Sygn. akt III RC 153/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2019 roku

Sąd Rejonowy w Łowiczu w Wydziale III Rodzinnym i Nieletnich

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Honorata Wójcik

Protokolant: st.sekr.sąd. Elżbieta Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 stycznia 2019 roku

sprawy z powództwa F. Ż. i P. Ż.

reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową M. G.

przeciwko T. Ż.

o podwyższenie alimentów

1.  podwyższa alimenty płatne od T. Ż. na rzecz jego małoletnich dzieci: F. Ż., ur. (...) i P. Ż., ur.(...) ustalone ostatnio w pkt. 3 wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 12. 02.2016 roku w sprawie sygn. akt I C 1382/15 z kwot po 250 (dwieście pięćdziesiąt) złotych miesięcznie do kwot po 370 (trzysta siedemdziesiąt) złotych miesięcznie na rzecz każdego z nich, płatne z góry do dnia 15-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki dzieci M. G. poczynając od dnia 17 października 2018 roku,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,

4.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności,

5.  przyznaje wynagrodzenie adw. M. P. za reprezentację z urzędu pozwanego T. Ż. w kwocie 73,80 (siedemdziesiąt trzy złote osiemdziesiąt groszy) z VAT i należność tę nakazuje wypłacić z rachunku Skarbu Państwa Sąd Rejonowy w Łowiczu.

Sygn. akt III RC 104/12

UZASADNIENIE

Małoletni powodowie F. Ż. i P. Ż., reprezentowani przez przedstawicielkę ustawową M. G., w pozwie z dnia 25 września 2018 roku wnieśli o podwyższenie alimentów od pozwanego T. Ż. z kwot po 250 zł miesięcznie do kwot po 700 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich. W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że alimenty od pozwanego na rzecz powodów w dotychczasowych kwotach zostały zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 12 lutego 2016 roku, a od tego czasu wzrosły potrzeby powodów. Od tego czasu nastąpiły istotne zmiany w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich P. Ż. i F. Ż., którzy rozpoczęli już edukację szkolną. Przedstawicielka ustawowa nie pracuje z uwagi na to, że wychowuje trzecie – najmłodsze dziecko. Jej konkubent także nie pracuje z uwagi na astmę. Rodzina utrzymuje się z zasiłków z pomocy społecznej.

(pozew – k. 2, 3)

W odpowiedni na pozew z dnia 21 listopada 2018 roku T. Ż. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zwolnienie z kosztów postępowania w całości i przyznanie adwokata z urzędu. Zakwestionował wysokość wydatków ponoszonych przez przedstawicielkę ustawową w zakresie kosztów energii elektrycznej i wody określonych na kwotę 550 zł, wyżywienie i chemię 1800 zł, zasadność zakupu lodówki i pralki, jako kosztów utrzymania małoletnich powodów. Wskazała, że ponosi dodatkowo koszty utrzymania małoletnich powodów poza alimentami: kupuje leki, ubrania, zeszyty, wyżywienie w ciągu dwóch weekendów w miesiącu oraz w 6 tygodni w wakacje i tydzień po świętach Bożego Narodzenia.

(odpowiedź na pozew – k. 19 – 24)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

P. Ż. i F. Ż. są dziećmi M. G. oraz T. Ż.. M. G. i T. Ż. są po rozwodzie, nie mieszkają razem.

(okoliczność bezsporna)

Wyrokiem z dnia 12 lutego 2016 roku, wydanym w sprawie I C 1382/15 Sąd Okręgowy w Łodzi I Wydział Cywilny utrzymał w niezmienionej wysokości alimenty płatne od T. Ż. na rzecz jego małoletnich dzieci P. Ż. i F. Ż. z kwot po 250 złotych miesięcznie, płatne z góry do dnia 15-tego każdego miesiąca do rąk matki M. Ż. a ustalone ugoda zawarta przed Sądem Rejonowym w Łowiczu w dniu 30 września 2013 roku, w sprawie sygn. akt III RC 146/13.

