UZASADNIENIE

A. J. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, że M. P. (1) ma zapłacić na jego rzecz w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu kwotę 162 500,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 października 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa adwokackiego i opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W odpowiedzi na pozew M. P. (1) wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych prawem.

Zarządzeniem z dnia 06 marca 2018 r. Przewodniczący stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę do postępowania zwykłego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

A. J. i M. P. (1) są rodzeństwem, (bezsporne) .

Strony pozostawały ze sobą w dobrych relacjach i nie dochodziło między nimi do konfliktów. Pozwana, która z zawodu jest księgową i prowadzi biuro rachunkowe, dokonywała między innymi rozliczeń podatkowych swojego brata, (dowód: zeznania pozwanej - k.126 verte - 128 i nagranie rozprawy z dnia
03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy
z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22
do 00:49:06) .

W dniu 16 listopada 2009 r. zmarła siostra stron - B. J..
W chwili śmierci była właścicielką nieruchomości położonej w S., gmina S.; samochodu osobowego oraz posiadała wierzytelności. B. J. nie spisała testamentu, jednak wyraziła wobec swojej rodziny wolę, aby spadek po niej otrzymali: M. L. (jej dalsza krewna) i M. P. (2) (syn pozwanej), których wychowywała, (dowód: częściowo bezsporne; częściowo zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24 do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06; częściowo zeznania pozwanej - k.126 verte - 128 i nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22 do 00:49:06) .

W wyniku dziedziczenia ustawowego spadek po B. J. nabyli: A. J., M. P. (1), G. R. i B. W.. Postanowieniem z dnia 09 lutego 2010 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu dokonał działu spadku po B. J., ustalając, że w jego skład wchodzi zabudowana nieruchomość o powierzchni 0,1040 ha, położona w S., gmina S., stanowiąca działkę gruntu oznaczoną w ewidencji numerem (...), mająca urządzoną w Sądzie Rejonowym w Sieradzu księgę wieczystą numer (...), w ten sposób, że opisaną w ten sposób nieruchomość przyznał na współwłasność po 1/2 części M. P. (1) i A. J.,
bez spłat na rzecz pozostałych uczestników postępowania, (dowód: postanowienie - k. 44) .

W dniu 11 lutego 2010 r. powódka dokonała zgłoszenia nabycia spadku
w imieniu swoim i pozostałych spadkobierców, określając wartość nieruchomości położonej w S. na kwotę 137 000,00 zł, (bezsporne) .

W toku postępowania działowego uczestnicy nie podali, że w skład majątku spadkowego po B. J. wchodziły także inne składniki: samochód osobowy, wierzytelności, nie wskazywali na długi spadkowe, ponieważ chcieli dokonać rozliczeń z tych przedmiotów między sobą, (bezsporne) .

Po uprawomocnieniu się postanowienia o dziale spadku A. J.
i M. P. (1) postanowili wypełnić wolę swojej zmarłej siostry.
Od początku obie strony chciały sprzedać nieruchomość w S. i podzielić zyski z tej transakcji. Pozwana miała uzyskane w ten sposób pieniądze przekazać swojemu synowi - M. P. (2), a powód miał dokonać rozliczenia
z M. L., (bezsporne) .

Po śmierci siostry powód przejął samochód będący jej własnością
i przekazał go M. L. na poczet przyszłej spłaty z nieruchomości, (dowód: zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24 do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06; zeznania świadka M. P. (3) - k. 70 - 71 i nagranie rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:51:42 do 01:06:11) .

Łącznie z wartością samochodu powód przekazał M. L. kwotę 44 500,00 zł tytułem części spadku po B. J. , (dowód: zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 roku - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24 do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06; zeznania świadka M. P. (3) - k. 70 - 71 i nagranie rozprawy z dnia 24 maja 2018 roku - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:51:42 do 01:06:11; kopia wiadomości e - mail - k. 43) .

W celu sprzedaży domu strony wystawiły ogłoszenie na portalu internetowym i w gazecie. Na ogłoszenie odpowiedział P. K., który przyjechał do biura pozwanej razem ze swoim kuzynem, W. B., który znał obie strony procesu. Za nieruchomość w S. P. K. zaoferował cenę od 200 000,00 do 220 000,00 zł. Pozwana
po konsultacji z powodem odrzuciła ofertę jako zbyt niską, (dowód: zeznania świadka W. B. - k. 100 verte) .

Stronom nie udało się ostatecznie sprzedać nieruchomości za cenę, jaką oboje akceptowali, dlatego powód postanowił, że ją przejmie, (dowód: zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24 do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06) .

W dniu 06 maja 2010 r. powód przekazał na rzecz pozwanej kwotę 20 000,00 zł w gotówce, a w dniu 07 maja 2010 r. przelał na jej konto bankowe 100 000,00 zł, obie kwoty tytułem spłaty części wartości nieruchomości
w S., (dowód: częściowo bezsporne; częściowo zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24
do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69
i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06; zeznania pozwanej - k.126 verte - 128 i nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta
od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22 do 00:49:06; zeznania świadków: M. C. - k. 101, M. P. (2) - k. 101 verte - 102, B. R. - k. 116 - 116 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:02:21 do 00:14:43; potwierdzenie przelewu - k.11) .

W dniu 26 maja 2010 r. M. P. (1) złożyła w Urzędzie Skarbowym w S. zgłoszenie (...), w którym wykazała otrzymanie od powoda darowizny w wysokości 100 000,00 zł, (dowód: zgłoszenie (...) - koperta - k. 108 - akta PP-II /4301-108/13-MM) .

Pozwana pomagała swojemu synowi M. P. (2) w budowie domu. W dniu 28 maja 2010 r. zawarła z nim umowę darowizny kwoty 242 000,00 zł, w tym kwoty 120 000,00 zł, jaką otrzymała od powoda tytułem rozliczenia ze spadku po B. J.. Pozwana kolejną darowizną z dnia 10 sierpnia 2011 r. przekazała na rzecz syna kwotę 173 900,00 zł. W dniu 09 grudnia 2011 r. pozwana zbyła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego
i garażu położonego w L. za kwotę 300 000,00 zł. Następnie w dniu
24 stycznia 2012 r. pozwana przekazała darowizną na rzecz syna kwotę 225 540,00 zł, a w dniu 25 lipca 2017 r. darowała mu jeszcze kwotę 151 890,00 zł, (dowód: zeznania pozwanej - k.126 verte - 128 i nagranie rozprawy z dnia
03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy
z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22 do 00:49:06; zeznania świadka M. P. (2) - k. 101 verte - 102, B. R. - k. 116 - 116 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:02:21 do 00:14:43; wykaz informacji o czynnościach majątkowych - koperta - k. 108 - akta PP-II /4301-108/13-MM) .

Rozliczeniu stron związanemu ze spadkiem po B. J. podlegało również jej zadłużenie w banku na kwotę 14 347,41 zł, podatek od spadku
i darowizn B. W., który nie otrzymał jakiegokolwiek przysporzenia z tytułu dziedziczenia, koszty spraw sądowych związanych
z nabyciem spadku, koszty leków i zakupu aparatu tlenowego, na który pozwana wydatkowała kwotę 1 700,00 zł, a także spłacone przez pozwaną raty kredytu zaciągniętego przez B. J. w kwocie 700,00 zł, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24 do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06; zeznania pozwanej - k.126 verte - 128
i nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta
od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22 do 00:49:06; zestawienia rachunków - k. 37 - 40; zaświadczenie - k. 41; rozliczenie - k. 12 - 16).

Z tego tytułu poniesionych przez pozwaną wydatków, powód przekazał
na jej rzecz kwotę 22 500,00 zł, (dowód: zeznania pozwanej - k.126 verte - 128
i nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta
od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22 do 00:49:06) .

Pozwana w uzgodnieniu z powodem dochodziła zapłaty wierzytelności, jakie przysługiwały B. J. i połowę uzyskanej w ten sposób sumy przekazała powodowi, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia
03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24 do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06; zeznania pozwanej - k.126 verte - 128 i nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy
z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22
do 00:49:06) .

W lipcu 2012 r. powód pożyczył pozwanej kwotę 20 000,00 zł na leczenie dentystyczne, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia
03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24 do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06; zeznania pozwanej - k.126 verte - 128 i nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy
z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22
do 00:49:06; zeznania świadków: M. C. - k. 101, M. P. (2) - k. 101 verte - 102) .

Powód zaczął remontować nieruchomość położoną w S., między innymi naprawił dach i położył tynki. Zawarł również umowę najmu przedmiotowej nieruchomości. Powód samodzielnie decydował o nieruchomości, nie rozliczał się z pozwaną z tytułu nakładów i pożytków, (bezsporne) .

Pod koniec 2012 r. pomiędzy stronami doszło do konfliktu. Powód
po przejęciu nieruchomości w S. chciał pomniejszyć kwotę na rzecz M. L. i M. P. (2) o podatek, jaki musiałby zapłacić, gdyby nieruchomość została sprzedana. Pozwana nie zgadzała się na takie rozwiązanie, nie miała wówczas środków na spłatę powoda. Poinformowana o żądaniach powoda M. P. (3) odmówiła pożyczenia pozwanej kwoty
na podatek. Wobec tego pozwana chciała przejąć nieruchomość od powoda,
aby ją sprzedać. Powód zażądał wtedy od siostry zwrotu pieniędzy, które przekazał jej tytułem wzajemnych rozliczeń dotyczących spadku po B. J., uznając że były pożyczkami. Po awanturze w listopadzie 2012 r., do jakiej doszło w miejscu pracy pozwanej, wykonała on zestawienie kosztów poniesionych przez obie strony z uwzględnieniem kwoty 162 500,00 zł jako pożyczek, (dowód: częściowo zeznania powoda - k. 117 - 119 verte oraz k. 126 - 126 verte i nagranie rozprawy z dnia 09 lipca 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:20:21 do 01:20:49 oraz nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:01:24 do 00:26:29 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 68 verte - 69 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:09:22 do 00:28:06; zeznania pozwanej - k.126 verte - 128 i nagranie rozprawy z dnia 03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22 do 00:49:06; zestawienie rozliczeń - k. 12 - 16) .

W dniu 05 grudnia 2012 r. pozwana zwróciła powodowi część pożyczonych od niego pieniędzy na zabieg dentystyczny, tj. kwotę 10 000,00 zł. Nie oddała reszty kwoty z tego tytułu, uzależniając dalszą wpłatę od rozliczenia się powoda
z tytułu korzyści, jakie otrzymywał wynajmując nieruchomość w S., (dowód: zeznania pozwanej - k.126 verte - 128 i nagranie rozprawy z dnia
03 września 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:26:29 do 01:24:22 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 69 - 70 i nagraniem rozprawy
z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 00:28:22 do 00:49:06; zestawienie rozliczeń - k. 12 - 16; potwierdzenie wpłaty - k. 32) .

M. J. próbował przekonać strony do kompromisu w sprawie rozliczenia spadku i w tym celu zorganizował spotkanie u siostry stron, G.. Stronom nie udało się wtedy porozumieć, doszło między nimi do awantury,
a na miejsce została wezwana Policja, (dowód: zeznania świadka M. J. - k. 71 i nagranie rozprawy z dnia 24 maja 2018 r. - płyta - koperta - k. 134, minuta od 01:06:31 do 01:16:00) .

Pismem z dnia 15 kwietnia 2013 r. powód zawiadomił Urząd Skarbowy
w S., że kwota 100 000,00 zł, którą pozwana wykazała w zeznaniu podatkowym jako darowizna, stanowiła w rzeczywistości pożyczkę. Urząd Skarbowy w S. na podstawie tego pisma wszczął postępowania podatkowe w sprawie określenia zobowiązania publicznoprawnego pozwanej i decyzją z dnia 12 listopada 2013 r. umorzył postępowanie w tej sprawie, (dowód: pismo z dnia 15 kwietnia 2013 r. - k. 108 - akta PP- (...)-108//13-MM) .

Pismem z dnia 15 września 2015 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty
na swoją rzecz kwoty 162 500,00 zł w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Pozwana odebrała to wezwanie do zapłaty w dniu 17 września 2015 roku, (dowód: wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem odbioru - k. 17 - 19) .

Powyższy stan faktyczny był z znacznej mierze sporny między stronami.

Sąd dokonał ustaleń na podstawie dokumentów, których wartość dowodowa nie była negowana przez strony, zeznań pozwanej oraz świadków powołanych w sprawie: W. B., M. C. i M. P. (2). Sąd dał wiarę także zeznaniom M. J. i B. R., choć nie wnosiły one wiele do sprawy, ponieważ świadkowie ci nie mieli szczegółowej wiedzy w zakresie wzajemnych rozliczeń stron. Ponadto Sąd oparł swoje ustalenia w oparciu o zeznania świadka M. P. (3), której w części dał wiarę.

Sąd dokonując oceny zeznań świadków M. C.
i M. P. (2) miał na uwadze to, że świadkowie są dziećmi pozwanej i że wobec tego mogą zeznawać na jej korzyść. Jednak zdaniem Sądu zeznania tych świadków są logiczne i wzajemnie się uzupełniają i dlatego dał im wiarę.

Z tych samych względów Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanej, które choć zawierały pewne niejasności co do szczegółów uzgodnień stron w zakresie rozliczenia się ze spadku po siostrze, to były jednak konsekwentne i logiczne. Wiarygodności zeznań pozwanej nie podważa dokument, na jaki powoływał
się powód, zatytułowany „B. spadek rozliczenie” (k. 12 - 16), w którym pozwana użyła określenia, że kwota 162 500,00 zł stanowi pożyczkę, ponieważ dokument ten został sporządzony w odpowiedzi na stanowisko powoda, który żądał zwrotu tej sumy wobec wycofania się przez niego z dotychczasowych ustaleń dotyczących rozliczeń spadkowych. Biorąc pod uwagę fakt, że dokument ten miał stanowić nowe rozliczenie, oczywistym jest, że w swej treści odzwierciedlał stanowisko powoda. Nie potwierdza on jednak, że tożsame zapatrywanie przyjmowała również pozwana. Świadczy o tym także treść wiadomości e - mail skierowanej przez pozwaną do M. P. (3) w dniu 9 listopada 2012 r. (k. 66), w której podaje, że powód żąda oddania przez nią „długu pożyczonego w ramach rozliczenia S.”.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda co do charakteru środków pieniężnych przekazanych przez niego pozwanej w wysokości 142 500,00 zł
w 2004 r., w 2009 r. i w 2010 r. Zdaniem Sądu zeznania powoda były niejasne, sprzeczne z zeznaniami świadków i pozwanej, którym Sąd dał wiarę, niepoparte jakimikolwiek innymi dowodami, a zatem gołosłowne. Zeznania powoda były
w dużej mierze także nielogiczne w kontekście twierdzeń przedstawionych przez pozwaną. Wersje pozwanej, że nie było trzech wcześniejszych pożyczek, potwierdza nielogiczne zachowanie powoda, który nie żądał od niej zwrotu kwoty 22 500,00 zł przez 14 lat oraz to, że po upływu 5 lat udzielił pozwanej kolejnej pożyczki w wysokości 20 000,00 zł, nie żądając spłaty wcześniej udzielonej. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje też, że pozwana, która prowadzi własną działalność rachunkową, nie miała wówczas żadnych problemów finansowych ani dużych wydatków, na których opłacenie wymagałaby wsparcia rodziny. Wskazywała na to również świadek B. R., która
nie obserwowała żadnych problemów finansowych u koleżanki. Powód zasłaniał się również niewiedzą co do ponoszenia przez pozwaną kosztów z tytułu pokrycia przez nią długów spadkowych i postępowania w celu odzyskania wierzytelności spadkodawczyni, przyznając jednak, że do rozliczeń z tego tytułu między stronami ostatecznie doszło.

