Sygn. akt: I C 274/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2015 r.

Sąd Rejonowy w Mrągowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Katarzyna Popowicz

Protokolant:

st. sekr. sądowy Agnieszka Cielma

po rozpoznaniu w dniu 5 października 2015 r. w Mrągowie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. D.

przeciwko Powiatowi (...)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Powiatu (...) na rzecz powódki M. D. kwotę 425 zł (jeden czterysta dwadzieścia pięć złotych) z odsetkami ustawowymi od dnia 5 listopada 2010 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 30 zł (trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 274/15

UZASADNIENIE

Powódka M. D. domagała się zasądzenia od pozwanego

Powiatu (...) kwoty 425 złotych z odsetkami ustawowymi

od dnia 5 listopada 2010 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, iż uiściła opłatę za wydanie karty pojazdu w wysokości 500 złotych, która dotyczyła nabytego przez nią samochodu osobowego O. (...) nr rej. (...).

Wskazała, iż Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 17 stycznia 2006 roku uznał, że § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu jest niezgodny z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 Prawa o ruchu drogowym oraz z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP. Powód podniósł, iż w związku z tym, że nowe przepisy zmniejszyły wysokość opłaty za wydanie karty pojazdu do 75 złotych, nadpłaciła za nią kwotę 425 złotych, której zwrotu domaga się w niniejszym postępowaniu.

Pozwany Powiat (...) wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że brak jest podstaw do przypisania powiatom odpowiedzialności za stosowanie aktu prawnego niezgodnego z Konstytucją, a w chwili pobierania opłat istniała ku temu podstawa prawna. Nadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń powoda z uwagi na upływ 5-letniego okresu przedawnienia wynikającego z przepisów Ordynacji podatkowej, wedle których roszczenie powoda przedawniło się z dniem 31 grudnia 2010 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

Powódka M. D. w dniu 7 czerwca 2005 roku nabyła od M. S. samochód osobowy O. (...) i tego samego dnia dokonała jego pierwszej rejestracji w Polsce. Również w dniu 7 czerwca 2005 roku uiściła kwotę 500 zł za wydanie pojazdowi karty pojazdu.

(okoliczności niesporna, dowody wpłaty i umowy - k.9, 7-8, 25-27)

Pismem z dnia 28 października 2010 roku powódka wezwała pozwanego do zwrotu kwoty 425 zł w terminie 7 dni od doręczenia niniejszego pisma. Pozwany wezwanie otrzymał w dniu 28 października 2010 roku. Pismem z dnia 3 listopada 2010 roku pozwany odmówił zwrotu należności z uwagi na brak podstaw prawnych.

(dowód: wezwanie do zaplaty-k.1 O, odpowiedź pozwanego-k.11-12)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i podlegało uwzględnieniu.

Na wstępie wskazać należy, iż w niniejszej sprawie strony były zgodne co do okoliczności faktycznych potwierdzonych dowodami z dokumentów, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała i które nie budziły zastrzeżeń Sądu.

Strony pozostawały natomiast w sporze co do prawa, tj. co do tego, czy w oparciu o istniejące uregulowania prawne pozwany zobowiązany jest do zwrotu kwoty 425 złotych tytułem nadpłaconej opłaty za wydanie karty pojazdu.

Stosownie do treści § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz.U. z 2003r. Nr 137,poz.1310) za wydanie karty pojazdu przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej organ rejestrujący pobierał opłatę w wysokości 500 zł. Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2006 roku (sygn. akt U 6/04), Trybunał Konstytucyjny uchylił moc powyższego przepisu rozporządzenia z dniem 1 maja 2006 roku jako niezgodnego z Konstytucją RP.

Następnie Rozporządzeniem Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28

marca 2006 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz.U. z 2006 r. Nr 59, poz. 421), które weszło w życie z dniem 15 kwietnia 2006 roku, wysokość opłaty za kartę pojazdu została określona na kwotę 75 złotych.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne Sądu Rejonowego w Jaworznie postanowieniem z dnia 10 grudnia 2007 roku (sprawa K., C-134/07) stwierdził niezgodność cytowanego przepisu Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku z prawem wspólnotowym. Podkreślić przy tym należy, że orzeczenie to zostało wydane na tle zbieżnego stanu faktycznego -powód w tamtej sprawie również nabył i zarejestrował pojazd po dniu 1 maja 2004 roku, od kiedy obowiązywała już zasada prymatu prawa

wspólnotowego nad prawem krajowym państw członkowskich UE, a przed wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny wyżej cytowanego orzeczenia. Nie ma nadto wątpliwości, iż orzeczenie ETS-u cechuje przymiot retroaktywności (tzw. skutek ex tunc) , wobec czego przyjąć należy, iż - wobec sprzeczności przepisów w/w Rozporządzenia z prawodawstwem UE - osoby rejestrujące pojazdy nie były w ogóle zobowiązane do uiszczania opłat za wydanie karty pojazdu (vide: pogląd wyrażony z uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2010 roku sygn. akt III CZP 37/10, pub!. OSNC 2011/1/2).

W wyroku z dnia 07 marca 2003 roku (sygn. akt III RN 33/02, pub!. OSNP 2004/7/111) Sąd Najwyższy orzekł, że "Sąd może w konkretnej sprawie pominąć normę prawną aktu podustawowego niezgodnego z Konstytucją i wydać rozstrzygnięcie wyłącznie na podstawie Konstytucji i ustawy."

W realiach niniejszej sprawy powódka kupiła pojazd i uiściła opłatę za kartę pojazdu już po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, a jeszcze przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że przepis w oparciu o który powódka uiściła opłatę za wydanie kart pojazdu, był niezgodny z prawem wspólnotowym. Ponadto podstawę prawną do wniesienia opłaty stanowiły przepisy rozporządzenia, a zatem aktu podustawowego, który w chwili wniesienia przez powoda opłaty był niezgodny z Konstytucją RP (co następnie zostało stwierdzone przez Trybunał Konstytucyjny).

Podkreślić należy, iż powyższej oceny nie zmienia pogląd zawarty w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2007 roku (sygn. akt III CZP 125/07, pub!. OSNC 2008/12/138), w której stwierdzono, że "Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez wydanie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Oz.U. Nr 137, poz. 1310) w czasie, gdy przepisy tego rozporządzenia, pomimo stwierdzenia ich sprzeczności z Konstytucją i ustawą zwykłą przez Trybunał Konstytucyjny, dalej obowiązywały".

Odpowiedzialność Skarbu Państwa z art. 41 y1 § 1 kc jest bowiem odpowiedzialnością odszkodowawczą, podczas gdy pozwany, który pobrał opłatę, ponosi odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Inne zaś są przesłanki roszczeń z art. 417 1 § 1 kc oraz art. 405 i art. 410 kc, inne są również podmioty zobowiązane do ewentualnych świadczeń z tych tytułów.

Przepis art. 410 § 1 kc stanowi, że do świadczenia nienależnego stosuje się przepisy artykułów poprzedzających (405-409 kc), a świadczeniem nienależnym jest świadczenie m.in. takie, którego podstawa odpadła (art. 410 § 2 kc), czyli podstawa prawna wprawdzie istniała w chwili spełnienia świadczenia, jednakże potem odpadła. Taka sytuacja dotyczy również opłat (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia1987roku,sygn. akt III CZP 70/87, w której rozważono następstwa stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności aktów prawnych, na podstawie których pobierane były opłaty, z konstytucją i przepisem rangi ustawowej). Nadto podobny pogląd zaprezentowano w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 1995 roku (sygn. akt III CZP 46/95), w której wskazano, że osoba, której wypłacone zostało odszkodowanie na podstawie decyzji administracyjnej, uznanej następnie za nieważną, obowiązana jest do zwrotu przyjętego świadczenia w granicach bezpodstawnego wzbogacenia. W kontekście rozpoznawanej sprawy przyjąć należy - w ślad za stanowiskiem powoda - iż źródłem obowiązku zwrotu tak pobranych opłat są przepisy art. 405 i art. 410 kc. W niniejszym postępowaniu pozwany zaś nie wykazał, że nie jest wzbogacony świadczeniem uiszczonym przez powoda, a w ocenie Sądu tylko w ten sposób mógłby skutecznie bronić się przez roszczeniami powoda (ew. także zasadnym zarzutem przedawnienia).

Odrębnego ustosunkowania się wymaga zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczeń powoda. Otóż podnosząc ten zarzut, pozwany powołał się na 5-letni okres przedawnienia wynikający z przepisów Ordynacji podatkowej, wedle których roszczenie powoda przedawniło się z dniem 31 grudnia 2010 roku. Stanowisko takie należy uznać jednakże za chybione, bowiem z uwagi na cywilnoprawny charakter roszczeń o zwrot kwot uiszczonych tytułem opłat za wydanie karty pojazdu nie stosuje się do nich przepisów Ordynacji podatkowej (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15czerwca 2007 roku sygn. akt II CNP 37/07, pub!. LEX nr 351215). Niezależnie od tego brak jest przesłanek do przyjęcia, iż in concreto doszło do przedawnienia roszczeń powódki w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego. Otóż za utrwalony uznać należy pogląd judykatury, iż wierzytelności z tytułu zwrotu nienależnego świadczenia przedawniają się co do zasady z upływem 10 -letniego okresu) tak np: wyrok Sądu Najwyższego z dnia17grudnia1976 roku sygn. akt III CRN 289/76, pub!. LEX nr 7893), zaś bieg tego okresu należy liczyć od dnia spełnienia świadczenia, tj. w niniejszym przypadku od chwili uiszczenia opłaty (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2010 roku sygn. akt III CZP 37/10, pub!. OSNC 2011/1/2). W niniejszym przypadku nie było zaś podstaw do odstąpienia od przyjęcia 1 O-letniego okresu przedawnienia roszczenia powódki, opłatę za wydanie karty pojazdu uiściła ona bowiem za samochód sprowadzony w ramach importu prywatnego na własny użytek, co wyklucza stosowanie 3-letniego okresu przedawnienia właściwego dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 118 in fine kc).

Mając na uwadze powyższe względy, Sąd - na podstawie art. 405 kc w zw. z art. 410 § 1 i 2 kc - orzekł jak w punkcie I wyroku. Odsetki od roszczenia zasądzono na podstawie art. 455 kc i art. 481 § 1 kc z upływem okresu wskazanego przez powódkę w wezwaniu do zapłaty. Przychylić się należy bowiem do poglądu, iż w związku z tym, że termin spełnienia świadczenia z bezpodstawnego wzbogacenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, to zwrot bezpodstawnie uzyskanej korzyści powinien nastąpić niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2009 roku sygn. akt I ACa 1128/08, pub!. LEX nr 1120057, wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 4 września 2008 roku sygn. akt I ACa 635/08, pub!. LEX nr 516553).

Orzeczenie o kosztach oparto o regułę z art. 98 § 1 kpc, obciążając pozwanego udokumentowanymi kosztami procesu poniesionymi przez powódkę (pkt II wyroku).