UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 3 sierpnia 2011 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że M. Ż. i M. F. nie podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 16 lutego 2011 r. do 31 marca 2011 r. z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia w zakładzie (...) w P..

Płatnik składek odwołał się od powołanych decyzji w przepisanym prawem trybie i terminie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu.

Wyrokiem z dnia 9 lutego 2012 r. dokonano zmiany zaskarżonej decyzji nr (...) i ustalono, że M. Ż. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 16 lutego 2011 r. do 31 marca 2011 r. z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia w (...) sp. z o.o. w P. (punkt 1.), dokonano także zmiany zaskarżonej decyzji nr (...)ustalając, że M. F. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 16 lutego 2011 r. do 31 marca 2011 r. z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia w (...) sp. z o.o. w P. (punkt 2.).

U podstaw powołanego orzeczenia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. została powołana umową z 25 sierpnia 1998 r. i zarejestrowana w KRS w dniu 24 lipca 2001 r. Przedmiotem jej działalności jest min.produkcja artykułów piśmiennych, drukowanie gazet, introligatorstwo i podobne usługi, produkcja maszyn dla przemysłu papierniczego, naprawa i konserwacja maszyn, badanie rynku i opinii publicznej.

M. Ż. i M. F. w dniach : 30 lipca 2010 r., 20 sierpnia 2010 r., 16 września 2010 r., 16 października 2010 r., 1 listopada 2010 r., 1 grudnia 2010 r., 31 grudnia 2010 r., 31 stycznia 2011 r. i 28 lutego 2011 r. zawarli umowy zlecenia odpowiednio na demontaż i przygotowanie do transportu linii drukującej R18, montaż linii drukującej R16, montaż linii drukującej R18, trzykrotny montaż linii drukującej R10,montaż linii drukującej R22 w P. i takiej samej linii w W. ,montaż linii drukującej R19 w P. i takiej samej linii w W.. W dniu 30 lipca 2010 r. zainteresowani złożyli zleceniodawcy oświadczenia o objęciu ich dobrowolnym ubezpieczeniom chorobowym z tytułu zawartych umów zlecenia. Oświadczenie M. Ż. zaginęło.

W dniu 15 lutego 2011 r. pracownica działu płac odwołującej K. J. złożyła w ZUS dokumenty wyrejestrowujące zainteresowanych, a następnie błędnie nie zgłosiła ich ponownie do ubezpieczeń mimo zawarcia kolejnej umowy zlecenia. Jednocześnie należne składki były odprowadzane w odpowiedniej wysokości i terminie na konto ZUS.

W dniu 30 marca 2011 r. M. Ż. doznał zawału serca, decyzją z 9 maja 2011 r. pozwany odmówił mu prawa do zasiłku chorobowego za okres 20.03.-29.5.2011 r.

W dniu 12 kwietnia 2011 r. odwołująca zgłosiła zainteresowanych do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych , dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 16 lutego 2011 r.

W dniach 6 i 18 kwietnia 2011 r. odwołująca ponownie wyrejestrowała zainteresowanych z ubezpieczeń od 1 kwietnia 2011 r. w związku z zakończeniem współpracy.

W dniu 3 sierpnia 2011 r. pozwany wydał zaskarżone decyzje.

W tak ustalonym – na podstawie dokumentów w aktach sprawy, akt SO Poznań VIIU 1147/11, akt rentowych, zeznań świadka K. J. – stanie faktycznym Sąd I instancji uznał wniesione odwołania za uzasadnione.

Dokumenty uznano za wiarygodne wobec ich niekwestionowania przez strony oraz fakt sporządzenia ich w przepisanej formie przez powołane do tego organy. Co do zeznań świadka K. J. w uznaniu sądu zasługują one na wiarę – świadek wyjaśniła okoliczności związane z wyrejestrowaniem zainteresowanych z ubezpieczeń. Po przedłożeniu kolejnej umowy świadek nie skojarzyła ich nazwisk i nie dokonała ponownego zgłoszenia tych osób do ubezpieczenia ale składka została prawidłowo odprowadzona. Świadek zeznała także, że obaj zainteresowani złożyli oświadczenie o chęci objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym na początku zatrudnienia w odwołującej spółce.

Sąd Okręgowy przywołał art.6 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r., Nr 205, poz.1585 ze zm.), zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4.

W myśl art.11 ust.2 dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10. Zgodnie zaś z brzmieniem art.14 objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a. (objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4). Zgodnie z brzmieniem ust.2 ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, o których mowa w ust. 1, ustają:

1)od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony;

2)od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz osób wymienionych w art. 7 i 10; w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a;

3)od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.

Art.36 ust.1 i 4 stanowi, że każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Sąd podkreślał że w niniejszej sprawie bezsporne było, iż zainteresowani zawierając z odwołującą umowy zlecenia złożyli oświadczenia o objęciu ich dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym z tego tytułu. Nie ulega również zdaniem sądu wątpliwości, że pracownica odwołującej spółki K. J. omyłkowo nie zgłosiła zainteresowanych do ubezpieczeń od 16 lutego 2011 r., a składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe zostały uiszczone w terminie i w wymaganej wysokości.

Sąd I instancji uznał, że stanowisko organu rentowego stwierdzające niepodleganie zainteresowanych dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 16 lutego 2011 r. do 31 marca 2011 r. z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia u odwołującej jest błędne.

Rację ma zdaniem sądu odwołująca podnosząc, iż uiszczenie składki było potwierdzeniem woli ubezpieczenia zleceniobiorcy i powinno skutkować umową ubezpieczenia w tym zakresie. Co więcej należy wskazać – jak akcentował dalej sąd – iż zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem „złożenie wniosku o kontynuowanie ubezpieczenia nie jest warunkiem nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego, jeżeli wola podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej została ujawniona w sposób wyraźny”(wyrok SN z dnia 16 sierpnia 2005 r. IUK 376/04). Równocześnie sąd wskazywał, że „dobrowolne ubezpieczenie emerytalno-rentowe wygasa gdy niedotrzymany został termin zapłaty składki (art.14 ust.2 ustawy o s.u.s.), tylko złożenie w organie rentowym wniosku o wyrażenie zgody na opłacenie składki po terminie daje szansę na kontynuowanie ubezpieczenia”(wyrok SA w Białymstoku z dnia 24 marca 2010 r. III AUa 110/10).

Tym samym – jak wskazywał sąd- skoro odwołująca opłacała w spornym okresie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe w prawidłowej wysokości i w należnym terminie, zaś zainteresowani złożyli zleceniodawcy oświadczenia o objęcie ich dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym z tytułu zawartych umów zlecenia, to należy uznać, iż ich wolą i zamiarem było podleganie temu ubezpieczeniu. Co więcej, art.14 ust.2 pkt 2 in fine stanowi, iż w uzasadnionych przypadkach Zakład na wniosek ubezpieczonego może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie , dlatego też brak podstaw by uwzględniając całokształt rozpoznawanej sprawy ( fakt opłacenia składek, wolę odwołującej zgłoszenia zainteresowanych do ubezpieczenia oraz zamiar samych zainteresowanych podlegania temu ubezpieczeniu ) uznać zasadność stanowiska organu rentowego.

Apelację od powołanego orzeczenia wniósł pozwany organ rentowy, domagając się zmiany wyroku i oddalenia odwołań, ewentualnie – uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzuty apelacji objęły naruszenie prawa materialnego to jest art.14 ust.1 i ust.1 a ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy.

W uzasadnieniu wniesionego środka zaskarżenia apelujący naprowadzał, że zgłoszenie zainteresowanych do ubezpieczeń nastąpiło po terminie, bo w dacie 12.04.2011 r. (od 16.02.2011 r.).Objęcie ubezpieczeniem w tej sytuacji nie mogło nastąpić wcześniej niż od daty zgłoszenia wniosku. Data ta jest terminem zawitym prawa materialnego. Przepisy prawa nie przewidują sytuacji, w której istnieje możliwość objęcia wstecz dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym osoby nie zgłoszonej do ubezpieczeń w przepisanym terminie. Sąd I instancji nie wyjaśnił zdaniem apelującego dlaczego w dniu 15.02.2011 r. doszło do wyrejestrowania zainteresowanych tym bardziej, że umowy zlecenia na okres 16.02.-28.02.2011 r. zostały zawarte 31.01.2011 r., a wcześniejsze obowiązywały do 15.02.2011 r. Sąd nie wyjaśnił też na jakiej podstawie przyjął, że oświadczenia zainteresowanych o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym złożone przez nich na początku zatrudnienia u odwołującej obowiązują również po wyrejestrowaniu zainteresowanych z ubezpieczeń.

W złożonej odpowiedzi na apelację odwołująca spółka wniosła o jej oddalenie. Zainteresowany M. F. nie zajął wobec apelacji pozwanego żadnego stanowiska. Zainteresowany M. Ż. wniósł o oddalenie apelacji ZUS.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie Sąd Apelacyjny wskazuje, że w pełni akceptuje ustalenia faktyczne poczynione na etapie postępowania pierwszo instancyjnego , co czyni zbędnym ponowne ich w tym miejscu szczegółowe przywoływanie.

Nietrafne są postawione w apelacji zarzuty.

Sąd I instancji prawidłowo zastosował i zinterpretował przepisy prawa materialnego , których naruszenie zarzuca apelujący. Prawidłowo także dokonał ustaleń faktycznych, nie pomijając wyjaśnienia żadnej z okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Godzi się przywołać, iż w świetle art.14 ust.1 i 1 a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a. W myśl ust. 1a objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4.

Apelujący stawia zarzut naruszenia powołanych norm prawa, czyniąc go jednak w całkowitym oderwaniu od analizy poczynionych (prawidłowo) przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych.

W niniejszej sprawie- co najistotniejsze – doszło do omyłkowego, nieuzasadnionego wyrejestrowania zainteresowanych z ubezpieczeń społecznych . Wiarygodne okoliczności tego zdarzenia przedstawiła w swych szczegółowych zeznaniach świadek K. J.. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że apelujący nie neguje oceny tych zeznań albowiem nie stawia w apelacji procesowego zarzutu naruszenia art.233 par.1 k.p.c.

Rację ma Sąd I instancji, iż znaczenie istotne dla sprawy mają także dwie pozostałe okoliczności : niepodważalny fakt deklaracji przez zainteresowanych z chwilą podjęcia zatrudnienia u odwołującej woli podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu oraz opłacanie przez cały okres tego zatrudnienia składek w należnej wysokości oraz w wymaganym terminie.

Niezrozumiały jest zarzut apelacji, iż Sąd nie wyjaśnił na jakiej podstawie przyjął, że oświadczenia zainteresowanych o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym złożone przez nich na początku zatrudnienia u odwołującej obowiązują również po wyrejestrowaniu zainteresowanych z ubezpieczeń. Zaznaczyć trzeba, że zainteresowani nie mieli świadomości ich omyłkowego wyrejestrowania a więc przyjąć należy nieprzerwaną po ich stronie wolę podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu tym bardziej, że cały czas związani byli z odwołującą spółką umowami zlecenia, których faktycznej realizacji pozwany nie zaprzeczał. Skoro tak – przez cały czas istniał obiektywny tytuł do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tego właśnie tytułu.

Należy zgodzić się z Sądem I instancji , że złożenie wniosku o objęcie ubezpieczeniem społecznym nie jest warunkiem nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego, jeżeli wola podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej została ujawniona w sposób wyraźny. Takie stanowisko prezentuje Sąd Najwyższy w wyroku z 3 lutego 1989 r. II URN 299/99( niepublikowany) , Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 3 listopada 2000 r. III AUa 774/00 ( OSA 2001 nr 2, poz. 5), Sąd Najwyższy w wyroku z 16 sierpnia 2005 r. I UK 376/04( OSNP 2006 nr 11-12, poz. 195, OSP 2007 nr 7-8, poz. 95 z glosą I.Sierockiej). Argumenty powołane w cytowanych orzeczeniach Sąd Apelacyjny w całości akceptuje.

Rację ma Sąd I instancji, iż wola podlegania zainteresowanych w spornym okresie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu wynikała bezsprzecznie z jednej strony z faktu nieprzerwanego terminowego regulowania należnych składek przez płatnika oraz z drugiej strony z oświadczenia zainteresowanych złożonego przy podejmowaniu zatrudnienia.

Mając na uwadze całość przywołanych argumentów orzeczono o oddaleniu apelacji pozwanego jako bezzasadnej w myśl art.385 k.p.c.

del.SSO Jolanta Cierpiał SSA Iwona Niewiadowska-Patzer SSA Marta Sawińska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE