Sygn. akt I Ca 333/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Protokolant st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko D. N.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 6 czerwca 2018 roku, sygn. akt I C 67/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości na następujący:

„1. oddala powództwo,

2. zasądza od Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz D. N. 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego”;

II.  zasądza od Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz D. N. 631,00 (sześćset trzydzieści jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów postepowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 333/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie z powództwa Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W. przeciwko D. N. o zapłatę, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę
3605,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 12 kwietnia 2017 roku do dnia zapłaty (pkt 1) oraz kwotę 1081 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
(pkt 2).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski,
których istotne elementy przedstawiają się następująco:

Strony łączyła umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu (OC) – S. (...) o nr rejestracyjnym (...).

W związku z upływem okresu ubezpieczenia określonym w w/wym. umowie powódka w dniu 27 lipca 2012 roku potwierdziła zawarła na podstawie art. 28 ustawy
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 roku
kolejną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu za nr polisy (...). Jednocześnie wskazała w dokumencie polisy, że okres ubezpieczenia trwa od 14 lipca
2012 roku do dnia 13 lipca 2013 roku. Składka należna od pozwanego określona została
na kwotę 2447 zł.

Pismem z dnia 27 lipca 2012 roku adresowanym do D. N. powódka informowała o zawarciu umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych na okres kolejnych 12 miesięcy. Powódka informowała, iż poprzednia umowa nie została wypowiedziana przez pozwanego, a nadto wezwała do uiszczenia należnej składki ubezpieczenia.

W dniu 17 lipca 2012 roku pozwany zawarł z Towarzystwem (...) z siedzibą w W. umowę (...) przedmiotowego pojazdu.

Pozwem wniesionym w dniu 13 marca 2013 roku w elektronicznym postepowaniu upominawczym powódka domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty 2618,69 zł z tytułu łączącej strony umowy ubezpieczenia OC pojazdów komunikacyjnych a wynikającej z polisy nr (...). Powódka wskazała adres powoda (...). Zarządzeniem z dnia
11 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził brak podstaw
do wydania nakazu zapłaty i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Łomży. Postanowieniem z dnia 17 marca 2013 roku wydanym w sprawie I C 411/13 Sąd Rejonowy
w Ł. umorzył postępowanie w sprawie. Odpis postanowienia został doręczony pełnomocnikowi powódki.

Sąd stan faktyczny ustalił na podstawie dowodów z dokumentów. Powołane dowody są ze sobą spójne wewnętrznie, wzajemnie się uzupełniają, nadto wiarygodność ich nie była kwestionowana przez strony postępowania.

Sąd stwierdził, że zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
(Dz.U. z 2003r. Nr 124 poz. 1152) posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. W art. 28 ust. 1 ustawodawca wskazał, że jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zwarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa
na kolejne 12 miesięcy z zastrzeżeniem ust. 2.

Zdaniem Sądu, pozwany nie udowodnił, iż umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została skutecznie wypowiedziana, gdyż nieskutecznym jest twierdzenie pozwanego, iż do wypowiedzenie umowy doszło na skutek czynności podjętych przez agenta ubezpieczeniowego niejako z „automatu” przy zawieraniu umowy z innym ubezpieczycielem.

Nieskuteczny również – według Sądu – jest podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia. Stwierdzono przy tym, że niewątpliwie powódka przerwała bieg terminu przedawnienia wytaczając powództwo w elektronicznym postępowaniu upominawczym, które to postępowanie zakończyło się umorzeniem postępowania przez
Sąd Rejonowy w Łomży. Sąd podzielił w tym zakresie ugruntowane stanowisko
Sądu Najwyższego, iż wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym zakończonym umorzeniem postępowania na podstawie art. 505 37 § 1 k.p.c. przerywa bieg terminu przedawnienia.

Sąd nie podzielił także twierdzenia pozwanego, iż powódka wskazała w przedmiotowym pozwie błędny adres pozwanego. Podany w pozwie adres był adresem stałego pobytu pozwanego, a nadto był adresem wskazanym podczas zawarcia umowy ubezpieczenia pojazdu wskazanym przez pozwanego. Trudno w tych okolicznościach przyjąć, według Sądu, iż działanie powódki było ukierunkowane na wprowadzenie w błąd
co do adresu pozwanego.

Zwrócono także uwagę, że postępowanie w sprawie I C 411/13 Sąd Rejonowy zakończył wydając postanowienie o umorzeniu w dniu 17 czerwca 2013 roku, wobec czego nie upłynął trzyletni okres przedawnienia przed datą wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie i dlatego zarzut ten nie został uznany za skuteczny.

Z tych wszystkich względów powództwo jako udowodnione tak co do zasady,
jak i wysokości – według Sądu – podlegało uwzględnieniu.

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c., a o kosztach
na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany, zaskarżając go w całości
i zarzucając:

- naruszenie przepisu art. 123 § 1 ust. 1 k.c. – przez uznanie, że doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczeń powoda;

- naruszenie przepisu art. 5 k.c. – przez uznanie, że nie doszło do nadużycia prawa;

- naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. – przez nie wskazanie i nie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku;

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. – przez błędne przyjęcie, że powód w pismach
i pozwach wskazywał właściwy adres pozwanego.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę wyroku w całości, oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego za dwie instancje, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona i zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim skuteczny jest zarzut skarżącego, że Sąd Rejonowy wydając zaskarżony wyrok, błędnie nie uwzględnił podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia.

W rozpoznawanej sprawie niesporne jest, że termin dochodzenia roszczenia z tytułu nieuiszczenia składki ubezpieczenia obowiązkowego wynosi 3 lata od daty wymagalności (art. 819 § 1 k.c.). Nie wdając się w ocen, czy złożenie pozwu w systemie postępowania elektronicznego, zakończonego umorzeniem postępowania, przerwało bieg przedawnienia, to nawet przyjmując stanowisko powoda i Sądu Rejonowego, że czynność taka przerywa bieg przedawnienia, trzyletni termin zaczął biec na nowo od 10 czerwca 2013 r. i zakończył się 9 czerwca 2016 r. Wyniesienie więc pozwu w dniu 11 kwietnia 2017 r, a więc w cztery lata po umorzeniu postępowania przed Sądem Rejonowym w Łomży oznacza, że powód wystąpił z roszczeniem , które było przedawnione. Dlatego też słuszny był zarzut, co do zasady, apelującego dotyczący naruszenia art. 123 § 1 k.c. polegający na nieuwzględnieniu przez Sąd Rejonowy skutecznie podniesionego zarzutu przedawnienia.

Nadto należy także podzielić zasadniczo pozostałe zarzuty skarżącego podniesione w apelacji.

Błędnie bowiem Sąd Rejonowy ustalił, że wezwanie dla pozwanego wraz z informacją o obowiązku wpłaty składki na kolejny rok zostało przez powoda doręczone. Abstrahując od braku wykazania, że powód podjął rzeczywiście trud jego wysłania do pozwanego, to już z samego adresu wskazanego przez powoda wynika, że pozwany faktycznie nigdy wezwania nie dostał, ponieważ cały czas korespondencja była przekazywana na błędny adres. To dopiero Sąd Rejonowy ustalił faktyczny adres pozwanego. Budzi też wątpliwości czy polisa dotyczyła samochodu pozwanego, ponieważ na polisie przedłożonej przez powoda, z której miałaby wynikać obowiązek zapłaty widnieje innym numer rejestracyjny pojazdu niż na umowie faktycznie zawartej przez pozwanego z innym ubezpieczycielem. Oczywiście dla samego odnowienia umowy, co następuje z mocy prawa, nie miało to znaczenia, ale brak staranności po stronie powoda powoduje, że mogłoby być rozważane , przy wystąpienie roszczeniem po upływie 5 lat, nie stanowi nadużycia prawa podmiotowego.

Budzi także wątpliwości stanowisko powoda oraz Sądu Rejonowego, że w tym konkretnym stanie faktycznym sam fakt wniesienia pozwu przeciwko pozwanemu w postępowaniu elektronicznym przerywa bieg przedawnienia , w sytuacji, kiedy nie miał on jakiejkolwiek wiedzy o toczącym się postępowaniu i nie mógł jej uzyskać. Wprawdzie Sąd Najwyższy w uchwale z 21 listopada 2013 r. III CZP 66/13 uznał, że wytoczenie powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym zakończonym umorzeniem postępowania na podstawie art. 505 37 § 1 k.p.c. przerywa bieg terminu przedawnienia, to jednak zasadność tego stanowiska i jego uzasadnienie budzi wątpliwości. Zdaniem Sądu rozpoznającego apelację każdy przypadek formalnego zakończenia postępowania, wywołanego powództwem obejmującym określone roszczenie, a więc zwrot pozwu, odrzucenie pozwu oraz umorzenie postępowania, prowadzą do nieistnienia skutku materialnoprawnego w postaci przerwania biegu przedawnienia tego roszczenia w trybie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Można wręcz postawić tezę, że z systemowego punktu widzenia istnieje swoiste domniemanie, iż jedynie prawidłowe z formalnego punktu widzenia wytoczenie powództwa może prowadzić do uznania go za czynność skutecznie prowadzącą do przerwy biegu przedawnienia. Dominujące poglądy przedstawicieli doktryny prawniczej wyrażają jednocześnie „intuicyjne", powszechne poczucie, że nawet w braku wyraźnego uregulowania prawnego w tym zakresie, nie sposób przyjąć odmiennego toku rozumowania.

Koncepcja Sądu Najwyższego prowadzi do nieuprawnionej dyskryminacji pozytywnej wierzycieli, którzy decydowaliby się na dochodzenie roszczeń pieniężnych w elektronicznym postępowaniu upominawczym w stosunku do wierzycieli, którzy skierowaliby analogiczne roszczenia do postępowania „tradycyjnego". Nie budzi żadnych wątpliwości, że powód, który nie usunąłby braków formalnych pozwu w „tradycyjnym" postępowaniu cywilnym – czy to zwykłym, czy upominawczym – uzyskałby skutek prawny w postaci zwrotu pozwu, z czym wiąże się niewywoływanie przez niego żadnych skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Przyjęcie więc, że nieusunięcie braków formalnych lub fiskalnych pozwu skierowanego do rozpoznania w trybie art. 505 33 § 1, art. 505 34 § 1 oraz art. 505 36 § 1 k.p.c., może na gruncie prawa materialnego wywoływać inny skutek aniżeli nieusunięcie tych braków formalnych w „tradycyjnym" postępowaniu sądowym, jawi się jako rażąco niesłuszne i stwarzać może również pole do nadużyć prawa podmiotowego przez wierzycieli, dążących na tej drodze do uzyskania odsetek za opóźnienie za okresy, w których w odmiennych przypadkach nastąpiłoby przedawnienie roszczenia (patrz Tomasz Patryk Glosa do uchwały III CZP 66/13).

Z powyższych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w całości i powództwo oddalił na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu za obie instancje orzeczono na podstawie art. 98 §1 i 3 k.p.c. obciążając powoda kosztami zastępstwa procesowego poniesionymi przez pozwanego za pierwszą instancję oraz kosztami postępowania apelacyjnego na drugą instancję, na co złożyła się opłata sądowa od apelacji oraz koszty zastępstwa procesowego. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono w oparciu § 2 pkt 3 oraz § 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. z poz. zm.( Dz. U. z 2016 r. poz. 1667)