UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 28 sierpnia 2018r., w sprawie
o sygn.. akt II K 50/18 M. K. został uznany za winnego tego, że w okresie od lutego 2016 roku do listopada 2016 roku w S. na ul. (...) działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z M. P., z dwoma innymi osobami oraz z T. G. (w okresie od lutego 2016 roku do 20 kwietnia 2016 roku) prowadzili uprawę konopi innych niż włókniste mogącą dostarczyć ich znaczną ilość, z których wytworzyli wbrew przepisom ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, znaczną ilość środków odurzających w postaci suszu konopi innych niż włókniste i pozyskali
z uprawianych roślin susz o łącznej masie co najmniej 4400 gram, czym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 63 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. 12 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie
53 ust.2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzono mu karę
3 lat pozbawienia wolności oraz grzywnę w wysokości 200 stawek dziennych przyjmując, iż wysokość jednej stawki dziennej wynosi 100 zł.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet wymierzonej kary pozbawienia wolności Sąd zaliczył

M. K. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w okresie od
7 kwietnia 2017 roku do 10 kwietnia 2017 roku, przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie jest równoważny jednemu dniowi kary pozbawienia wolności.

Na mocy art. 70 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzeczono przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych.

M. K. został również obciążony kwotą 4.400 zł tytułem opłaty oraz kwotą 4 046,40 zł tytułem zwrotu poniesionych wydatków związanych z rozpoznaniem jego sprawy.

Z wyrokiem nie zgodził się obrońca oskarżonego M. K. zaskarżając go w całości na korzyść swojego klienta. We wniesionym środku odwoławczym skarżący zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania a to art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., mającą istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, wyrażającą się:

- faktycznym zaniechaniem przedstawienia przez Sąd, w części wstępnej uzasadnienia wyroku, ustalonego przez siebie stanu faktycznego, w tym szczegółów dotyczących rzekomej współpracy oskarżonego z współoskarżonymi G. i P.,

- zaniechaniem wskazania przez Sąd Okręgowy powodów, dla których nie uznał za wiarygodne dowodów świadczących na korzyść M. K., poza wskazaniem, iż M. P. nie miał powodów, aby pomawiać oskarżonego,

- lakonicznością uzasadnienia zaskarżonego wyroku, która w znacznej mierze utrudnia przeprowadzenie kontroli odwoławczej oraz polemikę z przyjętymi przez Sąd ustaleniami,

2. obrazę przepisu prawa procesowego, a to art. 201 k.p.k. i z art. 170 § 1 pkt. 5 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k., mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a wyrażającą się w oparciu wyroku na niejasnej, niepełnej oraz wewnętrznie sprzecznej opinii biegłego z zakresu badania środków narkotycznych, w wyniku niezasadnego oddalenia wniosku obrony o dopuszczenie opinii uzupełniającej, co skutkowało poczynieniem nieprawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie ilości środków odurzających w postaci konopi innych nie włókniste, które miały być przedmiotem uprawy umiejscowionej na poddaszu domu oskarżonego P. oraz uniemożliwieniem obronie zadania biegłemu pytań zmierzających do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy, co skutkowało naruszeniem prawa do obrony oskarżonego,

3. obrazę przepisów prawa procesowego, mającą istotny wpływ na treść wyroku, a to art. art. 366 k.p.k. w zw. 193 k.p.k., poprzez zaniechanie dopuszczenia przez Sąd z urzędu opinii biegłego z zakresu badania środków narkotycznych:

- na okoliczność ustalenia - na podstawie znajdującej się w aktach sprawy dokumentacji fotograficznej, a także protokołów oględzin, przeszukania, a także ewentualnie posiadanych próbek, oraz w oparciu o posiadaną wiedzę specjalistyczną dotyczącą okresu wzrostu rośliny
i orientacyjnej ilości marihuany, jaką można wytworzyć z jednej rośliny - ilości marihuany, która miała zostać wytworzona przez oskarżonych, a także uwzględniając różnice pomiędzy zabezpieczonymi roślinami uwidocznionymi na znajdujących się w aktach fotografiach oraz płytach CD, wskazanie jaka ilość marihuany może zostać wytworzona z poszczególnych krzaków oraz zabezpieczonego suszu;

- czy zabezpieczony susz (zatrzymany przez funkcjonariuszy policji w domu M. P. i opisany w jego wyjaśnieniach, pochodził z uwidocznionej na płytach CD uprawy,

- określenie wieku poszczególnych roślin ( zabezpieczone resztki uprawy oraz zabezpieczony susz) i czasu, jaki zdaniem biegłego, upłynął od zakończenia zbiorów, względnie ich ponowienia,

- czy zabezpieczony susz pochodził z uprawianych i zabezpieczonych roślin,

- czy możliwym jest, uwzględniając czas i proces dojrzewania oraz wegetacji zabezpieczonych resztek uprawy, aby zbiory nastąpiły w sierpniu i listopadzie 2016 roku - zgodnie z twierdzeniami M. P., co skutkowało poczynieniem niepełnych oraz błędnych ustaleń faktycznych w zakresie karnoprawnej odpowiedzialności oskarżonego M. K.,

4. obrazę przepisów prawa procesowego, a to art. 7 i 410 k.p.k., mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a wyrażającą się dokonaniem dowolnej oceny dowodów, nieopartej
o całokształt ujawnionego w toku rozprawy materiału dowodowego, sprzecznej z logiką, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a to w szczególności poprzez:

oparcie wyroku jedynie na części ujawnionego materiału dowodowego,

- zaniechanie rozważenia okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego M. K., wynikających z przeprowadzonych na rozprawie dowodów - w szczególności wyjaśnień samego oskarżonego, jak również wyjaśnień oskarżonego T. G. oraz zeznań świadka Ł. K., a także protokołu przeszukania domu oskarżonego P., gdzie nie ujawniono jakichkolwiek śladów, które potwierdzałyby obecność oskarżonego K. w w/w pomieszczeniu,

- niezasadne przyznanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom M. P., pomimo iż posiadał on oczywisty interes prawny w złożeniu obciążających oskarżonego depozycji,
a ponadto zmienności złożonych przez w/w wyjaśnień, jak również miejscowej sprzeczności
z zasadami logicznego rozumowania,

co skutkowało niezasadnym uznaniem, iż oskarżony M. K., swoim zachowaniem zrealizował znamiona zarzucanego mu czynu,

5. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, mający istotny wpływ na jego treść, wyrażający się mylnym uznaniem, iż zebrane w sprawie dowody i dokonane na tej podstawie ustalenia wskazują jednoznacznie na fakt popełnienia przez oskarżonego zarzuconego mu czynu, jakkolwiek dowody te oceniane swobodnie,
z zachowaniem dyrektyw wynikających z treści art. 7 k.p.k. prowadzą nieodparcie do wniosku przeciwnego,

6. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na wysnuciu, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy mylnego wniosku o tym, iż dowód
z wyjaśnień M. P., w zakresie w jakim pomówił on oskarżonego M. K. o uczestnictwo w uprawie środków odurzających, stanowi dowód pełnowartościowy, wiarygodny oraz pewny w stopniu uzasadniającym czynienie na jego podstawie ustaleń co do sprawstwa i winy oskarżonego, a w konsekwencji uznanie M. K. za winnego zarzucanego mu czynu i wymierzenie mu kary bezwzględnego pozbawienia wolności, podczas gdy prawidłowa i wszechstronna ocena zgromadzonego materiału dowodowego, w tym nie tylko depozycji M. P., ale i wyjaśnień współoskarżonego T. G. oraz zeznań świadków, przy uwzględnieniu zasad logiki
i doświadczenia życiowego, winny były naprowadzić Sąd na wniosek przeciwny, zgodnie
z którym wyjaśnienia M. P. cechują się zmiennością, niekompletnością, niespójnością, nieszczerością oraz ukierunkowane są jedynie na poprawę własnej sytuacji procesowej i zmniejszenie zakresu własnej odpowiedzialności, wobec czego, są one wyrazem nieudolnej manipulacji i łączenia faktów z nieprawdziwymi twierdzeniami, zmierzających w zamyśle M. P. do przerzucenia na inne osoby odpowiedzialności za popełnione przez niego przestępstwa.

Stawiając takie zarzuty, obrońca wniósł o uniewinnienie M. K. od popełnienia zarzucanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Sąd I instancji zgromadził w sprawie pełny materiał dowodowy nie wymagający poszerzenia, ani też uzupełnienia. Dokonał w zasadzie jego prawidłowej oceny zgodnej
z dyspozycjami art. 7 k.p.k. Jedynym wyjątkiem jest kwestia oceny opinii biegłego sądowego J. W., o czym będzie mowa poniżej.

Zarzuty podnoszone w apelacji obrońcy należało uznać za chybione, poza fragmentem dotyczącym w/w opinii. W tym zakresie, na skutek wniesionego środka odwoławczego, dokonano zmiany zaskarżonego wyroku punkcie 1 w ten sposób, iż przyjęto, że oskarżeni M. P. i M. K. pozyskali z uprawianych roślin susz o łącznej masie co najmniej 348,381 gram.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do najdalej idących zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy M. K., które w ogóle kwestionują udział tego oskarżonego w przestępczym procederze. Jednym z nich jest zarzut obrazy art. 7 k.p.k. Skarżący w swym środku odwoławczym zarzuca, iż Sąd meriti przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, poprzez niezasadne przyznanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom M. P.. Przypomnieć tu wypada, iż zarzut błędu dowolności jest tylko wtedy słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania, przy czym dla swej skuteczności wymaga on od apelującego wykazania, jakich konkretnych uchybień w świetle wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania dopuścił się sąd w dokonanej ocenie materiału dowodowego. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 k.p.k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (tak m.in. postanowienie SN z dnia 18 grudnia 2012r., III KK 298/12). Z taką sytuacją mamy do czynienia na kanwie niniejszej sprawy. Sąd I instancji ujawnił w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, rozważył wszystkie okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść poszczególnych oskarżonych oraz ocenił dowody zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, czemu dał wyraz w pisemnym uzasadnieniu wyroku. Zasada swobodnej oceny dowodów nie daje podstaw do apriorycznego preferowania lub dyskwalifikowania jednych dowodów na rzecz drugich, zarówno według klucza najkorzystniejszego dla oskarżyciela lub oskarżonych. O wartości procesowej dowodu przesądza wyłącznie jego treść w aspekcie jego wewnętrznej spójności, jak i w konfrontacji
z treścią innych dowodów. Jednocześnie zasada swobodnej oceny dowodów nie wyklucza oparcia wyroku na dowodzie z obciążających wyjaśnień współsprawcy. Co więcej można przyznać wiarygodność jedynie części depozycji danego osobowego źródła dowodowego
i dyskwalifikacji pozostałego zakresu jego wypowiedzi. Podkreślić należy, iż w pełni należy zgodzić się z Sądem meriti, iż wyjaśnienia M. P. zasługują na wiarę. Wyjaśnienia te potwierdzone zostały zarówno opiniami biegłych, ale też po części wyjaśnieniami T. G.. Niezmiernie istotnym jest, iż oskarżony ten bez cienia wątpliwości wskazał na okazanych mu zdjęciach M. K.. W swych wyjaśnieniach opisywał (wbrew twierdzeniem obrony) szczegółowo, jakie czynności M. K.wykonywał. Warto również zauważyć, iż od samego początku M. P. opisując tego oskarżonego i jego rolę w przestępczych działaniach posługiwał się jego imieniem, co przy niezbyt dużej jego popularności jest dodatkowym elementem wskazującym na prawidłowość ustaleń faktycznych.

Nie ma również racji obrońca stawiając zarzuty obrazy art. 410 k.p.k. Z naruszeniem art.
410 k.p.k. mamy do czynienia jedynie wówczas, gdy sąd opiera swoje orzeczenie na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej, bądź tylko na części materiału ujawnionego
i jego rozstrzygnięcie nie jest wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności.
W żadnej mierze natomiast dokonanie oceny dowodów i oparcie się na określonych z nich, przy jednoczesnym odmówieniu wiary dowodom przeciwnym nie stanowi naruszenia dyspozycji art. 410 k.p.k. (tak m.in. postan. SN z 16 stycznia 2018r., sygn.. akt V KK 491/17. Nie stanowi natomiast naruszenia przepisu art. 410 k.p.k. dokonanie oceny materiału dowodowego przeprowadzonego lub ujawnionego na rozprawie w sposób odmienny od subiektywnych oczekiwań stron procesowych. Do takiego naruszenia doszłoby tylko wtedy, gdyby sąd I instancji wydając wyrok oparł się jedynie na części materiału dowodowego bądź ustalenia poczyniłby na podstawie dowodów, które nie zostały przeprowadzone na rozprawie głównej. Jednakże przepisu art. 410 k.p.k. nie można rozumieć w ten sposób, że każdy
z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Nie można zarzucać, że niektóre dowody nie stanowiły podstawy ustaleń faktycznych jeśli sąd je rozważył i odrzucił na płaszczyźnie art. 7 k.p.k. jako niewiarygodne. W niniejszej sprawie Sąd meriti ocenił całość materiału dowodowego. Odniósł się do wszystkich zgromadzonych dowodów. Wyraźnie wskazał dlaczego oparł się na określonych dowodach (przede wszystkim na wyjaśnieniach M. P.) dając im wiarę, a nie oparł się na innych, gdyż odmówi im waloru wiarygodności. Odnosi się to m.in. do wyjaśnień oskarżonych M. K. czy T. G. (w przeważającej ich części).

Trafna ocena materiału dowodowego skutkowała prawidłowymi ustaleniami faktycznymi. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, jaki został odniesiony, może zostać uznany za trafnie podniesiony, wtedy i tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że w istocie popełniony błąd wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego, bądź też
z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Błąd ten determinuje natomiast nieznajomość określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7 k.p.k.), zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonywającym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, bądź oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych. Z takimi sytuacjami nie mieliśmy do czynienia na kanwie niniejszej sprawy. Skarżący, nie wykazał nieprawidłowości
w rozumowaniu sądu w zakresie istotnych ustaleń. Zarzut ten nie może się natomiast sprowadzać tylko do zakwestionowania stanowiska sądu czy do polemiki z jego ustaleniami. Jak wielokrotnie podnoszono w orzecznictwie możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu odmiennego poglądu nie wystarcza, by dokonanie ich uznać za istotny błąd ustaleń, jeśli nie wykaże się przy tym, iż rozumowanie przeprowadzone przez sąd orzekający sprzeczne jest
z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego (tak m.in. wyrok SA w Krakowie z dnia
9 marca 2016r., II AKa 271/15, wyrok SA w Lublinie z dnia 4 lutego 2016r., II AKa 2/16, wyrok SA we Wrocławiu z dnia 9 marca 2016r., II AKa 41/16).

Po części tylko należało się zgodzić z zarzutami obrony odnoszącymi się do kwestionowania opinii biegłego z zakresu badania środków narkotycznych J. W.. Opinia ta jest bowiem niezmiernie lakoniczna, a jej wnioski, iż z tego typu uprawy można było uzyskać susz konopi innych niż włókniste o łącznej masie co najmniej 4400 gram, mają charakter hipotetyczny. Ustalenia Sądu muszą mieć natomiast charakter pewny. Dlatego też Sąd Apelacyjny zmienił wyrok w punkcie 1 przyjmując, że oskarżeni pozyskali z uprawianych roślin susz o łącznej masie co najmniej 348,381 gram. Sąd opar się w tym zakresie na pełnej, kompletnej i logicznie spójnej opinii biegłego z Komendy Wojewódzkiej Policji w K. A. J., którą to zresztą opinię Sąd I instancji uznał za w pełni wiarygodną.

W tej sytuacji zarzuty obrazy art. 201 k.p.k., czy też obrazy art. 366 k.p.k. w zw. z art.
193 k.p.k. uznać należy za chybione.

Wbrew zarzutom również uzasadnienie wyroku spełnia wymogi, o jakich mowa w art.
424 k.p.k. Sąd meriti wskazał bowiem zarówno ustalony stan faktyczny, jak też pisemne motywy zawierają wyraźne wskazanie co do powodów dania wiary poszczególnym dowodom i odmówienia tej wiarygodności innym.

Należy przy tym dodatkowo zauważyć, iż wielokrotnie podnoszono w orzecznictwie, iż obraza art. 424 k.p.k., poza przypadkami logicznej sprzeczności między wyrokiem
a uzasadnieniem, nie może wpływać na treść wyroku, gdyż wyrok zapada wcześniej,
a uzasadnienie sporządzane jest później. (postan. SN z dnia 21 września 2017r.,
IV KK 130/17, wyrok s.apel w Katowicach z dnia 26 maja 2017r., II AKa 121/17, wyrok s.apel. w Szczecinie z dnia 23 marca 2017r., II AKa 2/17). Ustawodawca zresztą, wprowadził
art. 455 a k.p.k. zgodnie z którym nie można uchylić wyroku z tego powodu, ze jego uzasadnienie nie spełnia wymogów z art. 424 k.p.k.

Mimo dokonania korekty wyroku, poprzez obniżenie łącznej masy pozyskane suszu konopi innych niż włókniste do 348,381 gram nie miało to wpływu na wymiar kary orzeczonej wobec oskarżonego M. K.. Oskarżonemu wymierzona została bowiem minimalna przewidziana przepisami kara pozbawienia wolności, a mianowicie kara 3 lat. Zgodzić się również należy, z Sądem meriti, iż kara grzywny, aczkolwiek dotkliwa, to musi być uznana za sprawiedliwą. M. K. podjął bowiem przestępczą działalność, celem dodatkowego, łatwego wzbogacenia się (mimo, że prowadził legalną działalność gospodarczą). Uprawa marihuany była profesjonalnie zorganizowana, a wkład oskarżonego w stosunkowo znaczny.

Dlatego też zaskarżony wyrok, jako prawidłowy został utrzymany w moc (poza wyżej opisaną zmianą).

SSA Michał Marzec SSA Wiesław Kosowski SSO del. Wojciech Paluch

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE