UZASADNIENIE

Odwołująca M. H. (1) wniosła odwołanie od decyzji pozwanego Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dat: z dnia 8 listopada 2017 roku mocą której przyznano zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od dnia 4 października 2017 roku do dnia 8 listopada 2017 roku i potrącono z tego świadczenia kwotę 360 zł tytułem zaległych składek; z dnia 17 listopada 2017 roku mocą której przyznano zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od dnia 9 listopada 2017 roku do dnia 17 listopada 2017 roku i potrącono z tego świadczenia kwotę 90 zł tytułem zaległych składek; z dnia 8 grudnia 2017 roku mocą której przyznano zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy za okres od dnia 18 listopada 2017 roku do dnia 29 listopada 2017 roku i potrącono z tego świadczenia kwotę 120 zł tytułem zaległych składek; z dnia 28 grudnia 2017 roku mocą której przyznano zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od dnia 30 listopada 2017 roku do dnia 29 grudnia 2017 roku i potrącono z tego świadczenia kwotę 300 zł tytułem zaległych składek; z dnia 26 stycznia 2018 roku mocą której przyznano zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od dnia 30 grudnia 2017 roku do dnia 31 stycznia 2018 roku i potrącono z tego świadczenia kwotę 330 zł tytułem zaległych składek. Odwołująca domagała się zmiany (poprzez uchylenie) zaskarżonych decyzji w części dotyczącej potrąceń przyznanych świadczeń z zasiłku chorobowego z tytułu czasowej niezdolności na rzecz „bieżących i/lub zaległych składek”.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań, wskazując, że zgodnie z przepisami prawa dokonał potrąceń z przyznanego zasiłku chorobowego zaległych składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

Sąd Rejonowy w G. wyrokiem z dnia 9 stycznia 2019r. oddalił odwołania ubezpieczonej.

Sąd Rejonowy ustalił, że ubezpieczona od 4 października 2017r. do 31 stycznia 2018r. była niezdolna do pracy w związku ze schorzeniami kręgosłupa.

Organ rentowy decyzją z 15 lipca 2015r. potwierdził obowiązek opłacania składek z tytułu podlegania ubezpieczeniu emerytowi- rentowemu, wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu dla odwołującej; stwierdził, że do opłacania składek obowiązani są odwołująca i M. H. (2) oraz, że zaległe składki za okres od sierpnia 2011 roku do czerwca 2015 roku wraz z odsetkami za zwłokę stanowią ogółem kwotę 6.848,80 zł. Odwołanie ubezpieczonej od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego wyrokiem z 7 lipca 2016r., a apelacja ubezpieczonej oddalona wyrokiem z 18 kwietnia 2018r. przez Sąd Apelacyjny w K..

Odwołująca wnioskiem z 2 października 2017r. zwróciła się do organu rentowego o umorzenie należności z tytułu ubezpieczenia emerytalno – rentowego, wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego za okres od sierpnia 2011 roku do września 2017 roku. Decyzją z 30 października 2017r organ rentowy odmówił umorzenia przedmiotowych należności. Na skutek odwołania ubezpieczonej Wojewódzki Sąd Administracyjny w G., wyrokiem z 19 lipca 2018r.uchylił zaskarżoną decyzję. Kolejną decyzją z 8 października 2018r. organ rentowy utrzymał w mocy decyzję z 30 października 2017r. Odwołująca zaskarżyła powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego G. i sprawa jest w toku.

Jak dalej ustalił Sąd Rejonowy, zaskarżoną decyzją z 8 listopada 2017r. organ rentowy przyznał odwołującej zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od 4 października do 8 listopada 2017r.,a z przyznanego świadczenia potrącił kwotę 360 zł z tytułu potrącenia na bieżące i/lub zaległe składki.

Zaskarżoną decyzją z 17 listopada 2017 r. organ rentowy przyznał odwołującej zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od 9 do 17. 2017r., a z przyznanego świadczenia potrącił kwotę 90 zł z tytułu potrącenia na bieżące i/lub zaległe składki.

Zaskarżoną decyzją z 8 grudnia 2017r. organ rentowy przyznał odwołującej zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od dnia 18 do 29 listopada 2017r., a z przyznanego świadczenia potrącił kwotę 120 zł z tytułu potrącenia na bieżące i/lub zaległe składki.

Zaskarżoną decyzją z 28 grudnia 2017r. organ rentowy przyznał odwołującej zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od 30 listopada do 29 grudnia 2017r., a z przyznanego świadczenia potrącił kwotę 300 zł z tytułu potrącenia na bieżące i/lub zaległe składki.

Zaskarżoną decyzją z 26 stycznia 2018r. organ rentowy przyznał odwołującej zasiłek chorobowy z tytułu czasowej niezdolności do pracy za okres od 30 grudnia 2017r. do 31 stycznia 2018r., a z przyznanego świadczenia potrącił kwotę 330 zł z tytułu potrącenia na bieżące i/lub zaległe składki.

(dowody akta orzecznicze ubezpieczonej; kserokopia decyzji pozwanego z dn. 30.10.2017 k. 59-60; kserokopia decyzji pozwanego z dn. 17.11.2017 r. k. 62-63; odpis wyroku SA w Katowicach z dn. 18.04.2018 k. 101-105v; kserokopia wyroku WSA w G. z dn. 19.07.2018 r. k. 117- 124v; kserokopia decyzji pozwanego z dn. 08.10.2018 r. k. 129-130; zaskarżenie odwołującej k. 135-136; przesłuchanie ubezpieczonej k. 40).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał, że odwołania zasługują na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 50 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2017. 2336 z późn. zm.) organ rentowy może potrącać z wypłacanych świadczeń z ubezpieczenia zaległe składki na ubezpieczenie społeczne rolników indywidualnych i członków ich rodzin lub na ubezpieczenie, wraz z odsetkami, a także składki na ubezpieczenie za bieżący kwartał; dotyczy to tylko składek za osobę pobierającą świadczenie, z wyjątkiem domownika, oraz składek, do których opłacenia zobowiązana jest ta osoba. Ponadto z emerytur i rent mogą być potrącane inne należności na zasadach określonych w odrębnych przepisach (ust 1). O dokonywaniu potrącenia orzeka się w decyzji ustalającej prawo do świadczenia albo w odrębnej decyzji (ust. 2).

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników przewiduje ubezpieczenie społeczne na wniosek, które ma charakter dobrowolny, albo ubezpieczenie obowiązkowe, do którego zobowiązana jest każda osoba spełniająca warunki określone w ustawie (por. art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Zgodnie z poglądami doktryny, w wypadku ubezpieczeń o charakterze obowiązkowym stosunek ubezpieczenia powstaje ex lege niezależnie od woli rolnika i dopóki spełnia on ustawowe przesłanki podlegania ubezpieczeniu, dopóty nie może zrezygnować z uczestnictwa w systemie obowiązkowych ubezpieczeń. Przesłanki te określa art. 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, zgodnie z którym ubezpieczeniu chorobowemu z mocy ustawy podlega rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, a także domownik tego rolnika.

Opisywana ustawa wyodrębnia w art. 1 ust. 2 dwie kategorie ubezpieczeń: po pierwsze, ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie oraz, po drugie, ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Na pierwsze z tych ubezpieczeń za każdego ubezpieczonego opłacana jest ryczałtowo jednakowa miesięczna składka (niezależnie od tego, czy ubezpieczenie to wynika z mocy ustawy, czy ustanowione zostało na wniosek).

Z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego wypłaca się m.in. relewantny w sprawie zasiłek chorobowy (art. 9 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek choroby jest niezdolny do pracy nieprzerwanie przez co najmniej 30 dni. Zasiłek ten przysługuje za okres czasowej niezdolności rolnika do pracy, jednak nie dłużej niż przez 180 dni (art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Jeżeli po wyczerpaniu 180-dniowego okresu zasiłkowego ubezpieczony jest nadal niezdolny do pracy, lecz w wyniku dalszego leczenia i rehabilitacji rokuje odzyskanie zdolności do pracy, okres zasiłkowy przedłuża się na czas niezbędny do jej przywrócenia, nie dłużej niż o dalsze 360 dni (art. 14 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników).

Sąd Rejonowy wskazał, że odwołująca podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy i w dacie wyrokowania posiadała zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników, do opłacania których była zobowiązana.

Dalej, że zgodnie z art. 50 KRUS organ rentowy może potrącać z wypłacanych z ubezpieczenia świadczeń zaległe składki na ubezpieczenie społeczne rolników wraz z odsetkami, a także składki na ubezpieczenie bieżące, co potwierdził wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 31 lipca 2014 r., w którym Trybunał uznał, że art. 50 ust. 1 cyt. ustawy w zakresie w jakim uprawnia KRUS do potrącania z wypłacanych zasiłków chorobowych składek na ubezpieczenie społeczne, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji. Trybunał wyraził pogląd, że cyt. przepis nie określa żadnego limitu dokonywanych potrąceń.

Sąd pierwszej instancji nie podzielił zarzutów strony odwołującej co do braku określenia wierzytelności na rzecz której dokonywano potrąceń, albowiem odwołująca miała pełną świadomość swojego zadłużenia, toczyła w tym zakresie procesy sądowe i domagała się umorzenia zaległości zatem potwierdza to świadomość co do ich istnienia. Rozliczenie zaległości jest również dostępne w systemie organu rentowego, zostało załączone do akt orzeczniczych, jak też zostało wskazane w decyzjach organu rentowego potwierdzających obowiązek zapłaty składek, w tym decyzji z 15 lipca 2015r., której zgodność z prawem została prawomocnie przesądzona w wyroku Sądu Apelacyjnego wK. z 18 kwietnia 2018r . w sprawie III AUa 1739/16.

Z tych względów i na mocy art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy oddalił odwołania, a zgodnie z § 15 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2016, poz. 1715) orzekł o kosztach pomocy prawnej pełnomocnika z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła odwołująca, zarzucając:

1. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie przepisu arat. 231 kpc, poprzez błędne uznanie, że z ustalonego stanu posiadania przez ubezpieczoną zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników i toczących się w tym zakresie procesów sądowych można wyprowadzić fakt, że ubezpieczona miała „świadomość istnienia zaległości oraz dokonanych potrąceń”, co w konsekwencji doprowadziło do ustalenia, że wierzytelność , na poczet której dokonywano potrąceń została określona, podczas gdy organ rentowy dokonując potrącenia całości kwoty przyznanego świadczenia w postaci zasiłku chorobowego z tytułu czasowej niezdolności do pracy podał jedynie kwotę bliżej nieoznaczonej wierzytelności, wskazując, że potrącenie dokonane jest na „bieżące i/lub zalegle składki”,

2. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, do której doszło wskutek naruszenia przepisów postępowania mogącego mieć wpływ na wynika sprawy tj. przepisu art.233§ 1 kpc poprzez dokonanie oceny dowodów w sposób przekraczający granice swobodnej oceny dowodów, a mianowicie ustalenie, że rozliczenie zaległości, które dostępne jest w systemie organu rentowego oraz które zostało dołączone do akt i zostało wskazane w decyzjach organu potwierdzających obowiązek zapłaty składek jest wystarczającą konkretyzacją rodzaju i wysokości wierzytelności objętych potrąceniem pomimo tego, że organ dokonując jednostronnego potrącenia powinien precyzyjnie wskazać jakie wierzytelności objęte są potrąceniem.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania i zasądzenie kosztów procesu zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd rejonowy.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy w G. zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktycznie, przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, a następnie dokonał właściwej oceny zebranych dowodów i wyciągnął właściwe wnioski, które legły u podstaw wydania zaskarżonego wyroku.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktycznie i rozważania prawne dokonane przez Sąd I instancji, uznał je za własne co oznacza, że zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku sądu odwoławczego. Należy wskazać, że podniesione w apelacji zarzuty nie wnoszą do sprawy żadnych nowych okoliczności faktycznych ani prawnych, które mogłyby stanowić podstawę do zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zasada swobodnej oceny dowodów jest jedną z podstawowych reguł procesu cywilnego. Odnosi się ona zarówno do wyboru określonych środków dowodowych jak i do sposobu ich przeprowadzenia. Ramy swobodnej oceny dowodów określone w art. 233 § 1 k.p.c. wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których Sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Dając lub odmawiając wiary dowodom kieruje się wyłącznie własnym przekonaniem. Jeśli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 k.p.c. W niniejszej sprawie Sąd I instancji przeprowadził w sposób prawidłowy i rzetelny postępowanie dowodowe, dokonując wszechstronnej oceny materiału dowodowego, co wyraził w uzasadnieniu wyroku, a ocena ta jest zgodna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Sąd Okręgowy uznał za pozbawiony podstaw zarzut apelacji dotyczący sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Bezspornym w sprawie jest, że odwołująca nie opłaca składek na ubezpieczenia społeczne rolników i na dzień wydania pierwszej ze skarżonej decyzji tj. 8.11.2017r. jej zadłużenie za okres od listopada 2011r. do kwietnia 2017r. wynosiło 9 3189, 80zł bez odsetek za opóźnienie.

Jak to wyjaśniła pełnomocnik organu rentowego, odwołującej co kwartał jest przesyłane pismo informujące o stanie zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne rolników. Po każdym potrąceniu z zasiłku chorobowego kwota zaległości ulega zmniejszeniu i stąd odwołująca posiada informację na poczet jakich zaległości zaliczono aktualne potrącenie.

Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się naruszenia art. 231 kpc. Odwołująca jako osoba, która zgłosiła się do rolniczego ubezpieczenia, w ocenie Sądu Okręgowego posiada wiedzę o obowiązku opłacania składek z tego tytułu, a zatem z każdym kwartałem kiedy tego obowiązku nie realizowała miała świadomość swojego zadłużenia.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu I instancji, że skarżone decyzje organu rentowego są zgodne z prawem, wobec czego apelacja jako niezasadna została oddalona na mocy art. 385 kpc.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy orzekł w pkt. 2 wyroku w oparciu o § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2016, poz. 1715) orzekł o kosztach pomocy prawnej pełnomocnika z urzędu.

(-) sędzia Teresa Kalinka (-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek (-) sędzia Grażyna Łazowska (spr.)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE