UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 lipca 2018 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił A. M. prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, wobec nie uznania go za osobę całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym przez Komisję Lekarską.

/decyzja – k. 39 akt KRUS/

Od powyższej decyzji wnioskodawca A. M. złożył w dniu 22 sierpnia 2018 r. odwołanie, wnosząc o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. W uzasadnieniu podniósł, że zaskarżona decyzja jest krzywdząca, gdyż stan jego zdrowia nie pozwala na wykonywanie pracy w rolnictwie.

/odwołanie – k. 23/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując argumenty tożsame co w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie – k.4- 4 odwrót /

W piśmie z dnia 18 marca 2019 roku wnioskodawca złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. W dniu 25 marca 2019 roku otrzymał wezwanie do złożenia oświadczenia o stanie majątkowym, rodzinnym i dochodach w terminie 7 dni pod rygorem oddalenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. W zakreślonym terminie nie złożył powyższego oświadczenia.

/ pismo – k.60, potwierdzenie odbioru wezwania – k.62 i 71/

Na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2019 roku wnioskodawca poparł odwołanie oraz cofnął wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

/protokół rozprawy – oświadczenie wnioskodawcy – 00:00:54 płyta CD – k.74/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. M. urodził się w dniu (...). Jest właścicielem gospodarstwa rolnego.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 23 kwietnia 2018 roku wystąpił z wnioskiem o rentę rolniczą.

/ k. 1 -2 akt KRUS /

Lekarz Rzeczoznawca w dniu 8 czerwca 2018 roku po przeprowadzeniu bezpośredniego badania wnioskodawcy i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej nie uznał badanego za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym.

/orzeczenie Lekarza Rzeczoznawcy – nieponumerowana dokumentacja orzeczniczo-lekarska KRUS, k.33 akt KRUS/

W dniu 26 czerwca 2018 roku wnioskodawca złożył sprzeciw od orzeczenia Lekarza Rzeczoznawcy KRUS.

/sprzeciw - k.35 akt KRUS/

Komisja Lekarska, po ponownym badaniu orzeczeniem z dnia 26 lipca 2018 roku uznała, że wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. /orzeczenie Komisji Lekarskiej – nieponumerowana dokumentacja orzeczniczo-lekarska KRUS, k.37 akt KRUS/

Powołując się na powyżej wskazane orzeczenie Komisji Lekarskiej organ rentowy decyzją z dnia 31 lipca 2018 roku wydał decyzję odmawiającą wnioskodawcy prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

/decyzja – k. 39 akt KRUS/

W badaniu sądowo-ortopedycznym rozpoznano u wnioskodawcy zmiany dyskopatyczne kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, subiektywny zespół bólowy wielostawowy i kręgosłupa, stan po urazie kręgosłupa w docinku szyjnym w roku 2000, zaburzenia osobowości. Stwierdzono, że w trakcie badania wnioskodawca zachowywał się czynnościowo z bardzo dużą komponentą agrawacyjną - badany krzyczał na biegłego i uniemożliwiał obiektywne badanie ortopedyczne. Kręgosłup - o nieco spłyconej lordozie w odcinku lędźwiowym. Badany odmawiał wykonania ruchu czynnego kręgosłupa w odcinku szyjnym i uniemożliwiał badanie przez biegłego. Demonstrował niewielkie pochylenie ku przodowi, próba palce - podłoga -1,5 metra. Nie stwierdzono wzmożonego napięcia mięśni przykręgosłupowych. Odnośnie kończyn górnych: nie zauważono zaników mięśniowych. Badany demonstrował śladowe ruchy czynne w stawach barkowych i uniemożliwiał badanie ruchów biernych w tych stawach. Ruchy w stawach łokciowych i nadgarstków były zachowane. Chwytność rąk zachowana. Odnośnie kończyn dolnych wskazano, że badany demonstrował dużego stopnia ograniczenie ruchomości we wszystkich stawach kończyn dolnych.

Według oceny biegłego ortopedy stan narządu ruchu wnioskodawcy nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, gdyż nie utracił on zdolności do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Wnioskodawca w trakcie badania uniemożliwiał obiektywne stwierdzenie stanu narządu ruchu, natomiast w trakcie wchodzenia do gabinetu, rozbierania się i ubierania można było zaobserwować pełną mobilność stawów kończyn górnych i kończyn dolnych oraz kręgosłupa.

/pisemna opinia biegłego sądowego ortopedy – k. 28-31/

W badaniu sądowo-psychiatrycznym rozpoznano u wnioskodawcy uporczywe bóle psychogenne.

Opiniowany jest leczony od wielu lat psychiatrycznie z powodu bólów psychogennych, hospitalizowany psychiatrycznie w 2013 roku, przepisano mu wówczas F. 75mg/db, P. 25mg /db, nasennie przyjmował E.. Do czasu badania sądowego leczenie nie uległo zasadniczej zmianie. Nasilenie objawów chorobowych nie uzasadnia uznania A. M. za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym.

/pisemna opinia biegłego sądowego psychiatry – k. 36-38/

W badaniu sądowo-neurologicznym rozpoznano u wnioskodawcy przebyty w 2000 roku uraz kręgosłupa szyjnego i głowy, bóle psychogenne, zmiany zwyrodnieniowe odcinka szyjnego kręgosłupa. Wnioskodawca od czasu wypadku komunikacyjnego w 2000 roku (samochód został uderzony w bok i dachował) leczony jest przez wielu znanych specjalistów, m.in. z zakresu neurologii. Od czasu wypadku ma bóle całego kręgosłupa, pieczenie głowy, rąk i nóg, mrowienie kończyn. Jeżeli ma się odwrócić, odwraca się całym ciałem, bo ma wtedy w głowie prądy. Każde stąpnięcie powoduje ból, przy chodzeniu boli go gardło, ma błyski w oczach przy zmianie pozycji. Leczony jest lekami typu P., E., A., C.. Po leczeniu nie widzi poprawy. Ma rozpoznane przez psychiatrów, psychologów, neurologów i neurochirurgów bóle psychogenne. Badanie CT głowy nie wykazało patologii w zakresie mózgowia. CT kręgosłupa odcinka szyjnego wykazało niewielkie wypukliny bez ucisku na struktury nerwowe kanału kręgowego. Aktualne naruszenie sprawności organizmu z przyczyn neurologicznych nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

/pisemna opinia biegłego sądowego neurologa – k. 42- 44/

Sąd Okręgowy uznał, że sporządzone w toku postępowania opinie są kompletne, jasne i należycie uzasadnione, a tym samym przedstawiają wystarczające wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego rozstrzygnięcia zarzutów zawartych w odwołaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 roku, II UKN 96/99, OSNP z 2000 roku Nr 23, poz. 869). Zostały wydane przez niekwestionowanych specjalistów z zakresu schorzeń występujących u wnioskodawcy, po uprzedniej analizie akt sprawy, przeprowadzeniu badań skarżącego i zapoznaniu się z dotyczącą jego osoby dokumentacją lekarską. Z opinii jednoznacznie wynika, że wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym.

Opinie zostały doręczone zarówno pełnomocnikowi organu rentowego, jak i wnioskodawcy z zobowiązaniem do ustosunkowania się do nich. Wnioskodawca w dniu
18 marca 2019 roku złożył pismo procesowe (k.60), w którym zakwestionował wnioski orzecznicze biegłych lekarzy, zarzucając im brak profesjonalnej wiedzy i w związku z powyższym wniósł o wyznaczenie innych biegłych lekarzy w celu ponownego badania. W ocenie Sądu podnoszone przez wnioskodawcę okoliczności stanowiły jedynie polemikę z niekorzystnymi dla skarżącego opiniami. Podkreślenia wymaga, że wnioskodawca nie zarzucił wystąpienia istotnych braków opinii, czy też niewyjaśnienia okoliczności sprawy. Dlatego też Sąd uznał, że nie zachodzi konieczność dopuszczenia dowodu z opinii innych biegłych, uznając złożone opinie za rzetelne i prawidłowe.

W tym miejscu wskazać należy, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych lub z opinii instytutu, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974r. II CR 817/73, niepubl).

Sąd Okręgowy w Łodzi podziela stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym przy ocenie opinii biegłych lekarzy sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. Odmienne ustalenie w tej mierze może być dokonane tylko na podstawie opinii innych biegłych lekarzy, jeżeli ich opinia jest bardziej przekonywająca oraz wszechstronnie przedstawia kwestię nasuwającą wątpliwości
w sprawie (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 października 1987 roku, sygn. akt II URN 228/87, publ. (...)).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 roku, poz. 299, ze zmianami), renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust. 2;

2) jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

3) całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Art. 21 ust. 5 cytowanej ustawy stanowi, że za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Stosowanie do art. 22 ust. 1 ustawy rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się, jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje, jako renta okresowa.

Kategoryczne brzmienie art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wskazuje, iż przesłanki ustalenia prawa do renty rolniczej muszą zaistnieć kumulatywnie, brak chociażby jednej z nich eliminuje możliwość przyznania przedmiotowej renty.

Zgodnie z przepisem art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270, ze zmianami), w związku z art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

A. M. nie spełnia jednej z przesłanek ustalenia prawa do renty rolniczej, nie jest bowiem osobą trwale lub okresowo całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. Sam fakt występowania schorzeń nie decyduje o istnieniu niezdolności do pracy, a dopiero ocena, czy i w jakim zakresie powodują one niezdolność do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2000 roku, II UKN 113/00, OSNP z 2002 roku, Nr 14, poz. 343).

Z opinii biegłych sądowych jednoznacznie wynika, że obecne u skarżącego schorzenia, jakkolwiek wymagają dalszego leczenia, to jednak nie powodują niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Sąd Okręgowy podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2010 roku (II UK 111/2010, Lex nr 688684), że ochrona z art. 21 ust. 5 ustawy rolniczej obejmuje tylko całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym, a nie każdy mniejszy (niż całkowity) stopień tej niezdolności. Nie każdy więc gorszy stan zdrowia i sprawności psychofizycznej rolnika uzasadnia prawo do renty. Jeżeli ustawodawca w systemie rolniczym nie rozróżnił i nie daje ochrony rentowej w przypadku częściowej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, lecz tylko przy całkowitej, to oznacza to, że w ustaleniu takiego stopnia niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym chodzi o wyraźną granicę tej niezdolności - a więc o sytuację, gdy rolnik z powodu naruszenia sprawności organizmu nie może osobiście wykonywać pracy. Uzasadnia to tezę, że dopiero taki stopień (całkowitej) niezdolności do pracy wyznacza granicę w kwalifikacji rzeczywistej sprawności psychofizycznej ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym. Nie obejmuje zatem sytuacji, gdy rolnik nie utracił w pełni możności wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, czyli gdy wystąpiła utrata sprawności do pracy w stopniu mniejszym niż całkowita. Zatem gorszy stan zdrowotny może powodować ograniczenie zdolności do pracy, lecz nie osiągać całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.

Z powyższych względów, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.