Sygn. akt VIII U 2437/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 września 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że miesięczną podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) dla M. B. (1) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika A. N. z siedzibą w Ł., ul. (...) stanowi kwota 525,00 zł brutto od 1 maja 2018 r. tj. kwota odpowiadająca ¼ minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że na podstawie dokumentów zewidencjonowanych w systemie informatycznym ZUS ustalono, że płatnik składek zgłosił do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika M. B. (1) w wymiarze ¼ etatu w okresie od 1 września 2017 r. do 30 kwietnia 2018 r., w pełnym wymiarze czasu pracy od 1 maja 2018 r.

ZUS dodał, że w wyniku analizy dokumentów zgromadzonych w sprawie potwierdzono, że faktycznie ubezpieczona wykonywała pracę u płatnika składek A. N. na podstawie umowy o pracę od 1 września 2017 r. w wymiarze ¼ etatu za wynagrodzeniem 525,00 zł brutto, natomiast w ocenie oddziału nie potwierdzono, że od 1 maja 2018 r. ubezpieczona świadczyła pracę za wyższym wynagrodzeniem (2.100,00 zł) i w zwiększonym wymiarze czasu pracy (pełen wymiar czasu pracy). Już od 19 czerwca 2018 r. M. B. (1) stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Zaświadczenia lekarskie zostały wystawione na okres od 19 czerwca 2018 r. do 18 października 2018 r. W ocenie oddziału zmiana warunków zatrudnienia w zakresie wynagrodzenia i wymiaru czasy pracy miała jedynie na celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z chorobą a następnie macierzyństwem od znacznie wyższej podstawy ich wymiaru.

W ocenie organu rentowego w myśl art. 58 §2 k.p.c. jest to nieważna czynność prawna, gdyż jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

/decyzja – k. 92 – 96 akt ZUS/

Odwołanie od w/w decyzji złożyła ubezpieczona M. B. (1) w dniu 9 listopada 2018 r. i wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu poniosła, że pracę u płatnika podjęła w lutym 2017 roku i nieprzerwanie pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy, mimo zawartej umowy na ¼ etatu. Podniosła także, że dopiero interwencja narzeczonego doprowadziła do zmiany warunków zatrudnienia wnioskodawczyni.

/odwołanie – k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 7 grudnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 26 – 27/

Na rozprawie w dniu 17 maja 2019 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie, pełnomocnik płatnika składek przyłączył się do odwołania. Pełnomocnik ZUS wniósł oddalenie odwołania i o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od płatnika oraz nieobciążanie ZUS kosztami procesu w przypadku uwzględnienia odwołania.

/protokół rozprawy z dnia 17 maja 2019 r. – 01:06:29 – 01:16:40 – płyta CD – k. 440/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. B. (1) urodziła się (...) Ubezpieczona legitymuje się wykształceniem zawodowym. Uzyskała tytuł czeladnika w zawodzie fryzjer.

/kwestionariusz osobowy – k. 70 akt ZUS, k. 45, k. 76 – 77, świadectwo czeladnicze – k. 52 akt ZUS, k. 51, akta osobowe wnioskodawczyni – k. 128/

Wnioskodawczyni legitymuje się następującym doświadczeniem zawodowym:

- w okresie od 10 kwietnia 2012 r. do 8 listopada 2012 r. odbywała staż w Salonie (...),

- w okresie od 11 marca 2013 r. do 10 września 2013 r. odbywała staż w Salonie (...),

/kwestionariusz osobowy – k. 70 akt ZUS, dokumentacja dotycząca odbycia stażu – k. 40 – 48 akt ZUS, k. 52 – 55/

A. N. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą A. N. (...) z siedzibą w Ł. od 4 kwietnia 1995 r. Przedmiotem działalności jest: Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne. Płatnik składek zatrudnia fryzjerki i kosmetyczkę.

/bezsporne/

Zakład fryzjerski płatnika składek mieści się w Ł. przy ul. (...). Oprócz zakładu płatnika składek pod tym adresem znajdował się także zakład fryzjerski T. (...), które właścicielem był syn A. N..

/ zeznania świadka K. G. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:59:31 – 01:35:28 – płyta CD – k. 364/

Zakład jest czynny od 9.00 do 19.00 w dni powszednie, a w soboty od 9.00 do 13.00.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440/

W zakładzie w ciągu dnia była fryzjerka, czasami były 2 fryzjerki, gdy zmiany się nakładały.

/zeznania świadka K. S. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:20:05 – 00:29:48, 00:30:50 – 00:31:13 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka K. S. (2) z dnia 19 marca 2019 r. – 01:35:28 – 01:44:09 – płyta Cd – k. 364 zeznania świadka M. S. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:31:13 – 00:38:01 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka D. D. (1) (obecnie S.) z dnia 5 lutego 2019 r. – 01:06:09 – 01:22:01 – płyta CD – k. 102, zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440 /

W ciągu dnia wykazywano w raportach dobowych z kasy fiskalnej ok. 20 pozycji.

/wydruki – k. 228 – 278, paragony – zał. do akt/

Wnioskodawczyni została zatrudniona u A. N. w Salonie (...) w lutym 2017 r. w charakterze fryzjerki. Umowę o pracę płatnik składek podpisał z ubezpieczoną od września 2019 r.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440, wydruki z portalu społecznościowego – k. 5 – 24, k. 115 – 126, 175 – 178, zeznania świadka K. S. (2) z dnia 19 marca 2019 r. – 01:35:28 – 01:44:09 – płyta Cd – k. 364 zeznania świadka M. S. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:31:13 – 00:38:01 – płyta CD – k. 364, świadka T. R. z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:51:03 – 01:00:01 – płyta CD – k. 102, zeznania świadka K. F. z dnia 5 lutego 2019 r. – 01:25:05 – 01:36:06 – płyta CD – k. 102, zeznania świadka M. B. (2) z dnia 5 lutego 2019 r. 01:00:01 – 01:06:09 – płyta CD –k. 102/

Wnioskodawczyni M. B. (1) została zatrudniona w (...) Salon (...) na podstawie umowy o pracę w wymiarze ¼ etatu na okres próbny od 1 września 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. na stanowisku fryzjerki z wynagrodzeniem 500,00 zł brutto. Miejsce wykonywania pracy: Ł., ul. (...).

/umowa o pracę – k. 74 akt ZUS, k. 46/

W aktach osobowych wnioskodawczyni znajduje się zaświadczenie lekarskie o zdolności ubezpieczonej do pracy na stanowisku fryzjerki z dnia 16 listopada 2017 r.

/Akta osobowe – k. 128, k. 153/

Badania lekarskie pracowników były przeprowadzane w zakładzie. Lekarz przyjeżdżał do siedziby firmy, przeprowadzał ankietę i wystawiał pracownikom płatnika składek zaświadczenia lekarskie o zdolności do pracy.

/zeznania świadka A. Ś. z dnia 19 marca 2019 r. – 00:38:01 – 00:51:47, 00:52:03 – 00:59:31 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka K. G. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:59:31 – 01:35:28 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka B. R. z dnia 17 maja 2019 r. – 00:06:35 – 00:20:10 – płyta CD – 440/

W dniach od 1 września 2017 r. do 2 września 2017 r. ubezpieczona przeszła wstępne szkolenie BHP.

/karta szkolenia wstępnego BHP – k. 50 akt ZUS, k. 50/

Ubezpieczona nie otrzymała zakresu obowiązków na piśmie.

/bezsporne/

Wnioskodawczyni w ramach swoich obowiązków wykonywała czynności fryzjerki.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440, zeznania świadka T. R. z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:51:03 – 01:00:01 – płyta CD – k. 102, zeznania świadka D. D. (1) (obecnie S.) z dnia 5 lutego 2019 r. – 01:06:09 – 01:22:01 – płyta CD – k. 102, dokumentacja z portalu społecznościowego – k. 161 – 178, k. 185 – 191, zeznania świadka K. S. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:20:05 – 00:29:48, 00:30:50 – 00:31:13 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka M. S. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:31:13 – 00:38:01 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka A. Ś. z dnia 19 marca 2019 r. – 00:38:01 – 00:51:47, 00:52:03 – 00:59:31 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka K. G. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:59:31 – 01:35:28 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka K. S. (2) z dnia 19 marca 2019 r. – 01:35:28 – 01:44:09 – płyta Cd – k. 364, zeznania A. N. z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:21:16 – 00:45:48 – płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. - 01:04:59 – 01:06:05 – płyta CD – k. 440, zeznania świadka D. D. (1) (S.) z dnia 5 lutego 2019 r. – 01:06:09 – 01:22:01 – płyta CD – k. 102, zeznania świadka M. W. (1) z dnia 17 maja 2019 r. – 00:20:10 – 00:36:06 – płyta CD – k. 440, zeznania świadka M. W. (2) z dnia 17 maja 2019 r. – 00:36:54 – płyta CD – k. 440, zeznania świadka M. S. (2) z dnia 17 maja 2019 r. – 00:41:03 – 00:53:44 – płyta CD – k. 440/

Wnioskodawczyni mimo zawarcia umowy w ramach ¼ etatu u płatnika składek pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracowała na zmiany: od 9.00 do 16.00, od 13.00 do 19.00, a w soboty od 9.00 do 13.00 w siedzibie firmy.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440, zeznania świadka T. R. z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:51:03 – 01:00:01 – płyta CD – k. 102, zeznania świadka K. F. z dnia 5 lutego 2019 r. – 01:25:05 – 01:36:06 – płyta CD – k. 102, zeznania świadka M. B. (2) z dnia 5 lutego 2019 r. 01:00:01 – 01:06:09 – płyta CD –k. 102, wydruki z portalu społecznościowego – k. 5 – 24, k. 115 – 126, k. 185 – 191, zeznania świadka K. S. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:20:05 – 00:29:48, 00:30:50 – 00:31:13 – płyta CD – k. 364, zeznania świadka M. S. (1) z dnia 19 marca 2019 r. – 00:31:13 – 00:38:01 – płyta CD – k. 364/

Zdarzało się, że pracowała w nadgodzinach, gdy nie było drugiej fryzjerki – K. G. (1) bo np. była na urlopie.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440/

Otrzymywała wynagrodzenie za wykonywanie pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Płatnik składek wypłacał wynagrodzenie tygodniowo.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440, zeznania świadka K. F. z dnia 5 lutego 2019 r. – 01:25:05 – 01:36:06 – płyta CD – k. 102/

Następnie ubezpieczona zawarła z A. N. prowadzącą Salon (...) w Ł. umowy o pracę w wymiarze ¼ etatu na czas określony od 1 stycznia 2018 r. do 30 kwietnia 2018 r. r. z wynagrodzeniem 525,00 zł brutto oraz w pełnym wymiarze czasu pracy od 1 maja 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. z wynagrodzeniem 2.100,00 zł na stanowisku fryzjera. Miejsce wykonywania pracy: Ł., ul. (...).

/umowa o pracę – k. 72 akt ZUS, k. 47/

Zmiana warunków płacy i płacy ubezpieczonej od 1 maja 2018 r. na piśmie (w umowie o pracę) nastąpiła po interwencji narzeczonego wnioskodawczyni K. F., który zagroził A. N., że zawiadomi Państwową Inspekcję Pracy, że M. B. (1) wykonuje pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, a umowę ma podpisaną na ¼ etatu.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440, zeznania świadka K. F. z dnia 5 lutego 2019 r. – 01:25:05 – 01:36:06 – płyta CD – k. 102/

Zakres obowiązków wnioskodawczyni po zmianie umowy o pracę nie uległ zmianie.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440/

Wnioskodawczyni podpisywała listę obecności od stycznia 2018 r.

/zeznania wnioskodawczyni z dnia 5 lutego 2019 r. – 00:04:19 – 00:21:16 płyta CD – k. 102 w zw. z zeznaniami z dnia 17 maja 2019 r. – 01:04:39 – 01:04:59 – płyta CD – k. 440/

Pracodawca sporządził dla wnioskodawczyni listy płac.

/listy płac – k. 18 – 36 akt ZUS, k. 57 – 65/

Wnioskodawczyni w dniu 1 maja 2018 r. tj. w dacie zmiany umowy o pracę poprzez zwiększenie wymiaru czasu pracy i wynagrodzenia była w ciąży. Ostatnia miesiączkę miała 11 stycznia 2018 r.

/bezsporne, dokumentacja medyczna – k. 159, k. 292, k. 295 – 311, k. 314 – 352, k. 375 – 376, 379 – 406, karta przebiegu ciąży – k. 159/

Ubezpieczona stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży od 19 czerwca 2018 r. Na zwolnieniu lekarskim przebywała do 18 października 2018 r. Dziecko urodziła w dniu 23 października 2018 r. Z wnioskiem o urlop macierzyński wystąpiła od dnia 19 października 2018 r.

/bezsporne, dokumentacja medyczna – k. 81 – 82, k. 159, k. 292, k. 295 – 311, k. 314 – 352, k. 375 – 376, 379 – 406, akt urodzenia – k. 83, wniosek – k. 84/

Gdy ubezpieczona stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży na jej miejsce nikt nie został zatrudniony.

/bezsporne/

Wnioskodawczyni obecnie nie jest zatrudniona u płatnika składek. Umowa o pracę rozwiązała się 31 grudnia 2018 tj. z upływem czasu na jaki została zawarta. Wnioskodawczyni przebywa na urlopie macierzyńskim.

/bezsporne, świadectwo pracy – k. 79/

Płatnik składek oprócz wnioskodawczyni zatrudniała następujących pracowników:

1.  K. G. (1) na podstawie umowy o pracę od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem 1050,00 zł brutto na stanowisku fryzjerki, od 1 stycznia 2019 r. na podstawie umowy na czas nieokreślony w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem 1125,00 zł,

2.  D. D. (1) (obecnie S.) na podstawie umowy o pracę na czas określony od 1 kwietnia 2018 r. do 31 maja 2018 r. w wymiarze ¼ etatu z wynagrodzeniem 525,00 zł brutto na stanowisku kosmetyczki,

3.  M. W. (3) na podstawie umowy o pracę od 1 listopada 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem 1050,00 zł brutto na stanowisku fryzjera, na podstawie umowy o pracę na czas określony od 1 lutego 2019 r. do 31 grudnia 2020 r. w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem 1125,00 zł,

4.  A. Ś. na podstawie umowy o pracę od 1 grudnia 2018 r. do 28 lutego 2019 r. na stanowisku fryzjerki – kosmetyczki w wymiarze ¼ etatu z wynagrodzeniem 525,00 zł brutto.

/wykaz pracowników – k. 14, akta osobowe – K. G. (1) - k.129, k. 289, akta osobowe M. W. (3) – k. 130, k. 157, akta osobowe A. Ś. – k. 131, akta osobowe D. D. (1) – k. 132, k. 192/

Płatnik składek osiągnął przychód w 2018 r. w wysokości 44.111,00 zł, w 2017 r. w wysokości 40.825,00 zł, w 2016 r. w wysokości 35.880,00 zł, w 2015 r. w wysokości 32.853,00 zł, w 2014 r. w wysokości 32.234,00 zł.

/informacja z US – k. 85 – 90, faktury – k. 196, wyciąg z konta – k. 197 – 226, tajemnica skarbowa – k. 434/

Wnioskodawczyni prowadziła korespondencję internetową z współpracownikami (D. D., M. W.), które potwierdzały większy wymiar czasu pracy niż wynikający z umowy oraz pracę bez umowy.

/wydruk korespondencji – k. 10 – 12, k. 115 - 126/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów:

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o załączone do akt dokumenty, w tym dokumentację osobową odwołującej się oraz zeznania wnioskodawczyni oraz częściowo świadków i częściowo płatnika składek.

Zgromadzonym dowodom Sąd dał wiarę, a dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że jest on wystarczający by wyjaśnić sporną okoliczność – a mianowicie, czy miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonej z tytułu zatrudnienia u płatnika składek od dnia 1 maja 2018 r. stanowi kwota 2100,00 zł brutto, czy też ustalenie wysokości wynagrodzenia M. B. (1) było dokonane jedynie w celu znacznego podwyższenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawczyni, w których wskazała na realność otrzymanego przez skarżącą w spornym okresie wynagrodzenia określonego w umowie o pracę.

W ocenie Sądu zeznania skarżącej, świadków: T. R., M. B. (2), K. F., K. S. (1), Machała S., K. S. (2), M. W. (2) w niniejszej sprawie są jasne, logiczne i wzajemnie niesprzeczne. Wersja zdarzeń przedstawiona przez skarżącą, i w/w świadków znajduje odzwierciedlenie w dokumentacji zebranej w sprawie.

Z zeznań odwołującej, w/w świadków i z przedstawionej dokumentacji jasno wynika, że ubezpieczona w spornym okresie objętym decyzją tj. od 1 maja 2018 r. wykonywała obowiązki pracownicze na stanowisku fryzjerki w pełnym wymiarze czasu pracy. Tak naprawdę z zeznań wynika, że wnioskodawczyni podjęła zatrudnienie już w lutym 2017 r, a w okresie od zawarcia umowy ubezpieczona pracowała u płatnika składek w pełnym wymiarze czasu pracy i za pracę tę otrzymywała wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia. Świadkowie – klienci jednoznacznie wskazali, że gdy przychodzili do zakładu w różnych godzinach to wnioskodawczyni zawsze była w pracy. Nadto podali, że najczęściej obecne były dwie fryzjerki.

A zatem skoro zakład płatnika był otwarty w dni powszednie od 9.00 do 18.00, 19.00, a w soboty od 9.00 do 13.00 i zakładzie były zatrudnione tylko dwie fryzjerki: ubezpieczona oraz K. G. (1) w niepełnych wymiarach czasu pracy trudno uwierzyć, że rzeczywiście wykonywały pracę tylko w wymiarze wskazanym w umowach, że nie pracowały dłużej.

Nadto z korespondencji na portalu społecznościowym pomiędzy ubezpieczoną a pracownikami płatnika: D. S. i M. W. (3) jasno wynika, że wszyscy pracowali zatrudnieni u płatnika posiadali umowy na część etatu, a pracowali w pełnym wymiarze czasu pracy, bo taka była praktyka. Także z wykazu pozycji w wydrukach z kasy fiskalnej wynika, że było ok. 20 pozycji, zatem nie jest możliwe, by czynności te wykonywane były przez dwóch pracowników przez 6 godzin dziennie, nawet przy pomocy płatnika, która miała sporadycznie pomagać pracownikom. Nadto świadek G. zeznała, że miała 10 klientów dziennie. Zakładając, że jeden klient zajmował 30 minut, co stanowi zupełne minimum, daje to 5 godzin, a nie 4, jak wynika z jej etatu. Zresztą świadek przyznała, że pracowała z wnioskodawczynią razem nawet 4 godziny dziennie, nie odnosząc tego do konkretnego okresu zatrudnienia, co nijak ma się do ¼ etatu wnioskodawczyni, a rzeczywiście obejmowałoby czas pokrywających się zmian (13 -16).

Dlatego też Sąd odmówił wiary płatnikowi składek A. N. oraz świadkom: A. Ś., K. G. (1), M. W. (3), M. S. (2), D. S., którzy wskazywali, że ubezpieczona nie wykonywała w całym okresie pracy, pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadkowie ci – obecni pracownicy i znajomi płatnika usiłowali przedstawić wnioskodawczynię w niekorzystnym świetle, jako osobę, która często opuszczała miejsce pracy. Potwierdzeniem miały być liczne notatki płatnika o udzielanych zwolnieniach z pracy, przy czym często pismo z datą wcześniejszą zawierało daty wyjść późniejszych (np. pismo z dnia 7.05.2018 r dotyczyło okresu od 7 do 29 maja 2018 r, . Poza tym skoro wnioskodawczymi miała pracować w ramach ¼ etatu, czyli dwie godziny dziennie, to należy postawić pytanie, kto pracował w salonie, skoro wnioskodawczyni, zdaniem płatnika i świadków ciągle nie było, bo się zwalniała.

Sąd odmówił także wiary zeznaniom płatnika składek w zakresie w jakim wskazywała ona, że nie doszło do zmiany umowy o pracę ubezpieczonej w wyniku interwencji jej narzeczonego K. F. albowiem z jego zeznań oraz zeznań wnioskodawczyni, które Sąd uznał za wiarygodne jasno wynika, że dopiero, gdy zagroził on A. N., że zgłosi do PIP fakt, że zatrudnia pracowników bez umowy lub w niepełnym wymiarze czasu pracy w sytuacji, gdy pracują oni w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd nie dał wiary płatnikowi także w zakresie twierdzeń, że zdarzało się, że w zakładzie nie było żadnej fryzjerki, bowiem pozostaje to w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym, w postaci zeznań świadków (D. D., M. W., K. S., M. S., K. G., K. S.).

Należy też wskazać, że zeznania świadka M. S. nie mogą być uznane za wiarygodne, bowiem szczegółowo opisywała wymiar czasu pracy wnioskodawczyni, jednocześnie nie orientując się co do pozostałych pracowników. Ostatecznie nie była pewna ile pracowała, bowiem nie przebywała cały dzień w zakładzie.

Należy też podnieść, że płatnik nie przestawił oryginału umowy o pracę, a jedynie kserokopię, tłumacząc, że oryginał został wydany wnioskodawczyni, brak na to jednak dowodu.

Zeznania świadka W. i D. pozostają w sprzeczności z wydrukami z komunikatora, a obecne tłumaczenia świadków co do intencji ich pisemnych wypowiedzi należało uznać za zupełnie niewiarygodne.

W ocenie Sądu w toku postępowania wnioskodawczyni wykazała, że wykonywała w spornym okresie pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd oddalił wnioski dowodowe pełnomocnika ZUS o zwrócenie się do administratora terminala w celu szukania danych, kto i kiedy płacił albowiem wniosek ten zmierza jedynie do przedłużenia postępowania. Zdaniem Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd także oddalił wniosek pełnomocnika ZUS o ponowne przesłuchanie świadka S., jako także zmierzający do przedłużenia postępowania. Okoliczność, iż świadek złożyła dowód zapłaty za usługę z okresu, kiedy wnioskodawczyni przebywała na zwolnieniu lekarskim, pozostaje bez wpływu na ocenę zeznań świadka, bowiem świadek miała złożyć wszystkie dowody, którymi dysponuje, a zeznała także, że jak była w sierpniu, to wnioskodawczyni nie było.

Sąd nie zawracał się także o dalszą dokumentację medyczną, zawnioskowaną w celu ustalenia godzin odbywanych wizyt, bowiem ustalenie tych godzin nie było istotne dla ustalenia czasu pracy wnioskodawczyni z uwagi na to, że pracowała w systemie zmianowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art.12 ust. 1 i art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 1383), pracownicy, to jest osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2014r. poz. 159) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Z kolei art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 wspomnianej ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

W związku z powyższym wskazać należy, że wysokości wynagrodzenia uzgodnionego przez strony stosunku pracy na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych ma istotne znaczenie z uwagi na okoliczność, że ustalanie podstawy wymiaru składki z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy następuje w oparciu o przychód, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w oparciu o wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, a w szczególności wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, czy różnego rodzaju dodatki, nagrody, premie itp. Umowa o pracę wywołuje zatem nie tylko skutki bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, kształtując stosunek ubezpieczenia społecznego, w tym wysokość składki, co w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Oznacza to, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także interesu publicznego

Według art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może kwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 7/09, LEX nr 509047, a także uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2005 roku, II UZP 2/05, OSNP 2005, Nr 21, poz. 338 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 sierpnia 2007 roku, III UK 26/07, z dnia 19 września 2007 roku, III UK 30/07).

Oczywiście, stanowisko organu rentowego podlega kontroli sądowej w ramach postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

W niniejszej sprawie w dniu 1 maja 2018 r. zmieniono ubezpieczonej umowę, na mocy której zwiększył się wymiar czasu pracy ubezpieczonej z ¼ do pełnego etatu oraz zwiększyło się wynagrodzenie z kwoty 525,00 zł do kwoty 2100,00 zł brutto miesięcznie. Ważność tej umowy w zakresie wysokości wynagrodzenia i wymiaru czasu pracy została zakwestionowana przez organ rentowy, który zarzucił stronom umowy naruszenie zasad współżycia społecznego polegające na świadomym zamiarze osiągania korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu.

W tym miejscu stwierdzić należy, że ustalenie w umowie o pracę rażąco wysokiego wynagrodzenia za pracę może być w konkretnych okolicznościach, uznane za nieważne jako dokonane z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu - art. 58 § 3 k.c. w związku z art. 300 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2005 roku sygn. akt III UK 89/05, OSNP 2006/11-12/192, LEX nr 182780, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 roku, II UK 16/05, opubl. OSNP 2006/11-12/191, LEX nr 182776, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2009 roku, III UK 7/09, LEX nr 509047).

Kwestią sporną w sprawie pozostawało zatem, czy zachodziły przesłanki do ustalenia, że wnioskodawczyni powinna być objęta ubezpieczeniem społecznym z podstawą wymiaru składek od jakiej płatnik rozliczył składki, czy też jak chciał tego organ rentowy – podstawa wymiaru składek powinna zostać obniżona do ¼ wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2018 roku tj. do kwoty 525 zł. Należało zatem ustalić, czy postanowienia umowy o pracę były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, tym samym czy były nieważne (art. 58 § 2 k.c.). Powyższe sprowadza się do rozstrzygnięcia podstawowej kwestii - czy wysokość wynagrodzenia wypłacona wnioskodawczyni za jej pracę była godziwa, to znaczy czy wynagrodzenie to stanowiło ekwiwalentne wynagrodzenie do rodzaju, ilości i jakości pracy oraz wymaganych kwalifikacji.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że w prawie pracy obowiązuje zasada swobodnego kształtowania postanowień umownych, lecz nie jest też sporne, że wolność kontraktowa realizuje się tylko w takim zakresie, w jakim przewiduje to obowiązujące prawo. Jakkolwiek z punktu widzenia art. 18 § 1 kodeksu pracy, umówienie się o wynagrodzenie wyższe od najniższego jest dopuszczalne, gdyż normy prawa pracy swobodę tę ograniczają tylko co do minimum świadczeń należnych pracownikowi w ramach stosunku pracy, to należy pamiętać, że autonomia stron umowy w kształtowaniu jej postanowień podlega ochronie jedynie w ramach wartości uznawanych i realizowanych przez system prawa, a strony obowiązuje nie tylko respektowanie własnego interesu jednostkowego, lecz także wzgląd na interes publiczny. Najdobitniej wyraża to reguła zawarta w przepisie art. 353 1 k.c., który ma odpowiednie zastosowanie do stosunku pracy, zarówno wobec braku uregulowania normowanej nim instytucji w prawie pracy, jak też niesprzeczności z zasadami prawa pracy (por. art. 300 k.p.) zawartego w nim wymagania, by treść stosunku pracy lub jego cel nie sprzeciwiał się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z kolei odpowiednie zastosowanie art. 58 k.c. pozwala na uściślenie, że postanowienia umowy o pracę sprzeczne z ustawą albo mające na celu jej obejście są nieważne, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, a sprzeczne z zasadami współżycia społecznego - nieważne bezwzględnie.

Należy zwrócić uwagę, iż sprzeczny z zasadami współżycia społecznego może być także niegodziwy cel umowy o pracę, polegający na ustaleniu nadmiernej wysokości wynagrodzenia (rażąco wygórowanego), aby otrzymywać zawyżone świadczenia z ubezpieczeń społecznych kosztem innych ubezpieczonych. Co prawda w tezie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r. (II UK 320/04, OSNP 2006 nr 7-8, poz. 122) przyjęto, że „cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą (art. 58 § 1 k.c.)”, a w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r. (II UK 141/04, OSNP 2005 Nr 15, poz. 235) stwierdzono, iż „stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.)”, to - pomijając, że rozstrzygnięcia te zapadły w odmiennych niż oceniany stanach faktycznych - trzeba zauważyć, że dotyczą one kwalifikowania opisanych zachowań w aspekcie ich zgodności z prawem, nie rozważając czy nie naruszają one zasad współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z art. 58 § 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, wyrażająca się m.in. poprzez ustanowienie rażąco wygórowanego, a zatem niegodziwego wynagrodzenia. Tym samym, uzasadnionym jest twierdzenie, iż ustanowienie w umowie o pracę nadmiernie wysokich wynagrodzeń może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, bowiem fakt, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci osiągnięcia świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą, nie może oznaczać akceptacji dla nagannych i nieobojętnych społecznie zachowań korzystania ze świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przy zawieraniu umów o pracę na stosunkowo krótki okres przed zajściem zdarzenia generującego uprawnienie do świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub ustaleniu wysokiego wynagrodzenia w celu uzyskania przez osobę ubezpieczoną naliczonych od takiej podstawy świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że co do zasady, z jednej strony wynagrodzenie za pracę ma stanowić wartość godziwą, z drugiej zaś, ma odpowiadać rodzajowi pracy, kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu i ma stanowić ekwiwalent za ilość i jakość świadczonej pracy.

Jednym z najistotniejszych kryterium godziwości (sprawiedliwości) wynagrodzenia za pracę, jest ekwiwalentność wynagrodzenia wobec pracy danego rodzaju, przy uwzględnieniu kwalifikacji wymaganych do jej wykonywania, jak też ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 k.p.). Mając na względzie ustalony w sprawie stan faktyczny oraz treść art. 13 k.p., należy stwierdzić, że przymiot „niegodziwości" będzie posiadała przede wszystkim płaca rażąco za niska. Nie oznacza to jednak tego, że znamię „niegodziwości” nie może również dotknąć płacy rażąco wysokiej (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 563/00, OSNP 2002 Nr 4, poz. 90). Tym samym brak jest przeciwwskazań do tego, by postanowienia umowy o pracę dotyczące wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą mogłyby być oceniane przez pryzmat zasad współżycia społecznego, jako nieważne w części przekraczającej granice godziwości, a zatem w sytuacji ich nadmiernej (rażąco nieproporcjonalnej) wysokości. W przywołanej uchwale Sąd Najwyższy podkreślał bowiem, że w sferze prawa ubezpieczeń społecznych godziwość wynagrodzenia - jedna z zasad prawa pracy - zyskuje dodatkowy walor aksjologiczny, albowiem w prawie ubezpieczeń społecznych istnieje znacznie mocniejsza niż w prawie pracy bariera działania w ramach prawa, oparta na wymagającym ochrony interesie publicznym i zasadzie solidarności ubezpieczonych.

Względność zasady godziwości wynagrodzenia, wyraża się koniecznością odniesienia się nie tylko do potrzeb pracownika, ale także świadomości społecznej oraz ogólnej sytuacji ekonomicznej i społecznej. Zatem mimo tego, iż postanowienia umowy o pracę, które nadmiernie uprzywilejowują płacowo danego pracownika, w prawie pracy mieściłoby się w ramach art. 353 1 k.c., to w prawie ubezpieczeń społecznych, w którym pierwiastek publiczny zaznacza się bardzo wyraźnie, możliwe jest - w okolicznościach każdego konkretnego wypadku - przypisanie zamiaru nadużycia świadczeń przysługujących z tego ubezpieczenia. Jest to związane z alimentacyjnym charakterem tych świadczeń oraz z zasadą solidaryzmu, wymagającą tego, żeby płaca - stanowiąca jednocześnie podstawę wymiaru składki - nie była ustalana ponad granicę płacy słusznej, sprawiedliwej i zapewniającej godziwe utrzymanie oraz żeby rażąco nie przewyższała wkładu pracy, a w konsekwencji, żeby składka nie przekładała się na świadczenie w kwocie nienależnej. Jest tak również dlatego, że choć przepisy prawa ubezpieczeń społecznych w swej warstwie literalnej odnoszą wysokość składek do wypłaconego wynagrodzenia, to w rzeczywistości odwołują się do takiego przełożenia pracy i uzyskanego za nią wynagrodzenia na składkę, które pozostaje w harmonii z poczuciem sprawiedliwości w korzystaniu ze świadczeń z ubezpieczenia, udzielanych z zasobów ogólnospołecznych (podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 grudnia 2012 roku, III AUa 420/12, LEX nr 1220514).

Pojęcie godziwości wynagrodzenia za pracę w prawie ubezpieczeń społecznych winno być zatem interpretowane przy uwzględnieniu wymogu ochrony interesu publicznego oraz zasady solidarności ubezpieczonych, gdyż podstawę wymiaru składki ubezpieczonego, będącego pracownikiem, stanowi wynagrodzenie godziwe, a więc należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe, zachowujące cechy ekwiwalentności do pracy.

Odnosząc powyższe rozważania do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, Sąd stwierdza, iż ustalona wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej nie może zostać uznana za wygórowaną albowiem ubezpieczona otrzymywała wynagrodzenie minimalne. A zatem było to wynagrodzenie godziwe oraz adekwatne do jakości i ilości pracy świadczonej przez ubezpieczoną.

Należy zwrócić uwagę, iż zdaniem Sądu wnioskodawczyni wykonywała pracę na rzecz płatnika składek od 1 maja 2018 r. w zwiększonym wymiarze czasu pracy tj. w pełnym wymiarze czasu pracy. Wskazać należy, że powyższa zmiana warunków zatrudnienia stanowiła jedynie usankcjonowanie sposobu zatrudnienia, które od początku obejmowało pełny wymiar czasu pracy. Wnioskodawczyni nie może ponosić konsekwencji zaniechań swojego pracodawcy z okresu sprzed zmiany warunków umowy.

Podkreślić należy w tym miejscu, że to na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia pozorności umowy lub jej sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, w myśl art. 6 k.c. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia 15 lutego 2007 r., I UK 269/06, OSNP 2008 nr 5-6, poz. 78, w którym stwierdził, iż na organie rentowym, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego i nie kwestionował tytułu tego zgłoszenia oraz przyjmował składki, spoczywa ciężar dowodu, że strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli.

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy w żaden sposób nie udowodnił, iż zakwestionowana przez niego umowa o pracę była w świetle ustalonego stanu faktycznego sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Podnoszone okoliczności, iż wnioskodawczyni zaczęła korzystać ze zwolnienia lekarskiego krótko po zmianie warunków pozostaje bez znaczenia, bowiem skoro pracowała od zawarcia umowy w pełnym wymiarze czasu pracy, to w ogóle nie możemy mówić o zmianie warunków, ale o ich potwierdzeniu. Także okoliczność, że innemu pracownikowi nie zwiększono wymiaru zatrudnienia w związku z nieobecnością wnioskodawczymi także pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie wobec ustalonej praktyki w tym zakładzie co do zawierania umów o pracę z niepełnym wymiarem czasu pracy a faktycznym świadczeniem pracy w ramach pełnego etatu.

Reasumując, należy stwierdzić, że na gruncie niniejszej sprawy, nie może budzić wątpliwości fakt, iż postanowienia umowy o pracę ustalające wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej, wymiar czasu pracy były ważne, albowiem nie były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie (...) § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ustalając miesięczną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia ubezpieczonej od dnia 1 maja 2018 r. na kwotę 2100,00 złotych miesięcznie brutto.