Sygn. akt II C 497/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2018r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek (...) w R. II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca: SSO Barbara Konińska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Małgorzata Kotlarz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 maja 2018r. w R.

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Naczelnika Urzędu Skarbowego w R.

przeciwko M. G.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  oddala powództwo;

2.  przyznaje radcy prawnemu K. S. kwotę 8.856 zł (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć złotych) w tym kwotę 1.656 zł (tysiąc sześćset pięćdziesiąt sześć złotych) podatku od towarów i usług (...) z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

SSO Barbara Konińska

Sygn. akt II C 497/17

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa – Naczelnik Urzędu Skarbowego w R. pozwem nadanym w urzędzie pocztowym operatora publicznego dnia 6 grudnia 2016r. domagał się uznania za bezskuteczną wobec powoda umowy częściowego podziału majątku zawartej dnia 9 grudnia 2011r. przez pozwaną M. G. i jej męża I. G., na podstawie której pozwana nabyła nieodpłatnie własność nieruchomości opisanej w KW Nr (...) Sądu Rejonowego w Rybniku w celu zaspokojenia wierzytelności w stosunku do I. G. szczegółowo opisanych w pozwie. Wniósł też o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu powołując się w uzasadnieniu żądania na przeniesienie przez męża pozwanej własności nieruchomości bez jakiegokolwiek ekwiwalentu, która to czynność doprowadziła do pokrzywdzenia powoda.

Pozwana M. G. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa
i obciążenie powoda kosztami postępowania. Pozwana zarzuciła, iż uwzględnienie powództwa będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego ponieważ zostanie ona pozbawiona majątku, który od początku winien stanowić jej majątek odrębny. Zarzuciła także, że nie posiadała wiedzy o długach I. G., które w większości powstały po dokonaniu opisanej w pozwie czynności.

Sąd ustalił:

Powodowi przysługuje wobec I. G. nieuregulowana dotąd w całości wierzytelność z tytułu:

- podatku od towarów i usług za okresy wrzesień, listopad i grudzień 2011r., styczeń- kwiecień i lipiec 2012r., luty 2013r., styczeń –grudzień 2014r., marzec-maj, lipiec wrzesień, październik i grudzień 2015r., kwiecień i maj 2016r. w łącznej wysokości należności głównej 630.877,50 zł powiększonej o odsetki od zaległości podatkowych, koszty egzekucyjne i koszty upomnienia, objęte tytułami wykonawczymi SM6/51/13, SM6/52/13, SM6/53/13 z dnia 7 stycznia 2013r., SM6/57/13 z dnia 8 stycznia 2013r., (...) z dnia 24 kwietnia 2013r., (...)-SW.522. (...).2016 z dnia 11 kwietnia 2016r., (...), (...), (...), (...) z dnia 24 sierpnia 2015r., (...) z dnia 27 maja 2015r., (...) z dnia 17 lipca 2015r., (...) z dnia 6 października 2015r., (...) z dnia 30 listopada 2015r., (...) z dnia 30 grudnia 2015r., (...) z dnia 25 lutego 2016r., (...)-SW.522. (...).2016 z dnia 26 lipca 2016r., (...)-SW.522. (...).2016 z dnia 9 sierpnia 2016r.,

- podatku dochodowego od osób fizycznych za lata 2011, 2012, 2015 w łącznej kwocie należności głównej 283.927 zł powiększonej o odsetki od zaległości podatkowych, koszty egzekucyjne i koszty upomnienia oraz o odsetki za zwłokę od nieregulowanych zaliczek miesięcznych za okresy styczeń – kwiecień 2012r. i styczeń, marzec, maj, grudzień 2015r., objęte tytułami wykonawczymi (...) z dnia 15 marca 2013r., (...), (...) z dnia 17 czerwca 2013r., (...)-SW.522. (...).2016, (...)-SW.522. (...).2016 z dnia 15 lipca 2016r.,

- podatku dochodowego od osób fizycznych jako płatnik za kwiecień 2014r. i styczeń 2015r. w kwocie należności głównej 345,00 zł powiększonej o odsetki od zaległości podatkowych, koszty egzekucyjne i koszty upomnienia, przy czym zaległość za styczeń została objęta tytułem wykonawczym nr (...)-SW.522. (...).2016 z dnia 6 kwietnia 2016r.

/tytuły wykonawcze – k. 19-63, 151-152, listy zaległości – k. 64-70, postanowienie
o umorzeniu postępowania egzekucyjnego – k. 71, protokół o stanie majątkowym zobowiązanego – k. 72, 160, zawiadomienia o zajęciu – k. 73-131, 135-138, karty kontowe – 132-134, 143-148, upomnienie – k. 149-150, deklaracje VAT – k. 161-162 akt/

W dniu 25 kwietnia 2007r. zmarł jedyny syn pozwanej. Jego zwłoki pozwana znalazła
w domu, w którym dotąd wspólnie z synem i jej drugim mężem I. G. zamieszkiwali. Dom ten położony był na nieruchomości opisanej w KW nr 62.565 Sądu Rejonowego w Rybniku stanowiącej wówczas współwłasność pozwanej i jej syna. Pozwana wobec traumatycznych przeżyć z związanych z tym budynkiem wyprowadziła się z niego wraz z I. G. i razem z nim podjęła decyzję o zakupie innej działki i budowie na niej nowego domu.

/zeznania świadków A. T. – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 00:13:36-00:30:26, K. L. – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 00:30:27-00:45:32, B. K. (1) – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 00:45:33-01:15:06, 02:13:41-02:18:56, I. G. – protokół rozprawy z dnia 17 maja 2018r. – 00:01:41-00:49:11, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 01:32:19 – 02:18:56 i z dnia 17 maja 2018r. – 00:36:27-01:13:18/

W dniu 16 sierpnia 2008r. pozwana z I. G. dokonali zakupu nieruchomości stanowiącej działki nr (...) za kwotę 45.000 zł /akt notarialny nr 12214/2007 – k. 341-342 akt/. Działki te zostały zakupione w całości z oszczędności pozwanej zgromadzonych z jej wynagrodzenia za pracę /zeznania świadka I. G. – protokół rozprawy z dnia 17 maja 2018r. – 00:01:41-00:49:11, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 01:32:19 – 02:18:56 i z dnia 17 maja 2018r. – 00:36:27-01:13:18/. Pozwana doceniając starania męża opiekującego się nią w czasie żałoby i działając pod wpływem dramatycznych przeżyć związanych ze śmiercią syna nie zadbała o to, by nieruchomość została składnikiem wyłącznie jej majątku osobistego /zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 01:32:19 – 02:18:56 i z dnia 17 maja 2018r. – 00:36:27-01:13:18/.

Umową z dnia 16 października 2008r. pozwana dokonała sprzedaży stanowiącej jej odrębną własność nieruchomości opisanej w KW nr 62.565 Sądu Rejonowego w Rybniku za cenę 580.000 zł /akt notarialny nr 20549/2008 – k. 207-208 akt/

Ze środków pochodzących ze sprzedaży tej nieruchomości został w całości wzniesiony dom na zakupionej przez małżonków G. działce opisanej obecnie w KW nr (...) Sądu Rejonowego w Rybniku /zeznania świadków K. L. – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 00:30:27-00:45:32, B. K. (1) – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 00:45:33-01:15:06, 02:13:41-02:18:56, I. G. – protokół rozprawy z dnia 17 maja 2018r. – 00:01:41-00:49:11, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 01:32:19 – 02:18:56 i z dnia 17 maja 2018r. – 00:36:27-01:13:18/.

Umową majątkową małżeńską z dnia 9 grudnia 2011r. pozwana M. G.
i I. G. oświadczyli, że w swym małżeństwie ustanawiają rozdzielność majątkową /akt notarialny nr 3567/2011 – k. 153 akt/, a następnie kolejną umową z dnia 9 grudnia 2011r. dokonali częściowego podziału majątku wspólnego w ten sposób, że pozwana nabyła w całości nieruchomość opisaną w KW nr (...) Sądu Rejonowego w Rybniku zabudowaną domem mieszkalnym wchodząca dotąd w skład majątku wspólnego obojga małżonków /akt notarialny nr 3570/2011 – k. 154-155, odpis z KW nr (...) Sądu Rejonowego w Rybniku – k. 156-159 akt/.

I. G. do 2016r. skutecznie ukrywał przed pozwaną, że spłaca bieżące zobowiązania zaciągając kolejne długi i że nie reguluje w całości zobowiązań podatkowych /zawiadomienie o uchyleniu zajęcia – k. 299, 302, faktura – k. 300, umowy lokat bankowych – k. 303-314, postanowienie komornika – k. 318, zajęcia egzekucyjne – k. 315-316, 324, dowód wpłaty – k. 317, weksel – k. 325, umowy pożyczki – k. 326-328, wyciągi bankowe – k. 329-337, dowód wpłaty – k. 338 akt, zeznania świadków A. T. – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 00:13:36-00:30:26, K. L. – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 00:30:27-00:45:32, B. K. (1) – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 00:45:33-01:15:06, 02:13:41-02:18:56, D. K. – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 01:17:59-01:30:38, I. G. – protokół rozprawy z dnia 17 maja 2018r. – 00:01:41-00:49:11, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dnia 15 marca 2018r. – 01:32:19 – 02:18:56 i z dnia 17 maja 2018r. – 00:36:27-01:13:18/.

Sąd zważył, co następuje:

Powód domagał się uznania za bezskuteczną w stosunku do niego umowy częściowego podziału majątku zawartej dnia 9 grudnia 2011r. przez pozwaną M. G. i I. G., na podstawie której pozwana nabyła nieodpłatnie własność nieruchomości opisanej w KW Nr (...) Sądu Rejonowego w Rybniku.

Zgodnie z art. 527 § 1 k.c. gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. W przypadku zaś bezpłatnego nabycia korzyści majątkowej wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 528 k.c.).

W toku procesu pozwana nie kwestionowała twierdzeń powoda, iż wskutek dokonanej czynności I. G. stał się niewypłacalny bądź niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Tym samym nie kwestionowała też, że czynność dłużnika została dokonana z pokrzywdzeniem powoda jako wierzyciela (art. 527 § 2 k.c.). W chwili zawarcia umowy częściowego podziału majątku I. G. już posiadał zadłużenie z tytułu podatku od towarów i usług. Nadto jak wynikało to z zeznań świadków już wówczas zaciągał długi u osób prywatnych, których nie spłacał wcale, bądź spłacał nieterminowo. Zatem zawierając umowę z pozwaną musiał zdawać sobie sprawę z tego, iż działa z pokrzywdzeniem wierzyciela, a co najmniej z pokrzywdzeniem przyszłych wierzycieli (art. 530 k.c.).

Jednakże mimo spełnienia przesłanek z art. 527 k.c. w. zw. z art. 528 k.c. powództwo podlegało oddaleniu jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Jak wynikało bowiem z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego nieruchomość opisana w pozwie została nabyta w całości z oszczędności zgromadzonych przez pozwaną
z uzyskanego przez nią wynagrodzenia za pracę. Z zeznań świadków wynikało też, iż I. G. w czasie trwania małżeństwa zaciągał kolejne pożyczki u osób fizycznych, które ukrywał skrzętnie przed żoną i nie posiadał środków na zakup działki, czego zresztą nie kwestionował powód. Budowa domu, jak wynika z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego została również w całości sfinansowana ze środków pozwanej pochodzących ze sprzedaży nieruchomości, która po śmierci syna w całości stanowiła jej majątek osobisty (art. 33 pkt. 1 i 2 k.r.o.).

W chwili zawarcia umowy częściowego podziału majątku wspólnego pozwana mogła domagać się zasadnie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, wobec tego w jakim stopniu przyczyniła się do nabycia nieruchomości opisanej w pozwie (art. 43 § 2 k.r.o.), a także zwrotu nakładów poczynionych z jej majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 § 1 k.r.o.). Ponieważ zarówno środki na zakup nieruchomości gruntowej pochodziły w całości
z wynagrodzenia uzyskanego przez pozwaną i z jej majątku osobistego w całości została sfinansowana budowa domu, nieruchomość ta w wyniku umowy częściowego podziału majątku wspólnego winna w całości stanowić w świetle art. 43 § 2 k.r.o. i art. 45 § 1 k.r.o. własność pozwanej. Pozwana na skutek traumatycznych przeżyć po śmierci syna i postawy I. G. opiekującego się nią w czasie żałoby nie zadbała o to, by zakup nieruchomości został dokonany do jej majątku osobistego. Nie zadbała też, mimo stosownych podstaw faktycznych i prawnych po temu, o rozliczenie nakładów na nieruchomość w czasie zawierania umowy częściowego podziału majątku wspólnego. W ocenie Sądu brak należytej świadomości prawnej pozwanej w chwili dokonywania tych czynności i zaufanie jakim darzyła swojego męża I. G. nie powinien być oceniany na niekorzyść pozwanej w niniejszym procesie. Przeciwnie, w ocenie Sądu uwzględnienie powództwa w tej sytuacji, byłoby wysoce krzywdzące dla pozwanej i sprzeczne z zasadami elementarnego poczucia sprawiedliwości, a jako takie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.).

Wobec tego Sąd oddalił powództwo orzekając jak w sentencji na zasadzie art. 5 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.
w zw. z § 8 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. z 2016r., poz. 1715).

Sędzia:

/SSO B. K./

Sygn. akt II C 497/17

R., dnia 30 maja 2018r.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować wpływ uzasadnienia wyroku;

2.  doręczyć odpis wyroku wraz z uzasadnieniem:

- Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej;

3.  przedłożyć akta po upływie 21 dni od wykonania lub z wpływem.

SSO Barbara Konińska