UZASADNIENIE

Powód K. C. w pozwie skierowanym przeciwko Skarbowi Państwa-Dyrektorowi Okręgowemu Służby Więziennej w W. wniósł o uchylenie kary dyscyplinarnej nagany, nałożonej na niego Orzeczeniem nr 5 Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w W.-B. z dnia 28.07.2017r., utrzymującym w mocy Orzeczenie nr 1 z dnia 12.05.2017r. Dyrektora Aresztu Śledczego w W.-B. o wymierzeniu kary dyscyplinarnej nagany oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Orzeczeniu zarzucił:

1. obrazę przepisu prawa z powodu pogwałcenia art. 247 ust. 1 w zw. z art. 249 ust. 1 ustawy z dnia 9.04.2010 r. o Służbie Więziennej poprzez niepodporządkowanie się ustawowym wymogom co do obowiązku wyjaśnienia okoliczności sprawy, przez nieprzeprowadzenie podstawowych czynności tj.:

- brak ustalenia, dlaczego osadzeni nie dokończyli czynności ubierania się w pomieszczeniu do tego wyznaczonym, tj. świetlicy oddziału mieszkalnego,

- brak ustalenia, w szczególności czy nie dokończenie czynności ubierania się w pomieszczeniu do tego wyznaczonym, tj. świetlicy oddziału mieszkalnego, osadzonych, było ich suwerenną decyzją;

- brak dokonania czynności mających na celu obiektywne stwierdzenie, czy zgodnie z doświadczeniem życiowym i przyjętą praktyką, osadzeni przemieszczający się w szczególności do pomieszczenia przeznaczonego do higieny osobistej - łaźni, są w pełni ubrani, czy też możliwym jest, a wręcz dozwolonym i powszechnie przyjętym, niepełne ubranie osadzonych, wręcz roznegliżowanie;

- brak dokonania czynności mających na celu obiektywne stwierdzenie, czy Skarżący podjął działania, jeśli tak, to jakie, zmierzające do tego, aby osadzeni dokończyli ubrania się, wnikającej z kontroli osobistej;

- automatyczne zaniechanie przeprowadzenia wymaganych działań w postaci ponownego przesłuchania skarżącego, mogącego się odnieść do zapisu z monitoringu i wyjaśnienia pojawiających się rozbieżności;

- automatyczne zaniechanie przeprowadzenia wymaganych działań w postaci konfrontacji skarżącego ze świadkiem,

2. obrazę przepisu prawa z powodu pogwałcenia art. 247 ust. 1 w zw. z art. 249 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, wyrażające się w nieuzasadnionym braku zrealizowania przez organ prowadzący postępowanie dyscyplinarne obowiązku badania i uwzględnienia okoliczności zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść skarżącego, w szczególności poprzez:

- brak przeprowadzenia konfrontacji zeznań skarżącego z zeznaniami świadków, w szczególności z zeznaniami grupy pięciu funkcjonariuszy, z którymi Skarżący udał się do oddziału mieszkalnego (...) w celu przeprowadzenia kontroli cel,

- braku wszechstronnej analizy zapisu monitoringu kamery umieszczonej w IV oddziale mieszkalnym, II Oddziału Penitencjarnego, w szczególności celem dokładnego, a nie wyłącznie powierzchownego i wybiórczego przekonania, czy istniała potrzeba „nadmiernego pośpiechu”, czy z uwagi na zadaniowość i fachowość działań Skarżącego, realizował powierzone mu czynności kontroli w wymagany, właściwy i profesjonalny sposób, dążąc do realizacji najlepszych rezultatów; w szczególności, czy po dokonaniu kontroli realizował również inne czynności, z podobnym zaangażowaniem i szybkością;

- braku dokonania analizy i przeprowadzenia dowodów celem ustalenia czy w dniu zdarzenia osadzeni podczas w trakcie i po kontroli zgłaszali, iż zamierzają powrócić do cel nie w pełni ubrani, co stwarza konieczność ustalenia, w jaki sposób i na jakiej podstawie dokonywał akceptacji działań skarżącego;

3. obrazę przepisu prawa z powodu pogwałcenia art. 249 ust. 2 ustawy o Służbie Więziennej poprzez arbitralne uznanie już na początku postępowania wyjaśniającego winy skarżącego, co przeczy zasadzie domniemania niewinności;

4. obrazę przepisów art. 230 ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Więziennej w zw. z § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników SW w zw. z § 45 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.10.2016r. w sprawie sposobu ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, poprzez niewłaściwe stwierdzenie istnienia przesłanki stanowiącej możliwość kwalifikacji, jako naruszenia dyscypliny służbowej, wykonania czynności służbowych w sposób nieprawidłowy oraz postępowania sprzecznie ze złożonym ślubowaniem, co świadczy o braku podjęcia przez organ dyscyplinarny wymaganych działań zmierzających do ustalenia istotnych okoliczności sprawy i wybiórczości w ustaleniu stanu faktycznego sprawy, a nieuzasadnione ograniczenie się wyłącznie na lakonicznym rozpytaniu skarżącego, oraz niektórych świadków, bez wnikliwej i wymaganej weryfikacji podanych przez świadków informacji, a także wybiórczości w zebraniu i ocenie materiału dowodowego z zapisu z monitoringu kamer;

5. obrazę przepisów prawa: art. 230 ust. 1 i ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Więziennej w zw. z § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010 r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników SW w zw. z § 32 ust. 1 pkt 2 Zarządzenia Nr (...) Dyrektora Aresztu Śledczego w W.-B. z dnia 10.02.2017r. w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w AŚ B. oraz OZ B., poprzez nieuzasadnione wymierzenie kary dyscyplinarnej także za czyn z pkt 2, podczas gdy przedmiot ujawniony podczas kontroli był przedmiotem plastikowym bez zaostrzonych krawędzi i czubka, tzw. plastikowym płaskownikiem w związku z czym bezsprzecznie brak jest możliwości uznania, iż przedmiot ów był przedmiotem niebezpiecznym lub niedozwolonym, a przede wszystkim nie wypełniał przesłanek wyartykułowanych w § 32 ust. 1 pkt 2 Zarządzenia Nr (...) Dyrektora Aresztu Śledczego w W. -B. z dnia 10.02.2017r. w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w AŚ B. oraz OZ B., jako plastikowy, a nie metalowy przedmiot;

6. obrazę przepisów prawa art. 230 ust. 1 i ust 3 pkt 2 ustawy o Służbie Więziennej w zw. z § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników SW w zw. z § 32 ust. 1 pkt 2 Zarządzenia Nr (...) Dyrektora Aresztu Śledczego w W.-B. z dnia 10.02.2017r. w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w AŚ B. oraz OZ B..

W uzasadnieniu K. C. wskazał, że kontrola osobista osadzonych została w dniu 9.01.2017r. przeprowadzona prawidłowo, a wychodzenie niektórych osadzonych z pomieszczenia, gdzie odbywała się kontrola, w stroju niekompletnym, wynikała z ich własnej woli, a nie z pośpiechu funkcjonariuszy służby więziennej. Nadto wskazał, iż plastikowy przedmiot znaleziony w czasie kontroli nie był przedmiotem niebezpiecznym lub niedozwolonym, nie wypełniał przesłanek wskazanych w § 32 ust. 1 pkt 2 Zarządzenia Nr (...) Dyrektora Aresztu Śledczego w W.-B. z dnia 10.02.2017r. w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w AŚ B. oraz OZ B..

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa-Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w W. wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Ponieważ zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 22.09.2016r. (III PZP 7/16, LEX nr 2109641), pozwanym w sprawie powinien być Skarb Państwa-Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej, Sąd na wniosek powoda, na podstawie art. 194 § 1 kpc wezwał Skarb Państwa-Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w W. do udziału w postępowaniu w charakterze pozwanego. W imieniu tego pozwanego przed Sądem występowała Prokuratoria Generalna, zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 15.12.2016r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Pozwany Skarb Państwa-Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w W., reprezentowany przez Prokuratorię Generalną, wniósł o oddalenie powództwa i o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

Obaj pozwani w uzasadnieniach swych odpowiedzi na pozew wskazywali, iż K. C. w dniu 9.01.2017r. został wyznaczony do pełnienia służby zastępcy dowódcy zmiany Aresztu Śledczego w B.. Tego dnia m.in. powód przeprowadzał kontrolę cel, pomieszczeń oraz kontrolę osobistą osadzonych. Kontrola osobista nie została zakończona w sposób prawidłowy. Część osadzonych nie zakończyło ubierania się w pomieszczeniu przeznaczonym do tej czynności, tj. w świetlicy oddziału mieszkalnego. Osadzeni na korytarzu uzupełniali odzież w postaci skarpet i bluz, a jeden z osadzonych opuścił świetlicę wyłącznie w koszulce i spodenkach, zaś spodnie zakładał na korytarzu oddziału mieszkalnego, w obecności innych osadzonych i strażników. Opisane powyżej działanie mogło być dla osadzonych upokarzające.

Radca Prawny Prokuratorii oświadczył, że nie reprezentuje Skarbu Państwa-Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w W. (k. 143a.s.).

Radca Prawny Prokuratorii, działający w imieniu Skarbu Państwa-Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w W., ostatecznie wnosił o odrzucenie odwołania K. C. w części dotyczącej zarzutu 2 wskazanego w zaskarżonych orzeczeniach podnosząc, że kara nagany została nałożona tylko za czyn wskazany w zarzucie 1.

Ostatecznie K. C. oświadczył, że popiera odwołanie w części dotyczącej zarzutu niewłaściwego przeprowadzenia kontroli osobistej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. C. jest funkcjonariuszem Służby Więziennej, pełniącym służbę w Areszcie Śledczym W.-B.. W dniu 9.01.2017r. powód został wyznaczony do pełnienia służby zastępcy dowódcy zmiany Aresztu Śledczego w B., zgodnie z książką rozkładu służby w systemie ośmiogodzinnym. Około godziny dziesiątej powód, wraz z grupą pięciu funkcjonariuszy udał się do oddziału mieszkalnego (...) w celu przeprowadzenia kontroli cel, pomieszczeń oraz kontroli osobistej osadzonych będących na oddziale. Powyższe postępowanie było zgodne z planem kontroli oddziałów mieszkalnych zatwierdzonym przez Dyrektora Aresztu Śledczego w B.. Powód wyznaczył dwóch funkcjonariuszy do kontroli celi mieszkalnej, jednego do dozorowania osadzonych stojących na korytarzu przy świetlicy a pozostali dwaj funkcjonariusze dokonywali pojedynczo kontroli osobistej każdego z osadzonych w świetlicy oddziału. Przedmiotowa kontrola dokonywana była w ten sposób, iż najpierw dokonywano kontroli celi a następnie kontroli osobistej osadzonych w tej celi. Kontrola osobista była przeprowadzana w świetlicy oddziału mieszkalnego. Jeden z osadzonych wchodził do świetlicy a pozostali osadzeni z danej celi oczekiwali na korytarzu. Po zakończeniu kontroli osobistej osadzonych z danej celi, byli oni odprowadzani do celi, a przyprowadzano osadzonych z kolejnej celi. Kontrola osobista osadzonych odbywała się w ten sposób, iż najpierw osadzony zdejmował nakrycie górnej części ciała, które było kontrolowane po czym osadzony zakładał je. Następnie osadzony zdejmował dolne nakrycie ciała, które podlegało kontroli. Podczas kontroli dokonywano również oględzin ciała, po czym osadzeni ubierali się. Niektórzy osadzeni nie zakończyli ubierania się w świetlicy oddziału mieszkalnego, lecz na korytarzu zakładali elementy odzieży: skarpety i bluzy. Dwóch osadzonych wyszło podtrzymując na sobie spodnie w ręku, które następnie zapinali na korytarzu. Jeden z osadzonych opuścił świetlicę w koszulce i spodenkach do kolan, zaś spodnie zakładał na korytarzu. Inny osadzony opuścił świetlicę w podkoszulku na ramiączkach bez skarpet i tak ubrany udał się korytarzem do celi mieszkalnej.

Obowiązujące przepisy nie określają, w jaki sposób mają być ubrani osadzeni, opuszczający pomieszczenie kontroli osobistej. Kontrola osobista ma być zaś tak przeprowadzona, aby nie naruszać godności osadzonych. W pomieszczeniu przeprowadzania kontroli nie może być osób postronnych, przeprowadza się ją w obecności funkcjonariusza tej samej płci. Żaden z osadzonych nie złożył skargi, dotyczącej kontroli osobistej, mającej miejsce w dniu 9.01.2017r. Wychodzenie niektórych osadzonych z pomieszczenia, gdzie odbywała się kontrola, w stroju niekompletnym w porównaniu z tym, w którym wchodzili do świetlicy, wynikała z ich własnej woli, a nie z pośpiechu czy decyzji funkcjonariuszy służby więziennej.

Zgodnie z obowiązującą w AŚ w B. praktyką, dopuszczalne było chodzenie przez osadzonych w podkoszulkach na ramiączkach, bez skarpet, czy w spodenkach. Funkcjonariusze wymagali, aby ubiór nie zagrażał życiu, zdrowiu osadzonych i nie naruszał godności osobistej osadzonego czy innych osob.

W trakcie kontroli cel w dniu 9.01.2017r. znaleziono plastikowy przedmiot, przypominający nóż. Po oględzinach stwierdzono jednak, że nie ma on ząbków i nie jest przedmiotem niebezpiecznym lub niedozwolonym, nie wypełnia więc przesłanek wskazanych w § 32 ust. 1 pkt 2 Zarządzenia Nr (...) Dyrektora Aresztu Śledczego w W.-B. z dnia 10.02.2017r. w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w AŚ B. oraz OZ B.. Przedmiot ten został początkowo przez jednego z funkcjonariuszy położony na parapecie, a następnie na podłogę.

Postanowieniem z dnia 8.03.2017r. Dyrektor Aresztu Śledczego w W.-B. wszczął postępowanie dyscyplinarne przeciwko K. C., zastępcy dowódcy zmiany. Powód został obwiniony o to, że:

1. w dniu 9.01.2017r. naruszył dyscyplinę służbową poprzez wykonanie czynności służbowej w sposób nieprawidłowy oraz postępowanie sprzeczne ze złożonym ślubowaniem w ten sposób, że pomimo, iż będąc odpowiedzialnym za właściwy przebieg kontroli dokonywanej przez dowodzoną grupę funkcjonariuszy w oddziale B/IV, przeprowadzała ona kontrolę osobistą osadzonych niewłaściwie, a także wbrew obowiązkom określonym w § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej, co stanowi naruszenie dyscypliny służbowej określonej w art. 230 ust. 1 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 9.04.2010r. o Służbie Więziennej,

2. w dniu 9.01.2017r. naruszył dyscyplinę służbową poprzez wykonanie czynności służbowej w sposób nieprawidłowy oraz postępowanie sprzeczne ze złożonym ślubowaniem w ten sposób, że nie poinformował przełożonych o fakcie ujawnienia w trakcie kontroli osobistej przedmiotu przypominającego nóż oraz nie opisał tego zdarzenia w protokole z kontroli jako ujawnienie przedmiotu niedozwolonego na terenie jednostki, a także postępowanie wbrew obowiązkom określonym w § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej, co stanowi naruszenie dyscypliny służbowej określonej w art. 230 ust. 1 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 9.04.2010r. o Służbie Więziennej.

Po przeprowadzeniu postępowania dyscyplinarnego, Dyrektor Aresztu Śledczego w W.-B. orzeczeniem nr 1 z dnia 12.05.2017r. ukarał K. C. karą nagany za przewinienie zarzucane mu w pkt 1. Uznał zaś, że znaleziony w trakcie kontroli przedmiot nie przedmiotem niebezpiecznym lub niedozwolonym, nie wypełnia więc przesłanek wskazanych w § 32 ust. 1 pkt 2 Zarządzenia Nr (...) Dyrektora Aresztu Śledczego w W.-B. z dnia 10.02.2017r. w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku w AŚ B. oraz OZ B.. W konsekwencji powód nie został ukarany za czyn opisany w pkt 2.

Powyższe orzeczenie zostało utrzymane w mocy orzeczeniem nr 5 Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w W. z dnia 28.07.2017r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: pozew (k. 2-14a.s.), odpowiedź na pozew (k 19-21a.s., k. 79-86a.s.), zeznania świadków: M. W. (k. 99v-100a.s.), T. S. (k. 100-100va.s.), M. R. (k. 100va.s.), R. K. (k. 100v-101a.s.), D. P. (k. 101v-102a.s.), P. Z. (k. 102-102va.s.), pismo pozwanego (k. 140a.s.), Regulaminy Nr 1/2010 i Nr 2/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. (k. 147a.s.), akta osobowe powoda, wszystkie dokumenty znajduje się w aktach postępowania dyscyplinarnego, oględziny nagrania DVD z zapisu monitoringu na oddziale B/IV z dnia 9.01.2017r., dowód z przesłuchania K. C. w charakterze strony: (k. 156v-157a.s.).

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszym postępowaniu K. C. domagał się uchylenia kary dyscyplinarnej nagany, nałożonej na niego Orzeczeniem nr 5 Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w W.-B. z dnia 28.07.2017r. o utrzymaniu w mocy Orzeczenia nr 1 z dnia 12.05.2017r. Dyrektora Aresztu Śledczego w W.-B. o wymierzeniu kary dyscyplinarnej nagany. Powód skorzystał więc z uprawnienia, przewidzianego w art. 263 ustawy z dnia 9.04.2010r. o Służbie Więziennej. Zauważyć trzeba, że do postępowania sądowego wszczynanego przez wniesienie do sądu pracy odwołania od orzeczenia kończącego postępowanie dyscyplinarne na podstawie art. 263 ustawy z dnia 9.04.2010 r. o Służbie Więziennej stosuje się przepisy ustawy Kodeks postępowania cywilnego (uchwała SN z dnia 21.04.2016r., III PZP 4/16).

Dyrektor Aresztu Śledczego w W.-B. orzeczeniem nr 1 z dnia 12.05.2017r. ukarał K. C. karą nagany za przewinienie polegające na tym, że w dniu 9.01.2017r. naruszył dyscyplinę służbową poprzez wykonanie czynności służbowej w sposób nieprawidłowy oraz postępowanie sprzeczne ze złożonym ślubowaniem w ten sposób, że pomimo, iż będąc odpowiedzialnym za właściwy przebieg kontroli dokonywanej przez dowodzoną grupę funkcjonariuszy w oddziale B/IV, przeprowadzała ona kontrolę osobistą osadzonych niewłaściwie, a także postępowanie wbrew obowiązkom określonym w § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej, co stanowi naruszenie dyscypliny służbowej określonej w art. 230 ust. 1 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 9.04.2010r. o Służbie Więziennej. Powyższe orzeczenie zostało utrzymane w mocy Orzeczeniem nr 5 Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w W.-B. z dnia 28.07.2017r.

W ocenie Sądu powództwo jest zasadne, gdyż nie było podstaw do ukarania K. C. karą dyscyplinarną.

Zgodnie z art. 230 ust. 1 ustawy z dnia 9.04.2010r. o Słubie Więziennej funkcjonariusz odpowiada dyscyplinarnie za popełnienie przewinienia dyscyplinarnego polegającego na naruszeniu dyscypliny służbowej lub za czyny sprzeczne ze złożonym ślubowaniem.

Naruszeniem dyscypliny służbowej jest w szczególności zaniechanie czynności służbowej albo wykonanie jej w sposób nieprawidłowy (art. 230 ust. 3 pkt 2 ww. ustawy).

Przepis § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej stanowi zaś, że funkcjonariusz i pracownik powinien wykonywać czynności służbowe profesjonalnie według najlepszej woli i wiedzy oraz z należytą starannością i rzetelnością, dążyć do osiągnięcia najlepszych rezultatów swej służby, wykazując się odpowiedzialnością, odwagą, ofiarnością oraz uczciwością. Zdaniem Sądu powód zachował zasady etyki.

Poza sporem jest, iż K. C. jest funkcjonariuszem Służby Więziennej, pełniącym służbę w Areszcie Śledczym W.-B.. W dniu 9.01.2017r. powód został wyznaczony do pełnienia służby zastępcy dowódcy zmiany Aresztu Śledczego w B.. W dniu tym funkcjonariusze przeprowadzali kontrolę cel, pomieszczeń oraz kontrolę osobistą osadzonych na oddziale. Powód wyznaczył dwóch funkcjonariuszy do kontroli celi mieszkalnej, jednego do dozorowania osadzonych stojących na korytarzu przy świetlicy a pozostali dwaj funkcjonariusze dokonywali pojedynczo kontroli osobistej każdego z osadzonych w świetlicy oddziału.

Przedmiotem sporu było to, czy prawidłowo została zakończona kontrola osobista, bowiem powodowi zarzucono, iż część osadzonych nie zakończyło ubierania się w pomieszczeniu przeznaczonym do tej czynności, tj. w świetlicy oddziału mieszkalnego, lecz czyniło to na korytarzu. Osadzeni na korytarzu uzupełniali odzież w postaci skarpet i bluz, a jeden z osadzonych opuścił świetlicę wyłącznie w koszulce i spodenkach, zaś spodnie zakładał na korytarzu oddziału mieszkalnego, w obecności innych osadzonych i strażników. Opisane powyżej działanie, zdaniem pracodawcy, mogło być dla osadzonych upokarzające.

Powód wywodził natomiast, że wszystkie czynności zostały wykonane prawidłowo, a wychodzenie niektórych osadzonych z pomieszczenia, gdzie odbywała się kontrola osobista, w stroju niekompletnym i ubieranie elementów stroju na korytarzu, wynikała z ich własnej woli, a nie z pośpiechu czy decyzji funkcjonariuszy służby więziennej.

W celu oceny zasadności powództwa Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, stosownie do wniosków stron. Przesłuchał świadków – funkcjonariuszy uczestniczących w kontroli, nadto na rozprawie odtworzył nagranie DVD z monitoringu w oddziale B/IV z dnia 9.01.2017r., przedstawiające osadzonych opuszczających pomieszczenie kontroli osobistej, uzyskał również wewnętrzne przepisy obowiązujące w AŚ oraz przesłuchał powoda w charakterze strony.

W ocenie Sądu kontrola osobista osadzonych została w dniu 9.01.2017r. przeprowadzona prawidłowo a fakt, iż niektórzy z osadzonych ubierali części garderoby na korytarzu, nie może skutkować odpowiedzialnością dyscyplinarną K. C..

Zauważyć należy, iż sposób przeprowadzania kontroli osobistej reguluje art. 116 § 3 ustawy z dnia 6.06.1997r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 1997r., poz. 557, z późn. zm.) i § 68 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.10.2016r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej (Dz.U. z 2016r., poz. 1804)

Przepis art. 116 § 3 k.k.w. stanowi, iż kontrola osobista polega na oględzinach ciała oraz sprawdzeniu odzieży, bielizny i obuwia, a także przedmiotów posiadanych przez skazanego. Oględziny ciała oraz sprawdzenie odzieży i obuwia przeprowadza się w pomieszczeniu, podczas nieobecności osób postronnych oraz osób odmiennej płci i dokonywane są za pośrednictwem osoby tej samej płci.

Przepis § 68 ww. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.10.2016r. stanowi zaś, że kontrolę osobistą przeprowadza się w następujący sposób:

1) osadzony opróżnia kieszenie, zdejmuje obuwie, odzież oraz bieliznę;

2) obuwie, odzież oraz bieliznę poddaje się kontroli;

3) funkcjonariusz dokonuje oględzin jamy ustnej, nosa, uszu, włosów oraz oględzin ciała;

4) oględziny ciała mogą polegać również na pochyleniu się lub przykucnięciu w celu sprawdzenia okolic odbytu i genitaliów;

5) w trakcie kontroli osadzony powinien być częściowo ubrany; funkcjonariusz najpierw kontroluje część odzieży, a przed kontrolą kolejnej części osadzony może się ubrać;

6) podczas oględzin funkcjonariusz nie powinien dotykać osadzonego.

Przepis art. 4 k.k.w. stanowi natomiast, iż kary, środki karne, środki kompensacyjne, przepadek, środki zabezpieczające i środki zapobiegawcze wykonuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego. Zakazuje się stosowania tortur lub nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania skazanego. Skazany zachowuje prawa i wolności obywatelskie. Ich ograniczenie może wynikać jedynie z ustawy oraz z wydanego na jej podstawie prawomocnego orzeczenia.

Sposób przeprowadzenia kontroli w dniu 9.01.2017r. wynika z zeznań powoda, zeznań świadków i zapisu monitoringu. Świadkowie: M. W., T. S., M. R., R. K., D. P. i P. Z. oraz powód w tożsamy sposób opisywali wydarzenia w dniu 9.01.2017r. Z ich zeznań wynika, iż w dniu 9.01.2017r. około godziny dziesiątej powód, wraz z grupą pięciu funkcjonariuszy udał się do oddziału mieszkalnego (...) w celu przeprowadzenia kontroli cel, pomieszczeń oraz kontroli osobistej osadzonych będących na oddziale. Powód wyznaczył dwóch funkcjonariuszy do kontroli celi mieszkalnej, jednego do dozorowania osadzonych stojących na korytarzu przy świetlicy a pozostali dwaj funkcjonariusze dokonywali pojedynczo kontroli osobistej każdego z osadzonych w świetlicy oddziału. Przedmiotowa kontrola dokonywana była w ten sposób, iż najpierw dokonywano kontroli celi a następnie kontroli osobistej osadzonych w tej celi. Z ww. zeznań wynika, że kontrola osobista była przeprowadzana w świetlicy oddziału mieszkalnego. Jeden z osadzonych wchodził do świetlicy a pozostali osadzeni z danej celi oczekiwali na korytarzu. Po zakończeniu kontroli osobistej osadzonych z danej celi, byli oni odprowadzani do celi, a przyprowadzano osadzonych z kolejnej celi. Kontrola osobista osadzonych odbywała się w ten sposób, iż najpierw osadzony zdejmował nakrycie górnej części ciała, które było kontrolowane po czym zakładał je. Następnie zdejmował dolne nakrycie ciała, które podlegało kontroli. Podczas kontroli dokonywano również oględzin ciała, po czym osadzeni ubierali się.

Zapis monitoringu (k. 61-62 akt postępowania dyscyplinarnego) świadczy o tym, iż niektórzy osadzeni nie zakończyli ubierania się w świetlicy oddziału mieszkalnego, lecz na korytarzu zakładali elementy odzieży: skarpety i bluzy. Dwóch osadzonych wyszło podtrzymując na sobie spodnie w ręku, które następnie zapinali na korytarzu. Jeden z osadzonych opuścił świetlicę w koszulce i spodenkach do kolan, zaś spodnie zakładał na korytarzu. Inny osadzony opuścił świetlicę w podkoszulku na ramiączkach bez skarpet i tak ubrany udał się korytarzem do celi mieszkalnej.

Zarówno powód, jak i świadkowie wskazywali, iż wychodzenie niektórych osadzonych z pomieszczenia, gdzie odbywała się kontrola osobista, w stroju niekompletnym w porównaniu z tym, w jakim weszli, wynikała z ich własnej woli, a nie z pośpiechu funkcjonariuszy służby więziennej. Sąd dał im wiarę, bowiem w dniu 9.01.2017r. kontrolowane były wszystkie cele na oddziale B/IV, a więc kilkudziesięciu osadzonych. Tylko niektórzy z nich ubierali elementy odzieży na korytarzu, zdecydowana większość opuszczała pomieszczenie kontroli kompletnie ubrana. Z zapisu monitoringu wynika też, że osadzeni na korytarzu zakładali różne części garderoby: w zdecydowanej większości zakładali skarpety i bluzy od dresów, jeden zakładał koszulę, dwóch zapinało pasek od spodni, jeden wyszedł w długich spodenkach i na nie zakładał spodnie, a jeden nawet na korytarzu nie założył bluzy i skarpet, lecz trzymając je w ręku udał się do celi. Powyższe potwierdza więc tezę, iż rzeczywiście to sam osadzony decydował – tak jak wskazywał powód i świadkowie – w którym momencie po zakończeniu kontroli chce wyjść i czy chce założyć wszystkie części ubrania w świetlicy, czy na korytarzu. Sąd najpierw odtworzył zapis monitoringu a następnie, przesłuchując świadków, wskazywał, jakie części garderoby osadzeni zakładali na korytarzu. Świadkowie odnosili się do kwestii ubioru osadzonych. Z ich zeznań wynika, że funkcjonariusze w czasie kontroli osobistej dbali, aby osadzony opuszczał pomieszczenie kontroli w stroju nie naruszającym jego godności. Świadek M. W. zeznał, że w jego ocenie gdy osadzony ma na sobie koszulkę, to jest ubrany, dlatego nie musi zakładać bluzy. Świadek T. S., M. R., R. K. i D. P. zeznali, że gdy oni przeprowadzali kontrolę, część osadzonych wychodziła np. z bluzą lub ze skarpetkami w ręku. Świadkowie wskazywali, iż osadzony ma być tak ubrany, aby nie naruszać godności swojej i innych osób, dlatego zatrzymaliby osadzonego, który chciałby wyjść w samych majtkach i bez koszulki. P. Z. zeznał, że osadzeni mieli tyle czasu ile chcieli na ubranie, jeśli osadzony był gotowy do wyjścia, to wychodził, jeśli nie założył jakiej części garderoby, bo nie chciał, to on go do tego nie może zmusić. W ocenie wszystkich świadków w dniu 9.01.2017r. nie doszło do naruszenia godności osadzonych. Świadkowie odnosili się też do osadzonego, który wyszedł na korytarz w spodenkach do kolan i zakładał na nie spodnie. Wskazywali, że niektórzy z osadzonych chodzą na co dzień w spodenkach do kolan, na nie też zakładają spodnie (świadek R. K., D. P.). Wskazywali również, że co do ubioru osadzonego reagują, gdy uważają, że coś jest nieodpowiednie. Wyjście w krótkich spodenkach uważali za odpowiednie i wskazywali, że osadzeni idąc np. pod prysznic ubierają w koszulkę na ramiączkach, klapki i spodenki.

Należy też zaznaczyć, że z zeznań świadków wynika, iż żaden z funkcjonariuszy nie popędzał osadzonych, a osadzeni po kontroli nie zgłaszali żadnych uwag ani skarg, które dotyczyłyby kontroli osobistej i ubierania. Także z akt postępowania dyscyplinarnego nie wynika, aby były zgłaszane takie skargi.

Wszyscy świadkowie zeznali, że osadzony powinien ubrać się w pomieszczeniu kontroli osobistej, lecz nie ma przepisu, który określałby, jak osadzony powinien być ubrany opuszczając to pomieszczenie. Wskazywali, że ubranie, w którym wychodzi, nie może naruszać godności osadzonego lub innych osób, nie może też stwarzać niebezpieczeństwa dla osadzonego lub innych osób. Sąd dał im wiarę, bowiem z przepisów przedstawionych wyżej nie wynika, jak osadzony musi być ubrany, wychodząc z pomieszczenia po kontroli osobistej. Nadto świadkowie w sposób tożsamy opisali praktykę przeprowadzania w AŚ kontroli osobistej oraz kwestię codziennego ubioru osadzonych. Z zeznań świadków w sposób jednoznaczny wynika, iż żaden z funkcjonariuszy nie popędzał osadzonych a to, czy założą wszystkie wierzchnie części garderoby, zależała od autonomicznej decyzji osadzonego. Nie można więc uznać, że kontrola osobista została zakończona niezgodnie z przepisami art. 116 § 3 ustawy Kodeks karny wykonawczy i § 68 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17.10.2016r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej. Jak już zaznaczono wyżej, przepisy te nie wskazują, w jakim stroju osadzony ma opuścić pomieszczenie kontroli osobistej. W ocenie Sądu, z zeznań świadków wynika, iż w czasie kontroli osobistej w dniu 9.01.2017r. zostały zachowane wymogi § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Zarówno powód, jak i podlegli mu funkcjonariusze wykonywali czynności służbowe według najlepszej woli i wiedzy oraz z należytą starannością i rzetelnością. Opuszczanie przez osadzonych pomieszczenia kontroli osobistej bez założenia niektórych części garderoby było wynikiem samodzielnej decyzji osadzonych. Nie ma też podstaw do stwierdzenia, że powód lub podlegli mu funkcjonariusze naruszyli godność osobistą osadzonych. Sam fakt ubierania na korytarzu skarpetek, bluzy od dresów czy zapinania spodni nie może być potraktowane jako naruszenie godności osadzonych, skoro było to wynikiem ich samodzielnej decyzji. Tak samo należy potraktować zakładanie spodni przez jednego z osadzonych, zwłaszcza, że osadzony wyszedł w spodenkach sięgających do kolan, nie była to więc bielizna. Nadto z zeznań powoda i świadków wynika, iż powszechną praktyką w AŚ było chodzenie osadzonych np. w krótkich spodenkach, czy koszulkach na ramiączka.

Należy też zauważyć, że z akt osobowych K. C. wynika, iż był on uważany przez przełożonych za dobrego funkcjonariusza i był wielokrotnie nagradzany. Na marginesie już tylko zauważyć trzeba, iż początkowo powodowi zarzucano również naruszenie dyscypliny służbowej poprzez wykonanie czynności służbowej w sposób nieprawidłowy oraz postępowanie sprzeczne ze złożonym ślubowaniem w ten sposób, że nie poinformował przełożonych o fakcie ujawnienia w trakcie kontroli osobistej przedmiotu przypominającego nóż oraz nie opisał tego zdarzenia w protokole z kontroli jako ujawnienie przedmiotu niedozwolonego na terenie jednostki a także postępowanie wbrew obowiązkom określonym w § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej, co stanowi naruszenie dyscypliny służbowej określonej w art. 230 ust. 1 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 9.04.2010r. o Służbie Więziennej. Po przeprowadzeniu postępowania dyscyplinarnego i zebraniu materiału ostatecznie jednak uznano, że nie ma podstaw do ukarania K. C. za ww. czyn, co dodatkowo potwierdza, iż powód i podlegli mu funkcjonariusze w dniu 9.01.2017r. starali się wykonywać wszystkie czynności służbowe prawidłowo, zgodnie ze złożonym ślubowaniem i zachowaniem godności osadzonych.

Mając na uwadze całokształt ww. okoliczności Sąd uznał, że nie było podstaw do wymierzenia K. C. kary dyscyplinarnej, gdyż nie naruszył on dyscypliny służbowej, a w szczególności nie doszło do naruszenia art. 230 ust. 1 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 9.04.2010r. o Służbie Więziennej oraz w § 7 Regulaminu Nr 1/2010 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 18.10.2010r. w sprawie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Powództwo podlegało więc uwzględnieniu.

Sąd na podstawie art. 263 ustawy z dnia 9.04.2010r. o Służbie Więziennej uchylił więc karę nagany, nałożoną na powoda Orzeczeniem nr 1 z dnia 12.05.2017r. Dyrektora Aresztu Śledczego w W.-B., utrzymanym w mocy Orzeczeniem nr 5 Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w W.-B. z dnia 28.07.2017r. Wprawdzie początkowo powód kwestionował ww. orzeczenia w całości, a następnie stwierdził, że kwestionuje tylko nałożenie kary nagany za czyn opisany w pkt 1, bowiem za czyn opisany w pkt 2 nie został ukarany, lecz Sąd uznał, że nie ma podstaw do częściowego odrzucenia pozwu czy umorzenia postępowania w zakresie czynu opisanego w pkt 2 ww. orzeczeń. Celem niniejszego powództwa było bowiem stwierdzenie, czy zasadnie została nałożona kara nagany, dlatego należy uznać, ze powództwo zostało uwzględnione w całości.

Wobec uwzględnienia powództwa K. C. należny był zwrot kosztów zastępstwa prawnego. O powyższym orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw . z w § 9 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800).

Pełnomocnik powoda, Radca Prawny Prokuratorii (działający w imieniu Skarbu Państwa-Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w W.) jak i pełnomocnik Skarbu Państwa-Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w W. wyrazili zgodę na wstąpienie pozwanego Skarbu Państwa-Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w W. w miejsce pozwanego Skarbu Państwa-Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w W. (oświadczenia w trybie art. 194 § 2 kpc – k. 97a.s., k. 143a.s. i k. 149a.s.). W konsekwencji postępowanie w stosunku do pozwanego Skarbu Państwa-Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w W. podlegało umorzeniu, bowiem wydanie wyroku w stosunku do tego pozwanego stało się zbędne. O powyższym orzeczono na podstawie art. 355 § 1 k.p.c.

Przewodniczący:	SSO Bożena Beata Bielska

Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Małgorzata Bednarek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE