UZASADNIENIE

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego A. P. kwoty 148.387,13 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 16 % rocznie od dnia 17 września 2013 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych z ograniczeniem prowadzenia egzekucji do wskazanych w pozwie kwot.

Uzasadniając zgłoszone żądanie powód wskazał, że 12 października 2010 roku została zawarta umowa kredytu pomiędzy powodem a M. P. zabezpieczona na nieruchomości (...) nr (...). Pozwany nabył wspomnianą nieruchomość obciążoną hipoteką od M. P. w drodze darowizny. W związku z brakiem spłaty kredytu powód wypowiedział umowę i wystawił Bankowy Tytuł Egzekucyjny z 16 września 2013 r., któremu Sąd Rejonowy w G. nadał klauzulę wykonalności w dniu 3 października 2013 r. Postępowanie egzekucyjne przeciwko M. P. na chwilę obecną nie doprowadziło do wyegzekwowania należności.

Dnia 14 listopada 2016 r. Sąd, uwzględniając zgłoszone żądanie, wydał w postępowaniu nakazowym nakaz zapłaty (k. 105).

Pozwany w dniu 10 stycznia 2017 roku wniósł zarzuty, w których domagał się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia od powoda na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu zarzutów w pierwszej kolejności podniósł, iż nie doszło w stosunku do niego do skutecznego wypowiedzenia wierzytelności. Zdaniem pozwanego, w sytuacji w której wierzytelność zabezpieczona hipoteką wynika z czynności prawnej zawartej na piśmie, to taką samą formę powinno przyjąć wypowiedzenie. Ponadto, zauważył, iż umowa kredytu hipotecznego nie została wypowiedziana przez powoda stronie tej umowy tj. M. P. co jest jednoznaczne z niemożliwością dochodzenia roszczeń z tytułu umowy i zaspokojenia się powoda z zabezpieczenia w postaci hipoteki ustanowionej na należącej do pozwanego nieruchomości.

Pozwany zakwestionował również wysokość dochodzonego roszczenia, podnosząc iż powód nie udowodnił jego wysokości i podstawy wyliczenia. Załączony do pozwu wyciąg z ksiąg banku nie jest jego zdaniem dokumentem urzędowym, a bankowy tytuł wykonawczy nie może dowodzić wysokości roszczenia. Pozwany wniósł nadto o skierowanie sprawy na drogę mediacji.

Ustosunkowując się do twierdzeń pozwanego powód, w piśmie z dnia 2 listopada 2017r. wskazał, że brak jest wymogu szczególnej formy lub treści wypowiedzenia dokonanego wobec dłużnika niebędącego dłużnikiem osobistym. Istotne jest bowiem to, aby do właściciela nieruchomości dotarła odpowiednia informacja, w sposób umożliwiający mu zapoznanie się z wolą wierzyciela. Powód argumentował iż skierowane do pozwanego wezwanie do zapłaty z dnia 25 lipca 2016 r. nie pozostawiało wątpliwości do intencji powoda. Odnosząc się do zarzutu dotyczącego statusu pozwanego jako dłużnika osobistego powód wskazał, iż wynika on z Bankowego Tytułu Egzekucyjnego znajdującego się w aktach sprawy, który zaopatrzony został w klauzulę wykonalności. Powód wskazał, iż doszło do wypowiedzenia umowy kredytu M. P. poprzez skierowanie do niego pisma, którego poświadczona za zgodność kopia wraz z dowodem nadania znajduje się w aktach sprawy. Jednocześnie powód podniósł iż wniosek o skierowanie sprawy do mediacji ma służyć jedynie przedłużeniu postępowania.

Pismem z dnia 5 marca 2018 roku, przystępując do sprawy pełnomocnik pozwanego wniósł o odrzucenie pozwu, odnosząc, iż w niniejszym postępowaniu powód dochodzi tego samego roszczenia, które objęte było postępowaniem toczącym się przez Sądem Rejonowym w G., który nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi wykonawczemu z dnia 16 września 2013 roku wystawionemu przeciwko dłużnikowi osobistemu M. P., zaopatrzonemu w klauzulę wykonalności nadaną przeciwko A. P., na którego przeszedł obowiązek dłużnika rzeczowego z tytułu nabycia nieruchomości.

Sąd ustalił, co następuje.

Dnia 12 października 2010 roku (...) Bank S.A., jako kredytodawca, zawał z M. P. umowę kredytu nr (...) wysokości 150.000,00 zł. Suma kredytu miała być zwrócona, wraz z odsetkami, w 300 równych ratach. Oprocentowanie kredytu liczone było według stopy zmiennej i stanowiło sumę stawki WIBOR 3M oraz marży banku w wysokości 3,5%. Bank miał prawo wypowiedzieć umowę jeżeli kredytobiorca zalegał ze spłatą dwóch kolejnych rat kredytu po uprzednim wezwaniu pisemnym kredytobiorcy do zapłaty. Od zadłużenia przeterminowanego bank mógł pobierać odsetki równe czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.

Dowód: umowa kredytu (k. 32-44).

Wobec braku terminowych spłat kredytodawca, pismem z dnia 15 lipca 2013 r., wypowiedział powyższą umowę. Dnia 16 września 2013 r. wystawił natomiast bankowy tytuł egzekucyjny na kwotę 148.387,13 zł, w tym 144.716,35 zł tytułem kapitału. Tytułowi temu Sąd Rejonowy w G. nadał, postanowieniem z dnia 3 października 2013 r., klauzulę wykonalności.

Prowadzone na tej podstawie postępowanie egzekucyjne przeciwko M. P. będące w toku okazało bezskuteczne, lecz nie doszło do jego umorzenia.

Dowody: pismo z 15.07.2013 r. (k. 205), bankowy tytuł egzekucyjny (k. 46-47), postanowienie z 03.10.2013 r. (k. 48-49),

Dnia 19 grudnia 2013 r. nieruchomość na której ustanowiona została hipoteka zabezpieczająca kredyt nabył w drodze darowizny (rep. (...)) A. P.. Akt notarialny sporządzony został przez notariusza S. K..

Dowód: odpis zupełny księgi wieczystej nr (...) (k. 19-30),

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wskazanych wyżej dokumentów, które Sąd uznał za wiarygodne.

Wskazać należy, że w istocie powód nie kwestionował zawarcia umowy kredytu pomiędzy (...) Bank S.A., a M. P. oraz jego zabezpieczenia hipoteką na nieruchomości, a przynajmniej takiego zarzutu wprost nie sformułował. Pozwany nie zakwestionował również faktu iż doszło do nabycia przez niego nieruchomości w drodze darowizny (rep. (...)).

Sporny ostatecznie w niniejszym postępowaniu okazał się fakt wypowiedzenia umowy dłużnikowi osobistemu i pozwanemu jako dłużnikowi rzeczowemu oraz wysokość samego roszczenia.

Sąd zważył, co następuje.

Pow ództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności rozważenia wymagał najdalej idący zarzut, podniesiony przez pełnomocnika pozwanego w piśmie z dnia 5 marca 2018 roku, a mianowicie, iż powód w niniejszym postępowaniu dochodzi tego samego roszczenia, które zostało objęte bankowym tytułem wykonawczym i nadano na niego klauzulę wykonalności, co zdaniem pełnomocnika pozwanego uzasadnia odrzucenie pozwu na podstawie, art. 199§1 plt 2 kpc.

Zgodnie z tym przepisem Sąd odrzuci pozew jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona . Z stanem powagi rzeczy osądzonej mamy do czynienia kiedy spełnione są kumulatywnie trzy przesłanki: występuje tożsamość stron postępowania, tożsamość podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia oraz sprawa została prawomocnie osądzona. W niniejszej sprawie nie zachodzi stan powagi rzeczy osądzonej, gdyż dotychczas roszczenie strony powodowej nie było przedmiotem osądzenia, czyli prawomocnego rozstrzygnięcia sądu co do istoty sprawy. Jak trafnie ujął to Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do uchwały z dnia 28 października 2010 roku w sprawie III CZP 65/10: „powaga rzeczy osądzonej jest atrybutem wyłącznie wyroków (art. 366 k.p.c.) oraz postanowień rozstrzygających istotę sprawy w postępowaniu nieprocesowym, a więc orzeczeń merytorycznych (art. 366 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.)”. Takim postanowieniem nie jest natomiast postanowienie Sądu o nadaniu klauzuli wykonalności, gdyż Sąd nie rozstrzyga nim o zasadności roszczeń powoda, a jedynie bada czy przedstawiony tytuł egzekucyjny – nie zawsze pochodzący od Sądu, może zostać zaopatrzony w klauzulę wykonalności. W postępowaniu klauzulowym nie dochodzi zatem do merytorycznego rozpoznania sprawy cywilnej („osądzenia sprawy"). W oparciu o powyższą argumentację Sąd Najwyższy wprost w tezie powołanej uchwały wskazał, że: „w postępowaniu o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności nie ma zastosowania art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.”

Przechodząc do kolejnego zarzutu pozwanego odnośnie braku wypowiedzenia umowy kredytowej zarówno pozwanemu jak i dłużnikowi osobistemu, to oba te zarzuty również okazały się niezasadne. Jeśli chodzi o dłużnika osobistego M. P. powód przedłożył wypowiedzenie umowy kredytu z dnia 15 lipca 2013 r. wraz z dowodem nadania na adres M. P.. Korespondencja ta została skierowana na prawidłowy adres M. P. ale nie została przez niego podjęta. Należy zatem przyjąć, iż zastosowanie ma tu art. 61§1 k.c, zgodnie z którym oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest z złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła się zapoznać z jego treścią. Odbiorca zatem winien mieć rzeczywistą możliwość zapoznania się z treścią tych pism, jednak skuteczne złożenie oświadczenia woli następuje także w sytuacji, w której co prawda adresat oświadczenia woli nie zna jego treści, ale miał realną możliwość zapoznania się z nią, gdyż doszła ona do niego w taki sposób, że mógł się z nią zapoznać (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 15 marca 2017 r., I ACa 16/17).