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia I C 1382/15 – k. 30-31 z załączonych akt I C 1382/15, ugoda z dnia 30.09.2013 r. w sprawie III RC 146/13 – k. 10 z załączonych akt III RC 146/13)

Kiedy Sąd ostatnio ustalał wysokość alimentów P. Ż. miała 6 lat i chodziła do zerówki. F. Ż. miał 5 lat i chodził do przedszkola. Dzieci były zdrowe, nie chorowały. Przedstawicielka ustawowa wraz z dziećmi mieszkała u swoich rodziców w miejscowości K.. M. Ż. miała 25 lat, wykształcenie zasadnicze zawodowe o kierunku kucharz. Nie pracowała z uwagi na sprawowanie opieki nad najmłodszą córką A.. Utrzymywała się wraz z dziećmi z alimentów oraz świadczeń z pomocy społecznej w wysokości około 900 zł.

T. Ż. miał 28 lata, z zawodu był mechanikiem samochodowym, miał wykształcenie zasadnicze zawodowe. Pracował na ½ etatu w firmie elektrycznej, jako elektryk i zarabiał 500 - 600 złotych netto. Mieszkał w P., w odległości około 13 km od małoletnich powodów. Miał zaległości alimentacyjne w wysokości 3.200 zł.

(dowód: dokumenty z załączonych akt Sądu Okręgowego w Łodzi o sygn. I C 1382/15 )

Obecnie P. Ż. chodzi do klasy IV szkoły podstawowej, a F. Ż. do klasy II szkoły podstawowej. Na koszty utrzymania małoletnich powodów składają się następujące kwoty: 250 zł – wyżywienie, 50 zł – potrzeby szkolne, 50 zł – środki czystości, 50 zł – leki, 200 zł – koszty utrzymania mieszkania oraz media, 100 zł – odzież i obuwie oraz 30 zł - doładowanie telefonu P.. Małoletni powodowie otrzymują w szkole obiady finansowane z pomocy społecznej. Łącznie jest to kwota ponad 750 zł miesięcznie na każdego z małoletnich powodów.

Do utrzymania powodów pozwany dokłada dobrowolnie kwoty 200 – 300 miesięcznie, a w szczególności na wyżywienie, kiedy dzieci spędzają u niego czas, zeszyty, wycieczki szkolne, ubrania.

(dowód: zeznania M. G. e-protokół (...):03:09 – k. 83v , zaświadczenia z PUP – k. 5, 6; F. Vat i rachunki – k. 56-82; zaświadczenie z MOPS – k. 7 )


M. G. ma obecnie 28 lat, jest z zawodu kucharzem. Nadal nie pracuje, jest osoba bezrobotną. Zajmuje się opieką nad najmłodszą córką A., która od września 2019 roku będzie chodziła do przedszkola. Poza małoletnimi powodami ma na utrzymaniu 3-letnią A. ze związku konkubenckiego z K. R.. (...) M. G. jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku od dnia 29 sierpnia 2018 r. Sam zwolnił się z pracy. Podejmował prace dorywcze, zarabiał około 500 – 700 zł miesięcznie. Jako pięcioosobowa rodzina wynajmują mieszkanie, którego koszty utrzymania wynoszą około 1.800 zł miesięcznie. Dodatkowo uiszcza 180 zł za dekoder na dwa telewizory oraz Internet. Spłaca pożyczkę w kwocie 249 zł miesięcznie, doładowania do telefonów przedstawicielki ustawowej i jej partnera to kwota 130 zł miesięcznie.

M. G. otrzymuje następujące świadczenia z pomocy społecznej: zasiłek rodzinny – 343 zł, dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej – 95 zł, świadczenie z funduszu alimentacyjnego – 500 zł, świadczenia wychowawcze na troje dzieci – 1500 zł. Łącznie jest to kwota 2.438 zł. We wrześniu 2018 r. otrzymała świadczenie na dobry s. do szkoły na dwoje dzieci – 600 zł.

(dowód: zeznania M. G. e-protokół (...):03:09 – k. 83v , zaświadczenia z PUP – k. 5, 6; F. Vat i rachunki – k. 56-82; zaświadczenie z MOPS – k. 7 )

T. Ż. ma aktualnie 30 lat, jest mechanikiem pojazdów samochodowych z zawodu. Od 6 miesięcy pracuje w nowej firmie, jako elektromonter i zarabia około 1.500 zł netto miesięcznie. Podnosi kwalifikacje w nowym zawodzie. Zdał egzamin elektryków polskich w celu podwyższeniu kwalifikacji. Pomaga rodzicom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego o pow. około 6 ha nastawionego na produkcję roślinną oraz hodowlę drobiu. Osiąga dodatkowy dochód za wyjazdy w delegacji wynoszący miesięcznie 600 zł. Mieszka w domu rodziców, którym nie przekazuje pieniędzy na utrzymanie. Spłaca zaległości alimentacyjne sięgające 16.000 zł. Miesięcznie tytułem egzekucji sądowej ma potrącane z wynagrodzenia 900 zł, a dodatkowo w toku egzekucji sądowej ma zajęte konto bankowe, z którego nie może wypłacać wynagrodzenia. Ponadto na koszty jego utrzymania składają się ponadto: 300 zł – wyżywienie, 30 zł – telefon i Internet, 50 zł – ubrania, 50 zł – art. higieniczne, 100 zł – dojazdy do pracy. Około 250 zł dodatkowo wydaje na potrzeby każdego z dzieci. W utrzymaniu pomagają mu rodzice i siostra. Ostatnio kupował im lek osłonowy przy antybiotykoterapii, buty synowi, dwie bluzki córce, spodnie dla obojga. Płaci naprzemiennie z przedstawicielką ustawową za wycieczki lub przekazuje im kieszonkowe. Utrzymuje powodów podczas kontaktów z nimi. Był na wyjeździe wakacyjnym z dziećmi w W. oraz na basenie.

Podejmował czynności wobec byłego pracodawcy celem wyegzekwowania od byłego pracodawcy alimentów egzekwowanych przez pracodawcę. Pracodawca był karany przez komornika sądowego karami za nieterminowe wpłaty egzekwowanych alimentów.

(dowód: zeznania T. Ż. e-protokół (...):32:45 – k. 84)

Sąd uznał za wiarygodny zebrany w sprawie materiał dowodowy i oparł się na nim, dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Nie budzą wątpliwości Sądu co do wiarygodności dowody z dokumentów, w postaci zaświadczeń o dochodach.

Sąd nie dał wiary zeznaniom przedstawicielki ustawowej powodów co do kosztów, jakie ponosi ona na potrzeby powodów, uznał, że ponad kwotę 700 złotych na każdego nich są one zawyżone, bowiem jej zeznania w tym zakresie są sprzeczne i nie znajdują potwierdzenia w przedstawionych dokumentach. Wskazując swoje dochody przedstawicielka ustawowa podała kwotę 2.400 złotych, co w przeliczeniu na przedstawicielkę ustawową i troje dzieci daje po 800 zł miesięcznie. Sąd uznał, iż dochody w takiej wysokości nie pozwalają jej łożyć jej na utrzymanie powodów po 1400 złotych miesięcznie. Sąd wziął też pod uwagę, że pozwany uczestniczy dobrowolnie w kosztach utrzymania powodów ponad kwotę 700 zł miesięcznie w zakresie 200 – 300 zł. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanego, co do wysokości kosztów, jakie ponosi na utrzymanie dzieci ponad ww. kwotę.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w części, dlatego też Sąd podwyższył alimenty płatne od pozwanego T. Ż. na rzecz jego małoletnich dzieci: P. Ż. i F. Ż. z kwot po 250 złotych miesięcznie do kwot po 350 złotych miesięcznie.

W myśl art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumieć natomiast należy zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Zgodnie bowiem z treścią art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, a wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.).

Zakres potrzeb dziecka, których zaspokajanie jest obowiązkiem rodziców, ustanawia przepis art. 96 k.r.o. W związku z powyższym, rodzice zobowiązani są zapewnić dzieciom, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, zaspokojenie potrzeb w zakresie wyżywienia, odzieży, środków higieny oraz leczenia. Należy podkreślić, iż rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. We wszelkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi
i majątkowymi.

Sąd podziela pogląd, który wyraził Sąd Najwyższy, iż różnica wieku dzieci spowodowana upływem czasu od daty postanowienia określającego wysokość alimentów, sama przez się uzasadnia wzrost potrzeb związanych z uczęszczaniem do szkoły, pobieraniem dodatkowych lekcji itp., co z kolei pociąga za sobą konieczność ponoszenia tych wydatków (por. postanowienie SN z 1.06.1965 r., I CZ 135/64, LEX 5811). W literaturze również podkreśla się, iż z biegiem lat, a zwłaszcza wskutek dorastania dziecka zwiększają się jego potrzeby i tym samym osoby zobowiązane do jego alimentacji powinny zwiększyć swój wysiłek dla zaspokojenia tych potrzeb (T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2005, s. 277).

W sprawie niniejszej nie ulega wątpliwości, iż od czasu ustalenia alimentów na poziomie 250 zł na rzecz P. Ż. i F. Ż. doszło do istotnego zwiększenia potrzeb małoletnich powodów w ciągu 3 lat, jakie upłynęły od kiedy ostatnio Sąd Rejonowy w Łowiczu Wydział III Rodzinny i Nieletnich orzekał o ich wysokości. Małoletni powodowie rozpoczęli edukację szkolną, podczas gdy przed 3 laty chodzili jeszcze do przedszkola. Ponadto wzrosły koszty związane z zapewnieniem potrzeb mieszkaniowych małoletnich powodów. Przedstawicielka ustawowa wraz z powodami nie mieszka już w mieszkaniu rodziców, ale wynajmuje mieszkanie.

Oboje powodowie znajdują się w takim wieku, że ich potrzeby szczególnie szybko rosną. W związku z ich dorastaniem więcej środków, niż było to w lutym 2016 roku, potrzeba na ich wyżywienie, na odzież, buty, które częściej trzeba wymieniać na nowe, większe. Sąd uznał, iż łączny koszt utrzymania małoletnich powodów to około 1.500 zł.

Od 2016 roku sytuacja przedstawicielki ustawowej powodów w zakresie zatrudnienia nie zmieniła się, gdyż nadal jest bezrobotna, zajmuje się bezpośrednią opieką nad najmłodszą córką A., pochodzącą ze związku z obecnym partnerem. Wraz z dziećmi utrzymuje się ze środków z pomocy społecznej oraz świadczeń alimentacyjnych. Zmieniła natomiast wraz z dziećmi miejsce zamieszkania, nie mieszka u swoich rodziców, lecz wynajmuje wraz z partnerem mieszkanie. Czynsz najmu wynosi 600 zł miesięcznie, dodatkowo ponosi opłaty licznikowe w kwocie około 250 zł miesięcznie, a także opłaty za węgiel w kwocie około 200 zł miesięcznie, jak również wysokie opłaty za telewizję, telefony i Internet. Do sierpnia 2018 roku partner M. G. pracował i zarabiał ponad 2.000 zł netto. Od miesiąca pobiera zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 700 zł i pomaga nieodpłatnie bratu przedstawicielki ustawowej w rozbudowie domu.

Sytuacja pozwanego od dnia wyroku Sąd Okręgowego w Łodzi w sprawie I C 1382/15 ostatnio zasądzającego alimenty uległa zmianie. Pozwany zarabia miesięcznie około 2.100 zł netto, jest to o prawie 1.000 złotych netto więcej niż w 2016 roku. Jednocześnie znacznie wzrosły zaległości alimentacyjne pozwanego z kwoty 3.200 złotych do kwoty 16.000 złotych. Jednocześnie powinien mieć świadomość, że pierwszeństwo przed zaległościami alimentacyjnymi, mają jego bieżące zobowiązania alimentacyjne. Pozwany nadal mieszka z rodzicami i nie ponosi kosztów utrzymania mieszkania.

Obowiązek alimentacyjny obciąża oboje rodziców, co do zasady w równych częściach. Jedynie w przypadku małych dzieci obowiązek ten w całości, czy znacznej części może być spełniony w postaci osobistych starań o zapewnienie odpowiedniego wychowania i opieki. Przy ustalaniu wysokości alimentów Sąd miał na względzie to, że małoletni powodowie nie są już małymi dziećmi oraz to, że pozwany utrzymuje systematyczny kontakt z dziećmi. Małoletni powodowie spędzili u niego połowę wakacji w 2018 roku, a ponadto dobrowolnie łoży na ich utrzymanie w zakresie połowy opłat za wycieczki szkolne, ubrania, buty czy zakupu leków.

Uznać należy ponadto, że przedstawicielka ustawowa małoletnich pobiera świadczenia rodzinne na małoletnich powodów w łącznej kwocie 2.400 złotych (na 3 dzieci). M. G. w ocenie sadu ma możliwość podjęcia pracy, choćby na połowę etatu. Zwolnienie się z pracy przez jej partnera nie powinno mieć negatywnego wpływu na możliwości utrzymania małoletnich powodów. Sąd uznał, za nieuzasadnione koszty utrzymania dwóch dekoderów oraz opłat za telefony, telewizję i (...). Zeznania M. G. w tym zakresie były sprzeczne (drugi dekoder potrzebny dla dzieci, innym razem mówiła, że to partner podpisywał umowę). Przedstawicielka ustawowa przedstawiła wydatki na utrzymanie rodziny przekraczające nie znajdujące pokrycia w osiąganych dochodach, zatem albo zataiła częściowo dochody, bądź też zawyżyła koszty utrzymania.

Z uwagi na przedstawione powyżej okoliczności Sąd uznał, że rodzice małoletnich powodów powinni w równych częściach uczestniczyć w ich utrzymaniu. Obowiązek alimentacyjny względem dzieci spoczywa na obojgu rodzicach, zatem w pozostałym zakresie potrzeby małoletnich winna zaspokajać ich przedstawicielka ustawowa, co w konsekwencji powoduje, że wartość środków finansowych przeznaczanych na bieżące utrzymanie powodów nie ogranicza się wyłącznie do kwot zasądzonych od ojca na ich rzecz połowę kosztów utrzymania małoletnich zobowiązana jest pokrywać M. G..

Uwzględniając wszystkie podniesione okoliczności sprawy Sąd stanął na stanowisku, iż zasadnym było uwzględnienie powództwa w części i podwyższenie alimentów zasądzonych na rzecz P. Ż. i F. Ż. z kwoty po 250 zł miesięcznie do kwot po 350 zł miesięcznie na każdego z nich, które to kwoty są płatne do dnia 15-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, do rąk matki dzieci M. G. poczynając od dnia 17 października 2018 roku, który jest dniem zawiśnięcia sporu, czyli doręczenia pozwu pozwanemu.

Sąd nie obciążył pozwanego kosztami procesu – zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 102 k.p.c. - przejmując je na rachunek Skarbu Państwa..

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie, na mocy którego podwyższono alimenty. Rygor natychmiastowej wykonalności jest bowiem nadawany z urzędu bez żadnych ograniczeń
w zakresie rat alimentacyjnych płatnych po dniu wniesienia powództwa do sądu.