Należy dodać w tym miejscu, że z zestawienia przedłożonego w Urzędzie Skarbowym w S. wynika, że pozwana zaczęła obracać dużymi kwotami pieniężnymi dopiero po 2010 roku, czyli po śmierci siostry, kiedy jej syn rozpoczął budowę własnego domu, co potwierdził M. P. (2). Ilość wykonanych transakcji i ich wysokość wskazuje, że pozwana dysponowała wówczas dużymi środkami finansowymi i że tym samym nie była uzależniona finansowo
od powoda, który miałby jej udzielać pożyczek na ten cel. Z drugiej jednak strony wydatkowanie dużych środków pieniężnych w okresie 2010 - 2012 uzasadnia przekonywująco fakt, że pozwana nie dysponowała „wolną” kwotą 20 000,00 zł w 2012 r., w sytuacji konieczności nagłego leczenia dentystycznego, zwłaszcza,
że budowa syna wymagała stałych i dużych nakładów finansowych.

W zakresie przekazania przez powoda kwoty 120 000,00 zł jako pożyczki,
twierdzenia powoda są zdaniem Sądu zupełnie nieprzekonywujące, a przez
to niewiarygodne, biorąc pod uwagę fakt, że jak sam zeznał, zdecydował
się przejąć nieruchomość. W sytuacji, gdy nie została ona sprzedana logicznym jest, że powód zobowiązany był spłacić drugiego współwłaściciela, czyli pozwaną. Nie można też pominąć okoliczności, że strony starały się nijako wypełnić wolę ich zmarłej siostry i że z tej przyczyny powód przekazał M. P. (3) kwotę 44 500,00 zł. Ponadto powód zaczął zachowywać się wobec nieruchomości jako jedyny właściciel, tak że pozwana przestała wykonywać swoje uprawnienia z tego tytułu. W końcu też powód skonfrontowany ze swoimi wyjaśnieniami składanymi w toku postępowania przed Urzędem Skarbowym
w S. nie potrafił w przekonywujący sposób wyjaśnić, dlaczego wówczas stwierdził, że przekazał 100 000,00 zł na rzecz siostry tytułem działu spadku i użył tego stwierdzenia już w odpowiedzi na pierwsze pytania urzędnika. Nie jest zatem wiarygodne, że pomylił się w swoich wyjaśnieniach pod wpływem stresu wywołanego przesłuchaniem. Jest to o tyle nieprawdopodobne, że postępowanie przed urzędem zapoczątkował on sam, składając w tym celu zawiadomienie. Przesłuchanie go w sprawie nie stanowiło zatem dla niego żadnego zaskoczenia. Co istotne, powód pytany w tym postępowaniu, czy strony dokonały innego, pozasądowego podziału spadku po B. J., wskazał, że to M. P. (2) otrzymał od niego kwotę 100 000,00 zł, a M. L. 45 000,00 zł tytułem należnej im spłaty. Powód był również przekonany, że zostanie jedynym właścicielem nieruchomości. Składane w toku postępowania administracyjnego przed Urzędem Skarbowym w S. zeznania w zakresie charakteru prawnego czynności związanych z przekazaniem pieniędzy pozwanej, były zdaniem Sądu prawdziwe, gdyż wtedy strony z pewnością nie przewidywały, że będą ze sobą toczyć proces sądowy, a więc nie musiały „wypracowywać taktyki procesowej”, która pozwoliłaby go wygrać.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka M. P. (3) w części, przede wszystkim dlatego, że jak sama podała, wszelką wiedzę na temat sprawy posiada z wiadomości e - mail od pozwanej z 2012 r. oraz od samego powoda. Ponadto zdaniem Sądu do zeznań świadka należało podejść z rezerwą, ponieważ ma ona interes w sprawie, by zeznawać na korzyść powoda, ponieważ jest
on jedyną osobą, od której może uzyskać pieniądze w celu wykonaniu woli zmarłej B. J.. Ponadto na stronniczość świadka wskazują nieścisłości
w zeznaniach powoda i świadka, ponieważ M. P. (3) twierdziła, że otrzymała całą kwotę należną jej z rozliczenia, gdy powód podał,
iż do całkowitej spłaty nie doszło i że uzależnia jej dokonanie od sprzedaży domu w przyszłości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie powód dochodził od pozwanej zapłaty kwoty 162 500,00 zł wynikającej z czterech umów pożyczek: z 2004 r. na kwotę 22 500,00 zł, z 2009 r. na kwotę 20 000,00 zł, z 2010 r. na kwotę 100 000,00 zł
i z 2012 r. na kwotę 20 000,00 zł. Pozwana natomiast przyznała, że w 2012 r. zawarła z powodem ustną umowę pożyczki na kwotę 20 000,00 i z tego tytułu zwróciła powodowi 10 000,00 zł. Pozwana zaprzeczyła, że zawierała z powodem inne umowy pożyczki. Potwierdziła, że otrzymała od powoda kwotę 142 500,00 zł, jednak wynikała ona z wzajemnych rozliczeń stron z tytułu działu spadku
po B. J..

Podstawę roszczeń powoda stanowi zatem art. 720 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (§ 1). Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem (§ 2).

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że skoro ustawodawca posłużył się określeniem „stwierdzenie pismem’, a nie wprowadził wymogu zawarcia umowy w formie pisemnej, to trzeba uznać, że sama umowa może być zawarta
w formie dowolnej, nawet ustnie, natomiast fakt jej zawarcia powinien
być potwierdzony pismem. Wobec tego niezachowanie wymaganej art. 720 § 2 k.c. formy pisemnej zawarcia umowy, ma jedynie ten skutek, że sama czynność prawna jest ważna, a ustawodawca nakazuje do umowy stosować tylko ograniczenia dowodowe określone w art. 74 § 1 k.c.

W rozpoznawanej sprawie powód nie przedstawił umowy pożyczki ani też dokumentu stwierdzającego zawarcie tej umowy. Za taki nie można uznać dokumentu zatytułowanego „B. rozliczenie spadek”, ponieważ nie jest on oświadczeniem żadnej ze stron postępowania, nawet powoda, a jedynie wersją rozliczenia się powoda i pozwanej, w części zresztą przez powoda nieakceptowaną.

Mając powyższe na uwadze należy zauważyć, że przepis art. 74 § 1 zd. 1
i § 2 k.c. stanowi, że zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu.

Wobec tego, że obie strony czynności wnioskowały o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków i przesłuchania stron, Sąd dopuścił te dowody
w sprawie. Trzeba jednak w tym miejscu podkreślić, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne, a sąd nie ma obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.), ponieważ obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29 grudnia 2003 roku, sygn. akt I ACa 1457/03, OSA 2005/3/12).

Mając na względzie powyższe, należy stwierdzić, że powód nie udowodnił, że zawarł z pozwaną jeszcze trzy inne umowy pożyczki, oprócz tej z 2012 roku
na kwotę 20 000,00 zł na potrzeby stomatologiczne pozwanej. Sąd doszedł
do takiego wniosku biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy. Oceniając materiał dowodowy przedstawiony przez strony procesu, Sąd miał na uwadze,
że powoda i pozwaną łączyły bliskie więzy rodzinne, które w sposób oczywisty wpływały na ich relacje finansowe. Ze względu na ochronę wspólnych interesów, strony nie przedstawiały też w sposób wyczerpujący wszystkich okoliczność ich wzajemnych rozliczeń. Jednakże zdaniem Sądu za udowodniony należy uznać fakt, że wszelkie transfery finansowe pomiędzy stronami w zakresie nieobjętym umową pożyczki z 2012 roku dotyczyły działu spadku po B. J..

Powodowi nie udało się w żaden sposób udowodnić, że jeszcze przed nabyciem spadku przez strony udzielił siostrze dwóch pożyczek na kwotę 42 500,00 zł, nie przedstawił na tę okoliczność żadnego dowodu, oprócz swoich własnych twierdzeń, które okazały się być nieprzekonywujące w kontekście konkurencyjnego przebiegu wydarzeń przedstawionego przez pozwaną.
Co do kwoty 100 000,00 zł przelanej przez powoda na rachunek bankowy pozwanej, to zdaniem Sądu również nie stanowiła ona pożyczki. Potwierdza to nie tylko treść wyjaśnień udzielonych przez powoda w toku postępowania przed urzędem skarbowym, ale też fakt przejęcia przez niego we władanie nieruchomości odziedziczonej po B. J.. Okoliczności w sprawie wskazują, że kwestia wysokości rozliczeń między stronami, skomplikowana dodatkowo przez wyrażoną przez B. J. wobec rodziny wolę przekazania majątku dalszym krewnym, ostatecznie poróżniła strony. Sąd nie był w stanie ustalić, dlaczego strony zdecydowały się na taki nieformalny sposób wyjścia
ze współwłasności, jednakże ostatecznie nie miało to znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Istotne było jedynie ustalenie, czy dawane pozwanej przez powoda kwoty stanowiły pożyczki w momencie ich przekazywania. Treść oświadczenia woli powoda należy oceniać zgodnie z przesłankami określonymi
w art. 65 § 1 k.c., zgodnie z którym oświadczenie woli należy tak tłumaczyć,
jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W ocenie sądu, celem powoda nie było zawarcie z pozwaną umów pożyczek, gdyż powodowi nie udało
się udowodnić, że pozwana zobowiązała się do ich zwrotu. Z materiału dowodowego wynika, że dopiero kłótnia stron, która dotyczyć miała zasad zaliczenia wysokości hipotetycznego podatku na spłaty dla dalszych krewnych stron, poróżniła strony na tyle, że powód postanowił się wycofać z wcześniejszych ustaleń. Takie następcze działanie powoda nie może jednak zmienić charakteru czynności prawnej, jakiej pierwotnie dokonał z pozwaną. Zdaniem Sądu znamienny dla oceny wersji powoda jest również fakt, że nie uwzględnił
on w swoim żądaniu kwoty 10 000,00 zł, która została mu zwrócona przez pozwaną, jako część pożyczki udzielonej w 2012 r.

W tych warunkach twierdzenia powoda o istnieniu jeszcze trzech pożyczek o łącznej kwocie 142 500,00 zł należało uznać za nieudowodnione,
co w konsekwencji skutkować musiało oddaleniem powództwa w tym zakresie,
o czym Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku.

Pozwana przyznała natomiast, że powód udzielił jej pożyczki w wysokości 20 000,00 zł. Przedstawiła też dowód, że zapłaciła z tego tytułu 10 000,00 zł. Wobec tego Sąd na podstawie art. 720 § 1 k.c. w zw. z art. 487 k.c. i art. 471 k.c. oraz art. 353 k.c. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 10 000,00 zł, gdyż powód wezwał pozwaną do zwrotu pożyczki, czym wypowiedział umowę.

O odsetkach od kwoty 10 000,00 zł Sąd orzekł zgodnie z żądaniem powoda, tj. od dnia 15 października 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. w wysokości odsetek ustawowych, na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 476 k.c. oraz od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie,
na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 r.
w zw. z art. 476 k.c., o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że powód wezwał pozwaną do zwrotu pożyczek pismem z dnia 15 września 2015 r., które zostało jej doręczone
w dniu 17 września 2015 r., czyli wypowiedział skutecznie umowę pożyczki. Zatem termin określony w art. 723 k.c. upłynął pozwanej w dniu 29 października 2015 r., zatem od dnia 30 października 2015 r. pozostawała ona w zwłoce.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.c., jak w pkt 3 wyroku, rozdzielając je pomiędzy stronami stosownie do wyniku procesu.

Powód dochodził zapłaty kwoty 162 500,00 zł, a zasądzono na jego rzecz kwotę 10 000,00 zł, co stanowi 6 % jego roszczenia i w takiej też części powód wygrał proces. Powód poniósł koszty procesu w wysokości 13 542,00 zł, na które składają się: 10 125,00 zł tytułem stosunkowej opłaty od pozwu i 5 400,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika określonego na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) oraz 17,00 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa. Pozwana poniosła koszty w wysokości 5 417,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, ustalonego na podstawie
§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.)
i tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Skoro powód wygrał sprawę
w 6 %, to pozwana powinna zwrócić mu kwotę 812,52 zł z tytułu poniesionych przez niego kosztów, a powód powinien zwrócić pozwanej 94 % poniesionych przez nią kosztów, to jest kwotę 5 091,98 zł. Różnica obu kwot daje kwotę 4 279,46 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE