Sygn. akt I C 175/18
Dnia 31 sierpnia 2018r.
Sąd Rejonowy w Nowym Sączu Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSR Grażyna Poręba
Protokolant: prot. sąd. Paulina Polecka
po rozpoznaniu w dniu 31 sierpnia 2018 roku w Nowym Sączu
na rozprawie
sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w B.
przeciwko W. Z.
o zapłatę
I. zasądza od pozwanego W. Z. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 8.259,80 zł (osiem tysięcy dwieście pięćdziesiąt dziewięć 80/100) z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty,
II. w pozostałej części powództwo oddala,
III. zasądza od pozwanego W. Z. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 1.878,66 zł (jeden tysiąc osiemset siedemdziesiąt osiem 66/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.
Z./
- (...)
- (...)
Dnia 31 sierpnia 2018 roku Sędzia:
Sygn. akt I C 175/18
wyroku z dnia 31 sierpnia 2018r.
Powód (...) S.A. w B. domagał się zasądzenia od pozwanego W. Z. kwoty 16.843,11 zł. z umownymi odsetkami w wysokości dwukrotności ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia 20 grudnia 2017r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia zwrotu kosztów procesu. Powód wnioskował o rozpoznanie spawy w postępowaniu nakazowym, przedkładając weksel z 22 maja 2017r., podpisany przez pozwanego. Przewodniczący skierował sprawę do rozpoznania w postępowaniu upominawczym.
W sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany wniósł o oddalenie powództwa zarzucając, iż powód nie przedłożył do akt umowy pożyczki, weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową oraz, że powód domaga się zapłaty kwoty przekraczającej dwukrotność udzielonej pożyczki co jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego i rażąco wygórowane.
W odpowiedzi na sprzeciw w piśmie przygotowawczym z 20 czerwca 2018r. powód podniósł, iż weksel został wystawiony jako zabezpieczenie spłaty pożyczki z 22 maja 2017r., w której pozwany zobowiązał się do spłaty kwoty 18.360 zł. Na kwotę zobowiązania składają się kwota pożyczki 8.500 zł. oraz całkowity koszt pożyczki opisany w umowie. Spłata miała nastąpić w 36 ratach po 510 zł. miesięcznie. Umowa została wypowiedziana w związku z powstałą zaległością w spłacie. Wskazywał powód, iż w związku z charakterem zobowiązania wekslowego nie było potrzeby dołączania do pozwu umowy i innych dokumentów. To na zobowiązanym ciąży obowiązek wykazania nieistnienia wierzytelności. Powód nie zgadza się z tezą o abuzywności postanowień umowy, wyjaśnił, że całkowity koszt pożyczki to kwota 9.860 zł., na którą składają się: opłata przygotowawcza – 129 zł., prowizja 7.267 zł., cena (...) – 1.000 zł. oraz odsetki umowne. Koszty te nie przekraczają limitu poza odsetkowych kosztów kredytu.
Opłata przygotowawcza naliczana jest jako koszt związany z przygotowaniem umowy, zgromadzeniem dokumentów, zweryfikowaniem zdolności kredytowej pożyczkobiorcy. Prowizja stanowi wynagrodzenie za udzielenie pożyczki a opłata (...) wynagrodzenie dodatkowe za możliwość skorzystania przez pożyczkobiorcę z dodatkowych uprawnień.
Powód podniósł także, iż przy ocenie wartości świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy należy wziąć pod uwagę ryzyko i koszty związane z udzieleniem pożyczki, które ponosi pożyczkodawca.
Powód zwrócił uwagę, iż umowa została zawarta w ramach swobody kontraktowej, pozwany znał treść umowy, zapoznał się z nią szczegółowo i dobrowolnie do niej przystąpił.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 22 maja 2017r. powód i pozwany zawarli umowę pożyczki na okres 3 lat ( 36 miesięcy ), kwota pożyczki wynosiła 8.500 zł., całkowita kwota do zapłaty miała wynosić 18.360 zł. płatnych w 36 ratach po 510 zł. miesięcznie. Z tytułu udzielenia pożyczki pożyczkodawca pobiera opłatę przygotowawczą – 129 zł., wynagrodzenie prowizyjne - 7.267 zł., wynagrodzenie z tytułu przyznania na wniosek pożyczkobiorcy (...)– 1.000 zł. Pożyczka była oprocentowana w wysokości 9,89 % w skali roku. W razie opóźnienia od zobowiązania przeterminowanego miały być naliczane odsetki maksymalne za opóźnienie. Zabezpieczeniem spłaty pożyczki był weksel własny in blanco.
Od października 2017r. ( czyli od czwartej raty ) pozwany zalegał ze spłatą. W związku z tym, pismem z 2 listopada 2017r. powód wezwał pożyczkobiorcę do spłaty zaległych czwartej i piątej raty, łącznie 1.020 zł. a wobec bezskuteczności wezwania, pismem z 19 listopada 2017r. wypowiedział umowę pożyczki wzywając pozwanego do zapłaty kwoty 16.843,11 zł. Powód wypełnił weksel in blanco na powyższą kwotę.
Pozwany, co wynika z treści wezwania do zapłaty spłacił trzy raty.
/ dowód: umowa k. 43-51, wezwanie i wypowiedzenie umowy k.52-58 , /
Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda. Materiał dowodowy stanowią zatem dokumenty prywatne, których prawdziwość nie była przez strony kwestionowana.
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo jest uzasadnione częściowo.
Bezspornym w sprawie jest, iż pozwany w wyniku zawartej umowy pożyczki otrzymał od wierzyciela kwotę 8.500 zł. Dodatkowe koszty związane z udzieleniem pożyczki powód ustalił na kwotę 9.860 zł. ( w tym opłata przygotowawcza, wynagrodzenie prowizyjne i wynagrodzenie za dodatkową usługę ).
Umowa pożyczki została zawarta z konsumentem w dniu 22 maja 2017r. W dacie zawarcia umowy obowiązywały przepisy ustawy o kredycie konsumenckim z 22 maja 2011r. Art. 36a ustawy wprowadza sposób obliczenia maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, obliczanych według podanego przez ustawodawcę wzoru odnoszącego się do całkowitej kwoty kredytu, okresu spłaty wyrażonej w dniach i liczby dni w roku.
Kierując się wzorem podanym w ustawie w istocie, naliczone przez powoda dodatkowe opłaty nie przewyższają poza odsetkowych kosztów kredytu.
Nie pozbawia to jednak sądu prawa do oceny postanowień konkretnej umowy pod względem jej zgodności z art.. 385 1 k.c. zwłaszcza, iż zarzut niezgodności z zasadami współżycia społecznego został zgłoszony przez pozwanego.
Stanowczo należy stwierdzić, iż takie nie negocjowane, jednostronnie ukształtowane postanowienia stosunku prawnego, w których poza odsetkowe koszty udzielenia pożyczki są wyższe od samej kwoty pożyczki stanowią klauzule abuzywne, naruszające zasady współżycia społecznego i dobre obyczaje. W ocenie sądu określenie kwoty kosztów poza odsetkowych na poziomie ponad 100 % wartości pożyczki zdecydowanie odbiega od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron.
Rację ma oczywiście powód powołując się na swobodę umów, pomija jednak, iż w świetle art. 353 1 k.c. zasada ta nie pozostaje całkowicie dowolna i podlega ograniczeniom m.in. w tym sensie, że umowa nie może sprzeciwiać się zasadom współżycia społecznego. Tymczasem wskazane postanowienia umowy są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i kształtują obowiązki drugiej strony w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami bowiem określone przez powoda koszty nie mają żadnego faktycznego uzasadnienia i powiązania ekonomicznego z poniesionymi kosztami.
Choć jak wskazano wyżej koszty te nie przekraczają ustawowego limitu to podmiot udzielający pożyczek nie może zupełnie dowolnie kształtować praw przy zastosowaniu gotowego wzorca umowy. Analizując poszczególne składniki poza odsetkowych kosztów pożyczki za nie budzące zastrzeżeń należy ocenić koszty opłaty przygotowawczej ( 129 zł. ), kwota ta obejmuje zrozumiałe koszty przygotowania umowy, sprawdzenia klienta. Niewątpliwie pożyczkodawca ma pełne prawo pobrać prowizję czyli wynagrodzenie z tytułu udzielenia pożyczki jednakże ustalenie jej na poziomie ponad 85 % kwoty pożyczki jest po pierwsze rażącym naruszeniem zasad współżycia społecznego, po drugie umowa nie wyjaśnia jakie konkretnie koszty, wydatki kształtują tak wysoką prowizję, co powoduje niemożność ewentualnej weryfikacji kwoty prowizji. Zarzut naruszenia dobrych obyczajów należy sformułować także do postanowienia umowy określającego opłatę za Twój Pakiet, który daje prawo klientowi do odroczenia dwóch rat lub obniżenia o 50 % czterech rat w całym okresie kredytowania. Zapis ten pozorując udogodnienia dla pożyczkobiorcy w istocie nie daje mu żadnego przywileju, nic nie wiadomo też aby w przedmiotowej sprawie pozwany skorzystał z takich możliwości w sposobie spłaty rat pożyczki.
Wobec powyższego pozwany jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda pożyczki wraz z odsetkami i opłatą przygotowawczą a z przyczyn powołanych wyżej oddaleniu podlega żądanie zapłaty wynagrodzenia prowizyjnego i opłaty za (...). Obliczenie zobowiązania wygląda następująco: od kwoty pożyczki 8.500 zł. należy odjąć trzy raty pożyczki spłacone przez pozwanego w łącznej kwocie 612,05 zł. ( 203,80 zł., 203,22 zł., 205,03 zł. ), do wyniku dodać odsetki za okres od czwartej raty do wypowiedzenia umowy w łącznej kwocie 253,59 zł. ( 65,01 zł., 65,37 zł., 61,50 zł., 61,71 zł. ) oraz opłatę przygotowawczą pomniejszoną o tę jej część, która została spłacona w ramach pierwszych trzech ratach czyli kwotę 118,26 zł. Całe zobowiązanie wynosi więc 8.259,80 zł. z dalszymi odsetkami za opóźnienie zgodnie z żądaniem pozwu i postanowieniami umowy pożyczki.
Odnośnie kosztów procesu sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Powód wygrał proces w 49 %, poniósł koszty procesu w wysokości 3.834 zł. ( opłata 217 zł., zastępstwo procesowe 3.600 zł., opłata skarbowa 17 zł. ), pozwany jest zobowiązany wobec tego do zwrotu powodowi kwoty 1.878,66 zł.
Sędzia
(...)
2/ (...)
3/ (...)
(...)
Sędzia.