Sygn. akt II Ca 1472/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2018 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu, II Wydział Cywilny Odwoławczy - w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk (spr.)

Sędziowie: Sędzia SO Krzysztof Kremis

Sędzia SO Piotr Jarmundowicz

Protokolant: Irmina Szawica

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2018r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko (...) S.A. w W. i (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej (...) S.A. w W. oraz zażalenia strony pozwanej (...) S.A. w W.

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu

z dnia 20 kwietnia 2017r.

sygn. akt VI C 3135/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. R. kwotę 24.000 zł (dwadzieścia cztery tysiące złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 czerwca 2013r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie; zmienia go w punkcie IV w ten sposób, że zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. R. kwotę 617,03 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania; zmienia go w punkcie V w ten sposób, że zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej (...) S.A. w W. 197 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania; zmienia go także w pkt VI w ten sposób, że nakazuje stronie pozwanej (...) S.A. w W. oraz powódce M. R. uiścić na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu) po 1.175 zł tytułem brakującej opłaty sądowej od rozszerzonego powództwa;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powódki M. R. na rzecz strony pozwanej (...) S.A. w W. 900 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  zasądza od powódki M. R. na rzecz strony pozwanej (...) S.A. w W. 150 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Małgorzata Dasiewicz – Kowalczyk SSO Krzysztof Kremis SSO Piotr Jarmundowicz

Sygn. akt II Ca 1472/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu zasądził od strony pozwanej (...) S.A. z/s w W. na rzecz powódki M. R. kwotę 48 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 7 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty (pkt I); umorzył postępowanie w zakresie powództwa skierowanego przeciwko (...) S.A. z/s w W. (pkt II); oddalił dalej idące powództwo (pkt III); zasądził od strony pozwanej (...) S.A. z/s w W. na rzecz powódki kwotę 3651,06 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt IV); nie obciążył powódki kosztami procesu na rzecz strony pozwanej (...) S.A. z/s w W. (pkt V); oraz nakazał stronie pozwanej (...) S.A. z/s w W. uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu ) kwoty 2350 zł tytułem opłaty od rozszerzonej części powództwa (pkt VI).

Rozstrzygnięcie swoje Sąd Rejonowy wydał w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 18 lutego 2013 r. G. W. w trakcie świadczenia pracy w (...) we W. zasłabła. W wykonanej w tym dniu diagnostyce kardiologicznej rozpoznano w worku osierdziowym obecność krwi oraz ostry tętniak rozwarstwiający aorty. W dniu 18 lutego 2013 r. G. W. została poddana pozytywnie zakończonej operacji wymiany aorty z użyciem protezy naczyniowej prostej. Pomimo tego stan pacjentki nie uległ poprawie, G. W. nie odzyskała świadomości i wymagała prowadzenia oddechu zastępczego przy pomocy respiratora. Wdrożono intensywne leczenie. W kwietniu założono dren gastrostomijny. W wykonanych na Klinicznym Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii badaniach TK głowy, stwierdzono ogniska krwotoczne o łącznej wielkości 3,5 x 4,5 cm, otoczone rozległą hypodynesyjną strefą obrzękową w lewym płacie, świadczące o naczyniopochodnym uszkodzeniu mózgu w tylnym obszarze unaczynienia. Ostatecznie rozpoznano: tętniak rozwarstwiający tętnicy głównej każdego odcinka, porażenie czterokończynowe, uszkodzenie mózgu z niedotlenienia, ostra niewydolność oddechową. G. W. zmarła w dniu 1 lipca 2013r.

U G. W. pomiędzy 18 lutego a 1 lipca 2013 r. doszło do wystąpienie krwotoku śródmózgowego. Był on przyczyną zgonu i został bezpośrednio spowodowany tętniakiem rozwarstwiającym aorty i udarem krwotocznym (krwotokiem śródmózgowym). Następstwem krwotoku śródmózgowego było porażenie czterokończynowe. Zdiagnozowana przyczyna zgonu G. W. w postaci krwotoku śródmózgowego, odpowiada definicji użytej w § 2 pkt 1 OWU dodatkowego ubezpieczenia (...). Trwały uszczerbek na zdrowiu G. W. wynosi 100% według pkt A ppkt 5a tabeli norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu (...).

Po śmierci G. W. nie było przeprowadzone postępowanie spadkowe.

W dacie zdarzenia (zdiagnozowania choroby i śmierci) G. W. była ubezpieczona przez zakład pracy - (...) we W. w zakresie grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) w (...) S.A. w W. (dalej: (...)). Ubezpieczona jako uposażoną do odbioru świadczenia w całości wskazała M. R.. G. W. na podstawie tej umowy przystąpiła do dodatkowych ubezpieczeń w zakresie m. in.: trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym (TZ). Umowa określała wartość sumy ubezpieczenia na kwotę 12.000 zł i przewidywała za stwierdzenie 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym - 4% wartości sumy ubezpieczenia. Integralną częścią umowy były ogólne warunki dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym ( (...)) – dalej: OWU ( (...)) i ogólne warunki grupowego ubezpieczenia pracowniczego typ (...) ( (...)) - dalej: OWU ( (...)). W § 3 OWU ( (...)) określono, że przedmiotem ubezpieczenia jest zdrowie ubezpieczonego i obejmuje wystąpienie u ubezpieczonego trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym. Zdefiniowano w § 2 OWU ( (...)), iż krwotok śródmózgowy to wynaczynienie krwi do tkanki mózgowej; trwały uszczerbek na zdrowiu to trwałe, nie rokujące poprawy uszkodzenie danego organu, narządu lub układu, polegające na fizycznej utracie tego organu, narządu lub układu lub upośledzeniu jego funkcji. W § 4 ustalono, że zakres ubezpieczenia obejmuje wystąpienie u ubezpieczonego trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym zaistniałym w okresie odpowiedzialności (...). W § 5 OWU ( (...)) przyjęto, że (...) wypłaca świadczenie w przypadku wystąpienia trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości określonej we wniosku o zawarcie umowy i potwierdzonej polisą jako procent sumy ubezpieczenia aktualnej w dniu zawału serca albo krwotoku śródmózgowego za 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Postanowiono w § 18 OWU ( (...)) Prawo do świadczenia przysługuje, o ile z medycznego punktu widzenia istnieje normalny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zawałem serca albo krwotokiem śródmózgowym a trwałym uszczerbkiem na zdrowiu ubezpieczonego. Prawo do świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego przysługuje maksymalnie za 100% trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego jednym zawałem serca albo krwotokiem śródmózgowym. Przy ustalaniu stopnia (procentu) trwałego uszczerbku na zdrowiu stosuje się tabelę norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu, stanowiącą załącznik do ogólnych warunków ubezpieczenia (§ 19 ust. 5 OWU ( (...)).

Określono w § 16, że prawo do świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym przysługuje ubezpieczonemu, a w sprawach nieuregulowanych w niniejszych ogólnych warunkach mają zastosowanie ogólne warunki ubezpieczenia podstawowego, przepisy kodeksu cywilnego, ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz inne stosowne przepisy prawa (§ 21 OWU ( (...))). W § 3 i 4 OWU ( (...)) wskazano, że przedmiotem ubezpieczenia jest życie ubezpieczonego; zakres ubezpieczenia obejmuje śmierć ubezpieczonego w okresie odpowiedzialności (...) na Życie. W § 16 ust. 1 pkt 1 OWU ( (...)) ustalono, iż ubezpieczony ma prawo wskazywać, dowolnie zmienić i odwoływać uposażonych, a według § 28 OWU ( (...)) prawo do świadczenia z tytułu śmierci ubezpieczonego przysługuje uposażonemu.

W tabeli A ”Uszkodzenie głowy” pkt 5 „ porażenie i niedowłady pochodzenia mózgowego ppkt a tabeli norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu, dla porażeń połowicznych, porażeń kończyn dolnych uniemożliwiających samodzielne stanie i chodzenie 0-1 0 w skali Lovette’a przewidziano 100% uszczerbek na zdrowiu.

W § 2 ust. 1 pkt 12 zdefiniowano, że uposażony to podmiot wskazany przez ubezpieczonego jako uprawniony do otrzymania świadczenia w razie śmierci ubezpieczonego.

Pismem doręczonym (...) w dniu 7 maja 2013 r. uposażona M. R. zgłosiła roszczenie o wypłatę odszkodowania z tytułu wystąpienia u G. W. trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego krwotokiem śródmózgowym. W odpowiedzi (...) na podstawie decyzji z dnia 9 maja 2013 r. odmówiło wypłaty świadczenia wskazując, iż z przedstawionej dokumentacji medycznej nie wynika, aby u ubezpieczonej wystąpiło zdarzenie objęte ochroną ubezpieczeniową. Następnie M. R. po uzyskaniu w dniu 9 lipca 2013 r. zaświadczenia z (...) we W. co do przebiegu choroby i hospitalizacji matki, złożyła odwołanie od decyzji (...) z dnia 9 maja 2013 r. W odpowiedzi (...) w piśmie z dnia 30 stycznia 2014 r. odmówił wypłaty odszkodowania, powołując się na dokonane przez lekarza orzecznika ustalenia w toku postępowania likwidacyjnego wykluczające przyjęcie, że przyczyną trwałego uszczerbku na zdrowiu był krwotok śródmózgowy. Kolejne odwołanie M. R. złożyła za pośrednictwem swojego pełnomocnika w piśmie z dnia 23 marca 2015 r. Ponownie powołała się na złożone zaświadczenie co do przyczyny hospitalizacji i zgonu ubezpieczonej. W odpowiedzi (...) w piśmie z dnia 24 kwietnia 2015 r. odmówiło wypłaty świadczenia, podtrzymując swoją decyzję z dnia 9 maja 2013 r.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne przeciwko (...) S.A. w W. w przeważającym zakresie.

Sąd uznał zgromadzone w aktach odpisy i kopie dokumentów za wiarygodne, nie znajdując podstaw do kwestionowania ich prawdziwości z urzędu, biorąc pod uwagę fakt, iż strony sporu nie zgłaszały w tej kwestii zastrzeżeń. Ustalając przyczynę hospitalizacji i zgonu ubezpieczonej w stosunku do założeń umowy ubezpieczenia, Sąd oparł się na opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii i chirurgii. Sąd wskazał, iż biegły jednoznacznie przyjęli, iż zdiagnozowana w dniu 18 lutego 2013 r., a skutkujące śmiercią w dniu 1 lipca 2013r. choroba osoby ubezpieczonej, to wystąpienie krwotoku śródmózgowego. Biegli wskazali, iż był on przyczyną zgonu, a krwotok został bezpośrednio spowodowany tętniakiem rozwarstwiającym aorty – usuniętym w trakcie operacji. Tętniak ten wywołał bezpośrednio udar krwotoczny, który w rozumieniu medycznym jest krwotokiem śródmózgowym. Następstwem krwotoku śródmózgowego było porażenie czterokończynowe, skutkujące całkowitym brakiem reakcji mięśniowej, co daje 0 ( 0) w skali w skali Lovette’a. Opinie te jako wzajemnie spójne i niesprzecznie, stanowiły podstawę do ustalenia, iż ubezpieczona doznała krwotoku śródmózgowego oraz, że istnieje związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy krwotokiem a trwałym, 100% uszczerbkiem na zdrowiu ubezpieczonej. Ocena ta została dokonana w oparciu o założenia umowy ubezpieczenia, w tym OWU ( (...)) i ( (...)), jako integralnej części polisy (art. 12a ustawy o działalności ubezpieczeniowej z 2013 r.). W § 2 ust. 1 OWU ( (...)) ustalono, że użyte w ogólnych warunkach ubezpieczenia określenie trwały uszczerbek na zdrowiu oznacza trwałe, nie rokujące poprawy uszkodzenie danego organu, narządu lub układu, polegające na fizycznej utracie tego organu, narządu lub układu lub upośledzeni jego funkcji, a w § 2 ust. 1 pkt 2 OWU ( (...)) zdefiniowano pojęcie nieszczęśliwego wypadku jako: niezależne od woli i stanu zdrowia osoby, której życie lub zdrowie jest przedmiotem ubezpieczenia, gwałtowne zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, będące wyłączną oraz bezpośrednią przyczyną zdarzenia objętego odpowiedzialnością (...). W § 5 OWU ( (...)) przyjęto, że (...) wypłaca świadczenie w przypadku wystąpienia trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości określonej we wniosku o zawarcie umowy i potwierdzonej polisą jako procent sumy ubezpieczenia aktualnej w dniu zawału serca albo krwotoku śródmózgowego za 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu. Umowa określała wartość sumy ubezpieczenia na kwotę 12.000 zł i przewidywała ze każdy stwierdzony 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym 4% wartość sumy ubezpieczenia; co dla 100% trwałego uszczerbku na zdrowiu daje wartość 48.000 zł.

Przechodząc do oceny legitymacji czynnej powódki jako osoby uposażonej, Sąd wskazał na treść art. art. 831 § 1 i § 3 k.c. Zgodnie z nimi ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie. Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym. Sąd wskazał, iż z treści deklaracji przystąpienia do umowy ubezpieczenia, nie wynika, aby wyrażona przez zmarłą G. W. wola uczynienia powódki jako osoby uposażonej, dotyczyła jedynie grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...). Deklaracja ta zdaniem Sądu obejmowała swoim zakresem obie umowy ubezpieczenia – podstawową i dodatkową; co wynika wprost z treści zaznaczonego pola na deklaracji „pracowniczego typu (...) i ubezpieczeń dodatkowych”. Zmarła czyniąc takie uposażenie nie musiała występować o zgodę osoby uposażonej, ani o zgodę ubezpieczyciela, gdyż jest to jej prawo wynikające z treści ww. przepisu. § 21 OWU ( (...)) odsyła wprost w sprawach nieuregulowanych do postanowień OWU ( (...)), które w § 16 ust. 1 pkt 1 przewidują prawo ubezpieczonego do wskazania uposażonych. W konsekwencji interpretacja postanowienia § 16 OWU ( (...)) mówiącego, że prawo do świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje tylko ubezpieczonemu, bez uwzględnienia powyższego odesłania - jako prowadząca do nieuzasadnionej odmowy wypłaty świadczenia osobie uposażonej - jest w ocenie Sądu błędna. Dalej Sąd uznał, że roszczenie powódki nie uległo przedawnieniu. Stosownie do dyspozycji art. 819 § 1 i § 4 k.c. roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia. Dyspozycja art. 819 § 4 k.c. odnosi się zaś do oświadczenia o przyznaniu lub odmowie świadczenia, które kończy postępowanie likwidacyjne. W niniejszej sprawie takową decyzją, jest decyzja z dnia 30 stycznia 2014 r., w której stwierdzono, że lekarz orzecznik pozwanego ad.2 po zapoznaniu się z dodatkową dokumentacją medyczną, stwierdził, że nie wpływa ona na możliwość ustalenia trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonej. To, że postępowanie likwidacyjne nie zostało zakończone w dniu 9 maja 2013 r., a więc, iż decyzja odmowna z tej daty nie była ostateczna, świadczą zdaniem Sądu czynności pozwanego ad.2 podejmowane w postępowaniu likwidacyjnym po tej dacie. Pozwany ad. 2 w październiku 2013 r. zwracał się do (...) o dokumentacje medyczną ubezpieczonej (vide: k. 173v. i 174v.), a w dniu 29 stycznia 2014 r. (vide: k. 142) uzyskał opinię lekarza orzecznika, która stanowiła podstawę decyzji z dnia 30 stycznia 2014 r. W konsekwencji licząc dla pozwanego ad.2 względniej, bo od daty wydania decyzji 30 stycznia 2014 r. do wytoczenia powództwa przeciwko pozwanemu ad.2, poprzez wezwanie do udziału w sprawie (art. 194 k.p.c.), co miało miejsce w dniu 13 listopada 2015 r., ani do dnia rozszerzenia powództwa w dniu 27 stycznia 2017 r., nie upłynął 3 letni termin przedawnienia. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd orzekł jak w pkt I i III wyroku; o roszczeniu odsetkowym rozstrzygając na podstawie treści art. 817 § 1 k.c. w z § 33 OWU ( (...)), licząc 30 dniowy termin od daty zgłoszenia roszczenia. W pkt II postępowanie przeciwko pozwanemu ad. 1 Sąd umorzył na podstawie art. 355 k.p.c., albowiem powódka cofnęła przeciwko niemu powództwo ze skutkiem prawnym wraz ze zrzeczeniem się roszczenia (art. 203 k.p.c.). Sąd nie obciążył powódki kosztami zastępstwa prawnego pozwanego ad. 1 na podstawie 102 k.p.c. Sąd wskazał, iż pozwani ad. 1 i ad. 2 są częścią jednej grupy kapitałowej. Pozwany ad. 2 zaś ani w piśmie z dnia 9 maja 2013 r., ani w decyzji z dnia 30 stycznia 2014 r., w których posługiwał się logotypem całej grupy (...), nie poinformował powódki – w sposób jasny i zrozumiały o możliwości dochodzenia roszczenia na drodze sądowej przeciwko (...) S.A. w W., do czego zobowiązywał go art. 16 ust. 1 ówczesnej ustawy o działalności ubezpieczeniowej z 2013 r. W ocenie Sądu wywołał tym działaniem mylnie przekonanie powódki co do faktycznej osoby ubezpieczyciela. O kosztach procesu w pkt IV przeciwko pozwanemu ad. 2 Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., uznając, że powódka uległa jedynie co do znikomej części roszczenia odsetkowego. O kosztach sądowych w pkt IV Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Jest to wartość nieuiszczonej opłaty sądowej od rozszerzonego powództwa, którą pozwany ad. 2 jako strona przegrywająca proces, winien pokryć.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiodła strona pozwana (...) S.A. w W. natomiast strona pozwana (...) S.A. w W. złożyło zażalenie na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania w punkcie V wyroku.

W apelacji strona pozwana (...) S.A. w W. zaskarżyła wyrok Sądu Rejonowego w części to jest w zakresie punktu I, IV i VI wnosząc o zmianę w powyższym zakresie poprzez oddalenie powództwa w całości w zaskarżonej części oraz zasądzenie od powódki na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I instancję wg norm przepisanych. Wniosła nadto o zasądzenie od powódki kosztów postępowania apelacyjnego.

W apelacji strona pozwana zarzuciła:

1. naruszenie prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 805§1 i §2 pkt 2 k.c. w zw. z art. 831§1 k.c., §4 i 16 Ogólnych warunków dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym dodatkowym grupowym (kod warunków (...)) zatwierdzone (...) z 23.06.2010r. Zarządu (...) S.A. ze zm. i przyjęcie, że powódka jako uposażona, jest uprawniona do świadczenia należnego osobie ubezpieczonej za wystąpienie trwałego uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek krwotoku śródmózgowego;

2. naruszenie prawa materialnego przez błędne zastosowanie art. 805§1 i §2 pkt 2 k.c. w zw. z art. 831§1 k.c. i w zw. z §21 Ogólnych warunków dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym dodatkowym grupowym (kod warunków (...)) zatwierdzone (...) z 23.06.2010r. Zarządu (...) S.A. ze zm. w zw. z §3,4 i 28 Ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) (kod warunków (...)) zatwierdzone uchwałą nr (...) Zarządu (...) S.A. z dnia 26.06.2007r. ze zm. poprzez przyjęcie , że skoro powódka została wskazana jako osoba uposażona w ubezpieczeniu Ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) to także należy się powódce jako uposażonej świadczenie należne osobie ubezpieczonej za wystąpienie trwałego uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek krwotoku śródmózgowego z ubezpieczenia, którym objęta była ubezpieczona w ramach Ogólnych warunków dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym dodatkowym grupowym (kod warunków (...));

3. naruszenie prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 805§1 i §2 pkt 2 k.c. w zw. z art. 831§1 k.c. w zw. z §18 Ogólnych warunków dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym dodatkowym grupowym (kod warunków (...)) zatwierdzone (...) z 23.06.2010r. Zarządu (...) S.A. ze zm. i przyjęcie, że powódka jako uposażona jest uprawniona do świadczenia należnego osobie ubezpieczonej za wystąpienie trwałego uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek krwotoku śródmózgowego pomimo, że świadczenie takie należne jest jedynie osobie ubezpieczonej;

4. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 233§1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów:

a) w sposób nasuwającym zastrzeżenia z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania, poprzez zasądzenie na rzecz powódki jako osoby uposażonej kwoty 48.000 zł za wystąpienie 100% trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonej doznanego wskutek krwotoku śródmózgowego pomimo, że z §16, 18, 19 ust 5 Ogólnych warunków dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym (kod warunków (...)) zatwierdzone (...) z 23.06.2010r. Zarządu (...) S.A. ze zm. wynika wprost, że świadczenie z tytułu tej umowy ubezpieczenia przysługuje jedynie ubezpieczonemu, a nie uposażonemu, i to w zakresie i przypadkach określonych w Tabeli norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu, która stanowi załącznik do OWU (...);

b) w sposób nasuwający zastrzeżenia z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania, poprzez przyjęcie, że do Ogólnych warunków dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym (kod warunków (...)) mają zastosowanie zapisy § 28 Ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) to jest zapis że prawo do świadczenia z tytułu śmierci ubezpieczonego przysługuje uposażonemu z zastrzeżeniem §30 pomimo że z §16 Ogólnych warunków dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym (kod warunków (...))wynika wprost, że świadczenie należne jest jedynie ubezpieczonemu;

5. naruszenie przepisu art. 819§1 k.c. poprzez uznanie ,że nie doszło do przedawnienia roszczenia, pomimo że powódka zgłosiła żądanie zapłaty kwoty 48.000 zł za zgon ubezpieczonej który miał miejsce 1.07.2013r. dopiero pismem procesowym z dnia 13.01.2017r. (wcześniej powódka domagała się zasądzenia kwoty 1.000 zł), które wpłynęło do pozwanego 23.01.2017r.

Strona pozwana (...) S.A. w W. w zażaleniu na postanowienie o kosztach w punkcie V wyroku Sądu Rejonowego zaskarżyła je w całości i wniosła o jego zmianę poprzez zasądzenie od powódki kwoty 197 zł kosztów procesu, w tym 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, wniosła nadto o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Strona skarżąca podniosła, iż jest inną osobą prawną od spółki (...) S.A., zatem (...) S.A. nie ma wpływu na to jakie decyzje wydanej (...) S.A. i w jaki sposób informuje swoich klientów o możliwości dochodzenia roszczeń. Nadto zdaniem strony żalącej nie są prawdziwe twierdzenia, że spółka (...) S.A. w piśmie z dnia 9.05. (...). i decyzji z dnia 30.01.2014r. nie poinformowała powódki w sposób jasny i zrozumiały o możliwości dochodzenia roszczeń przeciwko (...) S.A. bowiem w obu pismach której znajdując się w aktach jest wyraźnie wskazane że wydaje je (...) S.A. a nie (...) S.A. Pismo zaczyna się od słów „W imieniu (...) S.A…” Także w stopce jest informacja o danych spółki (...) S.A. Zdaniem strony żalącej nie znajduje podstaw nie przyznanie kosztów procesu dla (...) S.A. wobec cofnięcia pozwu wobec (...) S.A. z tłumaczeniem, iż inna spółka (...) S.A. nie poinformowała w sposób wystarczający klienta o możliwości odwołania się od decyzji. Nadto strona żaląca podniosła, iż powódka reprezentowana jest przez profesjonalnego pełnomocnika któremu udzieliła 13.02.2015r., również pełnomocnictwa przeciwko spółce (...) S.A. pomimo że pozwany (...) S.A. nie wydawał żadnych decyzji na etapie postępowania likwidacji szkody. Błędne oznaczenie obciąża tylko powódkę. Strona pozwana wskazała zatem, iż nie zgadza się z rozstrzygnięciem Sądu bowiem w takim wypadku art. 102 k.p.c. nie ma zastosowania.

W odpowiedzi na apelację strony pozwanej (...) S.A. w W. powódka wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na zażalenie strony pozwanej (...) S.A. w W. powódka wniosła o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo:

Spadek po G. W. zmarłej dnia 1 lipca 2013r. we W. nabyli na podstawie ustawy mąż spadkodawcy M. W. urodzony (...) w 1/3 części wprost, córka spadkodawcy M. R. urodzona (...) w 1/3 części wprost; oraz syn spadkodawcy P. W. urodzony (...) w 1/3 części wprost.

dowód: wypis aktu poświadczenia dziedziczenia z 25 lipca 2017r sporządzonego w Kancelarii Notarialnej we W. przez notariusza B. M., Repertorium (...) (k. 364 akt).

Spadek po M. W. zmarłym w dniu 9 listopada 2013r. nabyli na podstawie ustawy córka spadkodawcy M. R. urodzona (...) w 1/2 części wprost oraz syn spadkodawcy P. W. urodzony (...) w 1/2 części wprost.

dowód: wypis aktu poświadczenia dziedziczenia z 25 lipca 2017r sporządzonego w Kancelarii Notarialnej we W. przez notariusza B. M., Repertorium (...) (k. 394 akt).

G. W. była od roku 1985r. objęta grupowym ubezpieczeniem pracowniczym w (...) na (...) S.A. W 1999r. podpisując deklarację przystąpienia do grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) ze wskazaniem jako uposażonych M. R. i P. W.. W 2008r. oraz w 2009r. podpisała deklaracje przystąpienia do grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) i ubezpieczeń dodatkowych, jako uposażoną wskazując M. R.. 21 stycznia 2012r. sporządzona została deklaracja przystąpienia do grupowego ubezpieczenia typu (...) i ubezpieczeń dodatkowych dla G. W., bez wskazania osoby uposażonej, nie została ona opatrzona podpisem G. W.. 25 marca 2013r. została sporządzona deklaracja przystąpienia do grupowego ubezpieczenia typu (...) i ubezpieczeń dodatkowych dla G. W., z zaznaczeniem rubryki zmiany uposażonych, przy czym jako uposażoną wskazano M. R.. Deklaracja ta nie została opatrzona podpisem G. W.. Wprowadzenie, akceptacja i zatwierdzenie zmiany deklaracji nastąpiło automatycznie przez pracownika zakładu pracy P. K. w dniu 25 marca 2013r.

dowód:

- deklaracje zgody przystąpienia do grupowego ubezpieczenia (k. 383 i 388),

- wydruk z elektronicznego systemu (...) strony pozwanej (...) S.A. (k376)

Grupowe pracownicze ubezpieczenia na życie typu (...) w (...) S.A. w W. dla ubezpieczającego (...) S.A./ (...) we W. dla okresu ubezpieczenia od 1.02.2012r. do 31.01.2013r., a potwierdzone polisą nr (...) było dalej kontynuowane.

dowód:

- polisa nr (...) (k. 408 akt)

- oświadczenie (...)S.A. w W. z 9 września 2018r. (k. 405 akt).

Decyzją z dnia 1 października 2013r. (...) S.A. w W. przyznało M. R. świadczenie w wysokości 648000 zł z tytułu śmierci ubezpieczonego z dnia 1 lipca 2013r. na podstawie grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) (nr polisy (...)). Kwota ta została przelana na rzecz M. R. w dniu 1 października 2013r.

dowód:

- decyzja (...) S.A. w W. z 1 października 2013r. (k. 317 akt)

- potwierdzenie przelewu z 1 października 2013r. (k. 319 akt).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja strony pozwanej (...) S.A. w W. w świetle podniesionych w niej zarzutów okazała się zasadną w części, natomiast zażalenie strony pozwanej (...) S.A. w W. było uzasadnione w całości.

Sąd Okręgowy uzupełniając postępowanie dowodowe rozważył na nowo cały zebrany w sprawie (przed Sądem I i II instancji) materiał, dokonał jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w następstwie, czego uznał, iż Sąd Rejonowy wadliwie rozstrzygnął w przedmiocie żądania pozwu, co rodziło konieczność częściowej zmiany zaskarżonego wyroku.

Wskazać trzeba, iż granice procesu cywilnego zakreśla powód poddając pod osąd określone fakty, z których wywodzi skutki prawne, a także przeciwnik procesowy, zwalczając zaistnienie tych okoliczności lub przedstawiając zdarzenia niwelujące konsekwencje udowodnionych przez powoda faktów. Prawidłowe zaś rozstrzygnięcie sprawy uzależnione jest od spełnienia przez Sąd meriti dwóch naczelnych obowiązków procesowych, tj. przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób określony przepisami procesowymi oraz dokonania wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Rozstrzygnięcie to winno również znajdować poparcie w przepisach prawa materialnego adekwatnych do poczynionych ustaleń faktycznych. Ustalenia faktyczne winny być wynikiem wnikliwej oceny przeprowadzonych dowodów zgodnie z regułami ich oceny, określonymi przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Poczynione ustalenia stanowią faktyczny stan sprawy, który sąd orzekający jest zobowiązany ocenić pod kątem obowiązujących przepisów prawa materialnego celem wszechstronnego zbadania zasadności roszczeń powoda i ustalenia czy powodowi przysługuje ochrona prawna, niezależnie od wskazania przez niego podstawy prawnej swojego roszczenia. Sąd Rejonowy nie w pełni wywiązał się z tego zadania bowiem właściwie nie rozważył całości podstaw z jakich powódka wywodziła swoje roszczenie, w tym przede wszystkim treści umowy ubezpieczenia dodatkowego na jakiej zbudowano żądanie pozwu, a także charakteru tej umowy, co prowadziło przede wszystkim do wadliwego określenia źródła legitymacji powódki dla domagania się zapłaty od (...) S.A. w W., a tym samym naruszenia prawa materialnego (art. 831 k.c.), skutkującego wadliwym rozstrzygnięciem.

W rozpatrywanej sprawie powódka dochodziła ostatecznie od (...) S.A. w (...) kwoty 48.000 zł tytułem świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu doznanego przez matkę powódki G. W. na podstawie umowy grupowego ubezpieczenia pracowniczego (...) oraz ubezpieczeń dodatkowych, w tym między innymi dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym. Swoje roszczenie powódka wywodziła z faktu, iż ubezpieczona G. W. doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w postaci czterokończynowego porażenia, spowodowanego krwotokiem śródmózgowym, tym samym spełnione zostały przesłanki do wypłaty odszkodowania za 100%-owy uszczerbek na zdrowiu zgodnie z ogólnymi warunkami dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym (kod warunków (...)) i stanowiącą jej załącznik tabelą norm oceny procentowego uszczerbku na zdrowiu. Powódka wskazała, iż z uwagi na śmierć G. W., jest ona uprawniona do dochodzenia wskazanego roszczenia bowiem wskazana została przez matkę jako osoba uposażona do otrzymania świadczenia ubezpieczeniowego, a w dalszym toku wskazywała również, iż należy do kręgu spadkobierców ustawowych po G. W..

Żądanie to Sąd Rejonowy uznał za zasadne w całości, podstaw ku czemu nie znalazł jednak Sąd Okręgowy podzielając częściowo trafne zarzuty podniesione w apelacji.

Zgodzić się należało z Sądem I instancji, iż powódce nie można było co do zasady odmówić legitymacji do wystąpienia z roszczeniem o wypłatę świadczenia jakiego dochodzi w pozwie, co więcej nie było ono przedawnione jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy. Zarzuty w tym zakresie wywiedzione w apelacji były zatem chybione. Jednakże Sąd I instancji wadliwie, określił podstawy uprawnienia powódki do domagania się zapłaty od (...) S.A., co przekładało się tym samym na wysokość należnego jej świadczenia.

Nie było w sprawie kwestionowane, iż G. W. od kilkudziesięciu lat, w tym w 2013r. była objęta grupowym ubezpieczeniem pracowniczym u strony apelującej, w ramach którego przystąpiła ona do grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) (polisa nr (...)) oraz szeregu ubezpieczeń dodatkowych, w tym grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym. Dla ubezpieczenia podstawowego oraz każdego z ubezpieczeń dodatkowych naliczana była przy tym odrębna składka, oraz ustanowione ogólne warunki ubezpieczenia, co jasno wynika z polisy nr (...) i nie było w sprawie sporne.

Zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczenia podstawowego to jest grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu (...) (kod warunków (...) 32) przedmiotem ubezpieczenia jest życie ubezpieczonego (§3), zakres ubezpieczenia obejmuje śmierć ubezpieczonego w okresie odpowiedzialności (...) S.A (§4). Umowa zostaje przedłużona na kolejny okres 1 roku, o ile żadna ze stron nie postanowi inaczej (§10). Prawo do świadczenia z tytułu śmierci ubezpieczonego przysługuje uposażonemu, gdy został wskazany, w innym przypadku świadczenie przysługuje członkom rodziny wskazanym w OWU (§29 i 30). Uposażonym jest podmiot wskazany przez ubezpieczającego jako uprawniony do otrzymania świadczenia w razie śmierci ubezpieczonego (§2 pkt 12). Zgodnie z OWU ubezpieczony ma prawo wskazać, dowolnie zmienić i odwoływać uposażonych (§16). Odpowiedzialność (...) S.A. w stosunku do ubezpieczonego kończy się między innymi w dniu śmierci ubezpieczonego (§23).

Zgodnie natomiast z ogólnymi warunkami dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym (kod warunków (...)), przedmiotem ubezpieczenia jest zdrowie ubezpieczonego (§3), a zakres ubezpieczenia obejmuje wystąpienie u ubezpieczonego trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym zaistniałym w okresie odpowiedzialności (...) S.A. (§4). Umowa ubezpieczenia dodatkowego zostaje przedłużona na kolejne okresy roczne, o ile obowiązuje umowa ubezpieczenia podstawowego i żadna ze stron nie postanowi inaczej (§8). W przypadku przedłużenia umowy ubezpieczenia dodatkowego na kolejny okres nie jest wymagane ponowne złożenie deklaracji przystąpienia (§9). Prawo do świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym przysługuje ubezpieczonemu (§16). Odpowiedzialność (...) S.A. w stosunku do ubezpieczonego kończy się między innymi w dniu zakończenia odpowiedzialności (...) S.A. w ubezpieczeniu podstawowym (§15). W sprawach nieuregulowanych w ogólnych warunkach ubezpieczenia dodatkowego, mają zastosowanie ogólne warunki ubezpieczenia podstawowego, przepisy kodeksu cywilnego, ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz inne stosowne przepisy prawa (§21).

Wskazuje Sąd Okręgowy, iż o ile umowa ubezpieczenia dodatkowego połączona była z umową główną, której zawarcie warunkowała w ogóle możliwość przystąpienia do ubezpieczenia dodatkowego, to jednak każda z tych umów choć dotyczyła ubezpieczenia osobowego to miała odmienny charakter, przedmiot ubezpieczenia, inaczej też regulowała kwestię osoby uprawnionej do uzyskania świadczenia, co pominął Sąd Rejonowy. Zgodnie z art. 829 §1 k.c. ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć: 1) przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku; 2) przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku. Kodeks cywilny dzieli więc ubezpieczenia osobowe na dwie grupy: ubezpieczenia na życie i ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków. Kryterium podziału nie stanowi w tym przypadku przedmiot ubezpieczenia, gdyż są nimi dobra osobiste człowieka, takie jak życie i zdrowie. Różnica polegać będzie na odmiennym charakterze umowy ubezpieczenia, a w szczególności na charakterze świadczeń z umowy ubezpieczenia, ich podstawach, a także na różnicach w techniczno-matematycznych podstawach kalkulacji składek. Ponadto jedną z podstaw niniejszego podziału jest odmienność zdarzenia losowego, od którego zależy powstanie obowiązku świadczenia ubezpieczeniowego. W ubezpieczeniu na życie wypadkiem ubezpieczeniowym jest śmierć osoby ubezpieczonej, niezależnie od przyczyn zgonu, albo dożycie przez nią określonego wieku, natomiast w ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków powstanie prawa do świadczenia ubezpieczeniowego uzależnione jest od doznania przez osobę ubezpieczoną nieszczęśliwego wypadku powodującego skutki określone w warunkach ubezpieczenia. Takim skutkiem może być śmierć albo uszkodzenie ciała lub spowodowanie rozstroju zdrowia, w szczególności inwalidztwa.

Przepis art. 831 k.c. przewiduje natomiast możliwość wskazania przez ubezpieczającego osoby (osób), które po jego lub ubezpieczonego śmierci będą uprawnione do otrzymania sumy ubezpieczenia.. Suma wypłacona na tej podstawie nie wchodzi do spadku (art. 831 § 3). Rozwiązanie to ma więc pełnić w swym założeniu funkcję uposażeniową. Przypomina to dyspozycję na wypadek śmierci przewidzianą w prawie bankowym.

W ocenie Sądu Okręgowego uwzględniając wskazany wyżej podział ubezpieczeń osobowych należy uznać, iż wskazanie osoby uposażonej ma zastosowywanie wyłącznie w tym ubezpieczeniach osobowych w których przedmiotem ubezpieczenia jest życie ubezpieczonego, a zatem w których wypłata świadczenia przez ubezpieczyciela aktualizuje się dopiero w chwili śmierci ubezpieczonego, a tym samym oczywistym jest, iż on sam nie może być do niego uprawniony. Umowa ubezpieczenia na życie ze względu na podstawowy rodzaj wypadku ubezpieczeniowego - zgon ubezpieczonego, jaki jest obejmowany w tym przypadku ochroną ubezpieczeniową, przybiera postać umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, określanej również jako umowa na rzecz osoby trzeciej sensu stricto. Z założenia umowa ta charakteryzuje się tym, że ubezpieczający ubezpiecza własny interes majątkowy z zastrzeżeniem, że w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego świadczenie ubezpieczeniowe ma otrzymać osoba trzecia. W tym rodzaju ubezpieczenia śmierć osoby ubezpieczonej powoduje powstanie roszczenia o wypłatę świadczenia po stronie określonej osoby trzeciej określanej jako uposażona. Istotą zatem umów ubezpieczenia na życie jest wskazywanie osób uposażonych do otrzymania świadczenia przewidzianego umową (831 k.c.). Brak takiego wskazania skutkuje w takich umowach wypłatą dla osób z najbliższej rodziny ubezpieczonego w kolejności, która winna być ustalona w ogólnych warunkach ubezpieczenia (art. 832§2 k.c.). Umowy ubezpieczenia na życie wymagają zatem z uwagi na swój charakter - określenia osób którym przysługiwać będzie świadczenie, co czyni zarówno sam ubezpieczyciel w OWU, a nadto w pierwszym rzędzie zrobić to może i ubezpieczający wskazując osobę uposażoną. Nie występuje to w ubezpieczeniach przedmiotem, których jest wyłącznie zdrowie ubezpieczonego, w ramach tych umów osób uposażonych się nie wskazuje, co potwierdza i treść umowy a ściślej ogólnych warunków ubezpieczenia dodatkowego w ramach którego powódka wykreowała swoje żądanie. Inne założenie kłóciłoby się z istotą uposażenia. W przedmiotowej sprawie G. W. przystąpiła do umowy podstawowej ubezpieczenia grupowego typu (...), która była ubezpieczeniem na życie, w ramach tej też umowy mogła wskazać osobę uposażoną, co jednoznacznie wynika z OWU przewidzianych dla tej umowy. Odpowiednie stosowanie postanowień tych OWU do umów ubezpieczenia dodatkowego na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym (§21 OWU dodatkowego), tyczy się wyłącznie kwestii nieuregulowanych w umowie ubezpieczenia dodatkowego i w żaden zatem sposób, nie przekłada się na możliwość przyjęcia, iż skoro ubezpieczona w ramach dodatkowego ubezpieczenia, która to zgodnie z OWU uprawniona była do otrzymania świadczenia ubezpieczeniowego z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym – zmarła, to uprawnioną do świadczenia jest osoba uposażona wskazana w umowie ubezpieczenia na życie ((...)). Powiązania wzajemne tych umów nie zmieniają faktu, iż są to umowy całkowicie odrębne, regulując też odrębnie osoby uprawnione do otrzymania świadczeń. Wskazanie w jednej z nich jako uposażonej określonej osoby (jeśli miało miejsce) nie może być więc rozciągane na pozostałe umowy, tym bardziej te, których przedmiotem ubezpieczenia pozostaje nie życie, a zdrowie ubezpieczonego i wyłącznie on, jak wynika z OWU, uprawniony jest do tych świadczeń umownych. Rzeczona umowa dodatkowa, na której swoje roszczenie buduje powódka - przewidywała wyłącznie odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego i to ubezpieczona była uprawniona do ich otrzymania. Okoliczność, iż zmarła nie rodziła podstaw do przyjęcia zatem, iż do otrzymania świadczenia była osoba uposażona z umowy ubezpieczenia. Odmienne stanowisko Sądu Rejonowego było błędne i skutkowało naruszeniem art. 233§1 k.p.c. w zakresie oceny treści umowy ubezpieczenia jak zasadnie zarzucono w apelacji, oraz w efekcie art. 831 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie.

W świetle powyższego, rozważanie w ogóle w niniejszej sprawie czy powódka została w sposób skuteczny wskazana jako uposażona w ramach umowy ubezpieczenia grupowego typu (...) nie stanowiło okoliczności istotnych w tej sprawie. O ile więc Sąd Okręgowy uzupełnił postępowanie dowodowe w tym zakresie, dopuszczając dowody zaoferowane przez strony, to ostatecznie nie rzutowały one na rozstrzygnięcie, skoro ewentualne uposażanie z umowy podstawowej dokonane na rzecz powódki w 2013r. (którego fakt dokonania przyjął notabene sam ubezpieczyciel wypłacając powódce całe świadczenia z umowy (...)) nie obejmowało w żadnym zakresie umowy dodatkowej, z której wywodzone jest żądanie pozwu.

Wskazuje Sąd Okręgowy, iż okoliczność, że po dokonaniu zgłoszenia roszczenia do ubezpieczyciela na podstawie tej umowy i otrzymaniu stanowiska ubezpieczyciela – ubezpieczona zmarła, nie wyłączało odpowiedzialności ubezpieczyciela (art. 805§1 i §2 pkt 2 k.c.) i pozwalało uznać w takiej sytuacji prawo spadkobierców zmarłej do uzyskania należnego jej świadczenia w przypadających im udziałach (art. 922§1 k.c w zw. z art. 931 k.c.) , na co wskazywała sama strona apelująca w piśmie datowanym na 3 kwietnia 2018r. (k. 373 i n. akt), potwierdzając, iż powódka jest jednym ze spadkobierców ustawowych G. W., co w istocie znalazło potwierdzenie w treści aktu poświadczenia dziedziczenia przedłożonego w postępowaniu drugoinstancyjnym, dowód z którego Sąd Okręgowy dopuścił, nie uznając go za spóźniony, uwzględniając czasokres jego sporządzenia. Strona pozwana, co prawda w w/w piśmie wskazała, iż gdyby Sąd uznał, iż świadczenie z ubezpieczenia za wystąpienie trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonej G. W. należy się powódce jako spadkobierczyni (przy czy nie zgadza się z twierdzeniem że powódce należy się takie świadczenie) to powódka nabyła spadek w ½ po matce, pozostałą część spadku objął natomiast P. W., brat powódki. Strona apelująca powołując się na spadkobranie nie wskazała jednak dlaczego nie zgadza się z twierdzeniem, że powódce, choć jest spadkobiercą nie należy się jakiekolwiek świadczenie w tej sprawie. Sąd Okręgowy natomiast nie dopatrzył się takich przeszkód, uwzględniając przede wszystkim, iż podstawy do wypłaty świadczenia dla G. W. na podstawie umowy ubezpieczenia dodatkowego na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym – zaktualizowały się przed jej śmiercią. W okolicznościach bowiem przedmiotowej sprawy jak wynika z całości zgromadzonych dowodów, w tym akt szkody, zgłoszenia szkody trwałego uszczerbku na zdrowiu dokonano 7 maja 2013r. Okoliczność, iż osobą zgłaszającą była powódka nie miało znaczenia, zważywszy, iż OWU dodatkowego, nie przewidywały by dokonać tego musiał ubezpieczony, skuteczności takiego zgłoszenia nie negował też na żadnym etapie postępowania ubezpieczyciel (...) S.A. w W.. Po zgłoszeniu, ubezpieczyciel już w dniu 9 maja 2013r. w piśmie kierowanym do G. W. odmówił wypłaty świadczenia, wskazując iż zaoferowana dokumentacja medyczna nie daje wskazań do wypłaty (krwotok śródmózgowy czy zawał serca). Jak wykazało zaś postępowanie dowodowe w sprawie (w tym opinie biegłych sądowych) i co słusznie wskazał Sąd Rejonowy odmowa ubezpieczyciela była bezzasadna, bowiem u G. W. pomiędzy 18 lutego a 1 lipca 2013 r. doszło wbrew twierdzeniom ubezpieczyciela do wystąpienia krwotoku śródmózgowego (spowodowanego tętniakiem rozwarstwiającym aorty i wtórnym niedotlenieniem mózgu), który to stanowił przyczynę porażenia czterokończynowego (art. 361 k.c.), które to łączyło się z trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 100% według pkt A ppkt 5a tabeli norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu (...), a tym samym czyniło należnym ubezpieczonej świadczenie w kwocie 48.000 zł, uwzględniając, iż umowa ubezpieczenia określała wartość sumy ubezpieczenia na kwotę 12.000 zł i przewidywała za stwierdzenie 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym - 4% wartości sumy ubezpieczenia, a zatem 480 zł.

Wskazać też trzeba, iż strona pozwana na etapie apelacji nie negował już co do zasady podstaw swojej odpowiedzialności względem ubezpieczonej z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego krwotokiem śródmózgowym, kwestionując jedynie legitymację powódki w tym zakresie, ku czemu ostatecznie jednak nie było podstaw.

Zauważyć trzeba, iż w świetle zgromadzonych dowodów (dokumentacji medycznej, niekwestionowanych przez stronę apelująca opinii biegłych sądowych), w dniu 18 lutego 2013 r. G. W. została poddana (ze wskazań życiowych – tętniak rozwarstwiający aorty) pozytywnie zakończonej operacji wymiany aorty z użyciem protezy naczyniowej prostej. W badaniach 5 i 14 marca 2013r. w oparciu badania tomograficzne stwierdzono ogniska krwotoczne w lewym płacie mózgu, oraz stwierdzono porażenie czterokończynowe. Przebieg choroby (k.148 i n. akt) wskazuje, iż w dalszym czasie stan chorej pogarszał się i poprawiał, wdrożono leczenie, a także rehabilitację bierną jeszcze w marcu 2013r.. G. W. w związku ze stanem zdrowia, w tym również stwierdzonym krwotokiem śródmózgowym i jego skutkiem w postaci porażenia kończynowego, była zatem leczona i rehabilitowana, będąc w stanie minimalnej świadomości. Co za tym idzie na datę zgłoszenia wniosku o wypłatę świadczenia (maj 2013r.) G. W. mająca od dwóch miesięcy stwierdzony krwotok śródmózgowy z porażeniem czterokończynowym była już w trakcie terapii i rehabilitacji, brak zaś jej zakończenia nie wykluczał złożenia wniosku o wypłatę świadczenia oraz możliwości uzyskania bezspornej części świadczenia w świetle treści §19 ust 2 OWU dodatkowego. W tym stanie rzeczy, uwzględniając, iż po stronie G. W., u której (już w marcu 2013r.) wystąpił krwotok śródmózgowy będący przyczyną porażenia czterokończynowego – zaktualizowały się na datę złożenia wniosku do ubezpieczyciela (maj 2013r.) przesłanki do żądania w pełnej wysokości (100% uszczerbku na zdrowiu) świadczenia ubezpieczeniowego od strony porwanej (...) S.A. na podstawie umowy dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego zawałem serca lub krwotokiem śródmózgowym, roszczenie to nie tylko zostało zgłoszone ale i powstało za życia ubezpieczonej. Gdyby zatem ubezpieczyciel prawidłowo zweryfikował przesłanki wypłaty świadczenia (które przecież zaistniały) to ubezpieczona uzyskałaby należną jej kwotę. Okoliczność zatem, iż ubezpieczyciel bezzasadnie odmówił w maju 2013r. wypłaty świadczenia, a w lipcu 2013r. ubezpieczona zmarła nie powoduje zatem tego, iż należne jej świadczenie w zainicjowanym za życia postępowaniu likwidacyjnym – straciło byt, a roszczenie wygasło wobec zakończenia wraz ze śmiercią ubezpieczonej umowy ubezpieczenia. Świadczenie należne ubezpieczonej już za życia - co nie budziło w sprawie wątpliwości - wobec jej śmierci uznać należało za przysługujące spadkobiercom, do kręgu których należy i powódka, co w sprawie nie było kwestionowane, a znalazło potwierdzenie w przedłożonym akcie poświadczenia dziedziczenia dotyczącym G. W.. Spadek po G. W. przypadł po 1/3 powódce, M. W. i P. W.. Jeden ze spadkobierców G. W. – mąż M. W. zmarł jednak w dniu 9 listopada 2013r. a spadek po nim na podstawie ustawy nabyli po ½ córka spadkodawcy M. R. oraz syn spadkodawcy P. W.. Ostatecznie zatem udział w świadczeniu ubezpieczeniowym przysługującym ubezpieczonej (48.000 zł) a należny powódce wynosił 50%, a zatem 24.000 zł, tym samym zasadnym było zasądzenie takiej kwoty na rzecz powódki. Sąd Okręgowy nie podzielił jednocześnie stanowiska strony apelującej, iż żądanie to było przedawnione, w jakim to zakresie Sąd Rejonowy wyraził również trafne stanowisko.

Roszczenia z umowy ubezpieczenia na życie przedawniają się z upływem lat trzech (art. 819 § 1 k.c.). Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela rozpoczyna się w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie objęte ubezpieczeniem. Regulacja art. 819 § 4 kc rozszerza katalog zdarzeń przewidzianych w przepisie art. 123 kc powodujących przerwania biegu przedawnienia, gdyż zgodnie z powyższą regulacją bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia. Ponieważ przepis nie precyzuje, czy w razie złożenia kilku kolejnych oświadczeń, bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo z datą doręczenia pierwszego z nich czy ostatniego w toku postępowania likwidacyjnego, powstała wątpliwość, która data będzie właściwą dla ustalenia początku biegu przedawnienia po przerwie. W tym zakresie Sąd Okręgowy podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 listopada 2014 r. (V CSK 5/14), zgodnie z którym istotne znaczenia ma data zakończenia postępowania likwidacyjnego, czyli czy ubezpieczony ma jeszcze możliwość zakwestionowania odmowy przyznania świadczenia lub przyznanej jego wysokości. Dopóki zatem postępowanie likwidacyjne nie skończy się definitywnie, oświadczenie ubezpieczyciela nie nosi waloru oświadczenia kończącego to postępowanie. Przepisy kodeksu cywilnego oraz ustawy ubezpieczeniowej nie uzależniają wystąpienia z roszczeniem o świadczenie ubezpieczeniowe od wyczerpania postępowania wewnętrznego, jakim jest postępowanie likwidacyjne. Jednakże w razie zgłoszenia roszczenia lub zdarzenia, bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie od ubezpieczyciela oświadczenie o przyznaniu lub odmowie świadczenia kończące postępowanie. W orzecznictwie przyjmuje się, że art. 819 § 4 kc rozróżnia materialną czynność jaką jest zgłoszenie zakładowi ubezpieczeń roszczenia, od czynności faktycznej jaką jest zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Niemniej jednak w świetle w/w przepisu jedna i druga czynność tj. zgłoszenie zdarzenia lub roszczenia, przerywa bieg przedawnienia roszczeń wynikających ze zgłoszonego zdarzenia ( por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9.08.2005 r. IV CK 157/2005 oraz z dnia 21 maja 2009 r. V CSK 444/2008 ) i termin ten biegnie na nowo od daty decyzji o przyznaniu świadczenia. Zatem pismo ubezpieczyciela po zgłoszeniu zdarzenia lub roszczenia zawierające jednoznaczne i definitywne stanowisko zakładu ubezpieczeń w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania świadczenia jest oświadczeniem, którego doręczenie powoduje rozpoczęcie biegu przedawnienia na nowo. W przedmiotowej sprawie jak zasadnie uznał Sąd Rejonowy taką decyzją była decyzja (...) S.A. w W. z dnia 30 stycznia 2014 r., w której stwierdzono, że lekarz orzecznik strony apelującej po zapoznaniu się z dodatkową dokumentacją medyczną, stwierdził, że nie wpływa ona na możliwość ustalenia trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonej. O braku możliwości uznania za ostateczną decyzji z 9 maja 2013r. w jakiej odmówiono ubezpieczonej wypłaty świadczenia, świadczą czynności (...) S.A. podejmowane w postępowaniu likwidacyjnym po tej dacie. Ubezpieczyciel bowiem po otrzymaniu od powódki (która stawiła się u ubezpieczyciela 26 września 2013r. jak wynika z notatki służbowej z tej daty) zaświadczenia z 9 lipca 2013r. zaświadczenia z (...) we W., zwrócił się pismem 26 września 2013r. (...) we W. o dokumentacje medyczną ubezpieczonej, a tym samym podjął dalszą weryfikację zasadności świadczenia ubezpieczeniowego (nie negując notabene wówczas w żaden sposób uprawnień powódki do działania w postępowaniu likwidacyjnym). W dniu 20 listopada 2013r. do ubezpieczyciela złożone zostało nadto oświadczenie powódki, iż jest jednym ze spadkobierców G. W. i zwraca się o wypłatę świadczenia, własnoręczność podpisu na tym dokumencie powódki potwierdził pracownik ubezpieczyciela. Ubezpieczycie nie negując uprawnień (legitymacji) powódki do otrzymania świadczenia ubezpieczeniowego kontynuował weryfikację jego zasadności, po uzyskaniu dokumentacji medycznej ubezpieczonej w dniu 29 stycznia 2014 r. uzyskując ocenę (opinię) lekarza orzecznika w przedmiocie uszczerbku na zdrowiu, która stanowiła podstawę decyzji ubezpieczyciela z dnia 30 stycznia 2014 r. To ta decyzja winna być zatem poczytywana za ostateczną w kwestii stanowiska ubezpieczyciela. Co za tym idzie dopiero od tej daty rozpoczął na nowo bieg terminu przedawnienia przerwany dokonanym zgłoszeniem zdarzenia ubezpieczeniowego 4 maja 2013r. Uwzględniając więc datę tej decyzji, nie budzi wątpliwości, iż trzyletni termin przedawnienia (art. 819§1 k.c.) upływał 30 stycznia 2017r., a zatem nie upłynął dla powódki w zakresie zgłoszonego względem (...) S.A. w W. roszczenia wypłaty 48.000 zł (dopozwanie miało bowiem miejsce 13 listopada 2015r. (k. 85 akt), a rozszerzenie powództwa nastąpiło 24 stycznia 2017r. (k. 257 akt).

W świetle powyższego z uwagi na fakt, iż nie doszło do przedawnienia roszczenia, a jednocześnie powódka była uprawniona do jego otrzymania jako spadkobierczyni ubezpieczonej (a nie uposażona) w wysokości ½ jego wysokości, tym samym Sąd Okręgowy taką kwotę na jej rzecz zasądził i oddalił powództwo w pozostałym zakresie, zmieniając odpowiednio pkt I zaskarżonego wyroku. W kwestii należnych odsetek (art. 481 k.c.) Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu Rejonowego o początkowym terminie ich naliczania, biorąc pod uwagę datę zgłoszenia zdarzenia ubezpieczeniowego i regulację art. 817§1 k.c., nie było to przy tym kwestionowane w apelacji.

Częściowa zmiana wyroku co do istoty sprawy skutkować musiała zmianą orzeczenia w przedmiocie kosztów postępowania w pkt IV (koszty procesu) i pkt VI (koszty sądowe) wyroku.

Ostatecznie powódka oraz (...) S.A. w W. utrzymali się ze swym stanowiskiem w sprawie w 50% (przegrywając zatem i wygrywając w takim zakresie), tym samym zasadnym było dokonanie stosunkowego rozdzielania kosztów zgodnie z art. 100 k.p.c.

Koszty procesu poniesione przez powódkę to 1431,06 zł (50 zł opłaty od pozwu, 1184,06 zł wykorzystanej zaliczki na opinie biegłych, 180 zł kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 6 pkt 2 w zw. z §4 ust 2 rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z 22 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, które znajdzie zastosowanie w sprawie z uwagi na datę wszczęcia postępowania przed sądem I Instancji ) , oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Zaliczka uiszczona przez powódkę na poczet dowodu z opinii biegłego w zakresie niewykorzystanym nie stanowi kosztu procesu i podlega zwrotowi zgodnie z art. 84 u.k.s.c.

Koszty po stronie (...) S.A. to 197 zł (180 zł kosztów zastępstwa na podstawie § 6 pkt 2 w zw. z §4 ust 2 rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z 22 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Łącznie poniesione przez strony koszty zamykały się kwotą 1628,06 zł w których zgodnie z zakresem wygranej (a zatem po 50%) strony winny partycypować, to jest co do 814,03 zł. Uwzględniając zatem, iż koszty powódki kwotę tę przekraczały o 617,03 zł taką też sumę Sąd Okręgowy zasądził ostatecznie na podstawie art. 100 k.p.c. od strony pozwanej (...) S.A. w W. na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów procesu.

W zakresie kosztów sądowych w pkt VI wyroku a obejmujących nieuiszczoną opłatę od rozszerzonego powództwa (2350 zł), Sąd Okręgowy zmieniając to rozstrzygnięcie, orzekł stosownie do art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 ust 1 u.k.s.c., obciążając tą należnością po połowie (1175 zł) powódkę oraz (...) S.A. w W., a więc stosownie do wyniku sprawy.

Mając powyższe na uwadze, uwzględniając częściowo apelację Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 k.p.c. orzekła zatem jak w punkcie I sentencji.

Apelacja (...) S.A. w pozostałym zakresie jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. (pkt II sentencji).

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego (pkt III sentencji) znalazło oparcie w regulacji art. 100 k.p.c., przy uwzględnieniu, iż zarówno powódka jak i (...) S.A. utrzymali się na etapie drugoinstancyjnym w 50% ze swoimi roszczeniami, w jakim to zakresie obciążać ich zatem winny koszty postępowania apelacyjnego. Koszty te po stronie (...) S.A. zamykały się kwotą 4200 zł (2400 zł opłata od apelacji oraz 1800 zł kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z §2 pkt 5 w zw. z §10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym na datę wniesienia apelacji). Koszty po stronie powódki to 1800 zł kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z §2 pkt 5 w zw. z §10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym na datę wniesienia apelacji. Biorąc zatem pod uwagę wysokość poniesionych przez strony kosztów oraz zakres w jakim utrzymały się ze swoimi stanowiskiem w postępowaniu apelacyjnym, ostatecznie zasądzeniu na rzecz (...) S.A. podlegała kwota 900 zł.

Odnosząc się do wywiedzionego przez (...) S.A. w W. zażalenia, Sąd Okręgowy uznał je za zasadne w całości.

Zgodnie z art. 98 § 1 kpc strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty procesu, przez co należy rozumieć koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Umorzenie postępowania co do zasady oznacza przegranie sprawy przez powoda, jeżeli cofnął pozew. Regułą jest (art. 203 § 2 k.p.c.), że w wypadku cofnięcia pozwu obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, na jego żądanie, obciąża powoda bez względu na przyczynę cofnięcia. Jednakże dopuszczalne jest odstępstwo od tej zasady w sytuacji, gdy powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu. W rozpatrywanej sprawie Sąd Rejonowy zasadnie uznał powódkę za przegrywającą wobec (...) S.A. w W., wobec cofnięcia powództwa wobec tej spółki pierwotnie skierowanego jako przeciwko niewłaściwemu podmiotowi. W świetle powyższego przegranie sprawy przez powódkę dawało co do zasady podstawę do obciążenia jej kosztami postępowania na rzecz strony (...) S.A. w W., o których zasądzenie – będąc reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł. Powyższego nie negował i Sąd Rejonowy, podnosząc jednak celowość zastosowania art. 102 k.p.c. i nieobciążanie powódki kosztami postępowania w tym zakresie, co słusznie zostało zakwestionowane w zażaleniu. Możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążenia jej w ogóle tymi kosztami, uzależniona jest, stosownie do art. 102 KPC, od wyłonienia się w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, wskazujących że ponoszenie kosztów pozostawało w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Należą do nich okoliczności związane z przebiegiem sprawy - charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem - sytuacja majątkowa i życiowa strony , z tym zastrzeżeniem, że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Ocena, czy takie wypadki wystąpiły w konkretnej sprawie należy do sądu, który powinien dokonać jej w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego. Wprawdzie zasadność skorzystania z tego uprawnienia o jakim stanowi art. 102 k.p.c. może być objęta kontrolą sądu wyższego rzędu, jednak ewentualna zmiana zaskarżonego orzeczenia o kosztach powinna być dokonywana tylko wyjątkowo, gdy ocenie przeprowadzonej przez Sąd I instancji można przypisać cechy dowolności (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2014 r. V Cz 103/12, LEX nr 1341712), czy też gdy ocena ta jest rażąco niesprawiedliwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2013 r. VI ACa 1083/12 LEX nr 1299017). W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy, jako przyczynę zastosowania do rozstrzygania o kosztach procesu przepisu art. 102 k.p.c. wskazał fakt, iż pozwani (...) S.A. w W. oraz (...) S.A. w W., są częścią jednej grupy kapitałowej. (...) S.A. natomiast ani w piśmie z dnia 9 maja 2013 r., ani w decyzji z dnia 30 stycznia 2014 r., w których posługiwał się logotypem całej grupy (...), nie poinformował powódki – w sposób jasny i zrozumiały o możliwości dochodzenia roszczenia na drodze sądowej przeciwko (...) na (...) S.A. w W., a tym samym zdaniem Sądu wywołując tym mylnie przekonanie powódki co do faktycznej osoby ubezpieczyciela. Zdaniem Sądu Okręgowego uwzględniając przywołaną argumentację orzeczenie Sądu I instancji naruszyło przepis art. 102 k.p.c., ocenie dokonanej przez Sąd można bowiem przypisać dowolność. Sąd Okręgowy uwzględniając całokształt okoliczności tej sprawy, a w szczególności przebieg postępowania przedsądowego, oraz treść korespondencji stron a także dokumentów na których oparte jest dochodzone roszczenie – uznał, iż nie sposób było zgodzić się ze stanowiskiem, że na skutek postawy strony pozwanej (...) S.A. w W. powódka mogła nabrać przekonania, co do legitymacji biernej (...) S.A. w W..

Nie budzi wątpliwości, iż to rzeczą powoda jest prawidłowe określenie strony pozwanej, co również od niego wymagało zatem podjęcia działań ku temu celowych i koniecznych, a takowych w istocie zabrakło w przedmiotowej sprawie. Sama powódka – mimo, iż reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika – nie podjęła najmniejszych czynności weryfikacyjnych, co do ubezpieczyciela. W okolicznościach niniejszej sprawy pozwanie (...) S.A. w W. mogło być poczytywane wyłącznie za niedochowanie przez powódkę należytej staranności w zakresie określenia strony pozwanej. Powódka kierując ze wsparciem pełnomocnika - pozew załączyła do niego szereg dokumentów, w tym między innymi deklaracje przystąpienia do umowy ubezpieczenia przez G. W., z których jednoznacznie wynika, iż dotyczą przystąpienia do ubezpieczenia w (...) S.A., bowiem jest to w widoczny sposób wyartykułowane na każdej deklaracji. Co więcej każda korespondencja z (...) o ile w istocie opatrzona była w nagłówku logo (...), o tyle rozpoczynała się od słów „w imieniu (...) S.A.”, lub też w swej treści stanowiła o braku odpowiedzialności (...) S.A., co więcej dane tego właśnie podmiotu umieszczone były w stopce. Nie bez znaczenia pozostaje i fakt, że powódka dokonywała zgłoszenia szkody w ramach zarówno ubezpieczenia głównego i na rzecz matki w ramach szeregu ubezpieczeń dodatkowych (nie tylko tego którego dotyczy niniejszej postępowanie), gdzie prowadzona była korespondencja z (...) S.A. w W.. Nie sposób zatem wywieść, iż powódka miała trudności z ustaleniem, który podmiot odpowiedzialny jest z tytułu umowy ubezpieczenia. Nie było zatem podstaw do przyjęcia, iż jej pomyłka w tym względzie była usprawiedliwiona w jakikolwiek sposób, bowiem wynikała wyłącznie z braku analizy ze swojej strony choćby dokumentów na które sama powoływała się w sprawie. Co za tym idzie Sąd Okręgowy podzielając stanowisko strony żalącej, na podstawie art. 386§1 k.p.c. w zw. z art. 397§2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w punkcie V wyroku, zasądzając od powódki na rzecz (...) S.A. w W. zgodnie z art. 98 k.p.c. kwotę 197 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego 180 zł zgodnie z § 6 pkt 2 w zw. z §4 ust 2 rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości z 22 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (pkt I sentencji).

Konsekwencją uwzględniania zażalenia, Sąd Okręgowy zasądził od powódki na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 150 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego na podstawie art. 98 k.p.c. , na które złożyły się opłata od zażalenia 30 zło oraz koszty zastępstwa procesowego 120 zł zgodnie z §2 pkt 1 w zw. z §10 ust 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym na datę wniesienia zażalenia (pkt IV sentencji).