UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 marca 2018 r., wydanym w sprawie
sygn. akt I C upr 566/15, Sąd Rejonowy w Sieradzu zasądził solidarnie od pozwanych S. K. (1) i S. K. (2) na rzecz powódki (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w S.: w punkcie 1. kwotę 2 480,10 złotych wraz z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 142,80 złotych od dnia 16 maja 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 290,37 złotych od dnia 17 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 290,37 złotych od dnia 16 lipca 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 292,76 złotych od dnia 19 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 292,76 złotych od dnia 16 września 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 292,76 złotych od dnia 16 października 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 292,76 złotych od dnia 18 listopada 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 292,76 złotych od dnia 16 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 292,76 złotych od dnia 16 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty,

a w punkcie 2. - 717,00 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

Pozwany S. K. (1) i S. K. (1) zajmowali mieszkanie nr (...) położone w S. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 38,9 m², które należy do zasobów mieszkaniowych powódki - (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w S.. Prawo do opisanego lokalu na zasadach spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nabył w dniu 27 lipca 1992 r. W. K. - ojciec pozwanego S. K. (1) i mąż pozwanej S. K. (2).

W dniu 31 grudnia 2002 r. W. K. zgłosił powódce nieszczelność okien. Po dokonanym przeglądzie mieszkania ustalono, że dwa okna w mieszkaniu powinny zostać wymienione, a W. K. miał ponieść 25% kosztów tej inwestycji. W zakreślonym przez powódkę terminie W. K. nie zapłacił wymaganej kwoty i wymiany nie przeprowadzono.

W. K. zmarł 21 lipca 2004 r.

W ramach comiesięcznych opłat na rzecz Spółdzielni uprawniony do lokalu spółdzielczego zobowiązany był uiszczać: opłatę za dostarczanie zimnej wody i odprowadzanie ścieków, zaliczki na centralne ogrzewanie, opłatę na fundusz remontowy naliczaną od metra kwadratowego powierzchni mieszkania i opłatę eksploatacyjną, w której mieścił się koszt zarządzania nieruchomością, utrzymania administracyjnego budynku - sprzątania. Wymienione opłaty naliczane były dla każdego mieszkania oddzielnie w oparciu o zasady wynikające z corocznej uchwały zarządu.

Pozwani nie regulowali należności z tytułu użytkowania lokalu nr (...) położonego przy ul. (...)za okres objęty pozwem.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy, jako materialnoprawną podstawę roszczenia powódki wskazał art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jednolity Dz. U. z 2003 roku, Nr 119, poz.1116).

Sąd pierwszej instancji wskazał, że zły stan techniczny lokalu, na który powoływali się pozwani, jako uniemożliwiający im korzystanie z niego nie miał wpływu na zasadność powództwa.

Sąd podkreślił, że utrzymanie lokalu w stanie pozwalającym na korzystanie z niego zgodnie z przeznaczeniem należy do obowiązków uprawnionego, nie zaś spółdzielni, w zasobach której lokal pozostaje. Wynikający zaś z art. 6 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych obowiązek stworzenia przez spółdzielnię funduszu remontowego ma na celu finansowanie inwestycji remontowych dotyczących części budynków służących do użytku wszystkim mieszkańcom, takich jak klatki schodowe, czy elewacje zewnętrzne. Uiszczanie opłat na fundusz remontowy nie oznacza zatem, iż spółdzielnia zobowiązana jest finansować inwestycje w poszczególnych lokalach mieszkalnych, a to od uprawnionych należy czy lokal spełniał będzie swoje funkcje, a jeśli tak jaki będzie jego standard. Zaniedbania w zakresie utrzymania mieszkania w należytym stanie i związane z tym niemożność czy utrudnienia w korzystaniu z lokalu nie stanowią więc podstawy do uchylania się od opłat należnych spółdzielni.

W odniesieniu do podnoszonej przez stronę pozwaną kwestii wymiany okien w lokalu mieszkalnym, Sąd Rejonowy wskazał, iż okoliczność ta była już przedmiotem badania Sądu Rejonowego w Sieradzu w sprawie o sygn. I C 18/10 i podzielił zawartą tam argumentację, że w lokalu nr (...) przy ul. (...) nie doszło do wymiany okien tylko i wyłącznie z powodu niewywiązania się przez ojca pozwanego z warunków koniecznych do przeprowadzenia inwestycji. Sąd nie podzielił także twierdzeń strony pozwanej dotyczących niefunkcjonowania w mieszkaniu ogrzewania, ponieważ pozostawały one w sprzeczności z załączonymi do akt dokumentami dotyczącymi odczytów zużycia ciepła.

Zdaniem Sądu, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu było też to, czy w mieszkaniu nr (...) w okresie objętym pozwem zamieszkiwały jakieś osoby.

Sąd Rejonowy ocenił również, że w sprawie nie ma nie zasługiwał na uwzględnienie podniesiony przez stronę pozwaną zarzut nadużycia prawa, ponieważ art. 5 k.c. pozwala odmówić ochrony podmiotowi, który prawo swoje wykonuje sprzecznie z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Sąd doszedł do przekonania, że korzystanie z przepisów obowiązującej ustawy nie stanowi nadużycia prawa w związku z tym nie powinno być negatywnie ocenione na podstawie art. 5 k.c. Pozwani od kilku lat nie regulowali opłat związanych z korzystaniem z lokalu, mimo że Sąd już ustosunkowywał się prawomocnie (sprawa I C 18/10) do podnoszonej przez nich argumentacji, z której wywodzili brak obowiązku do regulowania owych opłat. Sąd wskazał, że w sytuacji gdy pozwani nie dokonywali stosownych opłat za czynsz, należności dla dostawców mediów powódka musiała pokrywać z opłat dokonywanych przez innych członków spółdzielni.

O odsetkach ustawowych orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., a o kosztach procesu zgodnie z art. 98 k.p.c.

Od wyroku Sądu Rejonowego apelację wnieśli pozwani, zaskarżając go w zakresie pkt. 1. i 2. i zarzucając naruszenie:

1. przepisów postępowania, mające wpływ na treść wyroku, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego, a to poprzez pominięcie dowodu z zeznań świadka R. K., które korelowały z wyjaśnieniami pozwanego, które doprowadziło do niewłaściwego uznania, że Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) ponosi odpowiedzialności materialnej za właściwe utrzymanie mieszkania znajdującego się w jej zasobach oraz, że wymiana okien w przedmiotowym mieszkaniu obciążająca w znacznej części powódkę nie ma związku przyczynowego z niedogrzaniem tego mieszkania, co doprowadziło do uszkodzenia grzejników, co uniemożliwiło korzystanie z tego mieszkania z powodu jego niedogrzania;

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie zawarcie w uzasadnieniu wyroku dowodów, na których sąd oparł swoje rozstrzygnięcia i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności;

2. przepisów prawa materialnego tj. art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie co do ustalonego stanu faktycznego, podczas gdy działanie powoda polegające na żądaniu zapłaty opłat za mieszkanie nienadające się do korzystania przez pozwanych, stanowi czynienie ze swego prawa użytku, który jest sprzeczny ze społeczno-gospodarczym użyciem tego prawa oraz z zasadami współżycia społecznego, a przez to nie powinno być przez sąd uznawane jako wykonywanie prawa oraz nie powinno korzystać z ochrony.

W oparciu o podniesione zarzuty pozwani wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Postanowieniem z 4 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy zawiesił postępowanie wobec S. K. (2) z uwagi na jej śmierć.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji pozwanego S. K. (1) oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że przedmiotowa sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym uregulowanym w art. 505 ¹ k.p.c. - art. 505 ¹⁴ k.p.c., a zatem apelację można oprzeć na dwóch wskazanych w przepisie art. 505⁹ § 1 k.p.c. podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnie lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. Ma ona zatem charakter apelacji ograniczonej (por. stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008/6/55, mającej moc zasady prawnej). Oznacza to, że jej celem jest kontrola wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji (z punktu widzenia jego zgodności z materiałem procesowym pozostającym w dyspozycji sądu orzekającego) w granicach wyznaczonych przez treść zarzutów apelacji.

Sąd Okręgowy podziela i czyni podstawą własnego rozstrzygnięcia ustalenia faktyczne dokonane przez sąd pierwszej instancji. Podziela także w całej rozciągłości dokonaną przez ten Sąd ocenę prawną.

Art. 233 k.p.c. reguluje kwestię oceny wiarygodności przeprowadzonych w sprawie dowodów. Argumentacja skarżącego sprowadza się natomiast do wykazania, że na powódce ciążył obowiązek utrzymania mieszkania zajmowanego przez pozwanych w dobrym stanie technicznym, co wiąże się z wykładnią i zastosowaniem właściwych przepisów prawa materialnego. Twierdzenia pozwanego, nawet poparte powołanymi przez niego zeznaniami świadka nie mają zatem wpływu na wnioski Sądu w tym zakresie. Także dokonanie ustaleń faktycznych w zakresie niedogrzania mieszkania w pierwszej kolejności wymagałoby ustalenia, że wymiana okien w mieszkaniu oraz grzejników i rur obciążała powódkę, a po wtóre, że ewentualne naruszenie tego obowiązku wpływało na wymagalność roszczeń powódki o zapłatę należności na podstawie art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

Nietrafny okazał się także zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 328 § 2 k.p.c. Naruszenie tego przepisu, określającego wymagania, jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku sądu, może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 lutego 2001 r., sygn. akt V CKN 606/00, LEX nr 53116). W przedmiotowej sprawie z taką sytuacją nie mamy zaś do czynienia.

Podsumowując, należy z całą mocą podkreślić, że okoliczność, iż w lokalu pozwanych nie nastąpiła wymiana stolarki okiennej wynikała wyłącznie z faktu odmowy uprawnionego do lokalu partycypacji w kosztach wymiany, zgodnie z pkt IV Regulaminu określającego obowiązki Spółdzielni i użytkowników mieszkań spółdzielczych w zakresie napraw wewnątrz lokali oraz zasad rozliczeń spółdzielni z użytkownikami zwalniającymi lokale. Zgodnie z tym regulaminem, do użytkowników lokali należała również naprawa i wymiana znajdującej się w nich instalacji kanalizacyjnej (pkt III. 1. b.) oraz naprawy związane z usuwaniem wszelkich uszkodzeń powstałych z winy użytkownika lokalu, a więc np. wynikających z niedogrzania mieszkania lub nieszczelności okien, których z uwagi na postawę użytkownika nie wymieniono (pkt. III.5.).

Nawet jednak gdyby doszło do naruszenia przez powodową Spółdzielnię obowiązków w zakresie naprawy wewnątrz lokalu, to okoliczność to rodziłaby po stronie pozwanych jedynie roszczenie o wykonanie określonych czynności, nie zaś zwalniałaby ich z obowiązku uiszczania opłat eksploatacyjnych.

W końcu, co do podniesionego przez apelującego zarzutu naruszenia art. 5 k.c., Sąd Okręgowy w pełni podzielił ocenę Sądu Rejonowego, że uwzględnieniu żądania powódki nie sprzeciwiała się klauzula generalna słuszności wyrażona w tym przepisie. Skoro regułą jest, że wszystkie prawa podmiotowe korzystają z ochrony prawnej, to odmowa udzielenia poszukiwanej ochrony na podstawie art. 5 k.c., z uwagi na jego wyjątkowy charakter, musi być uzasadniona zajściem okoliczności rażących i nieakceptowanych ze względów aksjologicznych czy celowościowych.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy nie sposób uznać, że wystąpienie przez powódkę wobec pozwanego o zapłatę należności, które zobowiązany był uiszczać jako zajmujący lokal należący do zasobów spółdzielni mieszkaniowej, stanowiło nadużycie prawa. Skoro pozwany nie wykazał istnienia podstawy prawnej, która zobowiązywałaby Spółdzielnię Mieszkaniową do dokonywania napraw w jego lokalu na swój koszt , brak jest uzasadnienia dla przerzucenia obciążających go opłat na pozostałych jej członków.

Uznając zatem apelację za bezzasadną, Sąd Okręgowy - na podstawie art. 385 k.p.c. - orzekł o jej oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od skarżącego na rzecz powódki zwrot wynagrodzenia pełnomocnika wg stawki określonej zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018 poz. 265 tekst jednolity).

O zwrocie kosztów reprezentacji z urzędu pozwanego w postępowaniu apelacyjnym orzeczono na podstawie § 4, § 8 pkt 3 i § 16 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 1714).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE