UZASADNIENIE

B. M. został oskarżony o to, że w dniu 20 października 2016 roku około godz. 20.00 na ul. (...) w Ł., woj. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...), jadąc od strony ul. (...). (...)przekroczył prędkość dozwoloną na obszarze zabudowanym, tj. 50 km/h, jednocześnie nie dostosował prędkości do zakresu widoczności oraz nie zachował należytej ostrożności zbliżając się do oznakowanego przejścia dla pieszych, w wyniku czego nieumyślnie uderzył w prawidłowo przechodzących po oznakowanym przejściu dla pieszych T. A. i Z. S. (2), w wyniku czego T. A. doznała obrażeń ciała w postaci : urazu klatki piersiowej ze złamaniem żeber strony lewej II - X i strony prawej IV – VI, stłuczenia płuca lewego, rozerwania śledziony, stłuczenia torebki i miąższu nerki lewej, złamania kości łonowej lewej i prawej, złamania otwartego podudzia lewego, skutkujących wstrząsem, a następnie jej zgonem, zaś Z. S. (2) doznał obrażeń ciała w postaci : złamania 11 kręgu szyjnego oraz III kręgu piersiowego, stłuczenia rdzenia przedłużonego i szyjnego, licznych obustronnych wielomiejscowych i wieloodłamowych złamań żeber, złamania kości łonowej, stłuczenia nerki lewej, stłuczenia narządów miednicy małej, skutkujących jego zgonem - tj. o czyn z art. 177§2kk.

Sąd Rejonowy w Łomży wyrokiem z dnia 10 maja 2018r. sygn. akt II K 210/17 uznał oskarżonego B. M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to z mocy art.l77§2kk skazał go i wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności (pkt. I). Sąd na podstawie art.42§l kk w zw. z art.43§1 kk orzekł w stosunku do oskarżonego środek kamy w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 lat (pkt. II). Na podstawie art.63§4kk na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym Sąd zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania prawa jazdy od 20.10.2016r. (pkt. III). Na podstawie art.46§1kk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego R. S. kwotę 5.000 złotych tytułem zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (pkt. IV). Na podstawie art.46§1 kk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego K. A. kwotę 5.000 złotych tytułem zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (pkt. V). Na podstawie art.46§1 kk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. S. kwotę 5.000 złotych tytułem zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (pkt. VI). Na podstawie art.46§1 kk Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego Z. S. (1) kwotę 5.000 złotych tytułem zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (pkt. VII). Sąd zasądził od oskarżonego B. M. na rzecz oskarżyciela posiłkowego R. S. kwotę 1.728 złotych tytułem kosztów ustanowienia w sprawie pełnomocnika (pkt. VIII), ponadto zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego K. A. kwotę 1.728 złotych tytułem kosztów ustanowienia w sprawie pełnomocnika (pkt. IX), a także zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego S. S. kwotę 1.600 złotych tytułem kosztów ustanowienia w sprawie pełnomocnika (pkt. X) i zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego Z. S. (1) kwotę 1.600 złotych tytułem kosztów ustanowienia w sprawie pełnomocnika (pkt. XI). Sąd zwolnił oskarżonego od opłaty oraz kosztów sądowych (pkt. XII).

Apelację od powyższego wyroku złożył obrońca oskarżonego. Na podstawie art. 425 § 1 i 2 kpk oraz art. 444 kpk zaskarżył wyrok w części dotyczącej orzeczonej kary. Na zasadzie art. 427 § 1 i 2 kpk oraz art. 438 pkt 4 k.p.k. w z w. z art. 60,53 i 54 kk omawianemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej kary 1 roku pozbawienia wolności, podczas gdy szereg okoliczności związanych ze stanem faktycznym sprawy, jak i właściwościami osobistymi oraz postawą oskarżonego wskazują, iż bezwzględna kara pozbawienia wolności w niniejszym przypadku jawi się jako represyjnie dotkliwa, zaś wystarczającym byłoby orzeczenie wobec sprawcy kary ograniczenia wolności lub ewentualnie pozbawienia wolności z dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia na stosowny okres próby.

Biorąc pod uwagę powyższe, na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności w wymiarze 1roku w postaci obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne. W przypadku nie uwzględnienia powyższego wniosku, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zawieszenie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 4 lata. Stanowisko powyższe obrońca oskarżonego podtrzymał na rozprawie , precyzując także zakres zaskarżenia .

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutu obrońcy oskarżonego odnośnie rażącej niewspółmierności orzeczonej kary 1 roku pozbawienia wolności należy stwierdzić, że jest to zarzut chybiony. W przypadku tego zarzutu nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną należałoby nazwać "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (przykładowo orzeczenia : Sąd Apelacyjny w Łodzi sygn. II AKa 264/13, LEX 1425460, Sąd Apelacyjny we Wrocławiu sygn. II AKa 101/15, LEX 1747308).

Obrońca oskarżonego w apelacji powoływał się na przesłanki z art. 60 kk, dającego Sądowi fakultatywną możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary względem oskarżonego wskazując iż oskarżony jest młodociany a dodatkowo mają w sprawie zastosowanie przesłanki z art. 60§2 k.k.

Niemniej jednak należy zważyć, że zastosowanie instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, określonej w art. 60 § 1 k.k. – oskarżony młodociany- nie ma charakteru obligatoryjnego .Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy art. 54 § 1 k.k. nie eliminuje zasad wymiaru kary określonych w art. 53 k.k., a jedynie na pierwszym miejscu spośród wymienionych w tym przepisie dyrektyw stawia względy wychowawcze. Nie dają one jednak podstaw do automatycznego orzekania kar ustawowo najniższych czy stosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary i nie eliminują zasad określonych w art. 53 k.k. Zatem "młodocianość" i "względy wychowawcze", nie mają samodzielnego bytu jako podstawa szczególnego kształtowania wymiaru kary (złagodzenia kary), a stanowią jedynie punkt wyjściowy i muszą być zestawione z pozostałymi okolicznościami podmiotowymi i przedmiotowymi mającymi znaczenie dla wymiaru kary (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 4 maja 2005 r., II KK 454/04; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 10 stycznia 2013 r., II AKa 499/12, Lex nr 1246654). Wzgląd na potrzebę wychowania sprawcy młodocianego nie jest równoznaczny z nakazem orzekania wobec takich osób wyłącznie kar łagodnego rodzaju. Nadmierne pobłażanie tego rodzaju sprawcom może bowiem odnieść skutek odwrotny do zamierzonego, a mianowicie wzbudzić przekonanie o bezkarności i opłacalności popełniania przestępstw. W konfrontacji z takimi elementami jak : rodzaj , zakres i sposób naruszenia przez oskarżonego zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym , miejsce zdarzenia (przejście dla pieszych), tragiczne skutki – dwie ofiary śmiertelne , twierdzenia apelacji iż Sąd w sposób niedostateczny uwzględnił zasady wymiaru kary wobec młodocianego oskarżonego są całkowicie nieuprawnione. Wymierzenie młodocianemu kary bezwzględnego pozbawienia wolności także może mieć walor wychowawczy (art. 54 § 1 k.k.). Kara ta, przez swoją nieuchronność i realność, powinna wdrażać do przestrzegania porządku prawnego ( vide wyrok SA w Gdańsku z 28 grudnia 2010r II AKa 340/10).

W odniesieniu do drugiej przesłanki przywoływanej w apelacji tj. art. 60§2 k.k. to dla jej zastosowania wymagane jest wykazanie iż zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, powodujący, że nawet najniższa kara przewidziana za dane przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa. Fakt, iż ustawodawca używa określenia "szczególnie uzasadniony", a nie jedynie "uzasadniony" wypadek, świadczy o wyjątkowości tego rodzaju sytuacji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 28 marca 2018r., sygn. II AKa 34/18, lex nr 2490114). W sprawie niniejszej Sąd I instancji nie znalazł podstaw do stwierdzenia, że w stosunku do oskarżonego odnośnie przypisanego mu czynu, zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek uzasadniający zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary, a Sąd Okręgowy w pełni to stanowisko podziela.

Niewątpliwie postawa oskarżonego po popełnieniu przestępstwa wskazuje iż jest on w pełni świadom skutków osobistych i prawnych zdarzenia. Na żadnym etapie postępowania nie kwestionował on swojej odpowiedzialności , uczestniczył w uroczystościach pogrzebowych pokrzywdzonych, wysłał do ich rodzin listy z przeprosinami, zaproponował uczestnictwo w mediacji ,nie kwestionował swojej odpowiedzialności odszkodowawczej. Oskarżony po zdarzeniu korzystał z pomocy psychologa i psychiatry, przez pewien czas przebywał w Szpitalu (...) w S.. Niewątpliwie zdarzenie było dla niego emocjonalnym wstrząsem i w miarę własnych możliwości próbował zadośćuczynić za to co zrobił. Sąd Okręgowy nie kwestionuje tej postawy oskarżonego. Wydaje się iż nie kwestionują tego także oskarżyciele posiłkowi którzy pomimo złożonych wniosków o pisemne uzasadnienie wyroku , nie wnosili ostatecznie środka odwoławczego.

Warunkiem jednakże zastosowania art. 60§2 k.k. jest wykazanie iż zaistniał szczególnie uzasadniony wypadek który powoduje iż nawet najniższa kara przewidziana za przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa. Ponadto zaistnienie jednej lub nawet ich większej liczby okoliczności wymienionych w/w artykule nie tworzy po stronie sądu obowiązku zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary (wyrok SN z 22.04.1977 r., Rw 118/77, OSNKW 1977/7–8/ poz.82).

Oskarżony w chwili popełnienia czynu posiadał prawo jazdy od zaledwie dwóch miesięcy . Nie był kierowcą doświadczonym a pomimo tego dokonał umyślnego naruszenia przepisów ruchu drogowego. Oskarżony w terenie zabudowanym znacznie przekroczył dopuszczalną w tym miejscu prędkość (k. 286), zlekceważył zasady ostrożności, dojeżdżając z nadmierną prędkością do przejścia dla pieszych. Treść art. 26 ust. 1 ustawy prawo o ruchu drogowym nakazuje aby zbliżając się do przejścia dla pieszych zachować szczególną ostrożność. Skutkiem tego była śmierć dwóch osób , tragedia emocjonalna i psychiczna w dwóch rodzinach. Słusznie Sąd Rejonowy uznał iż brak jest w tych okolicznościach podstaw do uznania iż nawet najniższa kara przewidziana za dane przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa. Wprawdzie karanie stosunkowo młodych sprawców wskazuje na preferencję postulatów prewencji specjalnej, nie eliminuje to jednak wymagania wymierzenia takiej kary, która odpowiadałaby stopniowi winy sprawcy i stopniowi społecznej szkodliwości czynu mu przypisanego i zdolna byłaby osiągnąć cele w zakresie prewencji indywidualnej, jak i generalnej, rozumianej, jako kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa. Praktyka orzecznicza wskazuje iż to właśnie młodzi kierowcy są w istotnej części sprawcami tragicznych wypadków drogowych powstałych na skutek łamania podstawowych zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym .Wymierzenie w tych okolicznościach wnioskowanej kary ograniczenia wolności byłoby nieuprawnionym aktem pobłażliwości wobec oskarżonego , nieuzasadnionej stopniem winy i społecznej szkodliwości czynu .

Wbrew twierdzeniom apelacji okoliczności obciążające jak i łagodzące znalazły swój wymiar w orzeczeniu o karze wobec oskarżonego. Kara jednego roku pozbawienia wolności stanowi dolną granicę ustawowego zagrożenia za przestępstwo z art. 177 § 2 kk. Sąd Okręgowy nie znalazł także podstaw do warunkowego zawieszenia tej kary . Okoliczności iż oskarżony kontynuuje naukę , jest młodym człowiekiem o pozytywnej opinii, emocjonalnie przeżywającym powstałe zdarzenie, znalazły swój wymiar w karze którą należy określić jako szczególnie wyważoną. Warunkowe zawieszenie je wykonania stanowiłoby jednakże wyraz tolerancji dla rażąco sprzecznych z prawem zachowań o tragicznych skutkach . Przepis art. 69 § 1 i 2 k.k. nie może być stosowany wówczas, gdy ze względu na charakter sprawy, okoliczności towarzyszące popełnieniu przestępstwa, jego społeczną szkodliwość, wreszcie wzgląd na społeczne oddziaływanie kary przeciwko temu przemawiają.

Mając na uwadze powyższe, zaskarżony wyrok utrzymano w mocy, a podstawę rozstrzygnięcia w tej mierze stanowił przepis art. 437§1 k.p.k.

O zwrocie wydatków należnych oskarżycielom posiłkowym orzeczono na podstawie art. 627 k.p.k. i § 11 ust. 2 pkt. 4 w zw. z ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r w sprawie opłat za czynności adwokackie .

Na mocy art. 624§1 k.p.k. oskarżonego zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze z uwzględnieniem jego sytuacji majątkowej .

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE