UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30-06-2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił I. M. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami choroby zawodowej, z uwagi na brak uszczerbku na zdrowiu.

Od powyższej decyzji I. M. wniosła odwołanie, nie zgadzając się z wysokością ustalonego przez organ rentowy uszczerbku na zdrowiu i zarzucając Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, że wydana decyzja nie uwzględniała całokształtu ustaleń dokonanych w postępowaniu administracyjnym przed Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym oraz Ośrodkiem Medycyny Pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 13 czerwca 2018 r. wydanym w sprawie IV U 224/17 zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 30 czerwca 2017r. znak: (...) w ten sposób, że przyznał I. M. prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby zawodowej w kwocie 12.135 zł (słownie: dwanaście tysięcy sto trzydzieści pięć złotych) za ustalone piętnaście procent uszczerbku na zdrowiu oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. na rzecz I. M. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją nr (...) z dnia 29 marca 2017r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w D., stwierdził istnienie u I. M. choroby zawodowej – przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym trwającym co najmniej 15 lat: niedowład mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwała dysfonią. Z tytułu choroby zawodowej I. M. doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15%.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie należało uwzględnić.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30-10-2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( Dz. U. z 2009r. Nr 167, poz.1322), ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie.

W przedmiotowej sprawie przedmiotem kognicji Sądu było ustalenie , czy w skutek stwierdzonej u I. M. choroby zawodowej –niedowładu mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią , ubezpieczona doznała uszczerbku na zdrowiu , a jeżeli tak to w jakiej wysokości. Poza sporem pozostawały okoliczności związane z istnieniem samej choroby zawodowej – niekwestionowanej przez organ rentowy.

Na okoliczność istnienia stopnia uszczerbku na zdrowiu i jego wysokości Sąd dopuścił w niniejszej sprawie dowód z opinii biegłego laryngologa. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. (postanowienie SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4, poz. 64). Specyfika oceny tego dowodu wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia i wiedzy powszechnej. Nadaje to pierwszorzędne znaczenie, przy tej ocenie, kryterium poziomu wiedzy biegłego. Gdy więc sąd zleca biegłemu wydanie opinii, musi mieć na względzie to, czy dysponuje on wiadomościami specjalnymi niezbędnymi dla stwierdzenia okoliczności mających istotny wpływ dla rozstrzygnięcia sprawy. Wiadomości specjalne mogą wynikać zarówno z przygotowania teoretycznego, jak i wykonywanej w danej dziedzinie pracy i nabytych stąd umiejętności oceny występujących tam zagadnień.

Sąd uznał za miarodajną dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie opinię biegłego na k. 53 ponieważ została ona w ocenie Sądu wydana na podstawie bezpośredniego badania ubezpieczonej oraz po wnikliwej analizie dostępnej dokumentacji medycznej oraz całokształtu okoliczności sprawy. Opinia z dnia 3-04-2018r. w sposób ostateczny i prawidłowy w ocenie sądu ustaliła zarówno punkt tabeli uszczerbkowej odnoszący się do schorzenia wnioskodawczyni tj pkt. 189 c tabeli, jak i w sposób konsekwentny i rzeczowy ustaliła stopień uszczerbku na zdrowiu wnioskodawcy na poziome 15%. Również specjalność medyczna i zakres wiedzy i doświadczenie kliniczne biegłego biorącego udział w wydawaniu przedmiotowej opinii były w pełni adekwatne do rodzaju schorzeń i dolegliwości zgłaszanych przez ubezpieczoną oraz w zupełności wystarczające do przeprowadzenia rzetelnej i popartej wiedzą medyczną opinii. Sąd nie znalazł też podstaw do kwestionowania powyższej opinii. Sąd w pełni dał jej wiarę uznając, iż sporządzona ona została w sposób fachowy, zgodny z zasadami wiedzy medycznej a sformułowane przez biegłego wnioski były stanowcze, jednoznaczne, konsekwentne i uzasadnione w sposób logiczny. Biegły laryngolog ustalił uszczerbek na zdrowiu wnioskodawcy w łącznej wysokości 15%. Uzasadniając stopień przyznanego uszczerbku na tym poziomie jako adekwatny do stwierdzonych schorzeń, i zmian określonych przez biegłego na dość wyraźną niedomykalność z pogrubieniem fałdów ale bez cech zmian przerostowych. Maksymalny stopień uszczerbku jaki przewiduje punkt 189 c to 30 %.

Pismem z dnia 27-04-2018r. organ rentowy złożył zastrzeżenia do opinii biegłego, podnosząc w nim, że opinia jest sprzeczna z ustaleniami laryngologa konsultanta ZUS, który nie stwierdził niewydolności głosu i niedomykalności z pogrubieniem fałdów głosowych. Organ z uwagi na sprzeczność stanowisk wniósł o powołanie dowodu z opinii drugiego laryngologa.

Sąd oddalił powyższy wniosek dowodowy, uznając, ze opinia biegłego przeprowadzona w sprawie jest pełna, wyczerpująca i odpowiada na pytania Sądu. Sama sprzeczność stanowiska biegłego sądowego ze stanowiskiem specjalisty- konsultanta ZUS- sama w sobie nie prowadzi do uznania, iż jest ona nieprawidłowa. Poza samym zarzutem sprzeczności stanowisk organu rentowego i biegłego w sprawie, strona pozwana nie wskazała na inne merytoryczne zarzuty do opinii biegłego laryngologa- budzące wątpliwości sądu co do rzetelności i prawidłowości wydanej opinii. Z uwagi zatem na powyższe orzeczono jak w pkt. I wyroku, stosując stawkę 809 zł za 1 % uszczerbku na zdrowiu, jaka obowiązywała na dzień wydania spornej w sprawie decyzji.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono stosując zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu przewidzianą art. 98 kpc.

Apelację od tego wyroku złożył organ rentowy zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów prawa procesowego w szczególności art. 217 § 1 k.p.c., art. 232 k.p.c., art. 233 § 1 i 2 k.p.c., art. 286 k.p.c., poprzez:

1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na uznaniu uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonej powstałego w wyniku choroby zawodowej;

2) dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W związku z tym, wnosił o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania,

2) gdyby Sąd II instancji nie uwzględnił wniosku, o którym mowa w pkt 1, to wnoszę o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Uzasadniając apelację podał:

Zaskarżonym wyrokiem Sąd I instancji m. in. zmienił decyzję Organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby zawodowej w kwocie 12.135,00 zł za ustalone 15% uszczerbku na zdrowiu.

Organ rentowy podtrzymuje zastrzeżenie do opinii biegłego sądowego laryngologa złożone w trakcie postępowania przed Sądem I instancji.

Oddalenie wniosku z opinii innego biegłego sądowego laryngologa uniemożliwiło weryfikację dwóch odmiennych opinii specjalistów w tej samej dziedzinie, tj. biegłego sądowego laryngologa i laryngologa konsultanta ZUS.

Wskazanie istotnych rozbieżności w ocenie stanu narządu mowy ubezpieczonej jest podstawowym i merytorycznym zastrzeżeniem co do zasadności ustaleń dokonanych przez biegłego sądowego, a które w ocenie Sądu I instancji mają decydujący wpływ na określenie naruszenia sprawności organizmu.

Podkreślić należy, że Sąd I instancji opierając zaskarżony wyrok wyłącznie na opinii jednego biegłego sądowego laryngologa pominął fakt, że również opinia laryngologa konsultanta ZUS z dnia 12.06.2017 r. została wydana przez lekarza dysponującego wiedzą specjalistyczną oraz na podstawie bezpośredniego badania, po analizie dostępnej dokumentacji medycznej i całokształtu sprawy. Oceny dwóch lekarzy tej samej specjalności różnią się od siebie w zakresie oceny funkcji fałdów głosowych, tj. laryngolog konsultant ZUS stwierdził, źe brzegi fałdów głosowych są gładkie, ruchome prawidłowo podczas fonacji i oddychania, głos wdzięczny, brak niewydolności głosu.

W świetle powyższego Sąd I instancji uznając, że ubezpieczonej przysługuje odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu, dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, gdyż zgromadzony materiał dowodowy w postaci opinii biegłego nie daje podstaw do takich jednoznacznych wniosków. W tym stanie rzeczy Sąd I instancji, mając na względzie zastrzeżenia Organu rentowego do opinii, winien dopuścić dowód z opinii uzupełniającej.

Wyżej wskazane uchybienia doprowadziły do naruszenia przez Sąd I instancji zasady swobodnej oceny materiału dowodowego. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 k.p.c., sąd ocenia moc i wiarygodność zebranego materiału dowodowego według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zgromadzonego materiału dowodowego, a więc jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. W niniejszej sprawie reguły swobodnej oceny dowodów nie zostały przez Sąd I instancji zachowane.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczona wniosła o:

1. oddalenie apelacji Organu rentowego jako całkowicie bezzasadnej,

2. zasądzenie od Organu rentowego na rzecz Ubezpieczonej kosztów niniejszego postępowania - w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych

Uzasadniając swoje stanowisko podała:

Ubezpieczona w całości nie zgadza się z argumentacją Organu rentowego zawartą w wywiedzionej w niniejszej sprawie apelacji od wyroku Sądu Rejonowego w Gorzowie Wlkp. sygn. akt IV U 224/17.

Wbrew zarzutom zawartym w niej - Ubezpieczona uważa ,że

- Sąd pierwszej instancji nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych ,

- tym samym jego ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego należy uznać za w pełni prawidłową .

Ubezpieczona na każdym etapie postępowania odwoławczego - w tym przed Organem Rentowym jak i przed Sądem - wykazała ,że jej roszczenie o jednorazowe odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej jest w pełni uzasadnione.

Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji - Sąd pierwszej instancji badając sprawę - wziął pod uwagę nie jedna opinie lekarza laryngologa - jak stwierdza to Organ rentowy lecz kilka takich opinii wskazanych przez Sąd w uzasadnieniu wyroku w niniejszej sprawie.

Jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji oddalając wniosek Organu rentowego - poza merytorycznym odniesieniem się do wniosku zawartym w pisemnym uzasadnieniu wyroku - w toku swego ustnego jego uzasadnienia dodał nadto ,że powoływanie kolejnego biegłego laryngologa w sytuacji gdy ocena stanu zdrowia była dokonywana przez wielu laryngologów - w tym specjalistów medycyny pracy w G. - zmierzało jedynie do przedłużenia postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w Gorzowie Wlkp. - z czym w całości zgadza się Ubezpieczona.

Biorąc powyższe pod uwagę wniosek o oddalenie apelacji jako całkowicie bezzasadnej należy uznać za konieczny.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Apelacja organu rentowego była bezzasadna.

Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe zgodnie z wnioskami stron, dokonując trafnych ustaleń i wyjaśniając wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. To zaś spowodowało, że Sąd Okręgowy zaakceptował w całości ustalenia faktyczne i rozważania Sądu I instancji, traktując je jak własne i nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 05 listopada 1998 roku, sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24/776).

Dlatego Sąd Okręgowy odniesie się wyłącznie do zarzutów apelacyjnych.

Nie potwierdził się zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233 & 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności opinii biegłego sądowego który ustalił 15 % uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonej spowodowany skutkami choroby zawodowej.

Ocena opinii biegłej sądowej laryngologa J. Z. dokonana przez Sąd I instancji była prawidłowa i nie przekraczała granic wyznaczonych przez art. 233 & 1 k.p.c. W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że swobodna sędziowska ocena dowodów może być podważona jedynie wówczas, gdyby okazała się rażąco wadliwa lub oczywiście błędna, co w ocenianej sprawie nie występuje. Przyjmuje się powszechnie, że ingerencja sądu drugiej instancji w ocenę dokonaną przez sąd pierwszej instancji dopuszczalna jest wyjątkowo wówczas, gdy w sposób zupełny naruszone zostały zasady określone w art. 233 par. 1 k.p.c.. Taki wyjątek w rozpoznawanej sprawie nie zachodził.

Również, gdy z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 par. 1 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273 ).

Sąd Okręgowy uznał, iż Sąd I Instancji logicznie wyjaśnił dlaczego dał wiarę opinii biegłej Z. w zakresie konkluzji o uszczerbku na zdrowiu wywołanym skutkami choroby zawodowej. Wskazał mianowicie, że skoro u ubezpieczonej stwierdzono chorobę zawodową dotyczącą narządu głosu, a biegła sądowa, po bezpośrednim badaniu skarżącej, stwierdziła dysfonię hiperfunkcjonalną spowodowaną niedomykalnością głośni to zgodnie z pozycją 189 c tabeli uszczerbkowej skutkowało to 15 % uszczerbkiem na zdrowiu u wnioskodawczyni. Zgodził się z opinią biegłej sądowej w zakresie uznania, że niedomykalność fonacyjna głośni z pogrubieniem strun głosowych odpowiada 15 % uszczerbkowi na zdrowiu skarżącej, albowiem w głośni nie doszło do zmian przerostowych, co pozwalałoby na ustalenie maksymalnego 30 % uszczerbku przewidzianego w tej pozycji tabeli.

Organ rentowy zarzucał w apelacji, iż Sąd I instancji bezzasadnie oddalił wniosek o powołanie innego biegłego laryngologa, co uniemożliwiło weryfikację dwóch odmiennych opinii specjalistów laryngologów tj. biegłej sądowej i konsultanta ZUS.

Odnośnie tego zarzutu należało przypomnieć, iż zgodnie z przepisem art. 162 k.p.c. strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy.

Na rozprawie w dniu 13 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy oddalił wniosek pozwanego o powołanie kolejnego biegłego laryngologa. Obecna na rozprawie pełnomocnik organu rentowego nie zgłosiła zastrzeżeń o których mowa w przepisie art. 162 k.p.c. do protokołu rozprawy. W apelacji nie podniesiono aby nastąpiło to bez winy strony pozwanej.

W ocenie Sądu Okręgowego skutkowało to pozbawieniem strony pozwanej możliwości powoływania się na to uchybienie Sądu Rejonowego w postępowaniu apelacyjnym.

Dlatego Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w pkt. I sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego rozstrzygnięto zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu obciążając nimi stronę przegrywającą, jak w pkt. II sentencji wyroku.

SSO Marek Zwiernik SSO Ewa Michalska SSO Tomasz Korzeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE