Sygn. akt III RC 105/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2019 roku

Sąd Rejonowy w Łowiczu w Wydziale III Rodzinnym i Nieletnich

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Honorata Wójcik

Protokolant: st. sekr. sąd. Barbara Salamondra

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 września 2019 roku

sprawy z powództwa A. M. (1)

przeciwko A. M. (2)

o podwyższenie alimentów

1.  podwyższa alimenty płatne od A. M. (2) na rzecz jego pełnoletniej córki A. M. (1), ur. (...) ustalone ostatnio wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi w sprawie I C 1205/15 z kwoty po 300 (trzysta) złotych miesięcznie do kwoty po 800 (osiemset) złotych miesięcznie płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, do rąk powódki A. M. (1) poczynając od dnia 05 sierpnia 2019 roku,

2.  zasądza od A. M. (2) na rzecz A. M. (1) kwotę 1.476 (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć ) złotych z VAT złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania sądowego, które przejmuje na rachunek Skarbu Państwa,

4.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 105/19

UZASADNIENIE

Powódka A. M. (1) w pozwie z dnia 31 lipca 2019 roku wniosła o podwyższenie alimentów, zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego I Wydział Cywilny z dnia 4 lutego 2016 roku, sygn. akt I C 1207/15 od pozwanego na jej rzecz, z kwoty 300 zł do kwoty 800 zł miesięcznie, płatnych od dnia wytoczenia powództwa do dnia 10-go każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat do rąk powódki – A. M. (1).

W uzasadnieniu wskazano, że powódka w kwietniu ukończyła Liceum Ogólnokształcące w Ł. i mieszka jeszcze wraz z matką i siostrą, co zmienić się ma od października. Powódka będzie wtedy studiować w trybie dziennych w T.. Powoduje to wzrost kosztów utrzymania powódki, podobnie jak niedawno stwierdzona choroba H.. Ponadto, powódka do ukończenia szesnastego roku życia posiadała orzeczenie o niepełnosprawności ze względu na dużą wadę wzroku, tj. +8,5. Powódka jest również pod opieką dermatologa, onkologa i endokrynologa.

Powódka nie utrzymuje kontaktu z pozwanym, który od czasu rozwodu nie uczestniczy w życiu córki, nie interesuje się jej zdrowiem i potrzebami. Pozwany nie wspierał powódki i nie pomagał finansowo. Pozwany ukończył kurs czeladnika w zawodzie stolarz, potrafi wykonywać różne prace budowlane i prowadził w tym zakresie działalność w warsztacie ojca.

(pozew – k. 2 - 5)

Pozwany nie uznał powództwa.

(protokół rozprawy – k. 79)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. M. (1), urodzona dnia (...), jest córką K. M. i A. M. (2).

Rodzice powódki są po rozwodzie, nie mieszkają razem.

(bezsporne)

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi I Wydział Cywilny z dnia 4 lutego 2016 roku sygn. akt I C 1207/15 obciążono oboje rodziców kosztami utrzymania i wychowania małoletnich dzieci i w ramach tego obowiązku zasądzono od A. M. (2) na rzecz małoletnich córek A. M. (1) i Z. M. kwoty po 300 zł miesięcznie, na rzecz każdej z córek, płatne począwszy od uprawomocnienia się wyroku, z góry do dnia 10 każdego miesiąca do rąk matki dzieci – K. M., z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, zobowiązując powódkę do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania dzieci oraz osobistych starań o nie.

(dowód: wyrok w sprawie I C 1207/15 – k. 92 – 93 w załączonych aktach sprawy I C 1207/15)

Kiedy ustalana była ostatni raz wysokość alimentów od pozwanego na rzecz powódki, A. M. (1) była małoletnia – miała wtedy 16 lat. Posiadała stałe orzeczenie o niepełnosprawności z powodu poważnej wady wzroku. Wymagała wtedy ciągłej rehabilitacji i leczenia, tym bardziej, że do osiemnastego roku życia planowana była kolejna operacja oczu. Powódka mieszkała wtedy z matką i siostrą.

Pozwany utrzymywał się wtedy z prac dorywczych, zarabiając do 1000 zł. Nie był zarejestrowany w Urzędzie Pracy. Po wypadku, którego doznał, musiał zakończyć prowadzenie działalności gospodarczej.

(dowód: dokumenty z akt sprawy I C 1207/15)

Obecnie A. M. (1) ma 19 lat. Aktualnie mieszka z matką, jednak w tym roku rozpoczyna studia na Uniwersytecie M. K. w T. na kierunku bezpieczeństwo wewnętrzne. Są to stacjonarne studia, trwające 3 lata. Powódka planuje zamieszkać w T.. Nie przyznano jej akademika, więc wynajmuje z koleżanką pokój. Koszt wynajmu pokoju to ok. 450 zł miesięcznie wraz z mediami. Powódka chciałaby przyjeżdżać co tydzień do domu, co kosztować będzie 40 zł. Konieczne będzie również zakupienie biletu miesięcznego w T. za ok. 50 zł, by powódka mogła dojechać na zajęcia. Przed rozpoczęciem studiów konieczny będzie także zakup pomocy naukowych, takich jak podręczniki czy laptop.

Powódka planuje wydawać jak najmniej, około 400 – 500 zł miesięcznie.

A. M. (1) cierpi na chorobę H.. Wykryte u powódki guzki wywołują potrzebę wizyt u ginekologa, które kosztują od 100 do 250 zł. A. M. (1) leczy się także u gastrologa i musi zażywać antybiotyk przez 3 miesiące. Koszt jednego opakowania, które wystarcza na półtora tygodnia to 90 zł. Ponadto, zażywa probiotyki. Powódka ma dużą wadę wzroku, a jedna wizyta u specjalisty to koszt 200 zł. A. M. (1) leczy się także dermatologicznie – koszt jednej wizyty to ok. 90 zł.

Problemy zdrowotne powódki utrudniają jej podjęcie pracy. Nie korzysta z pomocy opieki społecznej i nikt z rodziny nie wspiera jej finansowo. Zamierza starać się o uzyskanie stypendium socjalnego. Jeśli go nie dostanie, zmuszona będzie do rezygnacji ze studiów.

(dowód: zeznania powódki – k. 79v, rachunki – k. 16 – 20, zaświadczenie lekarskie – k. 21, dokumentacja medyczna pacjenta – k. 22, historia choroby – k. 28 – 29, zaświadczenie lekarskie – k. 47)

Pozwany A. M. (2) ma 47 lat.

Obecnie mieszka u swojej matki, z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe i utrzymuje się z prac dorywczych, np. malowania pokoju. Jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy i otrzymywał oferty pracy. Pobiera świadczenie w postaci zasiłku okresowego w wysokości 250,50 zł miesięcznie, przyznane od 1 sierpnia do 31 października 2019 roku.

Pozwany nadużywa alkoholu. K. był w poradni, ale nie podjął dotychczas leczenia.

Był karany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, znajdując się w stanie nietrzeźwości. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Łowiczu II Wydział Karny z dnia 11 maja 2018 roku w sprawie II K 231/17 orzeczono wobec niego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym dożywotnio.

Pozwany posiada około 20.000,00 zł zadłużenia.

Orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności wydanym 19 stycznia 2004 roku stwierdzono u pozwanego lekki stopień niepełnosprawności o charakterze trwałym.

(dowód: zeznania pozwanego, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – k. 77, odpis wyroku łącznego w sprawie II K 264/18 – k. 82, decyzja – k. 78)

Sąd uznał za wiarygodny zebrany w sprawie materiał dowodowy i oparł się na nim, dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Nie budzą wątpliwości Sądu co do wiarygodności dowody z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony
i potwierdzają przedstawiane przez nie fakty.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w całości, dlatego też Sąd podwyższył alimenty płatne od pozwanego A. M. (2) na rzecz jego pełnoletniej córki A. M. (1) z kwoty 300 zł miesięcznie do kwoty 800 zł miesięcznie, płatne z góry do 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, do rąk powódki A. M. (1), poczynając od dnia 5 sierpnia 2019 roku.

W myśl art. 138 k.r.o., w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumieć natomiast należy zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Zgodnie bowiem z treścią art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, a wykonywanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie (art. 135 § 2 k.r.o.).

Zakres potrzeb dziecka, których zaspokajanie jest obowiązkiem rodziców, ustanawia przepis art. 96 k.r.o. W związku z powyższym, rodzice zobowiązani są zapewnić dzieciom, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie, zaspokojenie potrzeb w zakresie wyżywienia, odzieży, środków higieny oraz leczenia. Należy podkreślić, iż rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. We wszelkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek utrzymania dziecka, ograniczony tylko ich możliwościami zarobkowymi i majątkowymi.

Nałożony na rodziców obowiązek alimentacyjny w stosunku do własnego dziecka podlega regulacji specjalnej i uprzywilejowanej. Wynika to z tekstu art. 133 § 1 k.r.o. Czas trwania tego obowiązku nie jest ograniczony terminem i nie pozostaje też w zależności od osiągnięcia przez uprawnionego określonego stopnia wykształcenia. Jedyną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie obowiązku, jest to, czy dziecko może się utrzymać samodzielnie. Dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletniość, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje usprawiedliwienie w dotychczas osiąganych wynikach w nauce. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 listopada 1997 r. (III CKN 257/97, OSNC 1998, nr 4, poz. 70): „Przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym rodziców wobec dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, brać należy także pod uwagę, czy wykazują one chęć dalszej nauki oraz czy ich osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie przez nie nauki”.

Zatem, jak to wynika z obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka – obowiązek ten ustaje dopiero wówczas, gdy dziecko osiągnie samodzielność życiową, co z reguły łączy się z możliwością podjęcia pracy zarobkowej. Możliwość podjęcia pracy zarobkowej nie może być jednak rozważana w oderwaniu od osobistej i życiowej sytuacji uprawnionego. Jeżeli mianowicie kontynuuje on naukę, zgodnie ze swoimi zdolnościami i predyspozycjami, to za usprawiedliwione należy uznać dalsze jego alimentowanie. Wykładnia art. 133 § 1 bowiem nie może pozostawać w oderwaniu od art. 94, który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy odpowiednio do jego uzdolnień. W literaturze podkreśla się, iż z biegiem lat, a zwłaszcza wskutek dorastania dziecka zwiększają się jego potrzeby i tym samym osoby zobowiązane do jego alimentacji powinny zwiększyć swój wysiłek dla zaspokojenia tych potrzeb (T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2005, s. 277).

Przenosząc powyższe uwagi na okoliczności rozpoznawanej sprawy, podnieść należy, że z całą pewnością nastąpiła istotna zmiana sytuacji życiowej po stronie powódki. Obecnie A. M. (1) jest pełnoletnia, ukończyła edukację w szkole średniej i po okresie pozostawania pod opieką matki, planuje zamieszkać w innym mieście i tam studiować na uniwersytecie w trybie stacjonarnym.

Przeprowadzka do innego miasta, związana z rozpoczęciem studiów, oznacza szereg nowych wydatków. Powódka będzie musiała samodzielnie się utrzymać, zadbać nie tylko o mieszkanie, ale także miesięczne bilety, umożliwiające jej dojazd na studia, podręczniki czy inne pomoce naukowe. Zrozumiała jest także potrzeba kontaktów z domem rodzinnym, a jak wskazała powódka, koszt biletu pociągowego w obie strony to kwota rzędu 40 zł. Oczywiste jest także, że powódka nie jest jeszcze w stanie szczegółowo określić swoich wydatków. Sytuacja, która ją czeka od października tego roku jest dla niej nowa i wiązać będzie się z szeregiem zmian.

Sąd miał na uwadze także stan zdrowia powódki. Wymaga ona stałego leczenia, zarówno okulistycznego, jak i gastrologicznego i endokrynologicznego. Antybiotyk, który zażywa powódka jest drogi i miesięczny koszt kuracji to kwota około 300 zł.

Wskazać przy tym należy, że powódka nie ma obecnie możliwości ubiegania się o stypendium. Rozpocząć ma dopiero pierwszy semestr na studiach, zatem upłynąć musi kilka miesięcy nim będzie mogła uzyskać finansowe wsparcie ze strony uczelni.

Podwyższając alimenty na rzecz powódki, Sąd miał także na uwadze drugą przesłankę zakresu świadczeń alimentacyjnych, a więc zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego.

Sytuacja pozwanego jest niewątpliwie trudna – jest uzależniony od alkoholu, wskutek czego utracił prawo jazdy. Ponadto, pozwany posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu lekkim. Równocześnie należy jednak podkreślić, że pozwany jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy i jak sam przyznał, otrzymywał oferty pracy. Za przeszkodę w podjęciu zatrudnienia nie może być uznany brak prawa jazdy. Urząd Pracy prowadzi szkolenia, które mają na celu aktywizację bezrobotnych i do udziału w nich nie jest wymagane posiadanie prawa jazdy. Po odbyciu takiego szkolenia pozwanemu mogą zostać zaproponowane bardzo dobre warunki pracy, z wynagrodzeniem na poziomie 3.000 zł. Zarobkowe i majątkowe możliwości pozwanego są zatem większe niż te, które chciał zaprezentować w toku niniejszego postępowania. Konieczne jest jednak dołożenie należytej staranności.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku.

W punkcie drugim wyroku, Sąd, mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.476 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd nie obciążył pozwanego kosztami procesu – zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 102 k.p.c. - przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie, na mocy którego podwyższono alimenty. Rygor natychmiastowej wykonalności jest bowiem nadawany z urzędu bez żadnych ograniczeń w zakresie rat alimentacyjnych płatnych po dniu wniesienia powództwa do sądu.