UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 marca 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. M. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy, powołując się na przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. nr 8 poz. 43 ze zm.) wskazał, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat, oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn. Emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego lub złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu.

Zakład odmówił przyznania emerytury, ponieważ do dnia 01.01.1999r. nie został udowodniony wymagany 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Do okresów pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresów zatrudnienia: 16.08.1973 r. -24.10.1975 r, 15.11.1977 r.- 16.04.1992 r. , 19.04.1992 r- 20.04.1992 r., 22.04.1992 r.- 03.05.1992 r, 05.05.1992 r- 07.05.1992 r. , 09.05.1992 r - 15.06.1992 r, 18.06.1992 r - 18.06.1992 r, 20.06.1992 r - 29.10.1992 r., 31.10.1992 r - 30.09.1993 r, 01.10.1993r - 15.10.1993 r - w Spółdzielni Pracy (...), ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 15.10.1993 pracodawca podał, że prace w szczególnych warunkach wnioskodawca wykonywał na stanowiskach: introligatora przemysłowego i krajacza, prawidłowo przypisując stanowisko introligatora przemysłowego do przepisów wykazu stanowiącego załącznik do Uchwały nr 80/83 Zarządu (...) z dnia 30.06.1983r, podając Dział XI, poz. 5. pkt 1, natomiast stanowisko "krajacza" przypisał do D. Nr XI, poz.5, pkt 3 tego wykazu, które brzmi : "maszynista maszyn introligatorskich". Ponadto pracodawca określając charakter pracy ściśle wg przepisów rozporządzenia cytowanego na odwrocie wskazał, że wnioskodawca był jedynie zatrudniony na stanowiskach: introligatora przemysłowego i maszynisty maszyn introligatorskich. Zapis ten pozostaje w sprzeczności z treścią świadectw pracy z dnia 15.10.1993r i z dnia 28.02.1994r, z których wynika, że wnioskodawca był ostatnio zatrudniony w Spółdzielni Pracy (...) na stanowisku "krajacza", natomiast stanowisko to nie jest enumeratywnie wymienione w powyższej uchwale (w wykazie do uchwały wymienione jest stanowisko "krajacz folii i tworzyw sztucznych"). Zakład nadmienił, że zatrudnienie w tym samym okresie na dwóch różnych stanowiskach, z których jedno nie jest wymienione w przepisach uchwały, nie można uznać, że pracę w szczególnych warunkach wykonywano stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Do stażu pracy nie zaliczono :

- okresów urlopu bezpłatnego: 17-04-1992 r do 18-04-1992 r, 21.04.1992 r, 04.05.1992 r, 08.05.1992 r, 16.06.1992 r - 17.06.1992 r, 19.06.1992 r, 30.10.1992 r;

- 05.03.1994 r - 04.04.1994 r: brak zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego z tytułu zatrudnienia w (...),

- okresów rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy po dniu 14.11.1991 r., ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami okresy te nie są okresami składkowymi ani nieskładkowymi.

/ decyzja z dnia 21 marca 2018 roku k. 9-9v plik 3 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 11 kwietnia 2018 roku wnioskodawca A. M. wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na pracę w szczególnych warunkach wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

/odwołanie z dnia 11 kwietnia 2018 roku k. 3/.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu przywołał argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo Zakład wskazał, że kwestia pracy w warunkach szczególnych była już przedmiotem rozważań sądów, kiedy to wnioskodawca złożył odwołanie od decyzji z dnia 15.5.2015r. Wówczas to Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 10.12.2015r. VIII U 1426/15 zmienił decyzję organu rentowego i przyznał prawo do emerytury, ale apelacja organu rentowego od tego wyroku okazała się skuteczna i Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 7.12.2016r. III AUa 190/16 zmienił wyrok Sądu Okręgowego z dnia 10.12.2015r. i oddalił odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Decyzja jest zatem prawomocna. W dniu 28.2.2018r. wnioskodawca złożył kolejny wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych ale nie poparty żadnymi nowymi dowodami. Sytuacja wnioskodawcy od dnia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7.12.2016r. nie uległa zmianie w zakresie okresów pracy w warunkach szczególnych, w związku z tym organ rentowy decyzją z dnia 21.3.2018r. odmówił prawa do emerytury.

/odpowiedź na odwołanie z dnia 11 maja 2018 roku k. 4-4v./.

W piśmie procesowym z dnia 25 czerwca 2018 r. wnioskodawca wskazał, iż wyroku z dnia 7.12.2016r. III AUa 190/16 Sąd Apelacyjny w Łodzi podzielił ustalenie Sądu I instancji co do okoliczności posiadania przez niego okresu co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

/pismo procesowe z dnia 25.06.208r. k.11/.

Na rozprawie w dniu 25 października 2018 r. wnioskodawca poparł odwołanie, z kolei pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie podnosząc, iż wnioskodawca nie udowodnił 25 letniego stażu pracy, mimo przeprowadzonego postępowania sądowego w przedmiocie prawa do świadczenia przedemerytalnego w sprawie VII U 1540/17.

/stanowisko procesowe stron e-protokół z rozprawy z dnia 25 października 2018 r. 00:01:48 -00:10:09/

Pismem procesowym z dnia 5 listopada 2018 r., złożonym w terminie publikacyjnym organ rentowy wskazał, iż A. M. na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się 25- letnim okresem ubezpieczenia w tym okres składkowy wynosi 24 lata 10 miesięcy i 15 dni, okres uzupełniający 7 miesięcy 13 dni, okres nieskładkowy 1 miesiąc, 6 dni. Dodatkowo wskazał, iż nie jest wstanie przeprowadzić postępowania wyjaśniającego w kwestii czy wnioskodawca był członkiem spółdzielni w okresie zatrudnienia w Spółdzielni (...). Dokumentacja taka jak: potwierdzenia zmiany stanowiska uposażenia, świadectwa pracy zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu tej okoliczności nie potwierdzają.

/ pismo procesowe z dnia 5 listopada 2018 r. k. 36/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. M. urodził się dnia (...).

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca w okresie od dnia 16 sierpnia 1973 r. do 15 października 1993 r. był zatrudniony w Spółdzielni Pracy (...) w pełnym wymiarze czasu pracy.

/świadectwo pracy z dnia 15 października 1993 r. k. 3 akt o ustalenie kapitału początkowego, świadectwo pracy z dnia 15 października 1993 r. k. 6 akt o ustalenie kapitału początkowego/

W okresie zatrudnienia zajmował stanowiska introligatora galanteryjnego, -stażysty, introligatora przemysłowego, krajacza.

/świadectwo pracy z dnia 15 października 1993 r. k. 3 akt o ustalenie kapitału początkowego, świadectwo pracy z dnia 15 października 1993 r. k. 6 akt o ustalenie kapitału początkowego/.

W czasie zatrudnienia w powyższej Spółdzielni wnioskodawca w okresie od dnia 25 października 1975 r. do dnia 17 października 1977 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową.

/ kserokopia książeczki wojskowej k. 4-5 akt o ustalenie kapitału początkowego

Podczas zatrudnienia w w/w zakładzie pracy wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego w następujących okresach: od 17 kwietnia 1992 r. do 18 kwietnia 1992 r., 21 kwietnia 1992 r., 4 maja 1992 r., 8 maja 1992 r., od 16 czerwca 1992 r. do 17 czerwca 1992 r., 19 czerwca 1992 r, 30 października 1992 r.

/bezsporne, ustalenia w sprawie sygn. akt. III AUa 190/16 uzasadnienie wyroku z dnia 7 grudnia 2016 r. k. 86/.

Spółdzielnia Pracy (...) za okres zatrudnienia od 16 listopada 1973 r. do 15 października 1993 r. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W jego treści wskazano, iż we wskazanym okresie zatrudnienia wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace introligatora przemysłowego i maszynisty maszyn introligatorskich tj. przy bezpośredniej obsłudze maszyn i urządzeń do składania (łączenia) arkuszy papieru, krajania papieru i wyrobów poligraficznych oraz do oprawy wyrobów poligraficznych w drukarniach na stanowisku introligatora przemysłowego i krajacza wymienionym w dziale Nr XI poz. Nr 5 pkt 1 i 3 wykazu stanowiącego zał. Nr 1 do uchwały nr 80/83 Zarządu (...) dnia 30.06.1983 r. w sprawie prac zaliczonych do pierwszej kategorii zatrudnienia.

/świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 15 października 1993 r. k. 4 plik II akt ZUS/

Do okresów pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy okresów zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...): 16.08.1973 r. -24.10.1975 r, 15.11.1977 r.- 16.04.1992 r. , 19.04.1992 r- 20.04.1992 r., 22.04.1992 r.- 03.05.1992 r, 05.05.1992 r- 07.05.1992 r. , 09.05.1992 r - 15.06.1992 r, 18.06.1992 r - 18.06.1992 r, 20.06.1992 r - 29.10.1992 r., 31.10.1992 r - 30.09.1993 r, 01.10.1993r - 15.10.1993 r.

/ decyzja z dnia 21 marca 2018 roku k. 9-9v plik 3 akt ZUS/

A. M. przez cały okres zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...) był członkiem tej spółdzielni.

/ oświadczenie wnioskodawcy zawarte w informacyjnych wyjaśnieniach e-protokół z rozprawy z dnia 25 października 2018 r. 00:14:10-00:16:15 płyta CD k. 35/

Decyzją z dnia 15 maja 2015 r. w rozpoznaniu wniosku z dnia 12 marca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. M. prawa do emerytury uwagi na brak udowodnienia 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, a także 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

/decyzja z dnia 15 maja 2015 r.plik 2 akt ZUS/

Wyrokiem z dnia 10 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy – VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie VIII U 1426/15 zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 15 maja 2015 r. i przyznał A. M. prawo do emerytury poczynając od dnia 20 marca 2015 r.

/wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 10 grudnia 2015 r. w sprawie VIII U 1426/15 k. 50 załączonych akt III AUa 190/16/

W uzasadnieniu wskazanego wyroku wskazano, iż w okresie zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...) od 16 sierpnia 1973 r. do 15 października 1993 r. wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach.

/uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 10 grudnia 2015 r. k. 52-56 załączonych akt III AUa 190/16/

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 7 grudnia 2016r. III AUa 190/16 zmienił wyrok Sądu Okręgowego z dnia 10.12.2015r. i oddalił odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

/ wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 grudnia 2016r. III AUa 190/16 k. 52-56 załączonych akt III AUa 190/16/.

W uzasadnieniu wskazanego stanowiska wskazano, że wnioskodawca wykazał, iż legitymuje się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jednak nie spełnił koniecznej przesłanki do przyznania dochodzonego świadczenia emerytalnego, gdyż w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie wykazał, iż legitymuje się 25 –letnim okresem zatrudnienia.

/ uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 grudnia 2016r. 85-89 załączonych akt III AUa 190/16/.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie VIII U 1540/17 zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 5 maja 2014 r. i przyznał A. M. prawo doświadczenia przedemerytalnego od dnia 12 lutego 2014 r.

/wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 grudnia 2017 r. w sprawie VIII U 1540/17 k. 24/

W uzasadnieniu wskazanego stanowiska wskazano, iż zaliczeniu do wymaganego 40 okresu ubezpieczenia poza okresem uznanym przez ZUS podlega również miesiąc pracy od 5 marca do 4 kwietnia 1994 r. w (...) Firma (...) oraz 5 miesiecy i 23 dni okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców podczas wakacji oraz 42 dni (3 lata x 14 dni) pracy w gospodarstwie rolnym podczas ferii zimowych.

/uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 grudnia 2017 r. w sprawie VIII U 1540/17 k. 25-32/

W dniu 27 lutego 2018 r. A. M. złożył kolejny wniosek o emeryturę w wieku wcześniejszym, po rozpatrzeniu, którego wydano zaskarżoną decyzję.

/ wniosek o emeryturę k. 16 plik 3 akt ZUS/

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się 25- letnim okresem ubezpieczenia w tym okres składkowy wynosi 24 lata 10 miesięcy i 15 dni, okres uzupełniający 7 miesięcy 13 dni, okres nieskładkowy 1 miesiąc, 6 dni.

/okoliczność bezsporna/

A. M. wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

/okoliczność bezsporna/

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 roku, poz. 1383 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do art. 32 ust. 1 powołanej ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Ustęp 2 tego przepisu stanowi natomiast, że dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Ustęp 4 cytowanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ustępie 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ustępie 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Przywołane przepisy dotychczasowe to Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz.43 z późn zm.).

W myśl § 2 tego Rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ustęp 2 Rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W § 3 ustawodawca wskazał, że za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany „wymaganym okresem zatrudnienia” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Z kolei § 4 tego rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 i 2 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok SN z 15.12.1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok SN z 15.11. 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, że wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do wieku – ukończył 60 rok życia oraz -co ostatecznie przyznał organ rentowy- posiada 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Skarżący wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Spornym było natomiast czy wnioskodawca spełnia warunek co do posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że w spornym okresie wnioskodawca od dnia 16 sierpnia 1973 r. do 15 października 1993 r. pracował w Spółdzielni Pracy (...). W świetle złożonych przez samego wnioskodawcę wyjaśnień podczas całego zatrudnienia w Spółdzielni ubezpieczony był jej członkiem.

Należy wskazać, że w ukształtowanym orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że zatrudnienie wynikające ze stosunku członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej nie odpowiada warunkom opisanym w art. 22 § 1 k.p., bowiem z jego istoty wynikają prawa i obowiązki niewystępujące w stosunku pracy, a wynikające z art. 18 ustawy z 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz.U.1982 r. nr 30 poz. 210 tekst pierwotny ). W konsekwencji powyższego okres wykonywania pracy w charakterze członka spółdzielni rolniczej nie może zostać zaliczony do okresu, od którego zależy nabycie prawa do wcześniejszej emerytury z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) – wyrok SN z dnia 8 grudnia 2009 r., I UK 186/09, OSNP 2011/13 – 14/189; por. wyrok SN z dnia 25 stycznia 2005 r., I UK 142/04, OSNP 2005/17/272.

A zatem z przyjętego w judykaturze poglądu, wynika bezsprzecznie, że przepisy art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS nie mogą być inaczej rozumiane jak tylko w ten sposób, że prawo do emerytury w wieku niższym niż ogólny wiek emerytalny przysługuje jedynie pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach, a także że przepisy art. 32 cytowanej ustawy o emeryturach i rentach obejmują pracę wykonywaną w ramach stosunku pracy, a nie stosunku członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej (por. też wyroki Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt III AUa 992/11, niepubl., z dnia 13 listopada 2008 r., sygn. akt III AUa 650/08, niepubl. oraz z dnia 27 października 2009 r., sygn. akt III AUa 271/09, niepubl.). Niniejszy pogląd zaprezentował m.in. Sąd Apelacyjny w Szczecinie, w wyroku z dnia 11 września 2012, sygn. akt III AUa 325/12, w którym stwierdził, że pomiędzy członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej a spółdzielcą nie zachodzi odrębny od stosunku członkowstwa stosunek pracy, nawet jeżeli strony formalnie zawarły umowę o pracę czy gdy członek spółdzielni otrzymał świadectwo pracy, czyli dokumenty typowe dla pracowniczych stosunków prawnych. Sąd Apelacyjny podkreślił, że choć niektóre prawa i obowiązki związane z wykonywaniem pracy członka spółdzielni mogą być podobne lub identyczne jak wynikające z zatrudnienia pracowniczego, to w sensie formalnoprawnym występują tu zasadnicze różnice, w tym odnośnie wynagrodzenia członka spółdzielni.

Niemniej jednak powyższych rozważań nie można odnieść do członka innej (nierolniczej) spółdzielni produkcyjnej. Stosownie do treści art. 182 § 1 zd. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (obecnie t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 21 z późn. zm.) spółdzielnia i członek spółdzielni mają obowiązek pozostawania ze sobą w stosunku pracy. Zgodnie § 3 tego przepisu stosunek pracy pomiędzy spółdzielnią, a jej członkiem nawiązuje się przez spółdzielczą umowę o pracę. W takim stanie rzeczy nie budzi wątpliwości, iż Prawo spółdzielcze rozróżnia wyraźnie dwa stosunki prawne łączące członka ze spółdzielnią stosunek członkowstwa i stosunek pracy, które są ze sobą ściśle powiązane. Spółdzielcza umowa o pracę nie może być nawiązana z osobą, która nie jest członkiem spółdzielni. Z drugiej zaś strony Prawo spółdzielcze przewiduje prawo i obowiązek członka spółdzielni pracy do pozostawania ze spółdzielnią w stosunku pracy (M. G., J. I., Prawo spółdzielcze..., s. 281). Przyjęcie pracownika spółdzielni pracy w poczet jej członków prowadzi do rozwiązania pracowniczego stosunku pracy na mocy porozumienia stron i nawiązania spółdzielczej umowy o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 1999 r., I PKN 385/99, OSNP 2001 Nr 8, poz. 268). Zasadą ustawową jest zatrudnienie członka przez spółdzielnię poprzez zawarcie z nim spółdzielczej umowy o pracę i trwanie tej umowy przez cały czas członkowstwa, czyli dopóki pracownik pozostaje członkiem spółdzielni (G. R. - S. P.. 2014/7/1-4, Spółdzielcza umowa o pracę, teza nr 2, (...)). Sąd Najwyższy również wskazał, iż charakterystyczną cechą spółdzielni pracy, wynikającą z Prawa spółdzielczego jest powiązanie członkostwa w spółdzielni z obowiązkiem pozostawania w stosunku pracy ze spółdzielnią (por. postanowienie z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie II CZ 59/09, M.S.. (...)-62).

Sąd Okręgowy przy tym w pełni podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 19 kwietnia 2012 r. (III AUa 188/12, LEX nr 1163533), zgodnie z którym pracownikami w rozumieniu kodeksowym są członkowie spółdzielni pracy zatrudnieni w nich na podstawie spółdzielczej umowy o pracę. Prawo spółdzielcze nie nazywa ich wprawdzie pracownikami, jednakże osoby te mają status pracowniczy w rozumieniu kodeksu pracy, zgodnie z postanowieniem art. 2 k.p. Natomiast członkowie innych spółdzielni niż spółdzielnie pracy (m.in. rolniczych spółdzielni produkcyjnych) nie są pracownikami w rozumieniu art. 2, jeśli nie są w nich zatrudnieni na podstawie umów o pracę. Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 14 kwietnia 2015 r. (III AUa 1949/14, LEX nr 17111388). Do tego Sąd Najwyższy dodał, iż członek spółdzielni pracy nie może pozostawać ze spółdzielnią w stosunku pracy (por. wyrok z dnia 5 maja 1999 r. w sprawie I PKN 677/98, OSNP 2000/14/537).

Konkludując należy stwierdzić, iż członkowie spółdzielni pracy zatrudnieni w nich na podstawie spółdzielczej umowy o pracę są pracownikami w rozumieniu kodeksowym - art. 2 k.p. - i tego rodzaju okresy zatrudnienia podlegają uwzględnieniu przy ustalaniu uprawnień emerytalnych na podstawie art. 32 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy podnieść należy, iż Sąd Okręgowy czyniąc ustalenia w przedmiotowej sprawie bezzasadnie przyjął, iż wnioskodawca będąc zatrudnieniowym Spółdzielni Pracy (...) był członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Tymczasem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje na tę okoliczność. Brak jednoznacznych dowodów na to, iż Spółdzielnia Pracy (...) była rolniczą spółdzielnią produkcyjną. W konsekwencji Sąd błędnie przyjął, że okres zatrudnienia we wskazanym zakładzie pracy generalnie nie może zostać zaliczony wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach wymaganych do uzyskania wcześniejszej emerytury, bowiem jej członek nie jest pracownikiem a tylko pracownik ma prawo do takiego świadczenia. W tej sytuacji Sąd nie prowadził postępowania dowodowego, co do faktycznych warunków wykonywania przez wnioskodawcę pracy, uznał bowiem, że A. M. nie spełniła jednego z wymaganych przez ustawodawcę warunków do uzyskania prawa do emerytury określonych na mocy art. 184 ustawy, to jest nie posiada wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach w ilości 15 lat.

Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności –nieuprawnione założenie co do wykonywania pracy przez wnioskodawcę w spornym okresie w charakterze członka spółdzielni rolniczej - Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie A. M., jako niezasadne.

J.L.