Sygn. akt IX Ca 1348/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Mirosław Wieczorkiewicz (spr.)

Sędziowie:

SO Agnieszka Żegarska

SO Jacek Barczewski

Protokolant:

p.o. sekretarza sądowego Izabela Ważyńska

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2019 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 18 czerwca 2018 r., sygn. akt I C 3862/17,

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 287 zł (dwieście osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów procesu oraz nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Olsztynie kwotę 733,67 zł (siedemset trzydzieści trzy złote sześćdziesiąt siedem groszy) tytułem kosztów sądowych,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 662 zł (sześćset sześćdziesiąt dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Agnieszka Żegarska Mirosław Wieczorkiewicz Jacek Barczewski

Sygn. akt IX Ca 1348/18

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 1.077,44,-zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 lipca 2013r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego roszczenia powód podał, że dochodzona kwota stanowi odszkodowanie za uszkodzenie należącego do niego pojazdu, powstałe w wyniku kolizji z dnia 17 czerwca 2013r. Sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Początkowo, ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego ustalił wysokość odszkodowania na kwotę 3.348,61,-zł, kolejno pozwany zweryfikował swoje stanowisko i na podstawie nowego kosztorysu z dnia 4 maja 2014r. ustalił wartość powstałej szkody na kwotę 7.336,20,-zł, w konsekwencji pozwany dopłacił powodowi kwotę 3.987,59,-zł. Powód nie zgodził się ze stanowiskiem pozwanego, wskazał, iż w/w kosztorys został sporządzony nierzetelnie tj. pozwany zaniżył stawki za roboczogodzinę prac naprawczych. Zweryfikowany przez powoda kosztorys naprawy wskazuję, iż koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku winien wynieść 8.413,64,-zł, tym samym powód dochodzi zapłaty pozostałej kwoty, tj. kwoty 1.077,44,-zł.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. W odpowiedzi na pozew pozwany zanegował roszczenie zgłaszane przez stronę powodową zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. W jego ocenie, nie jest możliwe, aby uszkodzenia powstałe w pojeździe należącym do powoda powstały we wskazywanych przez stronę powodową okolicznościach. Ponadto pozwany zakwestionował również zasadność zastosowania stawek za roboczogodzinę prac blacharskich stosowane w autoryzowanych serwisach oraz ustalenie odszkodowania według cen części oryginalnych pochodzących bezpośrednio od producenta pojazdu niezależnie od wieku pojazdu, stanu jego eksploatacji, czy faktu, iż w obrocie handlowym znajdują się części nieoryginalne. Pozwany również zakwestionował wyceny sporządzone na zlecenie powoda oraz podniósł zarzut przedawnienia.

Pismem z dnia 30 maja 2018r. powód rozszerzył powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 4.228,21,-zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 1.077,44,-zł od dnia 17 czerwca 2013r. do dnia zapłaty oraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 3.150,77,-zł od dnia doręczenia pozwanemu niniejszego pisma do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu (k. 97-98).

Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 18 czerwca 2018r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.228,21,-zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 1.077,44,-zł od dnia 17 czerwca 2013r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.150,77,-zł od dnia 11 czerwca 2018r. do dnia zapłaty. Zasądził ten Sąd także koszty procesu od pozwanego na rzecz powoda w wysokości 841,-zł oraz nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Olsztynie koszty sądowe w kwocie 733,67,-zł.

Sąd I instancji ustalił, że:

- w dniu 17 czerwca 2013r. w wyniku kolizji drogowej doszło do uszkodzenia pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...), stanowiącego własność powoda,

- sprawca kolizji posiadał obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym Towarzystwie.

- z kosztorysu naprawy (...) sporządzonego w dniu 17 czerwca 2013r. przez stronę pozwaną wynikało, że koszt naprawy winien wynieść 3.348,61,-zł,

- pismem z dnia 29 kwietnia 2014r. powód złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. W odpowiedzi na w/w wniosek decyzją z dnia 22 maja 2014r. pozwany dopłacił powodowi kwotę 3.987,59,-zł, łącznie pozwany wypłacił powodowi kwotę 7.336,20 zł tytułem odszkodowania,

- powód po raz kolejny zweryfikował kosztorys naprawy sporządzony przez pozwanego i w dniu 30 października 2014r. wezwał pozwanego do zapłaty pozostałej części odszkodowania,

- w odpowiedzi na w/w wezwanie do zapłaty pozwany ostatecznie decyzją z dnia 19 listopada 2014r. odmówił wypłaty odszkodowania, wskazując, że nie znajduje podstaw do dalszych regulacji finansowych w przedmiotowej sprawie,

- wartość naprawy pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) ustalono przy zastosowaniu ogólnoeuropejskiego systemu kalkulacyjnego A. z zastosowaniem cen części zamiennych oryginalnych z dnia powstania szkody tj. 17 czerwca 2013r. oraz średniej stawki roboczogodziny stosowanej w regionie w wysokości 110,-zł netto, która wynosi 11.564,41,-zł, zaś wartość rynkowa brutto w/w pojazdu na dzień 15 czerwca 2013r. wynosi 17.500,-zł,

- ustalenie stawki, jako średniej podyktowane zostało brakiem faktur za naprawę pojazdu. W przypadku danej marki wartość roboczogodziny w (...) wynosi 190/210,-zł i z uwagi na jej wysokość nie wzięto jej pod uwagę przy wyliczaniu średniej stawki roboczogodziny dla pojazdów nienaprawianych lub braku faktur za naprawę,

- przy wyliczaniu kosztów naprawy pojazdu dodatkowo dokonano zmiany kwalifikacji tarczy koła z naprawy na wymianę. Każde uszkodzenie tarczy koła bez względu na to, czy jest to uderzenie udarowe czy siłowe kwalifikuje tarcze do wymiany,

- naprawa w sposób wskazany w kalkulacji A., tj. zgodnie z technologią naprawy nie spowoduje wzrostu wartości pojazdu. Nie stwierdzono, bowiem wyraźnych śladów wcześniejszych uszkodzeń lub śladów widocznej korozji, zarysowań, ubytków lakieru na uszkodzonych elementach zakwalifikowanych do wymiany oraz naprawy. Jednocześnie dla elementów, które posiadałyby uszkodzenia niezwiązane z przedmiotową szkodą zastosowano by odpowiednie potrącenia mające na celu zrównoważenie ewentualnych korzyści z wymiany elementu na nieuszkodzony. Każda naprawa pojazdu, nawet przeprowadzona zgodnie z linią technologiczną producenta pojazdu będzie skutkowała obniżeniem wartości pojazdu w stosunku do tego samego modelu, który nie był poddany naprawie blacharsko-lakierniczej.

Mając to na uwadze Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powoda w jego ostatecznym kształcie należało uwzględnić w całości.

Dokonując rozstrzygnięcia w sprawie Sąd ten podał, że przy ustalaniu wysokości kosztów naprawy uszkodzeń pojazdu powoda powstałych wskutek wypadku z 17 czerwca 2013r., oparł się na opinii biegłego sądowego K. G. oraz na opinii uzupełniającej.

Według Sądu I instancji biegły sporządził opinię zgodnie z zakreśloną tezą dowodową, posługując się powszechnie uznawaną metodą i programem kosztorysowym. Opinia biegłego była jasna, logiczna i spójna, oraz odpowiadała na zasadnicze kwestie wymagające wiadomości specjalnych.

Opinia została zakwestionowana przez stronę pozwaną w części dotyczącej stawki roboczogodziny, wymiany tarczy koła oraz faktu, iż naprawa blacharsko-lakiernicza spowoduje wzrost wartości pojazdu. Powyższe zarzuty zostały obalone w drodze opinii uzupełniającej.

W związku z powyższym Sąd Rejonowy w całości podzielił wnioski tam zawarte.

W przedmiotowej sprawie pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności, co do zasady, ale jedynie, co do wysokości oraz podniósł zarzut przedawnienia.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia, Sąd Rejonowy nie podzielił stanowiska pozwanego i w tym zakresie wskazał, że zgodnie z art. 819 § 1 kc, roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech. Natomiast w świetle § 4 tego przepisu bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia.

Zdaniem Sądu I instancji, w niniejszej sprawie, pozwany decyzją z dnia 19 listopada 2014r. ostatecznie odmówił powodowi wypłaty pozostałej części odszkodowania, w związku z tym, że powództwo zostało wniesione w dniu 3 października 2017r., dlatego zarzut przedawnienia został uznany za bezzasadny.

Sąd Rejonowy odnosząc się do wysokości dochodzonego przez powoda odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu wskazał, że podstawę odpowiedzialności pozwanego stanowił przepis art. 805 § 1 w zw. z art. 822 kc.

Sąd I instancji ocenił działanie sprawcy szkody, jaka wystąpiła w samochodzie należącym do powoda, w świetle przepisu art. 436 § 2 w zw. z art. 415 kc, zaś gwarancyjna odpowiedzialność ubezpieczyciela, o której mowa w art. 39 i 40 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. nr 124, poz. 1152, ze zm.) stanowi pochodną odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody, przy czym obejmuje ona zarówno odpowiedzialność za własny, jak i cudzy czyn.

W świetle cytowanych przepisów Sąd Rejonowy przyjął, że pozwany, ponosząc odpowiedzialność zobowiązany był do pełnego pokrycia wyrządzonej szkody, co wynika z treści, dlatego naprawienie szkody polegającej na uszkodzeniu pojazdu mechanicznego następuje poprzez zapłatę stosownej kwoty, niezbędnej do przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, a jeżeli pojazd uległ zniszczeniu w takim stopniu, że nie nadaje się do naprawy, albo gdy koszt naprawy samochodu jest wyższy od jego wartości przed uszkodzeniem, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do kwoty odpowiadającej różnicy wartości samochodu sprzed i po wypadku.

Podzielając w pełni stanowisko biegłego przedstawione w opinii pisemnej oraz opinii uzupełniającej - Sąd Rejonowy przyjął, że koszty naprawy pojazdu powoda wyniosły 11.564,41,-zł, dlatego uwzględniając kwotę wypłaconą przez pozwanego (7.336,20,-zł), na rzecz powoda została zasądzona tytułem odszkodowania kwotę 4.228,21,-zł.

Zgodnie z art. 817 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku (§ 1). Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, jednakże bezsporna część świadczenia ubezpieczyciel winien wypłacić w terminie 30-stodniowym (§ 2). Stosownie zaś do treści przepisu art. 481. § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Mając na uwadze regulację zawartą w art. 481 § 1 i art. 817 kc, o odsetkach ustawowych Sąd I instancji orzekł zgodnie z żądaniem powoda, zasądzając odsetki ustawowe od kwoty 1.077,44,-zł od dnia 17 czerwca 2013r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 3.150,77,-zł od dnia 11 czerwca 2018r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z art. 98 § 1 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (punkt II wyroku), a w oparciu o art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 kpc w punkcie III wyroku rozstrzygnął o obowiązku zwrotu przez pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwoty 733,67,-zł tytułem kosztów procesu tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany, który zaskarżył wyrok w całości.

Pozwany zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:

a/ naruszenie prawa materialnego art. 819 § 1 i 3 kc poprzez jego niezastosowanie mimo podniesionego zarzutu przedawnienia,

b/ naruszenie prawa materialnego art. 819 § 4 kc poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, że bieg przedawnienia roszczenia powoda rozpoczął się od dnia 19 listopada 2014r., a nie od dnia ostatniej merytorycznej decyzji pozwanego wydanej w dniu 22 maja 2014r.,

c/ naruszenia prawa materialnego art. 361 § 1 kc,

d/ błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że powództwo rozszerzone pismem z dnia 30 maja 2018r. nie uległo przedawnieniu.

Mając to na uwadze pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego koszty procesu za I i II instancję według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Nie negując prawidłowości przeprowadzonego postępowania dowodowego i przytoczonych - w niezbędnym zakresie – ustaleń, Sąd Okręgowy uznaje, że z powyższych ustaleń Sąd pierwszej instancji wyprowadził błędny wniosek jakoby w warunkach niniejszej nie był skuteczny zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwanego.

Sąd Rejonowy pominął, że powód wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy złożył w dniu 29 kwietnia 2014r. i zażądał kwoty 5.065,03,-zł, powołując się na sporządzony kosztorys naprawy pojazdu powoda w dniu 20 czerwca 2013r. oraz uwzględniając dotychczas wypłacone odszkodowanie.

Pozwany zweryfikował swoje stanowisko, co do należnego powodowi świadczenia wynikającego wysokości szkody i przyjął jej wartość na kwotę 7.336,20,-zł.

Na skutek tego, pozwany decyzją z dnia 22 maja 2014r. wypłacił powodowi dodatkowo kwotę 3.987,59,-zł i poinformował stronę powodową, że jeżeli nie jest zadowolony z ustaleń pozwanego może dochodzić roszczeń już na drodze postępowania sądowego.

Po raz kolejny powód zwrócił się do pozwanego pismem z dnia 30 października 2014r., na co strona pozwana oświadczyła, że „nie znajduje podstaw do dalszych regulacji finansowych w przedmiotowej sprawie”, a „pełna wypłata odszkodowania ww. szkodzie nastąpiła w dniu 23 maja 2014r. zgodnie z decyzją z dnia 22 maja 2014r.”

Powód domagał się wówczas dalszej kwoty 1.077,44,-zł, nieuwzględnionej w decyzji, co do ww. odwołania.

Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 3 października 2017r. i dotyczył żądania zapłaty kwoty 1.077,44,-zł, a następnie roszczenie zostało rozszerzone do kwoty 4.228,21,-zł, po przeprowadzeniu w niniejszym postępowaniu dowodu z opinii biegłego. Żądanie zapłaty kwoty 1.077,44,-zł dotyczyło kosztorysu naprawy z 20 czerwca 2013r.

Zgodnie z art. 819 § 1 kc, roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.

Natomiast w świetle § 4 tego przepisu bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia.

Powyższy przepis należy rozumieć w ten sposób, że bieg przedawnienia biegnie na nowo po otrzymaniu przez poszkodowanego decyzji kończącej postępowanie likwidacyjne, tj. decyzji ostatecznej.

Takie stanowisko znajduje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (tak w wyroku z dnia 24 listopada 2014r. sygn. akt V CSK 5/14, OSNC zb. dod. 2016/A/11 i z dnia 16 listopada 2017r., V CSK 31/17, Lex nr 2429629).

Ponadto oświadczenie, o którym mowa w przepisie art. 819 § 4 kc jest tym samym oświadczeniem, które składa ubezpieczyciel w postępowaniu likwidacyjnym i które podlega rygorom określonym w art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. Dz.U. z 2010 r., nr 11, poz. 66 ze zmianami).

Warto również zauważyć, że przepis art. 891 § 4 kc rozróżnia materialnoprawną czynność, jaką jest zgłoszenie zakładowi ubezpieczeń roszczenia, od czynności faktycznej, jaką jest zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. O ile do skutecznego dochodzenia roszczenia wykazanie legitymacji czynnej jest konieczne, to nie jest już tak w przypadku dokonania czynności faktycznej, a również jej dokonanie przerywa bieg przedawnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2005r.,

W tej sytuacji żądanie wskazane w pozwie dotyczy odszkodowania, co do tego samego zdarzenia i także roszczenia, jak to było zgłoszone w ponownym wniosku z dnia 29 kwietnia 2014r., gdzie powód zażądał kwoty 5.065,03,-zł, powołując się na sporządzony kosztorys naprawy pojazdu powoda z dnia 20 czerwca 2013r. oraz uwzględniając dotychczas wypłacone odszkodowanie.

Na skutek tego odwołania i ponownego rozpoznania żądania powoda pozwany wypłacił w dniu 23 maja 2014r. dodatkową kwotę 3.987,59,-zł, zaś odmówił zapłaty dalszej kwoty 1.077,44,-zł (5.65,03-3.987,59) i to właśnie żądanie zostało zgłoszone w pozwie wniesionym w dniu 3 października 2017r.

W tych warunkach roszczenie powoda uległo przedawnieniu na skutek podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia, a tym bardziej taki skutek materialno-prawny zachodzi w stosunku do rozszerzonego roszczenia przez powoda w piśmie z dnia 30 maja 2018r. (k. 97).

W tym miejscu należy podkreślić, że przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczenia z umowy ubezpieczenia nie następuje za każdym razem, gdy ubezpieczyciel otrzyma dotyczące tego samego zdarzenia zgłoszenie: żądania o wypłatę odszkodowania, bądź zdarzenia szkodzącego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 lutego 2018r., I ACa 871/17, LEX nr 2516261).

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 386 § 1 kpc zaskarżony wyrok wymagał zmiany, zaś powództwo należało oddalić, jako bezskuteczne, bo dochodzone z przedawnionego roszczenia.

W konsekwencji zmianie musiało ulec rozstrzygnięcia o kosztach procesu za I i II instancję, ponieważ pozwany wygrał sprawę w obu instancjach (art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 386 § 1 kpc).

Jacek Barczewski Mirosław Wieczorkiewicz Agnieszka Żegarska