UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w T. G. w postanowieniu wstępnym z dnia 18 10 2017r. ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni M. B. i uczestnika postępowania M. Z. (1) wchodzi „prawo własności budynku mieszkalnego murowanego wraz wbudowanym garażem znajdującego się przy ul. (...) w T. wraz z prawem użytkowania wieczystego działki

o numerze parc. 849/77 obręb S. położonej w T. objęte księgą wieczystą nr (...)” oraz „1/117 części prawa użytkowania wieczystego działek gruntu o numerach : 751/77, 761/77, 766/77, 775/77, 789/77, 803/77, 808/77, 818/77, 825/77, 830/77, 839/77, 846/77, 857/77, 817/77, 878/77 objętych księgą wieczystą nr (...)”.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał wskazane w nim przepisy prawa procesowego uprawniające go do wydania postanowienia wstępnego. Następnie stwierdził, że w akcie notarialnym sporządzonym w dniu 15 07 2005r. uczestnicy postępowania zgodnie oświadczyli, że wskazane w sentencji prawa nabywają ze środków pochodzących z ich majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską do majątku objętego wspólnością ustawową istniejącą w ich małżeństwie. Wskazał,

że w akcie notarialnym stwierdzono, że zostały spełnione wszystkie przewidziane prawem warunki do przeniesienia na rzecz małżonków prawa własności domu wraz z prawem użytkowania wieczystego, a do przekształcenia prawa – spółdzielczego własnościowego prawa do domu na prawo własności domu doszło w czasie trwania małżeństwa. Ocenił, że w następstwie tego brak jest podstaw do „przyjęcia surogacji przewidzianej w art. 33 pkt 10 k.r.o i uznał, że wskazane w sentencji prawa weszły w skład ich majątku wspólnego.

Orzeczenie zaskarżył uczestnik postępowania M. Z. (1), który wnosił

o jego zmianę „przez orzeczenie, że przedmiot orzeczenia (określony w pkt 1 i 2 tego orzeczenia) wchodzi w skład majątku odrębnego uczestnika postępowania i stanowi jego wyłączną własność” oraz „orzeczenie od wnioskodawczyni kosztów zastępstwa procesowego, w tym kosztów adwokackich wg norm przepisanych za obydwie instancje”,

bądź jego uchylenie i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzuciła, że przy ferowaniu orzeczenia w sposób podany w apelacji naruszono wskazane w niej regulacje prawa procesowego i materialnego oraz art. 1 Protokołu nr do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonego

w P. w dniu 20 marca 1952r. oraz sporządzonego w S. w dniu 16 września 1963r. (Dz.U. z 1995r. nr 36, poz. 175, ze zmianami).

Ponadto zarzucał, że istnieje sprzeczność pomiędzy zebranym w sprawie materiałem

a poczynionymi ustaleniami faktycznymi, poprzez błędne ustalenie, że prawa określone w orzeczeniu Sądu pierwszej instancji należą do majątku wspólnego, podczas gdy prawa te powstały wprost z przekształcenia prawa należącego do uczestnika postępowania, co wynika ze zebranego materiału dowodowego

Wnioskodawczyni M. B. wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz od uczestnika postępowania zwrotu kosztów „zastępstwa procesowego”.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Ustalenia składające się na podstawę faktyczną zaskarżonego orzeczenia

w części dotyczą okoliczności bezspornych pomiędzy stronami, a w pozostałym zakresie mają podstawę w informacjach zawartych we wskazanych w uzasadnieniu wiarygodnych źródłach dowodowych.

W istocie nie były one kwestionowane w apelacji, gdyż skarżący w ramach podniesionych zarzutów naruszenia przy ferowaniu postanowienia prawa procesowego oraz istnienia sprzeczności pomiędzy poczynionymi ustaleniami faktycznymi a zebranym w sprawie materiałem, w istocie kwestionuje dokonaną rzez Sąd Rejonowy ocenę prawną ustalonego stanu faktycznego.

Z tej przyczyny zarzuty te tylko werbalnie odnoszą się do podstawy faktycznej zaskarżonego postanowienia i jako takie nie mają wpływu na powyższą ocenę.

W oparciu o zebrany w sprawie materiał uzupełniono skonstruowaną przez Sąd Rejonowy podstawę faktyczną orzeczenia dodatkowo ustalając, że w akcie notarialnym sporządzonym w dniu 13 06 1993r, przez notariusza G. K. małżonkowie M. Z. (2) i H. Z. w imieniu wówczas małoletniego syna uczestnika postępowania M. Z. (1) - na podstawie udzielonego im w postanowieniu Sądu Rejonowego w T. G. z dnia 28 04 1993r. w sprawie o sygn. akt III Nsm 138/93 – nabyli od małżonków J. i I. K. przynależne im własnościowe prawo do domu jednorodzinnego (segmentu) położonego w T. przy ulicy (...) powierzchni użytkowej 87.40m^2,„częściowo do wykończenia”

wraz z wkładem budowlanym za cenę 400.000.000 starych złotych. Przy zawarciu umowy okazali pismo Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z dnia 25 05 1993r. o przyjęciu małoletniego M. Z. (1) w poczet członków Spółdzielni „po nabyciu na jego rzecz prawa do wyżej opisanego domu jednorodzinnego” (dowód akt notarialny sporządzony w dniu 13 06 1993r. przed notariuszem G. K.; k. 76 i 77 akt).

Pieniądze na zakup domu pochodziły z wynagrodzenia za pracę uzyskanego przez ojca uczestnika postępowania M. Z. (2) w czasie pobytu w Holandii.

Jego remont został przeprowadzony w dwóch etapach, w pierwszym etapie był on finansowany ze środków pieniężnych świadka oraz jego teściowej U. Z.,

w drugim ze środków pochodzących z majątku wspólnego uczestników postępowania (dowód: zeznania świadka M. Z. (2), k. 215 akt; świadka H. Z.,

k. 217 akt; świadka M. Z. (3), k. 248 akt; świadka J. J. (2), k. 298 akt, uczestnika postępowania M. Z. (1), k. 499 akt).

W zakresie poczynionych ustaleń informacje zawarte we wskazanych powyżej źródłach dowodowych są logiczne, nawzajem się potwierdzają i uzupełniają, nie zostały podważone przez informacje zawarte w innych źródłach dowodowych i co za tym idzie są w pełni wiarygodne.

Z tych też względów Sąd odwoławczy z powyższymi modyfikacjami przyjął

za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Z poczynionych ustaleń wynika, że M. i H. Z. zawierając

w dniu 13 06 1993r. - w imieniu uczestnika postępowania - umowę z J. i I. K. skutecznie nabyli od nich na rzecz syna spółdzielcze własnościowe prawo do domu jednorodzinnego w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w T..

Nastąpiło to przed zawarciem przez uczestników postępowania związku małżeńskiego (małżeństwo zostało zawarte w dni 24 04 2000r.), stąd też wchodziło ono

w skład majątku odrębnego skarżącego (art. 31 § 1 k.r.o).

W trakcie trwania związku małżeńskiego (tj. w czasie obowiązywania pomiędzy uczestnikami postępowania wspólności majątkowej małżeńskie, w materiale sprawy jest bezsporne, że nie została ona przez nich wyłączona) została zawarta w dniu 15 07 2005r. kolejna umowa, w której przedstawiciele Spółdzielni przenieśli na rzecz uczestników postępowania prawa wskazane w sentencji zaskarżonego postanowienia,

a Ci oświadczyli, że prawa te nabywają „za środki pochodzące z ich majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską, do majątku objętego wspólnością istniejącą w ich małżeństwie” (dotyczyło to jednak wyłącznie kosztów zawarcia umowy).

Oświadczenia te zostały złożone po rządami regulacji art. 17¹⁴ ustawy z dnia 15 12 2000r. – o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jednolity Dz.U. 2003, nr 119, poz. 1116), statuującej powstanie wyłącznie po stronie uczestnika postępowania - względem wskazanej powyżej spółdzielni mieszkaniowej - roszczenia o zawarcia z nim umowy przeniesienia własności budynku mieszkalnego wraz z przynależnymi jej prawami do gruntu na którym wybudowano budynek.

Jakkolwiek w regulacji tej nie wskazano expressis verbis na czyją rzecz prawo własności budynku wraz z prawem do gruntu może zostać ustanowione,

to z istoty tej regulacji (sprowadza się ona do przekształcenia istniejącego spółdzielczego własnościowego prawa na prawo własności) przyjąć należy, iż przekształcenie te mogło nastąpić wyłącznie na rzecz uczestnika postępowania,

jako posiadacza przekształcanego spółdzielczego własnościowego prawa.

Dlatego w świetle tej regulacji prawnej, dokonane w powyższej umowie przeniesienie na rzecz obojga uczestników postępowania powstałego - w następstwie przekształcenia przynależnego skarżącemu spółdzielczego własnościowego - prawa własności budynku wraz z prawem do gruntu było sprzeczne z ustawą w rozumieniu art. 58 §1 k.c. i tym samym stosownie do zawartej w nim regulacji umowa ta jest bezwzględnie nieważna (podobny pogląd wypowiedział Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 08 1997r. I CKN 191/97 w odniesieniu do przekształceń majątkowych dokonywanych wcześniej w oparciu o regulację art. 235 § 2 Prawa spółdzielczego).

Jako nieważna nie mogła ona zatem doprowadzić do powstania praw wskazanych w sentencji zaskarżonego postanowienia i prawa te jako nieistniejące – co do zasady – nie mogą wchodzić w skład majątku wspólnego uczestników postępowania.

Czyni to apelacje uzasadnioną i z uwagi na rodzaj zaskarżonego postanowienia (postanowienie wstępne) skutkowało koniecznością jego skasowania - w oparciu

o regulację art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

Reasumując zaskarżone postanowienie jest wadliwe i dlatego apelację uczestnika postępowania jako uzasadnioną uwzględniono orzekając jak w sentencji w oparciu o regulację art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

SSR (del.) Maryla Majewska-Lewandowska SSO Leszek Dąbek SSO Marcin Rak

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE