dowody:

⚫: świadectwo pracy – k. 14 akt sądowych (koperta), k. 26 akt ZUS)

K. H. zarejestrował się w Powiatowym Urzędzie Pracy w T. jako osoba bezrobotna w dniu 10 maja 2016 r.

(dowody:

⚫: zaświadczenia – k. 11-12 akt ZUS,
⚫: przesłuchanie ubezpieczonego na rozprawie w dniu 22.09.2017 r. – protokół elektroniczny od 00:05:19 do 00:17:41)

W dniu 3 kwietnia 2017 r. K. H. wystąpił z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne.

W dniu 22 maja 2017 r. ZUS Oddział w T. wydał zaskarżoną decyzję w przedmiocie odmowy przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia.

(dowody:

⚫: wniosek – k. 1-2v akt ZUS,

⚫: zaskarżona decyzja – k. 40 akt ZUS)

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumentację zgromadzoną w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach prowadzonych przez organ rentowy, jak również w oparciu o zeznania świadków M. M., K. B. i B. S. oraz przesłuchanie ubezpieczonego K. H..

Sąd w zasadzie uznał za wiarygodne dokumenty zaliczone w poczet materiału dowodowego albowiem były jasne i pełne, a żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej ani prawdziwości zawartych w nich treści, dlatego nie budziły one również wątpliwości Sądu.

Należy w tym miejscu wskazać, iż ujawniła się pewna sprzeczność pomiędzy umowami o pracę tymczasową z dnia 28 października 2015 r. i 1 kwietnia 2016 r. a pozostałą dokumentacją w postaci wypowiedzenia umowy z 15 lipca 2009 r. nr (...) i aneksu do tej umowy obowiązującego od 1 sierpnia 2015 r. Z wymienionych umów o pracę tymczasową wynikało, że pracodawcą użytkownikiem, na rzecz którego ubezpieczony miał świadczyć pracę od 1 stycznia 2015 r., była (...) Serwis sp. z o.o. w P., przy czym podmiot ten został wskazany również w ostatniej zawartej z ubezpieczonym umowie o pracę tymczasową z dnia 1 kwietnia 2016 r. Z aneksu do umowy z 15 lipca 2009 r. zawartej z (...) sp. z o.o. w T., który obowiązywał od 1 sierpnia 2015 r. wynikało natomiast, że od tej daty (...) sp. z o.o. w P. wstąpiła we wszelkie prawa (...) Serwis sp. z o.o. w P. i przejęła wszystkie wynikające z umowy nr (...) obowiązki tej spółki, czyli dotychczasowego zleceniobiorcy.

Z jednej strony, zgodnie z treścią umów o pracę pracodawcą użytkownikiem wobec ubezpieczonego był więc (...) Serwis sp. z o.o. w P., z drugiej zaś strony w myśl dostępnej dokumentacji podmiot ten nie był już powiązany z (...) sp. z o.o. w T. żadnym węzłem obligacyjnym (a przynajmniej nie udało się go jednoznacznie zidentyfikować). Brak było także dokumentacji wskazującej na występowanie jakiejś relacji umownej pomiędzy (...) sp. z o.o. w P. a (...) Serwis sp. z o.o. w P., która uzasadniałaby dalsze funkcjonowanie (co najmniej od 1 sierpnia 2015 r.) tej ostatniej spółki jako pracodawcy użytkowania ubezpieczonego. Nie było jednak sporu co do tego, że ubezpieczony aż do 30 kwietnia 2016 r. pracował w (...) sp. z o.o. w T., zaś jego pracodawcą użytkownikiem była spółka z grupy (...).

Wobec tego należało przyjąć, iż doszło do zaniedbania czy też niedopatrzenia ze strony (...) sp. z o.o. w P. i wymienionych wyżej podmiotów w kwestii dokonania stosownych zmian w umowach o pracę tymczasową zawartych z K. H.. Pomimo zmiany zleceniobiorcy-strony umowy w przedmiocie usług ochrony mienia zawartej z (...) sp. z o.o. w T. na umowach o pracę tymczasową nadal widniał poprzedni zleceniobiorca (...) Serwis Sp. z o.o. w P., choć realnie nie świadczył on już wtedy usług na rzecz (...) sp. z o.o. w T.. Nadto z wypowiedzenia umowy o świadczenie usług ochrony mienia dokonanego przez (...) sp. z o.o. w T. wynikało, że zostało ono skierowane do (...) Sp. z o.o., a nie (...) Serwis sp. z o.o. w P..

Trzeba również w tym kontekście wskazać, iż pierwotnie umowa z 15 lipca 2009 r. nr (...) została zawarta przez (...) sp. z o.o. w T. jako zleceniodawcą z (...) sp. z o.o. w P. jako zleceniobiorcą. Następnie zawarto aneks, w myśl którego stroną umowy w miejsce (...) sp. z o.o. w P. stała się (...) Serwis sp. z o.o. w P., wstępując we wszelkie prawa i przejmując dotychczasowe obowiązki, począwszy od 1 listopada 2013 r., przy czym również w tym przypadku początkowo nie dokonano zmiany podmiotowej w umowie o pracę tymczasową – dopiero w umowie zawartej w dniu 23 grudnia 2014 r. wskazano, że od 1 stycznia 2015 r. praca będzie świadczona na rzecz pracodawcy użytkownika (...) Serwis Sp. z o.o.

Oceniając osobowe źródła dowodowe należy wskazać, iż Sąd przyznał zeznaniom świadków i ubezpieczonego walor wiarygodności w całości albowiem były spójne i logiczne oraz korespondowały z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Świadkowie K. B. i M. M. jako pracownicy konsorcjum (...) SA w P. wyjaśnili, że spółki wchodzące w jego skład współpracują z (...) sp. z o.o. w P., która jest agencją tymczasową pozyskującą pracowników tymczasowych. Nadto wyjaśnili powody wypowiedzenia umowy o świadczenie usług ochrony przez (...) sp. z o.o. w T. K. B. i M. M. zgodnie zeznali, że nie było możliwości zatrudnienia ubezpieczonego w oparciu o kolejną umowę o pracę tymczasową, bowiem spółka nie miała zawartych innych kontraktów na świadczenie usług ochrony, wobec czego nie dysponowała stanowiskiem pracy dla ubezpieczonego. Zawieranie kolejnych umów z pracownikami tymczasowymi było determinowane czasem trwania umowy o świadczenie usług ochrony mienia. Świadek M. M., który był odpowiedzialny za kontrakty zawierane przez spółki wchodzące w skład konsorcjum, wyjaśnił również, że to on sprawował nadzór nad pracownikami tymczasowymi i ustalał dla nich grafiki pracy.

Świadek B. S. – prezes zarządu (...) Sp. z o.o. – również opisała szczegóły dotyczące realizacji umowy z 15 lipca 2009 r. o ochronę mienia, która łączyła ten podmiot ze spółkami należącymi do konsorcjum (...) sp. z o.o. w P.. Wyjaśniła, że często dochodziło do zmian podmiotowych po stronie zleceniobiorcy i odbywało się to z jego inicjatywy. Potwierdziła, że w pewnym momencie w czasie trwania umowy jej stroną stała się (...) Sp. z o.o. Ponadto wskazała, iż sposób wykonywania umowy nie ulegał modyfikacjom, rodzaj świadczonych usług i ustalone stawki nie zmieniały się. B. S. wyjaśniła również, że nie prowadziła list obecności pracowników ochrony, list płac czy zeszytu opisującego przebieg służby ani nie wypłacała im wynagrodzeń, jedynie wystawiano fakturę za świadczone usługi na rzecz zleceniobiorcy. Wyraźnie wskazała: ,,(…) to nie był nasz pracownik tymczasowy” ( vide: protokół elektroniczny rozprawy z 27.03.2018 r. – od 00:09:36 do 00:15:25). Potwierdziła także, iż to (...) Sp. z o.o. wypowiedziała umowę o świadczenie usług ochrony mienia z powodów finansowych, przy czym spółka nawiązała w tym zakresie współpracę z innym podmiotem.

Przechodząc do rozważań prawnych na tle niniejszej sprawy należy wskazać, iż prawo do świadczenia przedemerytalnego – regulowane ustawą z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2148) – zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 tej ustawy przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r., poz. 1065 ze zm.), w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Do okresu 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ust. 3, wlicza się:

1) okresy, za które, zgodnie z art. 75 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia, prawo do zasiłku dla bezrobotnych nie przysługiwało;

2) okresy zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych podjętego w tym okresie; w przypadku gdy zatrudnienie lub inna praca zarobkowa ustanie po upływie 180-dniowego okresu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3, prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje, jeżeli wniosek o przyznanie tego świadczenia zostanie złożony w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych (art. 5 ustawy).

Z okoliczności faktycznych niniejszej sprawy należy wnioskować, że od 1 sierpnia 2015 r. to (...) Sp. z o.o. była stroną umowy o świadczenie usług ochrony mienia i pracodawcą użytkownikiem ubezpieczonego, pomimo iż nie wynika to z umów o pracę tymczasową – jak może się wydawać – z powodu zaniedbania czy też niedopatrzenia w prowadzeniu dokumentacji kadrowej. Bezsprzecznie najpierw (...) sp. z o.o., następnie (...) Serwis sp. z o.o., a w dalszej kolejności (...) sp. z o.o. sprawowała nadzór nad ubezpieczonym jako pracownikiem ochrony. M. M. z ramienia spółki kontrolował pracę wykonywaną przez pracowników ochrony, w tym ubezpieczonego, ustalał także grafik pracy. Z kolei B. S. potwierdziła, że nie prowadziła list obecności pracowników ochrony, list płac czy zeszytu opisującego przebieg służby ani nie wypłacała im wynagrodzeń, jedynie wystawiano fakturę za świadczone usługi na rzecz zleceniobiorcy. Z tych przyczyn należało uznać, że stanowisko pracy ubezpieczonego fizycznie usytuowane było w (...) Sp. z o.o., jednakże było ono oferowane ubezpieczonemu przez spółki wchodzące w skład konsorcjum – najpierw (...) sp. z o.o., następnie (...) Serwis sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. Ubezpieczony świadczył pracę na rzecz i pod kierownictwem pracodawcy użytkownika, który oferował usługi z zakresu ochrony mienia innym podmiotom. Wszelkie uprawnienia i obowiązki związane ze statusem pracodawcy były wykonywane przez spółki należące do konsorcjum.

Ustalenie, który z podmiotów pełnił funkcję pracodawcy użytkownika było istotne z punktu widzenia niniejszej sprawy dla określenia, gdzie było usytuowane stanowisko pracy ubezpieczonego i ustalenia spornej przesłanki, czy doszło do likwidacji stanowiska pracy ubezpieczonego - rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, czyli spełnienia przesłanki określonej w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych. Pozostałe wymienione powyżej przesłanki warunkujące przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego nie były kwestionowane.

Należy wyjaśnić, ze przyczyny dotyczące zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065,), oznaczają m.in. rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych.

Zgodnie z poglądami orzecznictwa, w toku postępowania w sprawie o świadczenie przedemerytalne należy wykazać, że u podstaw decyzji o likwidacji stanowiska pracy skutkującej rozwiązaniem stosunku pracy choćby z powodu upływu czasu, na jaki została zawarta umowa o pracę, znalazły się przyczyny ekonomiczne, organizacyjne, produkcyjne albo technologiczne. Przepisy art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych oraz art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nie wskazują bowiem sposobu rozwiązania umowy o pracę, lecz stawiają wymaganie, by przyczyny rozwiązania umowy o pracę leżały po stronie pracodawcy. Nieprzedłużenie umowy może wynikać z porozumienia pracodawcy i pracownika co do określenia czasu trwania umowy o pracę jako zobowiązania terminowego, lecz także może być uzasadnione przyczynami ekonomicznymi lub organizacyjnymi leżącymi po stronie pracodawcy. Przypisanie skutkowi rozwiązania umowy o pracę z upływem czasu, na który była zawarta, jednej z przyczyn nieleżących po stronie pracownika może być powiązane z ustaleniem, że pracodawca - likwidując stanowisko pracy z przyczyn ekonomicznych lub organizacyjnych - nie zawiera nowej umowy o pracę. Nie oznacza to jednak, że spełnienie przesłanki nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego nastąpi w każdej sytuacji, w której po rozwiązaniu stosunku pracy z jednym pracownikiem nie dojdzie do zatrudnienia na tym stanowisku kolejnego pracownika. Przepisy art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach emerytalnych oraz art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wyraźnie wskazują na konieczność przyczynowego powiązania likwidacji stanowiska i rozwiązanie stosunku pracy, tak by likwidacja stanowiska była przyczyną, a rozwiązanie stosunku pracy skutkiem zaistnienia tej przyczyny. Samo istnienie między nimi związku czasowego potwierdza jedynie następstwo zdarzeń, a nie oznacza, że jedno zdarzenie jest skutkiem drugiego (wyrok SA w Łodzi z dnia 15 listopada 2017 r. III AUa 1552/16, Legalis nr 1714377; wyrok SN z dnia 11 lipca 2017 r. I UK 291/16, Legalis nr 1668815; wyrok SN z dnia 26 października 2016 r. II UK 375/15, Legalis nr 1544231).

Likwidacja stanowiska pracy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 29 lit. b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nie jest wykluczona w odniesieniu do pracownika tymczasowego. Z przepisów ustawy o świadczeniach przedemerytalnych nie wynika by pracownicy tymczasowi byli pozbawieni możliwości nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego. Należy także zauważyć, że dopuszczenie możliwości odnoszenia przyczyn rozwiązania stosunku pracy także do pracodawcy użytkownika może prowadzić do nadużyć w zakresie nabywania prawa do świadczenia przedemerytalnego. W każdym przypadku konieczne jest więc uwzględnienie całokształtu okoliczności danej sprawy. Przede wszystkim zaś należałoby wykluczyć taką możliwość w razie zatrudnienia pracownika tymczasowego na stanowisku pracy, które już wcześniej zostało przeznaczone do likwidacji (wyrok SN z dnia 31 stycznia 2017 r. I UK 68/16, Legalis nr 1704849).

Nadto w orzecznictwie podkreśla się, że zatrudnienie przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych oznacza zatrudnienie w zakładzie pracy w znaczeniu przedmiotowym, a nie podmiotowym. Na gruncie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę tymczasową ujawnia się również rozróżnienie pracodawcy i zakładu pracy. Agencja pracy tymczasowej jest tylko pośrednikiem w zatrudnieniu, gdyż zatrudniającym w istocie jest pracodawca użytkownik. Agencja pracy tymczasowej zasadniczo pośredniczy w nawiązaniu stosunku pracy. Podstawową trudność sprawia zakwalifikowanie tego zatrudnienia jako zatrudnienia pracowniczego przez agencję pracy tymczasowej, gdy praca jest wykonywana u pracodawcy użytkownika. W warstwie faktycznej rola dominująca przypada pracodawcy użytkownikowi, skoro to on wyznacza i kieruje pracą zatrudnionego. Ten moment w efekcie ma znaczenie dla pracownika tymczasowego, choć formalnie nie można stwierdzić, że jego pracodawcą jest pracodawca użytkownik. Jednak nie tylko o podmiotowe (formalne) ujęcie pracodawcy chodzi. Cechą charakterystyką pracy tymczasowej jest jej wykonywanie w określonym zakładzie pracy, a ściślej na określonym stanowisku pracy. Można mówić o celowym zatrudnieniu pracownika do określonej pracy. Obciążenie pracą z tych przyczyn nie jest mniejsze niż w przypadku typowego zatrudnienia na podstawie zwykłej umowy o pracę. W przypadku sporu co do podstawy prawnej pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę tymczasową punktem odniesienia jest praca wykonywana u pracodawcy użytkownika.

Pojęcie „stanowisko pracy” ma różne znaczenia. W prawie pracy najczęściej używane jest w znaczeniu: miejsca - przestrzeni pracy lub miejsca w strukturze organizacyjnej przedsiębiorstwa. Pojęcie stanowisko pracy, w znaczeniu prawa pracy zespół czynności, wyodrębniony organizacyjnie, powiązany z reguły z miejscem świadczenia pracy, przypisany do wykonywania jednemu pracownikowi na podstawie umowy o pracę. Biorąc pod uwagę powyższe likwidacja stanowiska pracy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 29 liter a ustawy o promocji zatrudnienia oznacza zmniejszenie zatrudnienia, czyli najistotniejszy jest element podmiotowy. Chodzi o sytuacje, kiedy zespół czynności dotychczas wykonywany przez jednego pracownika będzie wykonywany przez innych pracowników przedsiębiorstwa lub zatrudnionych poza przedsiębiorstwem lub też kiedy dotychczasowe czynności zostaną zautomatyzowane, jak również sytuacje, kiedy zespół czynności nie będzie wykonywany. W przypadku regulacji z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych znaczenie ma zatrudnienia w zakładzie pracy, który zwalnia pracowników z określonych przyczyn, a nie zatrudnienie wyłącznie u jednego (indywidualnego) pracodawcy (wyrok SN z dnia 28 sierpnia 2013 r. I UK 57/13, Legalis nr 830636; wyrok SA w Białymstoku z dnia 28 października 2015 r. III AUa 406/15, Legalis nr 1393132 ).

Dokonując analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i mając na uwadze wyżej wskazane poglądy judykatury, Sąd doszedł do przekonania, iż w realiach niniejszej sprawy doszło do rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy tj. likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych. Co prawda, umowa o pracę tymczasową zawarta z K. H. została rozwiązana z upływem czasu, na jaki została zawarta, co było z kolei determinowane okresem trwania umowy o świadczenie usług ochrony mienia zawartej pomiędzy pracodawcą użytkownikiem a (...) sp. z o.o. w T., gdzie ubezpieczony rzeczywiście pracę wykonywał, jednak w związku z wypowiedzeniem umowy przez zleceniodawcę - (...) sp. z o.o. w T., pracodawca użytkownik nie zawarł zatem z ubezpieczonym kolejnej umowy o pracę tymczasową, z powodu likwidacji stanowiska. Pracodawca użytkownik nie mógł zaoferować ubezpieczonemu stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, które sprowadzały się do rozwiązania umowy o świadczenie usług ochrony ze względu na brak możliwości przedstawienia warunków finansowych dalszego wykonywania usługi, które byłby możliwe do zaakceptowania przez (...) sp. z o.o. w T..

Ubezpieczony był formalnie zatrudniony przez agencję ( (...) sp. z o.o. w P.) jako pośrednika, ale w istocie zatrudniającym był pracodawca użytkownik, który przecież nadzorował pracę ubezpieczonego. Stanowisko pracy ubezpieczonego fizycznie mieściło się w budynku (...) sp. z o.o. w T., jednak w płaszczyźnie organizacyjnej, ekonomicznej i prawnej w istocie znajdowało się w spółkach konsorcjum ( (...), L.), a w związku z wypowiedzeniem umowy przez (...) Sp. z o.o. zostało zlikwidowane z przyczyn ekonomicznych, co było przyczyną braku zawarcia kolejnej umowy o pracę tymczasową z ubezpieczonym.

Wobec tego należało stwierdzić, iż została spełniona ostatnia z przesłanek warunkujących przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego wyrażona w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy tj. rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

W tym stanie rzeczy Sąd, działając na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu K. H. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 4 kwietnia 2017 r., stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (punkt I sentencji wyroku).

Nadto na mocy art. 118 ust. 1a a contrario ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z art. 11 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem możliwość stwierdzenia, czy w przypadku ubezpieczonego doszło do rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy wymagało przeprowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego, w tym dowodów z zeznań świadków, którymi organ rentowy nie dysponował w toku postępowania administracyjnego (punkt II sentencji wyroku).

SSR (del.) Andrzej Kurzych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE