Sygn. akt I. Ca 476/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 lutego 2019 roku

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSO Małgorzata Szostak - Szydłowska (spr.)

Sędziowie:

SSO Aneta Ineza Sztukowska

SSO Mirosław Krzysztof Derda

Protokolant:

st. sekr. sąd. Ewa Andryszczyk

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2019 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. od wyroku Sądu Rejonowego w Augustowie

z dnia 17 września 2018 roku sygn. akt I C 455/16

I.  Zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w pkt I w ten sposób, że zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. kwotę 1.488,30 zł (jeden tysiąc czterysta osiemdziesiąt osiem 30/100 złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 14 listopada 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

b)  w pkt III w ten sposób, że nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Augustowie od powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. kwotę 1.389,72 zł (jeden tysiąc trzysta osiemdziesiąt dziewięć 72/100 złotych) i od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.114,28 zł (jeden tysiąc sto czternaście 28/100 złotych) tytułem brakujących wydatków w sprawie;

c)  w pkt IV i V w ten sposób, że zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 134,24 zł tytułem stosunkowo rozdzielonych kosztów procesu;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 329,13 zł (trzysta dwadzieścia dziewięć i 13/100 złotych) tytułem stosunkowo rozdzielonych kosztów procesu przed Sądem II-giej instancji.

SSO Małgorzata Szostak - Szydłowska SSO Mirosław Krzysztof Derda SSO Aneta Ineza Sztukowska

Sygn. akt I Ca 476/18

UZASADNIENIE

Powód (...) Sp. z o.o. w G. żądał zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 3.345,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14.11.2015 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu tytułem niedopłaconej części odszkodowania za najem pojazdu zastępczego przez 41 dni w związku z naprawą samochodu F. (...) o nr rej. (...), uszkodzonego w wyniku kolizji spowodowanej przez sprawcę ubezpieczonego w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Wskazywał, w dniu 28 września 2015 r. została wystawiona faktura opiewająca na kwotę 6.051,60 zł, zaś wierzytelność o odszkodowanie poszkodowane przelały w dniu 13 sierpnia 2015 r. na firmę (...) i wspólnicy Spółka Jawna, która z kolei dnia 28 września 2015 r. zawarła umowę o powierniczy przelew wierzytelności z powodem. Pozwany zaś w dniu 01 października 2015 r. przyznał odszkodowania za przedmiotową szkodę w wysokości 4.366,01 zł z czego kwota 2.706,00 zł stanowiła zaniżone - w ocenie powoda - odszkodowanie za najem pojazdu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 07.12.2015 r. w sprawie o sygn. akt VIII GNc 4817/15 Sąd Rejonowy w Białymstoku uwzględnił powództwo w całości.

Pozwany (...) S.A. w W. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. Twierdził, że wypłacona w postępowaniu likwidacyjnym kwota 10.140,88 zł, w tym 2.706,00 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego, w całości kompensuje doznaną przez poszkodowane szkodę, gdyż możliwy był wynajem auta zastępczego po stawce niższej niż przyjęta w fakturze powoda, a czas wynajmu podlegający refundacji to jedynie czas niezbędny na naprawę pojazdu.

Sąd Rejonowy w Augustowie, po przekazaniu mu sprawy według właściwości, wyrokiem z dnia 17 września 2018 r., sygn. akt I C 455/16, zasądził od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. w G. kwotę 2.899,11 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 14 listopada 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt I) i oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt II), zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego
w A. kwotę 2.503,59 zł tytułem brakujących kosztów opinii biegłego sądowego (pkt III), a także zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.018,15 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 538,00 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt IV) i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 664,22 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 79,00 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt V).

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynikło, iż w dniu 03 sierpnia 2015 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki F. (...) o nr rej. (...), którego współwłaścicielkami były S. H. i A. S.. Za skutki wspomnianej kolizji odpowiada pozwany jako ubezpieczyciel w zakresie OC sprawcy szkody.

W dniu 13 sierpnia 2015 r. poszkodowane zawarły umowę przelewu wierzytelności z firmą (...) i wspólnicy Spółka jawna, która z kolei dnia 28 września 2015 r. zawarła umowę o powierniczy przelew wierzytelności z powodem,, co – zdaniem Sadu Rejonowego – uzasadniło legitymację czynną powoda w niniejszej sprawie. Powód przedłożył umowę najmu samochodu zastępczego oraz fakturę VAT, z której wynika, iż w dniach 13sierpnia 2015 r. – 22 września 2015r. poszkodowana A. S., jako najemca, użytkowała samochód wynajmującego J. K. i wspólnicy Spółki jawnej (...) rok prod. 2010. Czynsz najmu został ustalony w kwocie 120,00 zł netto za każdy dzień najmu pojazdu. W dniu 28 września 2015 r. została wystawiona faktura opiewająca na kwotę 6.051,60 zł, za łączony okres najmu pojazdu zastępczego, który wyniósł 41 dni.

Opierając się na zeznaniach świadka M. K. Sąd Rejonowy ustalił, że stawka najmu pojazdu zastępczego uzależniona była od ilości dni oraz była uwzględniona w umowie wypożyczenia auta i odgórnie ustalona przez firmę. Stawka ta mieściła się w średnich stawkach rynkowych, a wynajęty samochód był tej samej klasy, co naprawiane auto. Na protokół z podstawowych oględzin firma wynajmująca oczekiwała 13 dni, zaś na dodatkowe oględziny i protokół z tych oględzin - 15 dni, zatem łącznie 28 dni. Dodatkowe oględziny miały miejsce w dniu 11 września 2015 r., zaś protokół forma otrzymała dnia 14 września 2015 r. Na części zamienne oczekiwano łącznie 5 dni, natomiast czynności związane z samą naprawą trwały 4 dni, w tym jeden dzień zdanie pojazdu.

Z kolei na podstawie zeznań świadka A. S. Sąd Rejonowy ustalił, że pojazd zastępczy był jej niezbędny na czas naprawy uszkodzonego samochodu w celu dojazdów do pracy, dowozu dzieci do szkoły i przedszkola oraz dojazdów na rehabilitację powypadkową, natomiast w dni wolne od pracy użytkowała go w celach dojazdu na zakupy i do K.. Świadek wskazała, iż nie miała możliwości skorzystania z bezgotówkowego wypożyczenia innego pojazdu zastępczego i nikt z ubezpieczycieli nie zaproponował wynajęcia takiego samochodu

Sąd Rejonowy ustalił ponadto, że pozwany przeprowadzając postępowanie likwidacyjne przyznał i wypłacił powodowi odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 2.706,00 zł.

Sąd pierwszej instancji dopuścił też dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki pojazdów samochodowych i maszyn, kalkulacji naprawy pojazdów i maszyn K. K. i na jej podstawie ustalił, iż wskazany przez firmę naprawczą przestrój przedmiotowego pojazdu, w związku z jego naprawą wg kalkulacji naprawy nr (...) z dnia 21.09.2015 r., przy skutecznej i sprawnej naprawie, mógł być krótszy od wskazanego 41 dniowego czasu przestoju o 10 dni, zatem mógł wynieść 31 dni. Firma naprawcza wynajęła poszkodowanej pojazd zastępczy tej samej klasy, co oddany do naprawy, tj. klasy B, w cenie po 120 zł netto za jedną dobę najmu. Podana stawka nie jest zawyżona i mieści się w dolnych granicach, a nawet jest niższa od średniej ze stawek stosowanych na rynku lokalnym. Koszt najmu pojazdu zastępczego tej samej klasy, z uwzględnieniem średnich stawek na terenie województwa (...) wynosi 147 zł netto za jedną dobę, co z uwzględnieniem uzasadnionego technologicznie czasu naprawy pojazdu w ilości 4 dni oraz towarzyszącego mu okołonaprawczego czasu naprawy w ilości 27 dni wynosi 5.605,11 zł brutto

Sąd Rejonowy powołał się na art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym funduszu gwarancyjnym i polskim biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. oraz art. 361 § 1 k.c. Przyjął, że utrata możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę majątkową będącą normalnym następstwem jej uszkodzenia. Stąd, jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Powód, w związku z przedmiotową szkodą, wynajął pojazd zastępczy na okres 41 dni w stawce 120,00 zł netto za jedną dobę wynajmu, co kwestionował pozwany. Opierając się na opinii biegłego K. K. Sąd Rejonowy uznał, że okres najmu samochodu zastępczego wynoszący 31 dni jest uzasadniony. Podana przez powoda stawka za dobę najmu nie jest zawyżona, jest nawet niższa od średniej stawki na lokalnym rynku, która wynosi 147,00 zł netto za jedną dobę najmu pojazdu zastępczego. Zatem koszt najmu pojazdu zastępczego wynosi 5.605,11 zł, tj. iloczyn 31 dni i stawki 147,00 zł netto, a zatem kwotę 4.557,00 zł netto powiększoną o podatek VAT w wysokości 23%, tj. o kwotę 1.048,11 zł.

Dalej Sąd Rejonowy zważył, że skoro pozwany z tytułu najmu pojazdu zastępczego wypłacił powodowi kwotę 2.706,00 zł, pozostała zatem do zapłaty jeszcze kwota 2.899,11 zł, co oznacza, iż żądanie pozwu jest zasadne w części, która zasądził na podstawie art. 822 k.c. w zw. z art. 361 k.c. z odsetkami ustawowymi od dnia 14 listopada 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. O odsetkach orzekł mając na uwadze art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 481 § 1 k.c. W pozostałym zaś zakresie powództwo było bezzasadne i podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł w zakresie brakujących wydatków na opinię biegłego w oparciu o art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 83 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2018 r. poz.300) oraz w oparciu o art. 100 k.p.c .w zw. § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. .490), uwzględniając fakt, iż żądanie powoda zostało uwzględnione w 87 % i oddalone w 13 %.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany zaskarżając go w części uwzględniającej powództwo w kwocie 1.792,11 zł z odsetkami od dnia 14 listopada 2015 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie kosztów procesu. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucał naruszenie prawa procesowego i prawa materialnego, tj.:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów przez bezzasadne przyjęcie stawki na najem pojazdu zastępczego w wysokości 147 zł netto plus 23% VAT, z pominięciem złożonej przez powoda faktury za najem z dnia 22 września 2015 r. na kwotę 6.061,60 zł brutto według stawki za dobę 147,60 zł brutto (120 zł netto)

2.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady wszechstronnej i swobodnej oceny dowodów przez pominięcie dowodu w postaci nagrania na płycie CD (złożonej przez pozwanego) zgłoszenia szkody nr (...) zawierającego przekazaną poszkodowanemu za pośrednictwem jego pełnomocnika (pracownika warsztatu) informację odnośnie możliwości bezpłatnego zorganizowania samochodu zastępczego przez (...) i stawek za najem uznawanych przez (...) SA,

3.  art. 233 §1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady wszechstronnej i swobodnej oceny dowodów w postaci opinii biegłego z zakresu techniki pojazdów samochodowych i maszyn mgr inż. K. K. przez przyjęcie stawki za najem pojazdu klasy B wyliczonej przez biegłego pomimo, iż pozwany poinformował poszkodowanego o możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego i uznawanych stawkach za najem, a więc ustalenia biegłego w tym zakresie stawki nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy;

4.  art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 354 § 1 i 2 k.c. oraz art. 362 k.c. przez ich błędną wykładnię skutkującą pominięciem przy ustalaniu wysokości odszkodowania obowiązku współdziałania wierzyciela z dłużnikiem w wykonaniu zobowiązania - w zakresie stawki za najem pojazdu zastępczego, a także przyczynienia się poszkodowanego do zwiększenia szkody, co w konsekwencji doprowadziło do zawyżenia przyznanego powodowi odszkodowania;

5.  art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. oraz art. 361 § 1 i § 2 k.c. przez ich błędną wykładnię prowadzącą do nieuzasadnionego zawyżenia odszkodowania poprzez przyjęcie, że powodowi należy się zwrot wszelkich poniesionych wydatków, podczas gdy na pozwanym ciąży obowiązek refundacji jedynie wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych,

6.  art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie i pominięcie, że działanie powoda, który nabył wierzytelność od warsztatu wynajmującego poszkodowanemu pojazd zastępczy polegające na dowolnym ustalaniu stawki za najem w oderwaniu od realiów rynkowych, a następnie dochodzeniu tych roszczeń w procesie sądowym, jest nadużyciem prawa podmiotowego.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1.107 zł z ustawowymi odsetkami za od dnia 14 listopada 2015 r. do dnia zapłaty oraz stosunkowe rozliczenie między stronami kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I instancji oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za postępowanie przed sądem drugiej instancji.

Powód w odpowiedzi na apelację wnosił o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na częściowe na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, iż przy przyjętym w polskiej procedurze cywilnej modelu apelacji pełnej, sąd drugiej instancji rozpatruje sprawę ponownie, a przedstawione pod osąd roszczenie procesowe jest rozpoznawane po raz wtóry. Sąd drugiej instancji władny jest poczynić własne ustalenia faktyczne, a także przyjąć za własne ustalenia sądu pierwszej instancji, uzupełniając je jedynie odmienną oceną materiału dowodowego.

W niniejszej sprawie wymagało to podkreślenia, jako że zasadne były zarzuty apelacji w zakresie ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego, tj. naruszenia art. 233 §1 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c., co w konsekwencji przełożyło się wadliwość w zastosowaniu prawa materialnego i skutkowało koniecznością uzupełnienia postępowania dowodowego, zmianą ustaleń faktycznych i korektą zaskarżonego orzeczenia.

Sprzecznie bowiem ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym Sąd Rejonowy ustalił, że poszkodowane nie miały możliwości bezgotówkowego wypożyczenia pojazdu zastępczego, gdyż ubezpieczyciel nie proponował wynajęcia takiego samochodu. Wprawdzie zeznawała tak świadek A. S., lecz Sąd Rejonowy dając wiarę jej zeznaniom i ustalając powyższe pominął część materiału dowodowego. Nie przeprowadził wszystkich wnioskowanych w sprawie dowodów, a swojego stanowiska w tym przedmiocie w żaden sposób nie wyjaśnił. Postępowanie dowodowe przeprowadzone zostało więc wadliwie, a dokonana ocena dowodów uchybiała wymogom art. 233 § 1 k.p.c., gdyż nie była wszechstronna.

Uzupełniając postępowanie dowodowe Sąd Okręgowy na rozprawie apelacyjnej dopuścił dowód w postaci nagrania na płycie CD złożonego przy piśmie pozwanego z dnia 12 lutego 2018 r. (k. 622) i na jego podstawie ustalił, że w trakcie zgłoszenia szkody nr (...) przez poszkodowaną A. S. i jej pełnomocnika – pracownika J. K. i wspólnicy Spółki jawnej (pracownika warsztatu) pracownik pozwanego Zakładu (...) informował wyżej wymienionych, że (...) oferuje bezpłatne wypożyczenie samochodu zastępczego w wypożyczalniach współpracujących z (...), a w przypadku nieskorzystania z tej oferty i zorganizowania samochodu zastępczego we własnym zakresie - zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego, w przypadku samochodu tej klasy jak uszkodzony w wyniku zdarzenia z dnia 03 sierpnia 2015 r. samochód F. (...), tj. klasy B, podlegające zwrotowi stawki pozostają w granicach kwoty 100-110 zł netto za dobę.

O braku wszechstronności oceny dowodów i naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. świadczy też pominięcie przy ustaleniu należnego powodowi odszkodowania w postaci zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego złożonego przez powoda dowodu w postaci faktury z dnia 22 września 2015 r. W fakturze tej wskazano poniesione z tego tytułu koszty na kwotę 6.061,60 zł brutto według stawki za dobę 120 zł netto, tj. 147,60 zł brutto. Poprzednik prawny powoda nie poniósł na ten cel kosztów wyższych, stąd niewątpliwie stawka ta była granicą należnych powodowi z tego tytułu roszczeń. Sąd Rejonowy zaś, pomijając powyższy dowód, na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki pojazdów samochodowych i kalkulacji naprawy K. K. przyjął tę stawkę na kwotę 147 zł netto, tj. 180,81 zł brutto.

Biegły, także w ocenie Sądu odwoławczego, w sposób należyty wyjaśnił i uzasadnił wnioski płynące z opinii. Zasadniczo Sąd pierwszej instancji słusznie więc przyznał opinii walor wiarygodności, tym bardziej, że zarzuty pozwanego do opinii nie podważyły tego przymiotu. Sąd Rejonowy jednak nie zauważył, że biegły w zakresie istotnym dla rozpoznania apelacji pozwanego opiniował jedynie na okoliczność wysokości średnich rynkowych stawek najmu pojazdów klasy B. W okolicznościach niniejszej sprawy średnia stawka rynkowa nie mogła mieć zastosowania do rozliczenia stron, gdyż powód domagał się odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego według stawki niższej. Wyliczenia biegłego mogły być przydatne jedynie do oceny, czy stawki zastosowane przez powoda mieściły się w granicach stawek rynkowych.

Powyższe błędy ustaleń faktycznych doprowadziły do nieprawidłowego zastosowania wskazywanych w apelacji przepisów prawa materialnego. Sąd pierwszej instancji na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym funduszu gwarancyjnym i polskim biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. oraz art. 822 § 1 k..c. i art. 361 k.c. uznał roszczenie powoda o zwrot kosztów poniesionych w związku z koniecznością wynajęcia pojazdu zastępczego za częściowo zasadne, a mianowicie w zakresie kwoty 2.899,11 zł, tj. za 31 dni w stawce 180,81 zł, co daje kwotę 5.605,11 zł, którą Sąd Rejonowy pomniejszył o wypłaconą z tego tytułu przez pozwanego przed procesem kwotę 2.706,- zł.

W niniejszej sprawie na obecnym etapie postępowania zasada odpowiedzialności pozwanego za tego typu roszczenia nie była kwestionowana, podobnie bezsporne było wynajęcie pojazdu zastępczego przez poszkodowaną A. S. i okres najmu, który przyjęto na 31 dni na podstawie niekwestionowanej ostatecznie w tym zakresie opinii biegłego z zakresu techniki pojazdów samochodowych i kalkulacji naprawy K. K.. Spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia, według jakiej stawki najmu winno być wyliczone odszkodowanie.

Zdaniem Sądu Okręgowego, że koszty wynajęcia pojazdy zastępczego ponad stawkę 110,- zł netto za dobę nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Skoro pozwany proponował poszkodowanej A. S. bezpłatne wypożyczenie samochodu zastępczego w wypożyczalniach współpracujących z (...), poszkodowana mogła z tego skorzystać. W sytuacji, gdy chciała wypożyczyć auto zastępcze w innej wypożyczalni, np. jak w niniejszej sprawie bezpośrednio od warsztatu, w którym naprawiała uszkodzony pojazd, była do tego uprawniona, lecz pozwany nie może być obciążony z tego tytułu wyższymi kosztami, niż poniósłby w przypadku wypożyczenia pojazdu w wypożyczalniach współpracujących z (...). Poszkodowaną (jej pełnomocnika) poinformowano o powyższym, jak też o tym, że w przypadku zorganizowania samochodu zastępczego we własnym zakresie - zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego klasy B nastąpi w stawce do 100-110 zł netto za dobę. W ocenie Sądu odwoławczego przyjąć należało wyższą z tych stawek (110,- zł), skoro pozwany udzielił informacji że do tej granicy zwraca koszty najmu, nie zaś uwzględnionej w uzasadnieniu apelacji pozwanego stawkę 100,- zł netto. Pozwany nie wykazał, dlaczego rozliczenia miałoby nastąpić niższą stawką ani warunków jej zastosowania.

Podkreślić należy, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody (art. 354 § 1 i 2 k.c.). Dlatego też w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. III CZP 20/17). Sąd Okręgowy podziela powyższe stanowisko i zauważa, że w niniejszej sprawie strona powodowa nie wykazała żadnego uzasadnienia dla zastosowania stawki wyższej niż koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania ze współpracujących z nim wypożyczalni.

Tym samym roszczenie powoda z tytułu zwrotu kosztów poniesionych w związku z koniecznością wynajęcia pojazdu zastępczego było uzasadnione do kwoty 4.194,30 zł, nie zaś do kwoty 5.605,11 zł jak przyjął Sąd Rejonowy. Kwota powyższa uwzględnia najem przez 31 dni w stawce 110,- zł netto (135,30 zł brutto). W związku z tym, że pozwany wypłacił już z tego tytułu kwotę 2.706,- zł, zasądzeniu podlegała kwota 1.488,30 zł, a w pozostałej części powództwo winno być oddalone. Powyższe skutkowało częściową zmianą zaskarżonego wyroku z oddaleniem apelacji w pozostałej części jako niezasadnej.

Konsekwencją zmiany w zakresie roszczenia głównego była także zmiana zaskarżonego wyroku w zakresie kosztów procesu stosownie do jego wyniku. Sąd Okręgowy uwzględnił, że powód przegrał sprawę w 55,50 %, a pozwany w 44,50 % (żądanie pozwu w kwocie 3.345,60 zł uwzględniono do kwoty 1.488,30 zł). W takim stosunku zatem, na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 300), obciążono strony brakującymi wydatkami w kwocie 2.504,- zł na opinię biegłego. Na koszty procesu poniesione przez strony złożyły się natomiast: opłata od pozwu 168,- zł poniesiona przez powoda, zaliczki w kwotach po 1.000,- zł na wynagrodzenie biegłego zapłacone przez każdą ze stron oraz koszty zastępstwa prawnego każdej ze stron po 900,- zł – łącznie 3.968,- zł. Zasądzeniu od powoda na rzecz pozwanego podlegała kwota 134,24 zł jako różnica pomiędzy kosztami przez poniesionymi przez pozwanego (1.900,- zł) a na niego przypadającymi (1.765,76 zł, tj. 3.968,- zł x 44,50 %). Powód zaś poniósł koszty w kwocie 2.068,- zł, winna zaś go obciążać kwota 2.202,24 zł (3.968,- zł x 55,50 %), winien więc pozwanemu zwrócić 134,24 zł.

Dlatego też na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak w pkt I ppkt a) wyroku, a oddaleniu apelacji w pozostałej części – na mocy art. 385 k.p.c.

Z uwagi na częściowe uwzględnienie apelacji (która okazała się słuszna co do 78,70 % wartości przedmiotu zaskarżenia) także koszty procesu za drugą instancję stosunkowo rozdzielono orzekając na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c. o różnicy pomiędzy kosztami przez strony poniesionymi w postępowaniu apelacyjnym a kosztami na nie przypadającymi stosownie do wyniku sprawy w tej instancji. Koszty te to opłata od apelacji w kwocie 90,- zł i koszty zastępstwa procesowego każdej ze stron po 450,- zł określone na poziomie stawki z § 6 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r., poz. 265).

SSO Małgorzata Szostak-Szydłowska SSO Aneta Ineza Sztukowska SSO Mirosław Krzysztof Derda