Sygn. akt I AGa 160/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Paweł Czepiel

Sędziowie:

SSA Józef Wąsik (spr.)

SSO (del.) Wojciech Żukowski

Protokolant:

sekr. sądowy Krzysztof Malinowski

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2018 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z o.o. w B.

przeciwko (...) Spółce z o.o. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 23 sierpnia 2017 r. sygn. akt IX GC 999/16

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu treść:

„I. zasądza o strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 9.494,61 zł (dziewięć tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt cztery złote i 61/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 8 sierpnia 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III. zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 1.820 zł (jeden tysiąc osiemset dwadzieścia złotych) tytułem kosztów procesu.”

2. oddala apelację w pozostałym zakresie;

3. zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 1.933 zł (jeden tysiąc dziewięćset trzydzieści trzy złote) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Józef Wąsik SSA Paweł Czepiel SSO (del.) Wojciech Żukowski

Sygn. akt I A Ca 160/18

UZASADNIENIE

Powód(...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. /poprzednia firma (...)sp.z o.o. /wniósł o zasądzenie kwoty 12.323,61 zł z odsetkami liczonymi od dnia 8 sierpnia 2014 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania. Roszczenie uzasadniał tym, że strony łączyła umowa współpracy handlowej nr (...) zawarta w dniu 20 grudnia 2012 r. pomiędzy powódką, spółką pod firmą(...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. oraz pozwaną. Na mocy umowy powódka zobowiązała się do dostarczenia towarów do wskazanego magazynu spółki (...) Sp. z o.o., który miał dokonywać dalszej odsprzedaży towarów do placówek handlowych wchodzących w skład sieci sklepów działającej pod nazwą „(...)” organizowanej przez pozwaną. Konstrukcja umowy trójstronnej, w tym obowiązek sprzedaży towarów powódki dla pozwanej za pośrednictwem spółki (...) Sp. z o.o. został narzucony powódce we wzorcu umowy stosowanym przez pozwaną. Powódka nie miała zaś żadnych możliwości negocjacji tych postanowień umowy i w celu sprzedaży swoich towarów do sieci sklepów pozwanej zmuszona była de facto do ich sprzedaży i dostarczania do magazynu spółki (...)Sp. z o.o. Jednocześnie strony podpisały załącznik nr (...) określający zasady i sposób realizacji umowy o współpracy handlowej nr (...) z dnia 20.12.2012 r., który stanowi integralną część tejże umowy. W § (...) załącznika, przyjęto , iż wynagrodzenie za czynności marketingowe wykonane przez pozwaną, a związane z wprowadzeniem i promocją w Sieci dla czterech tzw. indeksów towarowych w kwocie 7.000,00 zł netto, zaś w przypadku udziału powódki w akcjach promocyjnych realizowanych w formie gazetki sieciowej, powódka poniesie koszty udziału w gazetce w wysokości 800,00 zł netto za jeden moduł gazetkowy.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym sąd uwzględnił roszczenie w całości.

Pozwana spółka składając sprzeciw wniosła o uchylenie nakazu, oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. Podniosła, że zarzut obciążenia powoda tzw. opłatami półkowymi jest bezpodstawny. Nie jest prawdą, że pozwana nabywała towary od powódki w ramach umowy sprzedaży. Umowa sprzedaży łączyła powoda i spółkę(...). Pozwana była operatorem sieci i organizowała system uczestnictwa w sieci „(...)”. Jednym z elementów takiej współpracy jest prowadzenie polityki reklamowej i wspólnej polityki cenowej, prowadzenie negocjacji z dostawcami towarów celem określenia najkorzystniejszych dla sieci warunków handlowych. Istotnym elementem pozwalającym na właściwe funkcjonowanie i współpracę pomiędzy producentami , dostawcami a pozwaną jest możliwość korzystania z systemu komputerowego zarządzania (...)

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2017r:

1/ oddalił powództwo;

2/ zasądził od strony powodowej na rzecz strony kwotę 2.417,00 złotych tytułem kosztów postępowania.

Sąd ustalił co następuje:

- powód jest producentem flaczków w różnej postaci,

- w dniu 20.12.2012 roku zawarł trójstronną umowę współpracy handlowej z dostawcą i operatorem sieci „(...)” nr (...) .

-występował w niej jako Producent , spółka (...) jako dostawca a pozwany jako operator,

-umowa regulowała zasady współpracy pomiędzy producentem , Dostawcą i Operatorem w zakresie zaopatrywania placówek handlowych wchodzący w skład sieci sklepów(...)(bezsporne).

W ramach umownych ustaleń stron „Operator (pozwany) prowadził będzie z Producentem (powódką) bieżące negocjacje warunków handlowych zakupu towarów z uwzględnieniem zasad ustalonych pomiędzy stronami a określonych w załączniku nr (...).”, „Zakup towarów będzie odbywał się na podstawie cen ustalonych bezpośrednio pomiędzy Producentem a Operatorem.”, Powód był też zobowiązany do oddelegowania jednego pracownika do współpracy z Operatorem.” Warunki zakupu towarów powódki dotyczące ilości, rodzaju asortymentu i cen prowadzone były przez powódkę wyłącznie z pracownikami pozwanej.

Wraz z umową strony podpisały załącznik nr (...) określający zasady i sposób realizacji umowy o współpracy handlowej nr (...) z dnia 20.12.2012 r., który stanowi integralną część tejże umowy. W załączniku nr (...) w sposób bardzo precyzyjny wskazano do czego zobowiązał się pozwany w ramach działań marketingowych.

W § (...) załącznika, wskazano, iż wynagrodzenie za czynności marketingowe wykonane przez pozwaną, a związane z wprowadzeniem i promocją w Sieci dla czterech tzw. indeksów towarowych w kwocie 7.000,00 zł netto, zaś w przypadku udziału powódki w akcjach promocyjnych realizowanych w formie gazetki sieciowej, powódka poniesie koszty udziału w gazetce w wysokości 800,00 zł netto za jeden moduł gazetkowy.

W par 3 przyjęto, że powód będzie zobowiązany do zapłaty pozwanemu wynagrodzenia w postaci kwartalnej opłaty operatorskiej. Komputerowy system zarządzania (...), to system który umożliwia bieżącą analizę finansową danych zarówno z poszczególnych placówek, jak i w aspekcie globalnym, w tym obejmuje analizę marż w dowolnych okresach czasowych, analizę obrotów poszczególnych placówek handlowych z możliwością zweryfikowania sprzedaży konkretnych towarów, analizę stanów towarowych, liczby klientów, wielkości i składu tzw. koszyka sklepowego, analizę obrotów z Dostawcami, Producentami, analizę cen zakupu towarów i monitorowanie kosztów funkcjonowania placówki, pozwala również na komputerowe generowanie zamówień zarówno co do asortymentu, jak i jego ilości. System mógł być wykorzystywany przez pozwanego i uczestników Sieci.

Dowód: Umowa z dnia 20.12.2012 roku z załącznikami k-16-30.

Pozwany był organizatorem i operatorem systemu uczestnictwa w sieci „(...)”. Prowadzili w ramach trójstronnej umowy politykę reklamową produktu powoda. Generalnie wykonała wszystkie obowiązki do których zobowiązała się umową . Ich zakres i sposób wykonania nigdy nie był kwestionowany przez powoda . W przypadku akcji gazetowej produkt powódki zostały oznaczone jej logo .

Dowód : gazetka (...) oferta. 12.04.-21.04.2013 k-93.

W wykonaniu postanowień ww. umowy wraz z załącznikami, w szczególności zaś § (...) ust.(...) załącznika nr(...) oraz § (...)załącznika nr (...), które zobowiązywały powódkę do udziału w akcjach promocyjnych i gazetkach organizowanych przez pozwaną oraz uiszczania wynagrodzenia w postaci kwartalnej opłaty operatorskiej pozwana w okresie od dnia 25 stycznia 2013 r. do dnia 17 kwietnia 2014 r., wystawiała faktury VAT, które zostały w całości zapłacone przez powódkę.

I tak faktura nr:

- (...)z dnia 25 stycznia 2013 r. na kwotę 8.610,00 zł; jako przedmiot zapłaty wskazywała usługę marketingową;

- (...) z dnia 29 stycznia 2013 r. na kwotę 1.845,00 zł; jako przedmiot zapłaty wskazywała usługę promocyjną i reklamową;

- (...)z dnia 22 kwietnia 2013 r. na kwotę 355,48 zł; jako przedmiot zapłaty wskazywała opłatę operatorską;

- (...)z dnia 23 kwietnia 2013 r. na kwotę 984,00 zł; jako przedmiot zapłaty wskazywała udział w gazetce,

- (...)z dnia 16 lipca 2013 r. na kwotę 529,13 zł; jak przedmiot zapłaty wskazywała usługę operatorską.

(Dowód: w/w faktury, bankowe potwierdzenie przelewu z dnia 10.12.2013 r.; k-40

-bankowe potwierdzenie transakcji z dnia 17.12.2013 r.; k-41)

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw, aby kwestionować prawdziwość ww. dokumentów, jak również niezgodność ich treści z rzeczywistym stanem rzeczy. Także strony nie kwestionowały autentyczności jak i treści powyższych dowodów.

Sąd zważył, że z inicjatywą współpracy wystąpił powód, który starał się o nią przez kilka lat. Umowa z załącznikami była przedmiotem negocjacji. Strony łączyła umowa trójstronna. Każdy podmiot miał określone zobowiązania. Faktem jest, że w par (...) pkt. (...) umowy ustalono, że „zakup towarów będzie odbywał się na podstawie cen ustalonych bezpośrednio pomiędzy Producentem a Operatorem.” Jednak powód po ustaleniu ceny sprzedawał towar do dostawcy pozwanego firmy (...). Z tą firmą się rozliczał za sprzedany towar. Pozwany wykonywał usługę marketingową wobec towarów powoda i z niej się rozliczał. Taka konstrukcja zdaniem sąd niejako z zasady wyklucza wobec pozwanego zarzut ,że naruszył art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Sąd odwołał się do zasady swobody umów i jego zdaniem strony mogły się umówić, w sposób jaki przedstawiono wyżej. Treść umowy nie może zostać uznana za sprzeczna z zasadami współżycia społecznego (zarówno charakter świadczeń związanych z zasadniczym celem umowy jak i świadczeniem dodatkowym – które objęte jest przedmiotem roszczenia nie wywołują żadnych zastrzeżeń). Trzeba mieć na uwadze, że wspólne prowadzenie działalności marketingowej jest w interesie zarówno sieci sklepów jak i dostawców, producentów towaru.

Zdaniem sądu załącznik nr (...) do umowy określał w sposób szczegółowy zasady i sposób realizacji trójstronnej umowy handlowej. Jasno wyraźnie określono zakres usług marketingowych i operatorskich oraz zasady ponoszenia kosztów. Nie można zaprzeczyć, że akcja gazetowa, której wykonania powód nie zaprzeczył wskazuje, że działalność marketingowa strony pozwanej uwzględniała interesy strony powodowej. Jako przykład można wskazać dołączoną do akt gazetkę reklamową. Na stronie tej gazetki widnieje firma strony powodowej ,jej logo z rokiem powstania firmy, zdjęcie kolorowe produktu i jego nazwa. W gazetce była więc informacja odnośnie producenta „flaczków beskidzkich” a przecież to jest podstawowy cel marketingu - informacja o produkcie i producencie. Strona pozwana ma tego świadomość – i nie kwestionuje, że jest to odniesienie do firmy strony powodowej. Strona pozwana wykazała wykonanie usług z załącznika nr (...) a co przyznał prezes zarządu powodowej spółki wskazując za co była konkretna faktura. Powód przestał akceptować faktury po dwóch latach od ich zapłacenia Co więcej nie kwestionował iż strona powodowa każdorazowo potwierdzała przedkładane jej dowody wykonania usług marketingowych co potwierdza wykonanie usług.

Sąd miał świadomość, że czyn nieuczciwej konkurencji polegający na narzucaniu niekorzystnych warunków współpracy słabszemu kontrahentowi przez kontrahenta silniejszego to między innymi konieczność akceptacji i potwierdzania narzuconych warunków. Dlatego, nawet podpisywanie dokumentów potwierdzające wykonanie usług marketingowych mogą dla Sądu być w określonych sytuacjach nie wystarczającym dowodem potwierdzającym wykonanie usług. Rzecz jednak w tym, że powód nie kwestionuje ich wykonania.

Formuła wspólnego działania marketingowego stron wskazywała konkretne zasady współpracy, precyzowała wzajemne uprawnienia i obowiązki. Wskazywała na wynagrodzenie do konkretnych usług. Jasno przyjęto w par 2 załącznika nr (...) odpowiednik wynagrodzenia do wykonanej usługi czyli jaką usługę kontrahent strony pozwanej otrzymuje w zamian za zapłatę tej kwoty Oznacza to , iż cel marketingowy zawartej umowy nie był pozorny. Jak zeznał świadek nie powiązany ze stronami M, M. towar powoda „nie przyjął się „co tym bardziej wskazuje na celowość marketingu wobec jego towaru. Zdaniem sądu pozwany wykazał, że wynagrodzenie, które uzyskał należało się za konkretne usługi oprócz marży a to za wprowadzenie i promocję w sieci czterech indeksów towarowych w kwocie 7.000,00 zł netto, za gazetki sieciowe i usługi operatorskie i w tym ostatnim przypadku bez znaczenia jest czy powód z tej usługi korzystał czy nie – taką możliwość miał ./załącznik nr (...) k-28-29/ Istotnym jest też, że strona pozwana pobierała należności za usługi marketingowe i tylko za konkretnie wykonane.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl zasady zawartej w art. 98 § 1 i § 3 k.p.c.

Apelację od tego wyroku - w całości - złożył powód, zarzucając:

1/ naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 232 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. w zbiegu z art. 6 k.c. poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego, a w konsekwencji przyjęcie, że pozwana udowodniła ekwiwalentność świadczeń, podczas gdy umieszczenie logo powódki w gazetkach wydawanych przez pozwaną było jej obowiązkiem wynikającym z art. 546 1 § 1 Kodeksu cywilnego, a z zeznań świadków E. W., T. S. i Prezesa Zarządu strony powodowej M. W. jasno wynika, że powódka nie miała wiedzy o systemie (...), nadto pominięcie konieczności udowodnienia przez pozwaną przesłanki nieutrudnienia dostępu do rynku w świetle wykazania przez powódkę, że dostęp do rynku był utrudniony oraz ekwiwalentności „usługi reklamowej" i „usługi promocyjnej i reklamowej", a w konsekwencji oddalenie powództwa w całości;

2/ naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów przeprowadzonych w toku postępowania i bezkrytyczne przyznanie wiarygodności zeznaniom świadka R. R. oraz S. M. oraz wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, a mianowicie, że umowa z załącznikami była przedmiotem negocjacji podczas gdy z zeznań świadków T. S., E. W., przesłuchania Prezesa Zarządu powódki, a przede wszystkim przesłuchania prezesa Zarządu pozwanej, który wprost wskazał, że „jeśli producent nie godził się na podpisanie umowy z zapisem że jego towar będzie reklamowany w naszych sklepach w formie gazetek, przestawał być kontrahentem";

3/ naruszenie przepisów postępowania tj. art. 328 § 2 K.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie dowolnej, a wręcz arbitralnej oceny dowodów, poprzez nie ustalenie w uzasadnieniu pełnego stanu faktycznego oraz nie przeprowadzenie oceny dowodów osobowych, przy czym wnioski wyprowadzone przez Sąd z zebranego materiału dowodowego są nielogiczne, a nadto uzasadnienie wyroku jest niespójne oraz dotknięte wewnętrzną sprzecznością, gdyż zawiera wykluczające się stwierdzenia w zakresie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia; 4/ naruszenie prawa materialnego tj. art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ( tekst jednolity Dz. U. 2003r. Nr 153 poz. 1503 z późn. zm.) poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji przyjęcie, że ww. przepis nie ma zastosowania w niniejszej sprawie wskutek nieprawidłowego ustalenia powiązań pomiędzy stronami trójstronnej umowy o współpracy z dnia 20 grudnia 2012 r. nr (...) oraz nieuwzględnienie wniosków wprost wynikających z przeprowadzonego postępowania dowodowego w zakresie możliwości zawarcia współpracy bezpośrednio ze spółką (...) Sp. z o.o.;

Mając na uwadze powyższe, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Są Apelacyjny po rozpoznaniu apelacji zważył, co następuje:

Apelacja jest w znacznej części uzasadniona.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych – poza ustaleniem, że powód wiedział o systemie (...) i korzystał z niego przy składaniu zamówień. Błędny jest też wniosek Sądu I Instancji , że strony zawarły umowę na zasadzie pełnej równości i swobody.

Należy zgodzić się z apelującym zarzucającym błędne ustalenie, że powód miał wiedzę o systemie (...) i korzystała z niego przy składaniu zamówień.

Z zeznań świadków E. W., T. S. i Prezesa Zarządu strony powodowej M. W. jasno wynika, że takiej wiedzy nie miał i nie korzystał w żadnym zakresie z tego systemu.

Świadek M. M. (2) – twórca systemu (...) omówił szeroko zalety i możliwości tego systemu, ale zeznał, aby konkretnie powód działający pod formą (...) lub (...) korzystał z tego sytemu albo przynajmniej wiedział o nim i jego możliwościach. Podobnie św. R. R. pracownik kupującego nie potwierdził tego faktu. Świadek S. M. - właściciel jednego ze sklepów przynależących do sklepu – potwierdził, że dla niego system jest przydatny i za jego pomocą składa zamówienia, ale wyłącznie do pośrednika tj. spółki (...), nie bezspośrednio do dostawcy np. powoda.

Po tym, jak powód zaprzeczył, aby w ogóle wiedział o tym systemie i by z niego korzystał, pozwany mógł z łatwością przedstawić jakikolwiek dowód na to, że jest inaczej np. potwierdzeniem przekazania narzędzi autoryzacyjnych do systemu w postaci loginu i hasła albo wydruk jakiekolwiek zamówienia zrealizowanego przez powoda w tym systemie. Nie uczynił tego zatem brak podstaw prawnych, aby obciążać powoda jakimikolwiek opłatami związanymi z tym systemem – tuż po zawarciu umowy jako rodzaju rekompensaty za koszty utworzenia tego systemu (jak to wyjaśnił pełnomocnik powoda na rozprawie) w kwocie 8.610 zł (niesłusznie wymienioną w fakturze jako usługę marketingową) a potem opłaty operatorskie związane z kosztami jego bieżącego utrzymywania (razem 884.61 zł).

Z wymienionego materiału dowodowego wynika też, że strony nie zawarłyby przedmiotowej umowy, gdyby powód nie zgodził się na ponoszenie spornych opłat na rzecz operatora, który – jako organizator sieci sklepów jest podmiotem dominującym wobec pozostałych stron skoro on decyduje o cenie sprzedawanych towarów.

Razem z tego tytułu pozwany pobrał od powoda nienależnie kwotę 9.494, 61 zł i powinien ją zwrócić jako „opłatę półkową” stronie powodowej.

Natomiast Sąd Apelacyjny nie traktuje opłat pobranych z tytułu reklamowania towaru powoda w gazetkach promocyjnych jako opłaty utrudniającej dostęp do rynku. Przede wszystkim jej wysokość, udział powoda w tworzeniu gazetki przez dostarczanie zdjęć towaru oraz niewątpliwy fakt zgody powoda na taka formę reklamy wykonywanej również w jego interesie (gazetki te rozprowadzana są nie tylko wśród właścicieli sklepów ale także klientów detalicznych), gdyż mającej na celu zwiększenie zainteresowania produktem powoda - nie dają podstaw do uznania, że stanowią one utrudnienie dostępu do rynku w rozumieniu art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Samo narzucenie takiej formy reklamy w umowie ramowej nie jest jeszcze wystarczające do uznania, że stanowi ona barierę dostępu do rynku.

W pierwszym rzędzie należy zwrócić uwagę, na przepis art. 15 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej: u.z.n.k.), który stanowi, iż czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, m.in. przez pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży (pkt 4 tego przepisu). Sam fakt zawarcia porozumień marketingowych (promocyjnych), odnoszących się do produktu sprzedawanego do sieci dystrybucyjnej, nie eliminuje możliwości konstruowania deliktu określonego w art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lipca 1993 r, ani o nim nie przesadza. Zasadnicze znaczenie przy konstruowaniu tego deliktu mają dwa elementy: utrudnienie przedsiębiorcy dostępu do rynku i nieuczciwy charakter takiego utrudnienia (sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami).

Celem (r atio legis) wprowadzenia normy prawnej zawartej w cyt. przepisie art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k. była ochrona interesów dostawców, z reguły mniejszych przedsiębiorców w relacjach z przedsiębiorcami korzystającymi z dużego potencjału ekonomicznego, którzy mają istotną przewagę kontraktową, nie mając jednocześnie pozycji rynkowej określanej jako pozycja dominująca w rozumieniu przepisów ustawy antymonopolowej, co umożliwiałoby jej zastosowanie. W szczególności odnosi się to do przedsiębiorców, których działalność gospodarcza polega na prowadzeniu zorganizowanej sieci handlowej, w których sprzedają konsumentom nabywane wcześniej od dostawców towary, albowiem to oni zajmują w stosunku do dostawców pozycję uprzywilejowaną. Dostawcom zależy na podpisaniu kontraktów handlowych z takim przedsiębiorcą, gdyż ten, prowadząc sprzedaż na bardzo szeroką skalę, może zapewnić im w ten sposób regularny i duży zbyt na różnorodny asortyment, co przynosi zysk, a pośrednio daje dostęp do klienta - konsumenta, łączący się z rozreklamowaniem towarów.

Czynem nieuczciwej konkurencji może być stwarzanie dodatkowych barier między dostawcą a finalnym nabywcą towaru, które wykraczają poza stosowaną marżę, ograniczają więc rentowność działalności dostawcy. Jeśli z przyczyn, które nie są uzasadnione ekonomicznie, dostawca nie może osiągnąć przychodu, który jest uzasadniony w danych warunkach rynkowych (gdyż jak w niniejszej sprawie musi ponosić koszty funkcjonowania systemu (...), którym dysponuje podmiot trzeci w dodatku decydujący o cenach sprzedaży towarów- to należy przyjąć, że jego udział w rynku podlega ograniczaniu.

Wykazanie, że pobieranie przez danego przedsiębiorcę (czy to kupującego czy pośredniczącego między dostawcą a odbiorcą towaru) dodatkowych kwot nie stanowiących marży w ramach ceny towaru (tym bardziej w ramach umowy trójstronnej) stanowi czyn nieuczciwej konkurencji nie stwarza trudności, jeśli nie budzi wątpliwości, że bez tych opłat nie zawarto by umowy. W sprawie niniejszej okoliczności te nie budzą wątpliwości.

Strona pozwana, dokonując pobrania przedmiotowych opłat (rozliczając z ceną sprzedaży) uzyskała w ten sposób niewątpliwą korzyść majątkową, o której mowa w art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. Odesłanie w tym przepisie do zasad ogólnych oznacza odesłanie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, a zatem pozwany odpowiada w granicach wzbogacenia. Instytucja z art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. nie jest jednak stricte bezpodstawnym wzbogaceniem, lecz unormowaną szczególnie odpowiedzialnością sprawcy czynu nieuczciwej konkurencji. W rozumieniu tego przepisu, wzbogaceniem pozwanego są właśnie bezpodstawnie zatrzymanie należności za towar i zaliczenie ich na poczet wyżej omówionych opłat, których pobranie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji.

Mając na uwadze przedstawione argumenty Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 100 k.p.c. biorąc pod uwagę, że wygrał sprawę w 77%.

SSO Wojciech Żukowski SSA Paweł Czepiel SSA Józef Wąsik