Sygn. akt II K 658/18
Dnia 17 października 2018 r.
Sąd Rejonowy w Wołominie w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: SSR Mariusz Matusik
Protokolant: Rafał Kawałowski
W obecności oskarżyciela publicznego: Magdaleny Powierży
po rozpoznaniu w dniu 17 października 2018 r.
sprawy M. F. , urodz. (...) w Z.,
syna W. i J. z d. B.,
oskarżonego to, że:
w okresie czasu od 13 stycznia 2015 roku do dnia 23 grudnia 2015 roku w W. woj. (...) uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego wobec syna C. P. określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w W. III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 27 lutego 1998 roku, sygn. akt III RC 551/97, wyrokiem Sądu Rejonowego w W. III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 22 grudnia 1998 roku, sygn. akt III RC 476/98 i wyrokiem Sądu Rejonowego w W. III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 25 września 2003 roku, sygn. akt III RC 263/03, przez co naraził go na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stano równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych,
tj. o czyn z art. 209 § 1a k.k.
orzeka
I. Oskarżonego M. F. w ramach zarzuconego mu czynu uznaje za winnego tego, że w okresie od dnia 14 maja 2015 roku do dnia 23 grudnia 2015 roku w W., w województwie (...), uporczywie uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego wobec swojego syna C. P. określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w W. z dnia 25 września 2003 roku wydanego w sprawie o sygn. akt III RC 263/03, narażając go na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 miesięcznych świadczeń okresowych, i za tak opisany wypełniający dyspozycję art. 209 § 1a k.k. na tej podstawie skazuje go i wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;
II. Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych.
Sygn. akt II K 658/18
Wobec treści aktualnie obowiązującego przepisu art. 424 § 3 k.p.k., Sąd ograniczył zakres niniejszego uzasadnienia do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku oraz do rozstrzygnięcia o karze.
M. F. został oskarżony o to, że w okresie czasu od 13 stycznia 2015 roku do dnia 23 grudnia 2015 roku w W. woj. (...) uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego wobec syna C. P. określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w W. III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 27 lutego 1998 roku, sygn. akt III RC 551/97, wyrokiem Sądu Rejonowego w W. III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 22 grudnia 1998 roku, sygn. akt III RC 476/98 i wyrokiem Sądu Rejonowego w W. III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 25 września 2003 roku, sygn. akt III RC 263/03, przez co naraził go na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stano równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, tj. o czyn z art. 209 § 1a k.k.
Na rozprawie w dniu 17 października 2018 r. oskarżony przyznał się do popełnienia zarzuconego mu przestępstwa oraz wyraził wolę dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej. Złożył w trybie art. 387 § 1 k.p.k. wniosek o uznanie go za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, przy założeniu zmiany opisu czynu i wymierzenie mu kary 1 roku pozbawienia wolności.
Obecni na rozprawie Prokurator oraz oskarżyciel posiłkowy nie sprzeciwili się uwzględnieniu wniosku oskarżonego.
Przed wydaniem postanowienia w przedmiocie wniosku oskarżony został pouczony o konsekwencjach wydania wyroku w trybie art. 387 § 1 k.p.k., w tym o treści art. 447 § 5 k.p.k.
Zgodnie z art. 399 § 1 k.p.k. oskarżony został również uprzedzony przez Sąd o zmianie opisu czynu poprzez eliminację miesięcy od 13 stycznia do 13 maja 2015 roku i uzupełnienie o znamię uporczywości.
Po dokonaniu analizy całokształtu okoliczności niniejszej sprawy oraz zebranych w toku postępowania przygotowawczego dowodów Sąd uznał, że zarówno wina oskarżonego jak też okoliczności popełnienia zarzuconego mu czynu nie budzą wątpliwości. Przekonują o tym przede wszystkim wyjaśnienia oskarżonego złożone w toku dochodzenia podczas których przyznał, że kiedy jeszcze pracował, to komornik ściągał należności na cele alimentacyjne, jednakże nie płacił zobowiązania alimentacyjnego w czasie kiedy nie pracował. Również podczas rozprawy głównej w dniu 17 października 2018 roku oskarżony przyznał się do popełnienia zarzuconego mu czynu i podniósł, że od wyjazdu do Niemiec tj. od lipca 2015 roku do lutego 2018 roku nie wysyłał żadnych pieniędzy do Polski na poczet zaległości alimentacyjnych oraz bieżących alimentów. Oskarżony przyznał również, że nigdy nie kontaktował się ze swoim synem oraz ani razu nie widział się z nim. Wyjaśnieniom oskarżonego Sąd w pełni dal wiarę, albowiem są one całkowicie zbieżne z zeznaniami pokrzywdzonego C. P. oraz świadków M. P. (2) i K. P. złożonymi w toku powstępowania przygotowawczego, które sąd w całości uznał, podejmując decyzję w trybie art. 387 § 5 k.p.k.
Właśnie ze względu na taką postawę oskarżonego, który przyznał się do popełnienia zarzuconego mu przestępstwa Sąd uznał, że cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nie przeprowadzenia rozprawy, ponieważ oskarżony zrozumiał już naganność swojego postępowania i wyraził wolę poniesienia odpowiedzialności za przestępstwo, którego się dopuścił.
Zgodnie z treścią art. 209 § 1a k.k. odpowiedzialności karnej za przestępstwo opisane w tym przepisie podlega ten, kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, i jednocześnie naraża osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Znamiona tego przestępstwa nie różnią się w sposób zasadniczy od znamion przestępstwa opisanego w art. 209 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją, która weszła w życie w dniu 31 maja 2017 r. Tożsame jest również zagrożenie karą za ten typ przestępstwa. Mając powyższe na względzie Sąd uznał, iż stan prawny obowiązujący w dacie popełnienia przypisanego oskarżonemu czynu nie był dla niego względniejszy i wobec powyższego zgodnie z treścią art. 4 § 1 k.k. zastosował w niniejszym wyroku przepisy aktualnie obowiązujące.
W okolicznościach niniejszej sprawy ponad wszelką wątpliwość ustalone zostało, że M. F. nie wykonywał ciążącego na nim z mocy wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 25 września 2003 r. (sygn. akt III RC 263/03) obowiązku alimentacyjnego względem swojego syna C. P. ponadto zaś, że zachowanie oskarżonego należy traktować jako uporczywe uchylanie się od wykonywania tego obowiązku o ten właśnie element opisu czynu Sąd zmienił treść zarzutu. Sąd zmienił także opis czynu poprzez eliminację miesięcy od 13 stycznia 2015 r. do 13 maja 2015 r. We wskazanym wyżej okresie co miesiąc na koncie komornika odnotowane zostały wpłaty tytułem wykonywania przez M. F. zobowiązania alimentacyjnego względem syna C. P..
W pojęciu „uchyla się” zawarty jest negatywny stosunek psychiczny osoby zobowiązanej do świadczenia, sprawiający, że nie dopełnia ona nałożonego na nią obowiązku, mimo że ma obiektywną możliwość jego wykonania. Innymi słowy sprawca obowiązku nie wypełnia, bo go wypełnić nie chce lub lekceważy ten obowiązek. Zdaniem Sądu o ile w okresie od dnia 13 stycznia 2015 r. do 13 maja 2015 r. oskarżony wykonywał obowiązek alimentacyjny wobec swojego syna C. P., to winien obowiązek ten wykonywać nadal. Szczególnie, że oskarżony sam przyznał w swoich wyjaśnieniach, iż w lipcu 2015 r. wyjechał do Niemiec, aby tam pracować. Zatem jeśli oskarżony uzyskiwał dochody, winien on wywiązywać się z ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie swojego syna. Nie może być przecież tak, że obowiązek łożenia na utrzymanie dziecka aktualizuje się dopiero po zaspokojeniu potrzeb rodzica. Potrzeby członków każdej rodziny zaspakajane powinny być w sposób równomierny, odpowiedni do ich wagi dla życia, zdrowia, wychowania i rozwoju każdego z członków rodziny. Tymczasem oskarżony w okresie od dnia 14 maja 2015 r. do dnia 23 grudnia 2015 r. nie dokonał żadnej wpłaty do komornika. Nie przekazał też bezpośrednio synowi żadnych pieniędzy. Należy zauważyć, że oskarżony nadto ani razu nie kontaktował się z synem, nie interesował się nim, nie uczestniczył w jego wychowaniu. Takie zachowanie oskarżonego świadczy zdaniem Sądu o jego złej woli i umyślności w uchylaniu się od łożenia bieżących alimentów.
Nie budzi również wątpliwości, iż w wyniku uchylania się przez oskarżonego od nałożonego na niego obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej, jego dziecka, zostało ono narażone na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Przypomnieć też należy, że skutkiem przestępstwa niealimentacji pozostaje nie tyle niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (co w niniejszej sprawie wystąpiło) lecz już samo narażenie na niemożność ich zaspokojenia. Przyjęcie poglądu, jakoby "narażenie na niemożność" w rozumieniu art. 209 § 1 k.k. winno być rozumiane jako bezpośrednie doprowadzenie (czyli zaistnienie skutku), doprowadziłoby do nadmiernej i sprzecznej z celem kryminalizacyjnym tego przestępstwa depenalizacji zachowań niealimentacyjnych, do sytuacji, w których skutek taki już następuje. Celem zaś tej normy prawa karnego materialnego jest penalizacja już takich zachowań, które doprowadzają do samej sytuacji możliwego zaistnienia skutku w postaci braku możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych wskutek uporczywego uchylania się od obowiązku alimentacyjnego ( vide: Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2014 r. III KK 388/14, KZS 2015/4/26).
Uwzględniając wniosek o wydanie w stosunku do oskarżonego wyroku skazującego Sąd uznał, iż zawnioskowany wymiar kary stanowi adekwatną reakcję karną za popełnione występki i czyni zadość dyrektywom wymiaru kary opisanym w art. 53 k.k.
Uznając, że wina oskarżonego nie budzi żadnych wątpliwości Sąd uwzględnił wniosek oskarżonego w całości i wymierzył mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności. Sąd uznał tę karę jako najbardziej współmierną do winy oskarżonego, wagi czynu i do jego społecznej szkodliwości.
Kierując się wskazówkami określonymi w art. 115 § 2 k.k. Sąd miał na uwadze, iż M. F. popełnił przypisany mu czyn przeciwko obowiązkowi opieki umyślnie i w zamiarze bezpośrednim oraz w złej woli objawiającej się w braku dążenia do uczestniczenia w życiu swojego dziecka, zarówno materialnie, jak i osobiście. Wskazać należy, że instytucja rodziny, jako jedno z najważniejszych dóbr prawem chronionych, znajduje się pod ochroną i opieką państwa, co zostało wyrażone wprost w art. 18 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Oskarżony jest osobą dorosłą, zdającą sobie sprawę jakie skutki może nieść podobne zachowanie, w tym skutki prawnokarne, gdyż był już wcześniej karany za czyn z art. 209 § 1 k.k. Mimo tego swoim zachowaniem ponownie wystąpił przeciwko prawu do godnych warunków egzystencji własnego syna. Wobec tego Sąd ocenił stopień społecznej szkodliwości czynu jako znaczny oraz do okoliczności obciążających zaliczył fakt uprzedniej, wielokrotnej karalności, w tym także za przestępstwo niealimentacji. Sąd miał również na względzie brak dobrej woli oskarżonego w minimalnym choć zapewnieniu swemu synowi wsparcia i opieki w jego życiu. Jednocześnie w przekonaniu Sądu omówione powyżej okoliczności obciążające oskarżonego, w tym przede wszystkim jego lekceważący stosunek zarówno do przestrzegania norm prawnych, jak i wydanych wobec niego orzeczeń sądowych, powodują, że wymierzonej kary 1 roku pozbawienia wolności nie sposób uznać za nadmiernie surową. Zauważyć bowiem należy, że za czyn z art. 209 § 1a k.k. grozi kara do 2 lat pozbawienia wolności. Sąd uznał dodatkowo, że prognoza kryminologiczna oskarżonego jest jednoznacznie negatywna, co należało podnieść mimo braku formalnych możliwości zastosowania warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności w tej sprawie z uwagi na uprzednią karalność oskarżonego.
Jako okoliczność łagodzącą Sąd uwzględnił fakt, iż oskarżony na rozprawie przyznał się do winy, nie kwestionował swojej odpowiedzialności oraz wyraził wolę dobrowolnego poddania się karze.
Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd postanowił zwolnić oskarżonego w całości od zapłaty kosztów sądowych, którymi obciążył Skarb Państwa uznając, że za taką decyzją przemawiają względy słuszności. Biorąc pod uwagę, że oskarżony zalega zarówno z bieżącymi alimentami na rzecz syna, jak i ze zwrotem świadczeń na rzecz funduszu alimentacyjnego, Sąd doszedł do przekonania, że zasądzanie od niego kosztów postępowania, choćby w części, jest bezcelowe, albowiem będzie miał realne trudności z wykonaniem orzeczenia w tym zakresie.
W tym stanie rzeczy należało orzec, jak w części dyspozytywnej wyroku.