Jeśli natomiast chodzi o wypowiedzenie umowy pozwanemu, jako dłużnikowi rzeczowemu to słusznie pozwany swoim sprzeciwie powołuje się na art. 78 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Zgodnie z tym przepisem jeżeli wymagalność wierzytelności hipotecznej zależy od wypowiedzenia przez wierzyciela, wypowiedzenie jest skuteczne względem właściciela nieruchomości niebędącego dłużnikiem osobistym, gdy było dokonane w stosunku do niego. Wypowiedzenie wobec dłużnika rzeczowego może nastąpić przez złożenie mu w sposób wyraźny oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy, z której wynika zabezpieczona wierzytelność, jednak wystarczające będzie również dokonanie w stosunku do dłużnika rzeczowego innej czynności materialnoprawnej, wskutek której uzyska on wiedzę o wypowiedzeniu wierzytelności hipotecznej. Dlatego skutki wypowiedzenia w rozumieniu art. 78 KWU będzie mieć zawiadomienie właściciela nieruchomości przez wierzyciela o dokonanym wypowiedzeniu w stosunku do dłużnika osobistego (por. wyr. SA w Łodzi z 26.6.2015 r., I ACa 89/15, Legalis). Nie jest wykluczone wypowiedzenie dokonane w drodze czynności procesowej. Doręczenie dłużnikowi rzeczowemu przez Sąd odpisu pozwu o zapłatę zabezpieczonej wierzytelności można uznać za równoznaczne z doręczeniem oświadczenia w sprawie wypowiedzenia zabezpieczonej wierzytelności (tak B. Swaczyna, Hipoteka, s. 405; Ł. Przyborowski, w: Ustawa, s. 892; T. Czech, Księgi, s. 1034; J. Pisuliński, w: System PrPryw, t. 4, 2012, s. 685). Mając powyższe Sąd uznał, iż z momentem doręczenie pozwanemu odpisu pozwu nastąpiło skuteczne doręczenie wypowiedzenie umowy kredytowej, a co za tym idzie roszczenie powoda stało się wymagalne.

Mimo zarzutów pozwanego, nie budziła również zastrzeżeń Sądu wysokość dochodzonego roszczenia.

Podkreślania wymaga fakt, że dla ustalenia wysokości należności powoda szczególne znacznie miał bankowy tytuł egzekucyjny, który to dokument (pomimo zmian w prawie bankowym) nadal w postępowaniu cywilnym ma moc dowodową, choć oczywiście jak inne dokumenty podlega ocenie Sądu. W niniejszej sprawie ocena ta pozwoliła na stwierdzenie, że dane w nim zawarte odpowiadają prawdzie. Należy bowiem pamiętać, że powód domaga się w toku niniejszego procesu kwoty kapitału w wysokości 144.716,35 zł wraz z odsetkami kapitałowymi (2838,72 zł) i odsetkami umownymi od zobowiązania przeterminowanego (832,06 zł), podczas gdy kwota kredytu zaciągniętego przez M. P. opiewała na kwotę 150.000 zł. Wobec tego jeśli pozwany twierdziłby, że spłacił kapitał w kwocie większej, aniżeli wskazał powód, to powinien ten fakt udowodnić. Skoro tego nie zrobił i nie zgłosił żadnego wniosku dowodowego, to nie ma podstaw do kwestionowania prawdziwości danych zawartych w bankowym tytule egzekucyjnym.

Sąd zwraca również uwagę, na słuszny pogląd prezentowany w orzecznictwie i doktrynie, że mimo iż bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony był na podstawie ksiąg banków lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych, które to księgi i dokumenty zgodnie z przepisem art. 95 ust. 1a ustawy z 1997 r. - Prawo bankowe w postępowaniu cywilnym nie mają mocy dokumentów urzędowych, to jednak z chwilą nadania mu przez sąd klauzuli wykonalności stał się tytułem wykonawczym, a zatem dokumentem urzędowym, który stosownie do art. 244 § 1 k.p.c. stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone (por. wyrok SA w Krakowie z 18 października 2016 r., I ACa 783/16, Lex 2184519). Skoro zatem w niniejszej sprawie powód przedstawił wystawiony przeciwko M. P. bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, to należy uznać, że co do kwoty tego tytułu, a więc udowodnił swoje roszczenie dokumentem urzędowym.

Mając powyższe na uwadze należało uznać zgłoszone w pozwie roszczenie za w pełni zasadne i na podstawie art. 496 k.p.c. orzeczono jak w pkt 1 wyroku prostując jedynie omyłkę pisarską w oznaczeni księgi wieczystej.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 4 K.p.c. obciążając nimi w całości pozwanego, jako stronę przegrywającą. W konsekwencji obciążono go kosztami wniesionych zarzutów oraz kosztami zastępstwa procesowego z tym związanymi i to na podstawie §3 ust 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Agnieszka Wieczorek

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE