UZASADNIENIE

Ł. S. złożył w dniu 16 marca 2018 r. odwołanie od orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS nr (...) z dnia 22 lutego 2018 r. oraz decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 28 lutego 2018 r. znak: (...)odmawiającej mu prawa do renty socjalnej. W uzasadnieniu odwołania Ł. S. wskazał, że nie zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej, która uznała, iż nie jest on całkowicie niezdolny do pracy. Wskazał, że od wielu lat choruje psychicznie i z tego powodu nie może pracować, pozostaje pod opieką lekarzy i był hospitalizowany psychiatrycznie. Oświadczył również, że dokumentację medyczną z leczenia przedłożył w ZUS wraz wnioskiem o rentę. W oparciu o powyższe okoliczności odwołujący wniósł o zbadanie go przez biegłych lekarzy psychiatrów i zmianę orzeczenia ZUS (odwołanie k. 4-5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 marca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy powołał się na treść art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej i wskazał, że skarżoną decyzją odmówił odwołującemu prawa do renty socjalnej z uwagi na orzeczenie Komisji Lekarskiej, która uznała, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy (odpowiedź na odwołanie k. 6 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący się Ł. S. posiada wykształcenie średnie. W czerwcu 2001 roku ukończył trzyletnie Liceum Handlowe dla Dorosłych Zespołu Szkół (...)
im. S. S. w W. w zawodzie technika handlowca. Studiował również
w Akademii Wychowania Fizycznego w W. na Wydziale (...) Fizycznego, kierunek Turystyka i Rekreacja, w okresach od 6 września 2001 r. do 24 października 2003 r. oraz od 4 października 2008 r. do 2 lutego 2009 r. - 3-letnie niestacjonarne studia zawodowe I stopnia. Nie ukończył studiów (świadectwo dojrzałości k. 4-5 a.r., zaświadczenie o przebiegu studiów wyższych k. 6 a.r.).

W dniu 20 listopada 2017 r. odwołujący się Ł. S. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o rentę socjalną (wniosek o rentę socjalną z załącznikami k. 2-6 a.r.).

W toku postępowania przed ZUS zainicjowanego ww. wnioskiem odwołujący został skierowany na badanie do lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 18 stycznia 2018 r. stwierdził, że odwołujący się nie jest całkowicie niezdolny do pracy. Po wniesieniu sprzeciwu od ww. orzeczenia odwołujący był badany przez Komisję Lekarską ZUS, która orzeczeniem z dnia 22 lutego 2018 r. również uznała, że nie jest całkowicie niezdolny do pracy (orzeczenia lekarza orzecznika i Komisji Lekarskiej ZUS – nieoznaczone karty a.r., informacja o wniesieniu sprzeciwu – dokumentacja medyczna ZUS, nieoznaczone karty a.r.).

W oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS(...) Oddział w W. wydał w dniu 28 lutym 2018 r. decyzję znak: (...) na podstawie której odmówił przyznania Ł. S. prawa do renty socjalnej, wskazując, że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy (decyzja ZUS z 28.02.2018 r. – nieoznaczona karta a.r.).

Sąd ustalił, że odwołujący choruje na schizofrenię paranoidalną, zdiagnozowaną u niego w grudniu 2003 roku. Po raz pierwszy odwołujący był hospitalizowany na przełomie czerwca i lipca 2004 r., został przyjęty po 1,5 miesięcznym pobycie w Jednostce Wojskowej, gdzie nasiliły się objawy. Po wypisie odwołujący zgłaszał się do (...), kilkukrotnie był hospitalizowany na przełomie lat 2005-2009. W styczniu 2010 roku został ponownie przyjęty do szpitala psychiatrycznego z powodu zachowań agresywnych wobec brata. Na skutek wszczętego postępowania Sądowego na przełomie października 2010 i marca 2012 roku przebywał w różnych ośrodkach psychiatrycznych. Ostatnia hospitalizacja odwołującego miała miejsce w Oddziale Psychiatrii Sądowej w Ł. na przełomie lutego 2016 r. i czerwca 2017 r., w tym dwa ostatnie dni za jego zgodą, z rozpoznaniem: schizofrenia, zespół uzależnienia osobowość dyssocjalna. Obserwowano wzrost krytycyzmu w stosunku do uzależnienia oraz konieczności przyjmowaniu leków. Przy wypisie odwołujący zobowiązał się do podjęcia terapii uzależnienia w związku z intensywnym przyjmowaniem środków psychoaktywnych (amfetamina, marihuana) na przełomie lat 2003-2009, którą podjął w lipcu 2018 roku. W badaniach w PZP z l0 lipca i 25 września 2017 r. odwołujący wskazywał, że czuje się dobrze, zaprzeczał omamom u urojeniom. Leczył się farmakologicznie (opinia biegłego psychiatry k. 17-21 a.s., dokumentacja medyczna ZUS, nieoznaczone karty a.r.).

Biegła sądowa z zakresu psychiatrii M. P. rozpoznała
u odwołującego schizofrenię paranoidalną. W opinii biegła wskazała, że odwołujący leczy się z tego powodu od 2003 roku, przy czym objawy psychotyczne wystąpiły u niego już
2002 roku i były przyczyną przerwania studiów wyższych. W latach 2003-2009 odwołujący przyjmował nieregularnie, używał środków psychoaktywnych, występowały nawroty objawów psychotycznych wymagające kilku hospitalizacji od 2004 roku. Po czynie agresywnym wobec brata w styczniu 2010 roku wobec odwołującego orzeczono środek zabezpieczają, do czerwca 2017 roku przebywał w kilku ośrodkach psychiatrycznych. Przez dłuższy czas odwołujący był leczony olanzapiną, od około 3-4 lat otrzymuje klozapol. W ocenie biegłej obecny stan zdrowia psychicznego odwołującego nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy. U odwołującego od 2 lat odnotowuje się brak produkcji psychotycznej, poprawę krytycyzmu chorobowego, całkowitą abstynencję od środków psychoaktywnych. W wywiadzie potwierdza się prawidłowy stan psychiczny (opinia biegłego psychiatry k. 17-21 a.s., dokumentacja medyczna ZUS, nieoznaczone karty a.r.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrany materiał dowodowy, na który złożyły się dokumenty załączone do akt rentowych, w tym zwłaszcza dokumentacja medyczna odwołującego, a także na podstawie opinii biegłej sądowej z zakresu psychiatrii. Tak zebranym dowodom Sąd dał wiarę w całości, uznając je za wiarygodne, autentyczne i wartościowe dla niniejszej sprawy. W szczególności Sąd dał wiarę wnioskom opinii biegłej sądowej. Przedmiotowa opinia była rzetelna, zawierała dokładny opis choroby na którą cierpi odwołujący, jej przebiegu i leczenia na przełomie lat. Opinia ta, podobnie jak pozostały materiały dowodowy, nie była kwestionowana przez strony postępowania, w tym również przez odwołującego (k. 46-47 a.s.).

Strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego, a mając na względzie powyższe Sąd uznał go za wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Ł. S. od skarżonej decyzji było niezasadne.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył kwestii prawa odwołującego się do renty socjalnej. Warunki przyznania osobie prawa do renty socjalnej zostały precyzyjnie określone w stosownych regulacjach z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1340). Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1. przed ukończeniem 18 roku życia,

2. w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia,

3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Istotą sporu inicjującego niniejsze postępowanie była okoliczność zdolności do pracy odwołującego. Na podstawie skarżonej decyzji organ rentowy odmówił odwołującemu się prawa do świadczenia, wskazując, iż Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 22 lutego 2018 r. stwierdziła, że nie jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy. Stanowisko to kwestionował odwołujący, który w treści odwołania nie zgodził się zarówno z decyzją odmowną organu rentowego, jak również z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS co do stanu jego zdrowia. W konsekwencji przedmiotem analizy Sądu w niniejszej sprawie było rozważenie, czy z uwagi na jego stan zdrowia odwołujący może zostać uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy, czy też nie.

Niezdolność do pracy stanowi kategorię ubezpieczenia społecznego. Ustawodawca zawarł jej definicję na gruncie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1270). Kwalifikacja całkowitej niezdolności do pracy na gruncie ustawy o rencie socjalnej, zgodnie z jej art. 5, odbywa się na tle definicji sformułowanej w przepisach powyższej ustawy (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 grudnia 2017 r., III AUa 111/17).

Zgodnie z art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezdolność do pracy wiąże się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu. Przepis ten rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 w/w przepisu częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu. Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy) (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004 r., II UK 222/03; z dnia 8 grudnia 2000 roku, II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979 r., II URN 111/79).

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15).

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy zważył, że z uwagi na charakter rozpoznanych u odwołującego schorzeń – wynikających z dokumentacji medycznej załączonej do akt rentowych – w przypadku niniejszej sprawie do odpowiedzi na postawione wyżej pytanie dotyczące zdolności do pracy odwołującego konieczne było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii.

W oparciu o opinię biegłej sądowej M. P., która dokonała analizy dokumentacji medycznej odwołującego oraz badań na jego osobie, Sąd stwierdził, iż nie ma podstaw do uznania Ł. S. za osobę całkowicie niezdolna do pracy, a stanowisko organów orzeczniczych ZUS i samego organu rentowego było w tym zakresie prawidłowe. Jak wynika z przeprowadzonych w sprawie dowodów odwołujący od co najmniej 2002 roku cierpi na schorzenia natury psychiatrycznej, zdiagnozowane
w 2003 roku jako schizofrenia paranoidalna. Przebieg schorzenia uzasadniał kilkukrotną hospitalizację odwołującego na przełomie lat 2003-2009, a następnie po epizodzie w styczniu 2010 roku, podjęcie przez odwołującego dodatkowego leczenia psychiatrycznego w formie realizacji środka zabezpieczającego orzeczonego przez Sąd, które trwało do 2017 roku. Aktualnie stan zdrowia odwołującego należy określić jako stabilny. Biegła wskazała,
że od 2 lat w dokumentacji medycznej odwołującego nie odnotowano produkcji psychotycznej i poprawę krytycyzmu chorobowego, zaś w badaniu nie stwierdziła u niego istotnych zaburzeń lub odchyleń od normy. Odwołujący leczy się farmakologicznie przy zastosowaniu nowego leku (klozapol), nie wykazuje objawów typowych dla zdiagnozowanego u niego schorzenia.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy podzielił stanowisko biegłej sądowej co do braku przesłanek do stwierdzenia u odwołującego niezdolności do pracy w stopniu całkowitym. Przedstawiony przez biegłą opis stanu jego zdrowia, w szczególności odnotowana poprawa w stosunku do lat poprzednich, nie uzasadniają bowiem stwierdzenia, aby odwołujący utracił zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

W konsekwencji powyższego Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany skarżonej decyzji organu rentowego. Brak całkowitej niezdolności do pracy odwołującego, jako jednej z przesłanek koniecznych do uzyskania prawa do renty socjalnej, zasadnie bowiem przemawiał za wydaniem decyzji odmownej w tym przedmiocie.

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE